İçeriğe atla

Uluslararası Sanskritçe Harf Çevirisi Alfabesi

Uluslararası Sanskritçe Transliterasyon Alfabesi (İngilizce: International Alphabet of Sanskrit Transliteration, kısaltım: IAST) Sanskritçe ve ilgili Hint dilleri tarafından kullanılan Hintçe yazılarınromanizasyonuna olanak tanıyan bir harf çevirisi şemasıdır. 19. yüzyılda Charles Trevelyan, William Jones, Monier Monier-Williams ve diğer bilim insanların önerileri şke ortaya çıkan ve Eylül 1894'te Cenevre Doğu Kongresi Harf çevirisi Komitesi tarafından resmileştirilen bir şemaya dayanmaktadır.[1][2] IAST, okuyucunun Hintçe metni tam olarak orijinal Hint alfabesindeymiş gibi net bir şekilde okumasına olanak sağlamaktadır.

Alfabe

IAST harfleri, Sanskritçe, Hintçe ve Devanagari alfabesini kullanan diğer modern diller için geçerli olan IPA'daki Devanagari eşdeğerleri ve fonetik değerleriyle aşağıda listelenmiştir:

Devanagari Transkripsiyon IPA Kategori
a A ɐtek sesliler
ā Ā
i I ɪ
ī Ī
u U ʊ
ū Ū
akışkan ünsüzler
r̥̄ R̥̄ r̩ː
l̥̄ L̥̄ l̩ː
ē Ē ünlüler
ai Ai ɐːi̯
ō Ō
au Au ɐːu̯
anüsvara
vizerga
˜ Chandrabindu [3]
' avagraha

Kaynakça

  1. ^ Monier-Williams, Monier (1899). A Sanskrit-English Dictionary (PDF). Oxford: Clarendon Press. ss. xxx. 8 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Şubat 2024. 
  2. ^ "Tenth International Congress of Orientalists, Held at Geneva". The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland: 879-892. 1895. 
  3. ^ See, now, the Talk page, where m̐ is recommended.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sanskrit</span>

Sanskrit, Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran koluna bağlı bir dildir. Sanskrit ve lehçeleri, Antik Hindistan'da lingua franca statüsüne sahip olmuştur. Dil aynı zamanda Hititçe ve Miken Grekçesinden sonra kaydedilmiş en eski Hint-Avrupa dili olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Urduca</span> Pakistanın iki resmî dilinden biri

Urduca, Hindustani dilinin Pakistan'da kullanılan standart biçimine verilen isim. Pakistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'ın bazı bölgelerinde de resmî dilidir. Hintçe ve Urdu Hindustani adlı dilin iki ayrı standart biçimi olarak kabul edilmekle beraber Urduca özellikle Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyinde Müslümanların daha yoğun olduğu yerlerde konuşulmakta ve Hintçeye kıyasla daha fazla Farsça aktarma sözcük içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hintçe</span> Hindistanın resmi dili

Hintçe, ağırlıklı olarak Hindistan'ın kuzey, merkez ve batısında konuşulan Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir Hint-Aryan dilidir. Pakistan'ın resmî dili olan Urduca ile beraber Hindustânî dilinin iki standart yazılı formundan birini oluşturur. İngilizce ile birlikte Hindistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'da Devanāgarī yazı sistemi; Pakistan'da ise Arap alfabesi kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yazı sistemi</span> kağıda veya başka bir ortama kaydedilmiş görsel dillerin sistemi, dilde ifade edilebilecek ögeleri temsil etmek için kullanılır

Yazı sistemi, bir dildeki unsurları ve tarif edilebilir durumları temsil etmek için kullanılan bir çeşit semboller sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Peştuca</span> dil

Peştuca ya da Afganca, Afganistan’da ve Pakistan’ın batı kesiminde yaşayan Peştunların konuştuğu dil. Hint-Avrupa dillerinin Hint-İran dilleri öbeğine bağlıdır. Kırk beş harfli bir alfabesi vardır. Bazı sesler Sanskritçede de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bengalce</span> doğu Hint-Aryan dillerinden biri

Bengalce veya Bengal Dili, bir doğu Hint-Ari dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Sadu</span>

Sadu veya Sadhu, Hinduizm ve Caynacılık'ta çileci bir yaşam sürüp sadaklarla hayatını idame eden, kendini dünya nimetlerinden uzaklaştırmış kişilerdir. Kendilerine ayrıca jogi, sannyasi veya vairagi biçiminde de hitap edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aryan</span> antik halk

