İçeriğe atla

Uluslararası Göksel Referans Sistemi

Uluslararası Göksel Referans Sistemi (İngilizce: International Celestial Reference System, kısaca ICRS), Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından kabul edilen temel göksel referans sistemidir. Orijini, Güneş Sistemi'nin kütleler merkezinde ve uzaya sabitlenmiş (kinematik olarak dönmeyen) eksen yönlerine sahiptir.[1][2][3] Bu sabit referans sistemi, önceki başvuru sistemlerinden farklıdır. Önceki sistemler, yıldızların pozisyonlarını doğrudan "ekvator koordinatları, sağ açıklık ve dik açıklık (deklinasyon) gözlemleri"[4] temel alınarak yayımlanmış Temel Yıldız Kataloglarına dayanmaktaydı ve belirli bir tarih ve saatte "ayrıcalıklı eksenler olarak... ortalama ekvator ve dinamik ekinoks"u benimsemişti.[5]

Uluslararası Göksel Referans Çerçevesi (ICRF), radyo dalga boylarında gözlemlenen ve referans göksel kaynakları kullanarak oluşturulan Uluslararası Göksel Referans Sistemi'nin gerçekleştirim şeklidir. ICRS bağlamında bir referans "çerçevesi" (RF), bir referans sisteminin fiziksel olarak gerçekleştirimidir; yani referans çerçevesi, ICRS tarafından açıklanan prosedürlere göre türetilen referans kaynaklarının sayısal koordinatlar kümesidir.[6]

Daha spesifik olarak ICRF, çok uzun baz interferometresi ile gözlemlenen ekstragalaktik kaynakların (genellikle kuazarlar) ölçülen pozisyonları tarafından belirlenen eylemsiz bir ağırlık merkezli referans çerçevesidir. Öte yandan Gaia-CRF, Gaia uydusu tarafından optik dalga boylarında ölçülen ekstragalaktik kaynakların pozisyonlarına dayalıdır ve eksenleri ICRF'ye uyması için döndürülmüştür. Genel görelilik, çekim etkisi yaratan cisimler etrafında gerçek eylemsiz çerçevelerin var olmadığını ima etse de bu referans çerçeveleri önemlidir, çünkü ICRF ve Gaia-CRF'yi tanımlamak için kullanılan ekstragalaktik kaynaklar o kadar uzaktır ki ölçülebilir herhangi bir açısal dönme göstermezler. Günümüzde ICRF ve Gaia-CRF, astronomik nesnelerin pozisyonlarını tanımlamak için kullanılan standart referans çerçeveleridir.[7]

Kaynakça

  1. ^ Ökten, Adnan (2018), Uluslararası Göksel Referans Sistemi (ICRS) (PDF), 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 29 Ağustos 2023 
  2. ^ The XXIst General Assembly of the International Astronomical Union (1991). "Resolution No. A4; Recommendations from the Working Group on Reference System" (PDF). Resolutions adopted at the General Assemblies. International Astronomical Union. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2022. 
  3. ^ The XXlIIrd General Assembly of the International Astronomical Union (1997). "Resolution No B2; On the international celestial reference system" (PDF). Resolutions adopted at the General Assemblies. International Astronomical Union. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2022. 
  4. ^ Walter, Hans G.; Sovers, Oscar J. (2000), Astrometry of Fundamental Catalogues: The Evolution from Optical to Radio Reference Frames, Berlin: Springer, s. 1, ISBN 9783540674368 
  5. ^ Arias, E.F.; Charlot, P.; Feissel, M.; Lestrade, J.-F. (1995), "The Extragalactic Reference System of the International Earth Rotation Service, ICRS", Astronomy and Astrophysics, cilt 303, ss. 604-608, 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 29 Ağustos 2023 
  6. ^ "International Celestial Reference System (ICRS)". aa.usno.navy.mil (İngilizce). US Naval Observatory. 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2022. 
  7. ^ The XXXIst General Assembly of the International Astronomical Union (2021). "Resolution B3, On the Gaia Celestial Reference Frame" (PDF). Resolutions adopted at the General Assemblies. International Astronomical Union. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Haziran 2022. 

İlave okuma

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jeodezi</span> Bilimsel tetkit

Jeodezi ya da yerölçüm, yerkürenin modellenmesiyle, yerkürede ve dış alanında dört boyutlu kesin koordinat sistemlerini tanımlayan, referans ağlarını oluşturan, mekansal bilgileri bu ağ ve sistemlerle ilişkilendiren ve zamana bağlı değişimini izleyen ve genel anlamda yerkürenin şeklini tespit ve yeryüzünü ölçme işlemlerini konu edinen bilim dalı.

<span class="mw-page-title-main">Eşgüdümlü Evrensel Zaman</span> medeni ve bilimsel zaman

Eşgüdümlü Evrensel Zaman ya da özgün kısaltmasıyla UTC, dünya genelinde saatleri ve zamanı düzenlemek için kullanılan temel zaman standardıdır. Mevcut zaman için bir referans noktası oluşturarak günlük zaman ve zaman dilimlerinin temelini oluşturur. UTC, uluslararası iletişimi, navigasyonu, bilimsel araştırmaları ve ticareti kolaylaştırır.

