İçeriğe atla

Uluslararası ticaret

Uluslararası ticaret sermaye, mal ve hizmetler'in uluslararası sınırlar veya bölgeler arasında değişimidir[1] çünkü bu mallara veya hizmetlere ihtiyaç veya istek vardır.[2]

Çoğu ülkelerde bu tür ticaret, gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) önemli bir kısmıdır. Uluslararası ticaret tarih boyunca var olsa da (örneğin İpek Yolu, Kehribar Yolu, Afrika Talanı, Atlantik köle ticareti, Tuz yolları, Uttarapatha), ekonomik, sosyal ve politik önemi son yüzyıllarda gittikçe artmaktadır.

Uluslararası düzeyde ticaret yapmak, iç ticaretle kıyaslandığında daha karmaşık bir süreçtir. Ticaret iki veya daha fazla devlet arasında gerçekleştiğinde para birimi, hükûmet politikaları, ekonomi, yargı sistemi, yasalar ve piyasalar gibi pek çok faktör ticareti etkiler.

Modern çağda farklı ekonomik konumdaki ülkeler arasındaki ticaret sürecini kolaylaştırmak ve ayarlamak çıkarmak için Dünya Ticaret Örgütü gibi bazı uluslararası ekonomik kuruluşlar kuruldu. Bu kuruluşlar, uluslararası ticaretin kolaylaştırılması ve büyümesi için çalışır. Hükûmetler arası ve uluslar üstü organizasyonların ve hükûmet istatistik ajanslarının istatistik servisleri, uluslararası ticaret hakkında resmi istatistikler yayınlar.

Uluslararası ticaret bir iktisât dalıdır ve uluslararası finans ile birlikte bir üst dal olan uluslararası iktisatı oluşturur.

Küresel ticaretin özellikleri

Bir ülkedeki bir taraftan başka bir ülkedeki bir tarafa devredilen veya satılan bir ürün menşe ülkeden ihracat ve ülkeye o ürünü almak ithalat'tır. İthalat ve ihracat, ödemeler dengesi'nde bir ülkenin cari hesabında muhasebeleştirilir.[3]

Küresel ticaret, tüketicilere ve ülkelere yeni pazarlara ve ürünlere maruz kalma fırsatı verebilir. Uluslararası pazarda hemen hemen her tür ürün bulunabilir, örneğin: yiyecek, giysi, yedek parça, yağ, mücevher, şarap, hisse senedi, dövizler ve su. Turizm, bankacılık, danışmanlık ve ulaşım gibi hizmetlerinde ticareti yapılır.

Avrasya boyunca uzanan antik İpek Yolu ticaret yolları.

Gelişmiş teknoloji (ulaşım dahil), küreselleşme, sanayileşme, dış kaynak kullanımı ve çok uluslu şirketlerin uluslararası ticaret sistem üzerinde büyük etkileri vardır.

Yurtiçi ticaretten farklar

Limanlar uluslararası ticaretin kolaylaştırılmasında önemli bir rol oynamaktadır. New York Limanı ve New Jersey, Hudson Nehri ile East Nehri'nin Yukarı New York Körfezi'nde birleşmesiyle orijinal limanından büyüdü.

Uluslararası ticaret, prensip olarak, iç ticaretten farklı değildir; çünkü ticarete katılan tarafların motivasyonu ve davranışları, ticaretin sınır ötesinde olup olmadığına bakılmaksızın temel olarak değişmez.

Ancak pratik açıdan, ticareti uluslararası düzeyde yürütmek genellikle iç ticaretten daha karmaşık bir süreçtir. Temel fark, uluslararası ticaretin genellikle iç ticaretten daha maliyetli olmasıdır. Bunun nedeni, sınır ötesi ticaretin tipik olarak belirli tarifeler gibi ek maliyetlere yol açmasının yanı sıra zaman maliyetleri (sınırdaki gecikmeler nedeniyle), dil ve kültürel farklılıklar, ürün güvenliği, hukuk sistemi vb. gibi açık veya örtülü tarife dışı engellere de yol açmasıdır.