Aryan, antik Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dilleri konuşmuş halkların kendilerini tanımlamak ve bölgedeki diğer halklardan ayırt etmek için kullanmış oldukları bir terimdir. Vedik döneminde Hindistan’ın Āryāvarta olarak adlandırılan bölgesine yerleşmiş, Hint-Aryan dilleri koluna dahil diller konuşan Hint-Aryan etnik grubu ve bu bölgeyi tanımlamak için günümüzde kullanılan bir ifadedir. Bu topluluklar yüzyıllarca bölge toplumları üzerinde aristokratik bir sınıf olarak hüküm sürmüşlerdir. Etnik olarak yakın topluluklardan olan Antik İran halkları, Avesta’da kendilerini tanımlamak için bu etnik tanımı kullandılar. Günümüzde İran adının Aryan sözcüğünden türediği ileri sürülür.

<span class="mw-page-title-main">Nepalce</span> Hint-Avrupa Dil Ailesinin Hint-Aryan kolundan Nepalin resmî dili

Nepalce, Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-Aryan koluna ait bir Doğu Pahāṛi dili. Dil, Nepal'in resmî dili olup, aynı zamanda Hindistan'daki 22 tanınan dilden biridir. Nepalce Devanagari alfabesi ile yazılır.

<span class="mw-page-title-main">Marathice</span> Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-Aryan koluna bağlı bir dil.

Marathice veya Maratice, Hindistan'daki Marathi halkının konuştuğu bir Hint-Aryan dilidir. Hindistanın Maharaştra ve Goa eyaletlerinin resmî dilidir. Devanagari ile yazılır. Farsçadan ve Hintçeden türetilen kelimeler içerir. Hindistan ve İsrail'de yaşayan Bene Israel üyeleri, bu dilin bir lehçesi olan Yahudi Marathicesini konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Devanagari</span> Kuzey Hindistan ve Nepal dillerinin çoğunu yazmak için kullanılan yazı sistemi

Devanagari Hindistan ve Nepal'de kullanılan bir alfabetik hece yazısıdır. Alfabe Brahmaputra civarlarında doğdu. Sanskrit, Nepali, Marathi, Hintçe ve Nepal Bhasa bu alfabeyle yazılır.

<span class="mw-page-title-main">Brahmi alfabesi</span>

Brahmi alfabesi, ünlüleri ünsüz sembollerle ilişkilendirmek için bir aksan işaretleri sistemi kullanan bir abugidadır. Yazı sistemi, Maurya döneminden erken Gupta dönemine kadar yalnızca nispeten küçük evrimsel değişiklikler geçirdi ve MS 4. yüzyılda bile okuma yazma bilen bir kişinin Maurya yazıtlarını hala okuyabildiği düşünülmektedir. Bundan bir süre sonra, orijinal Brahmi yazısını okuma yeteneği kayboldu. En eski ve en iyi bilinen Brahmi yazıtları, kuzey-orta Hindistan'daki Asoka'nın MÖ 250-232'ye tarihlenen kayaya oyulmuş fermanlarıdır. Brahmi'nin deşifresi, 19. yüzyılın başlarında, Hindistan'daki Doğu Hindistan Şirketi yönetimi sırasında, özellikle Kalküta'daki Bengal Asya Topluluğu'nda, Avrupa'nın akademik ilgisinin odak noktası haline geldi. Brahmi, Cemiyetin sekreteri James Prinsep tarafından 1830'larda Cemiyetin dergisinde yayınlanan bir dizi bilimsel makalede deşifre edildi. Buluşları, diğerleri arasında Christian Lassen, Edwin Norris, H. H. Wilson ve Alexander Cunningham'ın epigrafik çalışmalarına dayanıyordu.

Hindoloji, bir bilim dalıdır. Hintçe dilin, edebiyat, tarih, din ve Hint toplumların manevi, maddi kültürünü sistematik şekilde toplar ve araştırır. Geçmiş ve günümüz Hintçesi ve Hint toplumları ana konusunu oluşturur.

