İçeriğe atla

Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör

Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör (İngilizce: International Thermonuclear Experimental Reactor - ITER) uluslararası bir tokamak oluşturmak için hazırlanmış araştırma ve mühendislik projesidir. Bu proje aracılığıyla maddenin plazma olarak bilinen hâlinden elektrik üreten bir güç kaynağı yaratmak amaçlanmaktadır.

Projeye uluslararası bir çehreye sahiptir. Avrupa Birliği, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Güney Kore, Hindistan ve Japonya projeye katılan ülkelerdir. Kanada da geçmişte projenin asil üyelerinden olmuş, ancak hükûmetten yeterli ödeneğin ayrılmamasından ötürü projeden çekilmiştir. Kazakistan'ın da çalışmalara katkı vermek için sunduğu önerinin üye ülkelerde görüşüleceği bildirilmiştir.

Deneysel reaktör çalışmaları, 28 Haziran 2005 tarihinde ilgili kurumların Moskova'da aldığı karar uyarınca Fransa'nın Bouches-du-Rhône departmanında, Provence-Alpes-Côte d'Azur bölgesinde bulunan ve 1959 yılında ülkede yürütülen nükleer enerji çalışmaları için Commissariat à l'énergie atomique denen Fransa Atom Enerjisi Kurumu tarafından kurulmuş bir araştırma merkezi olan Cadarache'da yürütülmektedir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nükleer enerji</span> atomun çekirdeğinden elde edilen enerji türü

Nükleer enerji, atomun çekirdeğinden elde edilen bir enerji türüdür. Kütlenin enerjiye dönüşümünü ifade eden, Albert Einstein'a ait olan E=mc² formülü ile ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer enerji mühendisliği</span> Uygulamalı bilim

Nükleer enerji mühendisliği, nükleer fizik ve radyasyonun madde ile etkileşimi ilkelerine dayalı olarak atomun çekirdeği üzerine pratik uygulamalar yapan bir bilim dalıdır. Bu mühendislik alanında çalışmalar genel olarak nükleer santrallerin ve reaktörlerin, kısacası nükleer fisyon sistemlerinin ve alt elemanlarının tasarımı, analizi, geliştirilmesi, bakımı, test edilmesi, modellenmesi, inşaatı, işletmeye alınması ve sökülmesi gibi konular üzerinde yoğunlaşmıştır. Nükleer enerji mühendisliği kapsamında aynı zamanda nükleer füzyon, radyasyonun tıbbi uygulamaları, nükleer güvenlik, ısı transferi, nükleer yakıt teknolojisi, nükleer verimlilik, radyoaktif atıklar, atom bombaları ve radyoaktivitenin çevreye olan etkileri üzerine çalışmalar çok yaygın bir şekilde bulunmaktadır. Türkiye'de nükleer enerji mühendisliği dalında lisans eğitimi veren kuruluşlar Hacettepe Üniversitesi ve Sinop Üniversitesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">İran'ın nükleer programı</span>

İran'ın nükleer enerji elde etmek için başlattığını söylediği, ancak başta ABD olmak üzere bazı ülkelerin nükleer silah üretmek için başladığını iddia ettiği proje.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer enerji santrali</span> Nükleer reaktör yardımıyla elde edilen enerjiyi dağıtan merkez

Nükleer santral (NPP) veya atom santrali (APS), ısı kaynağının nükleer reaktör olduğu termik santraldir. Termik santrallerde tipik olduğu gibi, ısı, elektrik üreten jeneratöre bağlı buhar türbinini çalıştıran buhar üretmek için kullanılır. Eylül 2023 itibarıyla Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, dünya çapında 32 ülkede faaliyette olan 410 nükleer santral ve inşa halinde olan 57 nükleer santral olduğunu bildirdi.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Abdüsselam</span> Pakistanlı fizikçi (1926-1996)

Muhammed Abdüsselam, elektrozayıf etkileşim ile ilgili çalışmalara katkılarından dolayı 1979 yılında Nobel Fizik Ödülünü paylaşan kuramsal fizikçidir. Abdüsselam Nobel Ödülü kazanan ilk Pakistanlı ve Mısırlı Enver Sedat'tan sonra Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman olmakla birlikte fen alanında bu ödülü kazanan ilk Müslüman olarak tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer reaktör</span> Uranyum, plütonyum vb. atom çekirdeklerinin parçalanmasından yararlanılarak enerji elde edilen kaynak

Nükleer reaktör, zincirleme çekirdek tepkimesinin başlatılıp sürekli ve denetimli bir biçimde sürdürüldüğü aygıtlardır. Nükleer reaktörler bazen nükleer enerjiyi başka bir tür enerjiye çevrilen santraller olarak kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Gönüllü</span> çıkar beklemeksizin bir iş yapmayı üstlenen kişi

Gönüllü, içinde bulunduğu toplulukta herhangi bir karşılık ya da çıkar beklemeksizin bir işi yapmayı kendiliğinden üstlenen kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Celal Güzel</span> Türk siyasetçi ve bürokrat

Hasan Celal Güzel, Türk siyasetçi ve bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Atom Enerjisi Kurumu</span>

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 1956 ve 2022 yılları arasında faaliyet gösteren, Türkiye'nin radyasyon ve nükleer enerji politikalarına yön vermek üzere kurulmuş kurumdur.

Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu'na bağlı bir araştırma merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu</span> uluslararası örgüt

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu, AAET ya da Euratom , Avrupa Birliği üyesi ülkelerden oluşan uluslararası bir örgüttür. 25 Mart 1957 tarihinde Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun da kurulmasını öngören Roma Antlaşması'nın imzalandığı günde kurulmasına karar verilmiştir. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu, Avrupa Birliği'nden bağımsız bir kurumdur ancak, üyelik ve düzenlemeler Avrupa Birliği ile birlikte yönetilmektedir. Euratom, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bugün yürürlükten kalkmış olan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu'nun örgütsel yapıları 1967 yılında Merger Antlaşması uyarınca birleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cadarache</span>

Cadarache, Fransa'nın Bouches-du-Rhône departmanında, Provence-Alpes-Côte d'Azur bölgesinde bulunan ve 1959 yılında ülkede yürütülen nükleer enerji çalışmaları için Commissariat à l'énergie atomique denen Fransa Atom Enerjisi Kurumu tarafından kurulmuş bir araştırma merkezidir. Merkez, Saint-Paul-lès-Durance komünü sınırları içindedir.

Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi; Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, 50 yılı aşkın süredir Fen Fakültesi çatısı altında yürütülmekte olan mühendislik eğitiminin Yükseköğretim Kurulunun 30/4/2001 tarihli kararıyla ayrı bir Fakülte bünyesine alınmasıyla yeni ve gerçek kimliğine kavuşmuştur. Fakültede lisans düzeyindeki mühendislik öğrenimi yanı sıra, lisansüstü düzeyde yüksek lisans ve doktora öğrenimi Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde sürdürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Avrupa Torusu</span>

Birleşik Avrupa Torusu bugüne dek insan eliyle yapılmış en büyük deneysel tokamak ve en kapsamlı plazma fiziği deneyidir. Deneyin amacı gelecekte Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör gibi projelere ışık tutmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Eugene Wigner</span>

Eugene Paul "E. P." Wigner, Macar-Amerikalı teorik fizikçi ve matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">İTÜ Enerji Enstitüsü</span>

İstanbul Teknik Üniversitesi Enerji Enstitüsü veya kısaca İTÜ Enerji Enstitüsü, 1961 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi'nde Nükleer Enerji Enstitüsü olarak faaliyetlerine başlamıştır. 2003 yılında ise Enstitü, enerjinin diğer branşlarını da kapsayacak şekilde yeniden yapılandırılarak Enerji Enstitüsü halini almıştır. Enstitüde Yenilenebilir Enerji, Nükleer Araştırmalar, Enerji Planlaması ve Yönetimi ve Konvansiyonel Enerji anabilim dalları altında çalışmalar yapılmaktadır. Türkiye'nin çalışan tek nükleer araştırma reaktörü olan İTÜ TRIGA Mark-II Nükleer Araştırma ve Eğitim Reaktörü de bu enstitüde bulunmaktadır. Endüstri ile yakın iş birliği içerisinde bulunan Enstitüde doğrudan endüstri tarafından kurulmuş çok sayıda laboratuvar, endüstri destekli araştırma projeleri ve yine endüstri destekli araştırma görevlileri yer almaktadır. Enstitü aynı zamanda Türkiye'nin ilk tematik Teknokenti olan "Enerji Teknokenti"ne de ev sahipliği yapmaktadır. Enstitüde sadece lisansüstü eğitim verilmekte olup; 2012 - 2013 öğretim yılı itibarıyla, 250 yüksek lisans ve 50 doktora öğrencisi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de nükleer enerji</span>

Türkiye'de şu an nükleer enerji santrali yapılma aşamasındadır. 1970 yılından itibaren nükleer santral kurulma girişimlerinde bulunuldu fakat bu girişimlerin çoğu sonuçsuz kalmış, 2004'te nükleer enerji santrali konusu yeniden gündeme gelmiş ve toplamda üç santralden biri için yapıma aşamasına gelinmiştir. İki santral daha planlama aşamasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Louis Néel</span> Fransız fizikçi (1904 – 2000)

Louis Eugène Félix Néel, özellikle antiferromanyetizma ve ferromanyetizma ile ilgili temel çalışmaları sonucunda, katı hal fiziğine yaptığı önemli katkılar nedeniyle 1970 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Fransız fizikçi.

Türkiye Uzay Ajansı (TUA), Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal uzay ajansıdır. Türkiye'nin uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu</span> Türkiyede bir kamu kurumu

Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK), merkezi Ankara'da bulunan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının ilgili kamu kurumu.