İç ve dış ticaret arasındaki diğer bir fark, sermaye ve emek gibi üretim faktörlerinin genellikle bir ülke içinde ülkeler arasında olduğundan daha hareketli olmasıdır. Bu nedenle, uluslararası ticaret çoğunlukla mal ve hizmet ticaretiyle sınırlıdır ve yalnızca daha az ölçüde sermaye, emek veya diğer üretim faktörlerinin ticaretiyle sınırlıdır. Mal ve hizmet ticareti, üretim faktörleri ticaretinin yerine geçebilir. Bir ülke, bir üretim faktörünü ithal etmek yerine o üretim faktörünü yoğun olarak kullanan malları ithal edebilir ve böylece onu bünyesinde barındırabilir. Bunun bir örneği ABD'nin Çin'den emek yoğun mal ithalatıdır. ABD, Çin emeği ithal etmek yerine Çin emeğiyle üretilen malları ithal etmektedir. 2010 yılındaki bir rapor, bir ülke göçmen ağına ev sahipliği yaptığında uluslararası ticaretin arttığını, ancak göçmenler yeni ülkelerine asimile olduklarında ticaret etkisinin zayıfladığını öne sürdü.[4]

Toplam uluslararası ticarete göre en büyük ülkeler

Dünya mal ihracat hacmi

Aşağıdaki tablo Dünya Ticaret Örgütü'ne göre en büyük 21 ticaret ülkesi listesidir.[5]

SıraDevletUluslararası
mal ticareti (milyar USD)
Uluslararası hizmet
ticareti (milyar USD)
Toplam uluslararası mal ve hizmet ticareti
(milyar USD)
Dünya32,4309,63542,065
 Avrupa Birliği[6]3,8211,6045,425
1 ABD3,7061,2154,921
2 Çin3,6866564,342
3 Almanya2,6267403,366
4 Birleşik Krallık1,0665711,637
5 Japonya1,2503501,600
6 Fransa1,0744701,544
7 Hollanda1,0733391,412
8 Hong Kong1,0641721,236
9 Güney Kore9022011,103
10 İtalya8662001,066
11 Kanada807177984
12 Belçika763212975
13 Hindistan623294917
13 Singapur613304917
15 Meksika77153824
16 İspanya596198794
17  İsviçre572207779
18 Tayvan51193604
19 Rusya473122595
20 İrlanda248338586
21 Birleşik Arap Emirlikleri49192583

Değerine göre en çok ticareti yapılan emtialar (ihracat)

SıraEmtiaABD$ ('000) cinsinden değer
Bilgi tarihi
1Mineral yakıtlar, yağlar, damıtma ürünleri, Tarım Ürünleri (Tütün, Buğday, Pamuk, Mısır) vb.$2,183,079,9412015
2Elektrik, elektronik ekipman$1,833,534,4142015
3Makineler, nükleer reaktörler, kazanlar vb.$1,763,371,8132015
4Araçlar (demiryolu hariç)$1,076,830,8562015
5Plastikler ve bunlardan mamul eşya$470,226,6762015
6Optik, fotoğraf, teknik, medikal vb. aparatlar$465,101,5242015
7Eczacılıkla ilgili ürünler$443,596,5772015
8Demir ve çelik$379,113,1472015
9Organik kimyasallar$377,462,0882015
10İnciler, değerli taşlar, metaller, madeni paralar vb.$348,155,3692015

Kaynak: Uluslararası Ticaret Merkezi[7]

Gözlemler

ABD Başkanları şirketleri mal ve hizmet dış ticaretine daha fazla odaklanmalarını teşvik için törenler düzenledi. Başkan George W. Bush 18 Mayıs 2001 ve 17 Mayıs 2002'de Dünya Ticaret Haftasını gözlemledi.[8][9] 13 Mayıs 2016’da Başkan Barack Obama 15 Mayıs - 21 Mayıs 2016 arası düzenlenen 2016 Dünya Ticaret Haftasını,[10] 19 Mayıs 2017'de Başkan Donald Trump 21 Mayıs - 27 Mayıs 2017 tarihleri arasında düzenlenen 2017 Dünya Ticaret Haftasını ilan etti.[11][12] Başkan her yıl Mayıs ayının üçüncü haftasını Dünya Ticaret Haftası ilan eder.[13][14]