Keşmirce, Hint Avrupa ve Hint İran dil ailelerinin Dard dilleri grubunda yer alan, Hindistan ve Pakistan sınırındaki Keşmir bölgesinde konuşulan bir dildir. 7,1 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Hindistan'ın 22 resmi dilinden biridir. Yazımında Devanagari ve Arap alfabesi kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hint-Aryan dilleri</span> Güney Asyada konuşulan Hint-Avrupa dilleri öbeğinin doğu kolundaki üyesi

Hint-Aryan dilleri, Hint-Avrupa dil ailesinin, Hint-İran kolunun bir alt ailesini oluşturur. Dünyada bilinen 219 Hint-Aryan dili var olup, ağırlıklı olarak Kuzey ve Orta Hindistan, Pakistan, Afganistan, Bangladeş, Nepal, Sri Lanka ve Maldivler olarak yaklaşık bir milyar konuşmacıya sahiptir. En önemli Hint-Aryan dilleri arasında Hintçe, Urduca, Bengalce ve Sanskritçe gibi klasik dillerdir.

<span class="mw-page-title-main">Aruna</span>

Aruna, Hinduizm'de de Surya'nın 'nın arabacısının adıdır. Yükselen Güneş'in kırmızımsı parlaklığının canlı örneğidir.

Maithili Hint alt kıtasına özgü bir Hint-Aryan dilidir ve çoğunlukla Hindistan ve Nepal'de konuşulur. Hindistan'da, Bihar ve Jharkhand eyaletlerinde konuşulmaktadır ve 22 tanınmış Hint dilinden biridir. Nepal'de doğu Terai'de konuşulur ve Nepal'in en yaygın ikinci dilidir. Tirhuta eskiden yazılı Maithili'nin ana alfabesiydi. Daha az yaygın olarak, Kaithi'nin yerel varyantında da yazılmıştır. Bugün Devanagari alfabesinde yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1860 Boden Sanskritçe Profesörü seçimi</span>

1860 yılında Oxford Üniversitesi'nde Boden Sanskritçe Profesörlüğü için yapılan seçim, Sanskritçe bilimine farklı yaklaşımlar sunan iki aday arasında bir yarışa sahne oldu. Adaylardan biri, 14 yılını Britanya Doğu Hindistan Şirketi için Britanya Hindistanı'nda çalışmaya hazırlananlara Sanskritçe öğreterek geçirmiş, Oxford mezunu bir İngiliz olan Monier Williams'tı. Diğeri, Max Müller, Oxford'da karşılaştırmalı filoloji, yani dil bilimi konusunda uzmanlaşmış, Almanya doğumlu bir öğretim görevlisiydi. Uzun yıllarını Rig Veda'nın bir baskısı üzerinde çalışarak geçirmiş ve bilimsel çalışmalarıyla uluslararası bir ün kazanmıştı. Williams ise daha geç dönem materyalleri üzerinde çalışıyordu ve Müller'in örneklediği "kıtasal" Sanskritçe ekolüne ayıracak pek zamanı yoktu. Williams Sanskritçe çalışmayı bir amaca, yani Hindistan'ın Hristiyanlığa geçmesine yönelik bir araç olarak görüyordu. Müller'e göre, kendi çalışmaları misyonerlere yardımcı olacak olsa da, kendi başına bir amaç olarak da değerliydi.

<span class="mw-page-title-main">İşvara</span>

İşvara Hinduizmde Mutlak Varlık, Mutlak Benlik; Yüce Tanrı'dır. Hindu felsefesinde İşvara; Yüce Benlik, Hükümdar, Rab, kral, kraliçe veya koca anlamına gelebilir. Orta Çağ Hindu metinlerinde, Hinduizm ekolüne bağlı olarak İşvara; Tanrı, Yüce Varlık, kişisel Tanrı veya özel Benlik anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Şakti</span> Hinduizm tanrıçası

Şakti, Hinduizmin önemli bir teolojik geleneği olan Şaktizm içindeki temel kozmik enerji tanrıçasıdır. Şakti, kadınsı enerjiyi bünyesinde barındırır ve genellikle Shiva'nın eşi olarak tasvir edilir. Bu gelenekte, Tanrıça Devi, Yüce Brahman'ın kendisi olarak kabul edilir, diğer tüm ilahi formlar onun tezahürleri olarak görülür. Shakti'ye ibadet, her biri gücünün benzersiz yönlerini temsil eden Durga, Kali, Parvati ve Tripura Sundari dahil olmak üzere çeşitli tanrıçaları içerir.