<span class="mw-page-title-main">Tutulum</span>

Tutulum, ekliptik veya tutulum düzlemi ya da ekliptik düzlem, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörünge düzlemidir. Dünya'da bulunan bir gözlemcinin bakış açısından, Güneş'in bir yıl boyunca gök küre etrafındaki hareketi, yıldızların arka planına karşı ekliptik boyunca bir yol izler. Ekliptik önemli bir referans düzlemidir ve ekliptik koordinat sisteminin temelidir.

<span class="mw-page-title-main">Dış gezegen</span>

Dış gezegen, Güneş Sistemi'nin en dıştaki yörüngelerde bulunan gezegenlere verilen isimdir. Dev gezegenler veya Jovian gezegenleri olarak da adlandırılan bu dört dış gezegen: Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür. Toplu olarak Güneş'in yörüngesinde olduğu bilinen kütlenin %99'unu oluştururlar. Bu gezegenler, Güneş'e en yakın ilk 4 gezegenden farklı olarak gaz yapıdadırlar. Jüpiter ve Satürn gaz devi, Uranüs ve Neptün ise buz devi olarak sınıflandırılır. Dört dev gezegen de halkalara sahiptir, fakat yalnızca Satürn'ün halka sistemi Dünya'dan kolayca gözlemlenebilir. Jüpiter, Satürn ve Uranüs'ün halka-uydu sistemleri Güneş Sistemi'nin adeta minyatür versiyonları gibidir. Neptün'ün halka sistemi, en büyük uydusu Triton'un yakalanmasıyla dağıldığı için önemli ölçüde farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya</span> Güneş Sisteminde Güneşe en yakın üçüncü gezegen

Dünya veya Yerküre, Güneş Sistemi'nde Güneş'e en yakın üçüncü gezegen olup şu an için üzerinde yaşam ve sıvı su barındırdığı kesin olarak bilinen tek astronomik cisimdir. Radyometrik tarihleme ve diğer kanıtlara göre 4,55 milyar yıldan fazla bir süre önce oluşmuştur. Dünya'nın yer çekimi, uzaydaki diğer nesnelerle, özellikle Güneş'le ve tek doğal uydusu Ay'la etkileşime girer. Dünya'nın Güneş'in etrafındaki yörüngesi, 365,256 güneş günü, yani bir yıldız yılı sürer. Bu süre içerisinde Dünya, kendi ekseni etrafında 366,265 kez döner.

<span class="mw-page-title-main">Mimas (uydu)</span> Satürnün William Herschel tarafından 1789 yılında keşfedilen uydusu

Mimas, Satürn'ün William Herschel tarafından 1789 yılında keşfedilen doğal uydusudur. Diğer bir adı da Satürn I'dir. Güneş Sistemi'ndeki diğer uydularla kıyaslandığında çapının büyüklüğü açısından yirminci sırada yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Astronomik birim</span>

Astronomik birim veya Astronomi birimi, kabaca Dünya'dan Güneş'e olan mesafe olarak kabul edilen bir uzunluk birimidir. Dünya'nın Güneş'e olan mesafesi değişmekle beraber yaklaşık olarak 150 milyar metre veya 8,3 ışık dakikasına eşittir. Astronomik birim, genellikle Güneş Sistemi veya diğer yıldız sistemleri içindeki uzaklıkların ölçümünde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Tucana (takımyıldız)</span>

Tukan takımyıldızı, Güney Göksel Yarımküre'de yer alan ve Güney Amerika kuşu tukanın adını taşıyan bir takımyıldızdır. On altıncı yüzyılın sonlarında Petrus Plancius tarafından, Pieter Dirkszoon Keyser ve Frederick de Houtman'ın gözlemlerine dayanarak tasarlanan on iki takımyıldızdan biridir. Tukan, ilk olarak 1598'de Plancius ve Jodocus Hondius tarafından Amsterdam'da yayımlanan 35 santimetre çapındaki bir göksel kürede yer almış ve 1603'te Johann Bayer'in yıldız atlası Uranometria'da tasvir edilmiştir. Fransız kaşif ve astronom Nicolas Louis de Lacaille 1756'da Tukan takımyıldızının yıldızlarına Bayer belirtmelerini vermiştir. Tukan; Turna (Grus), Anka (Phoenix) ve Tavus (Pavo) takımyıldızlarıyla birlikte "Güney Kuşları" olarak bilinir.