Ayrıca bakınız

Listeler

Kaynakça

  1. ^ "Trade – Define Trade at Dictionary.com". Dictionary.com. 8 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "International Trade and Finance by ICC Academy". 12 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022. 
  3. ^ Staff, Investopedia (25 Kasım 2003). "Balance Of Payments (BOP)". Investopedia (İngilizce). 12 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2017. 
  4. ^ Kusum Mundra (Ekim 18, 2010). "Immigrant Networks and U.S. Bilateral Trade: The Role of Immigrant Income". Department of Economics, Rutgers University. SSRN 1693334 $2. 
  5. ^ "WTO | 2017 Press Releases – Trade recovery expected in 2017 and 2018, amid policy uncertainty- Press/793". www.wto.org (Basın açıklaması). Appendix Table 3. 19 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2022. 
  6. ^ AB içi ticaret hariç
  7. ^ International Trade Centre (ITC). "Trade Map - Trade statistics for international business development". 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Office of the Press Secretary (22 Mayıs 2001). "World Trade Week, 2001". Federal Register. Washington, D.C.: Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2017.  Alt URL 20 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ Office of the Press Secretary (22 Mayıs 2002). "World Trade Week, 2002". Federal Register. Washington, D.C.: Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti. 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2017.  Alt URL 20 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  10. ^ "Presidential Proclamation -- World Trade Week, 2016". whitehouse.gov (İngilizce). Washington, D.C. 13 Mayıs 2016. 11 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2017 – National Archives vasıtasıyla. 
  11. ^ Office of the Press Secretary (19 Mayıs 2017). "President Donald J. Trump Proclaims May 21 through May 27, 2017, as World Trade Week". whitehouse.gov (İngilizce). Washington, D.C.: White House. 20 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2017. 
  12. ^ "President Donald J. Trump Proclaims May 21 through May 27, 2017, as World Trade Week". World News Network. Amerika Birleşik Devletleri: World News Inc. 20 Mayıs 2017. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2017. 
  13. ^ "Import Export Data". Import Export data. 28 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2017. 
  14. ^ "World Trade Week New York". World Trade Week New York. 19 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Adam Smith</span> İskoç filozof ve ekonomist (1723–1790)

Adam Smith FRSA, "Ekonominin Babası" ve "Kapitalizmin Babası" olarak anılan İskoç ekonomist, ahlak filozofu, politik ekonominin öncüsü ve İskoç Aydınlanması sırasındaki önemli bir figürdü.

<span class="mw-page-title-main">Ödemeler dengesi</span>

Ödemeler dengesi, en geniş anlamıyla, bir ekonomide

<span class="mw-page-title-main">Dünya Ticaret Örgütü</span> DTOnun 100 Grupu 10 oyun Botu ve herkesin rahatlikla kullana bilecegi Userbotu var

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), çok taraflı ticaret sisteminin yasal ve kurumsal organıdır. WTO, hükûmetlerin iç ticaret yasalarını ve düzenlemelerini nasıl yapacakları hususunda yasal bir çerçeve ortaya koymakta olup toplu görüşmeler ve müzakereler yoluyla ülkeler arasında ticari ilişkilerin geliştirildiği bir platformdur.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Emirlikleri</span> Orta Doğuda bir ülke

Birleşik Arap Emirlikleri, kısaca BAE, Orta Doğu'da Arap Yarımadası'nın güneydoğusunda bulunan, Umman ve Suudi Arabistan'la komşu olan ülke. BAE, Abu Dabi, Dubai, Acman, Füceyre, Resü'l-Hayme, Şârika ve Ümmü'l-Kayveyn adlı yedi emirlikten oluşmaktadır. Ülkenin başkenti ve büyük ikinci emirliği olan Abu Dabi, aynı zamanda ülkenin siyasi, endüstriyel ve kültürel merkezi konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Merkantilizm</span> Politik ve iktisadî bir teori

Merkantilizm, bir ekonominin ihracatını en üst düzeye çıkarmak ve ithalatını en aza indirmek için tasarlanmış milliyetçi bir ekonomi politikasıdır. Başka bir deyişle, ülke içindeki kaynak birikimini en üst düzeye çıkarmayı ve bu kaynakları tek taraflı ticaret için kullanmayı amaçlamaktadır.

Singer-Prebisch tezi, uzun dönemde ticaret hadlerinin, tarım ürünü ihraç eden gelişmekte olan ülkeler aleyhine ve sanayi ürünü ihraç eden sanayileşmiş ülkeler lehine değişeceğini savunan tez.

İhracat ya da dışsatım, bir malın veya hizmetin yurt dışındaki alıcılara satılmasıdır. Devletler, tüzel kişilikler ve gerçek kişilikler tarafından gerçekleştirilir. İthalatın karşıtıdır ve dış ticaret dengesini oluşturan etkenlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İthalat</span>

İthalat, başka bir ülkeden mal veya hizmet satın alımıdır. Bir ithalatçı ülke ise ihracatı gerçekleştiren bir ülkeden çıkan mal veya hizmeti alan ülkedir. İthalat ve ihracat, uluslararası ticarette kullanılmakta olan finansal işlemlerdir. İthalat, başka bir ülkede üretilen mal veya hizmetlerin satın alınmasını, kullanılmasını veya yararlanılmasını içeren bir dış ticaret etkileşimidir. Bu tür mal ve hizmetlerin satıcısına ihracatçı, yabancı alıcısına ise ithalatçı adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Ticaret</span> mal veya hizmet değişimi ya da anlaşması

Ticaret, malların/ürünlerin üretim sürecinden tüketimine kadar geçen zamanda, ekonomik değer taşıyan başka nesneler ile değiştirilmesi, alışı ve satışı anlamında kullanılmaktadır. Ticaretin insanlık tarihindeki ilk şekli takastır. Takas yöntemi ile, mal ve hizmetler birbiri karşılığında değiş tokuş edilir. Günümüzde ise artık değişim aracı olarak para kullanımının keşfedilmesi insanlık tarihinin erken dönemlerine dayanmaktadır. Pek çok tarihçi ticaretin, iletişimin doğuşunu takiben takas yöntemiyle başlamış olduğunu düşünmektedir.

Heckscher-Ohlin modeli, Stockholm İktisat Okulu'ndan Eli Heckscher ve Bertil Ohlin tarafından geliştirilen bir uluslararası ticaret modelidir. Üniversitelerin ilgili bölümlerinde yoğun olarak yer verilir. David Ricardo'nun karşılaştırmalı üstünlükler teorisi üzerine bir ülkenin üretim faktörlerinin yoğunluğuna dayanan üretim ve ticaret kalıplarının tahmin edilmesi şeklinde kurulmuştur. Model esasen ülkelerin bol üretim faktörlerini kullandıkları malları ihraç, kıt olanları kullandıkları malları ise ithal edeceğini söyler.

Ticaret dengesi, belli dönem içinde gerçekleştirdiği mal ve hizmet ithalatı ile ihracatı arasındaki değer farkı. Bir ülkede yaşayanlar ile öteki ülkede yaşayanlar arasında gerçekleşen her türlü işleme gerçekleştiren her türlü işlemi içeren ödemeler dengesinin bir birleşimidir.

<span class="mw-page-title-main">Cari denge</span>

Cari işlemler dengesi olarak da tanımlanan cari denge, ödemeler dengesi bilançosunun dış ticaret, hizmetler, yatırım gelirleri ve cari transferler dengelerinin toplamından oluşur.

Dış ticaret politikası, bir ülkenin doğrudan doğruya bir ticaretin sınırlandırılması, engellenmesi; yapılış, uygulanış biçimlerinin belirlenmesine yönelik sistematik olarak almış olduğu yöntem ve kararları oluşturur. Küreselleşen dünyada, tüm ülkelerin ekonomi politikalarını etkiler.