Neojen, Üçüncü Zaman'ın bölündüğü dört büyük devirden son ikisi olan pliyosen ile miyoseni birden kavrayan sistem. Uluslararası Stratigrafi Komisyonu'nun (ICS) jeolojik zaman cetveline göre 23,03 milyon sene evvel başlar ve 2,58 milyon sene evvel biter. Senozoik Zaman'daki ikinci periyot, Paleojen Periyot'tan sonra gelir ve Kuaterner Periyodu onu takip eder. Neojen, iki zamana bölünmüştür: evvela Miyosen, sonra Pliosen.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Genel Katalog</span> gök cisimleri kataloğu

Bulutsular ve Yıldız Kümelerinin Yeni Genel Kataloğu, 1888 yılında John Louis Emil Dreyer tarafından derlenen ve derin gökyüzü cisimlerinden oluşan bir astronomi kataloğudur. NGC, gökadalar, yıldız kümeleri ve salma bulutsuları da dahil olmak üzere 7.840 gök cismi içerir. Dreyer NGC'ye, 1895 ve 1908 yıllarında 5.386 gök cismini daha tanımlayan ve Dizin Katalogları olarak bilinen iki ek yayınladı. Bu cisimlerin birçoğu halen NGC veya IC numaralarıyla yaygın bir şekilde bilinmektedir.

Sıcaklık ve basınç için standart koşullar ya da normal şartlar farklı veri setleri arasında karşılaştırma oluşturmaya izin vermek için kurulmuş olan deneysel olçümler için standart koşullardır. En çok kullanılan International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) ve National Institute of Standards and Technology (NIST) standartlarıdır. Bunlar tüm dünya tarafında kabul edilmese de en çok kullanılar standart setlerdir. Diğer organizasyonlar kendi standartları için çeşitli alternatifler bulmuşlardır.

Uluslararası Yersel Referans Sistemi Dünya'nın yüzeyinde veya yakınında ölçümler ile kullanımda uygun referans çerçeveleri oluşturmak için prosedürler açıklamadır. Bu çok daha fazla fiziksel bir ölçüttür, bu standardın bir gerçekleşme oluşturmak için prosedürlerin bir dizisi olarak tarif edilebilirliği aynı şekilde yapılır. ITRS ölçümü SI sistemi kullanılarak koordinat bir yermerkezli sistemini tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Epsilon Eridani</span>

Epsilon Eridani, Irmak takımyıldızında yaklaşık olarak 10,5 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldızdır. 3,73 kadir görünür büyüklüğüyle çıplak gözle görülebilen üçüncü en yakın bireysel yıldız veya yıldız sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Delta Scuti</span>

Delta Scuti (δ Sct, δ Scuti), Kalkan takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 202 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldız sistemidir. 4,71 kadir görünen büyüklüğüyle takımyıldızının beşinci parlak yıldızıdır ve Delta Scuti türü değişen yıldızların prototipidir. 0,15 dakikalık periyodlarda hafif değişimlere sahip (Vmaks = 4,6m, Vmin = 4,79m) yüksek genlikli zonklayan bir delta scuti tipi değişen yıldızdır. Bu yıldızın kendine özgü kimyasal zenginliği Am tipi yıldızlara benzemektedir.

Uluslararası Yer Dönme ve Referans Sistemleri Servisi,, özellikle Dünya Yönlendirme Parametresi (EOP) ve Uluslararası Göksel Referans Sistemi (ICRS) grupları aracılığıyla evrensel zaman ve referans çerçeve standartlarını sürdürmekten sorumlu organdır.

Bir gezegen sisteminin değişmeyen düzlemi, sistemin ağırlık merkezinden geçen ve açısal momentum vektörüne dik olan düzlemdir.

Temel Katalog, ilk olarak 1879 yılında yayımlanan bir yıldız kataloğudur. Yüksek hassasiyetli konumsal verilere sahip altı astrometrik katalog serisidir. Belirli astronomik cisimlerin konumunu ölçmeyi kolaylaştırmak için bir referans kataloğuna duyulan ihtiyaca yanıt vermiştir. Başlangıçta AGK kataloğunun üretilmesine yardımcı olmak için gökyüzüne eşit olarak dağıtılmış referans yıldızlarını içeriyordu. Bu nedenle astrometrik bir katalogdur.

<span class="mw-page-title-main">Teta Eridani</span> Irmak takımyıldızındaki ikili yıldız sistemi

Teta Eridani Irmak takımyıldızında yer alan ve birleşik görünür büyüklüğü 2,88 kadir olan ikili yıldız sistemidir. Sistemin iki bileşeni, θ1 Eridani ve θ2 Eridani olarak belirtilir. θ1 Eridani'nin resmi adı Acamar'dır. Paralaks ölçümlerine göre sistemin Güneş'e olan uzaklığı yaklaşık 165 ışık yılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'nın dönüşü</span> Dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesi

Dünya'nın dönüşü veya Dünya'nın dönme hareketi, Dünya gezegeninin kendi ekseni etrafında dönmesini ve uzayda dönüş ekseninin yönündeki değişiklikleri ifade eder. Dünya doğuya doğru, ileri-yönlü bir hareketle döner. Kuzey kutup yıldızı Polaris'ten bakıldığında Dünya, saat yönünün tersine döner.

<span class="mw-page-title-main">Atlas (yıldız)</span> üçlü yıldız sistemi

Atlas, Boğa takımyıldızında yer alan üçlü yıldız sistemidir ve Ülker açık yıldız kümesinin (M45) bir üyesidir. 431 ışık yılı uzaklıkta, ekliptiğin 3,92 derece kuzeyindedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.