Uluslararası ticareti serbestleştirme çabalarını bir bölümünü oluşturan uluslararası birleşme ya da diğer ifadesiyle uluslararası ekonomik entegrasyonların tanımı entegrasyon kavramı çerçevesinde yapılabilir. Ekonomik birleşme, birleşmeye giden ekonomilerde mal ve hizmet akımlarına serbesti sağlayıp, ticarete engel olan kısıtlamaları kaldırarak, bir ortak pazar yaratmak şeklinde tanımlamaktadır. Bugün için dünyadaki bölgesel ekonomik entegrasyonlara verilebilecek en önemli örnek; temelleri 1957 yılında atılan Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)'dir.

<span class="mw-page-title-main">Serbest bölge</span>

Serbest bölge veya serbest limanlar; bulunduğu ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sanayi ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı, fiziki olarak veya idari kararla ülkenin diğer kısımlarından çitle çevrilerek ayrılan özel ekonomik bölgelerin bir alt türü olarak malların ithal edilebildiği, depolanabildiği, işlenebildiği, üretilebildiği veya re-export edilebildiği planlı yatırım alanlarıdır.

Gayrisafi millî hasıla (GSMH), bir ülke vatandaşlarının verilen bir yıl için ürettikleri toplam mal ve hizmetlerin, belli bir para birimi karşılığındaki değerinin toplamıdır. Vatandaşlık ayrımının yapılmasındaki sebep, GSMH'nin gayrisafi yurt içi hasıladan (GSYİH) farklı olduğunu belirtmek içindir. GSYİH, o ülkede faaliyet gösteren yabancı ülke yurttaşlarının ürettiği nihai mal ve hizmetleri de kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Türkiye Gümrük Birliği</span> Türkiye ve AB arasındaki ticari ortaklık anlaşması

Avrupa Birliği-Türkiye Gümrük Birliği, 6 Mart 1995 tarihinde Ankara Anlaşması ile kurulan AT-Türkiye Ortaklık Konseyi'nin uygulama kararı almasıyla 31 Aralık 1995 tarihinde yürürlüğe giren gümrük birliğidir. Ticari ürünler, her iki taraf arasında herhangi bir gümrük kısıtlaması olmaksızın satılabilir. Gümrük Birliği temel ekonomik alanlarda, ikili ticaret imtiyazları uygular, hizmet veya kamu ihalelerini kapsamaz.

<span class="mw-page-title-main">Savunma sanayii</span>

Savunma sanayii veya silah endüstrisi, silah ve askerî teknolojinin üretim ve satışından sorumlu bir sanayidir. Savunma sanayi, askerî malzeme, teçhizat ve tesislerin araştırma ve geliştirme, mühendislik, üretim ve servis hizmetlerinde yer alan ticari bir endüstriden oluşur. Bir devletin silahlı kuvvetleri ve güvenlik güçleri veya siviller için silah üreten şirketler, silah satıcısı veya savunma müteahhitleri olarak da adlandırılır. Hükûmet kurumları da silah, mühimmat ve diğer askerî araç ve gereçleri alıp satarak silah endüstrisinde faaliyet göstermektedir.

Sermaye malları, malların veya hizmetlerin üretiminde kullanılan dayanıklı ürünlerdir. Sermaye malları, üretim faktörleri olarak toplu olarak bilinen üç ürün yelpazesinden biridir. diğer ikisi bölge ve emektir. Bu sınıflandırma, klasik ekonomi döneminde ortaya çıkmış ve sınıflandırmada egemen yöntem olmaya devam etmiştir.

Mutlak üstünlükler teorisi Adam Smith tarafından Ulusların Zenginliği kitabında savunulmuştur.Merkantilizm'e karşı eleştiri niteliğindedir. Dış ticarette ithalatın yapılmasının zorunlu olduğu ve her ülkenin en iyi olduğu alanda üretip satmasını ve en kötü olduğu alanda ise dışardan almasını savunmuştur. Bir tarafın rakiplerine göre bir ürün, hizmet veya değeri daha fazla üretebilme kabiliyetine sahip olma hâlidir. Uluslararası ticaret bağlamında iş gücü tek girdi kabul edilerek ortaya atılmıştır.