İçeriğe atla

Uluslararası Homofobi ve Transfobi Karşıtlığı Günü

Brezilya'daki Uluslararası Homofobi ve Transfobi Karşıtlığı Günü yürüyüşü, 2013

Uluslararası Homofobi ve Transfobi Karşıtlığı Günü (İngilizce: International Day Against Homophobia and Transphobia), homofobi ve transfobiye karşı mücadele etmek amacı ile kutlanan bir gün. Her sene 17 Mayıs'ta çeşitli aktivitelerle kutlanır. Günün amacı bireyleri bilinçlendirmek, LGBT hakları lehine gösteri ve yürüyüşlerle LGBT hakları ihlallerine, ayrımcılığa ilgiyi teşvik etmek ve uluslararası etkinlikler koordine ederek sesini duyurmaktır. BM'de "LGBT İnsan Hakları Uluslararası Konferansı" düzenlenmiş ve LGBT hakları Montreal Bildirgesi yayınlanmıştır. Bildirge, bütün ülkelerin bu günü tanımalarını talep eder ancak şu ana kadar Avrupa Birliği ve Brezilya bu günü resmî seviyede tanımışlardır.

17 Mayıs 1990 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından eşcinsellik, Hastalıkların Uluslararası Sınıflaması (ICD)'nın akıl hastalıkları listesinden çıkarılmıştır.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Gey, eşcinsel anlamında bir sıfat, terim ve isim. Genellikle eşcinsel erkekleri belirtmek üzere kullanılan terim, aynı zamanda eşcinsel kadınları tanımlamak için de kullanılmaktadır. Türkçeye İngilizcedeki "gay" kelimesinden; İngilizceye ise Eski Fransızcadaki "gai" kökeninden geçmiştir. Aslen "neşeli, umursamaz" ve "canlı renkli, gösterişli" anlamlarına gelen gey terimi ilk olarak 1960'lı yıllardan itibaren erkek eşcinseller tarafından kendilerini tanımlamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. İngilizcedeki "gay" kelimesinin diğer anlamlarında kullanımı da zamanla yok olmaya yüz tutmuştur. Kadın eşcinsel anlamına gelen lezbiyen kelimesi ise 1800'lü yıllardan beri kullanılmaktadır.

Transfobi, transgender veya transseksüel kişilere ya da direkt olarak transseksüelliğe karşı duyulan hoşnutsuzluğu ve olumsuz tutumu kapsamaktadır. Transfobi, toplumun cinsiyet normlarına uymayan insanlara karşı duyulan korkuyu, tiksintiyi, nefreti veya rahatsızlığı ve bunlara bağlı olarak şiddeti kapsayabilir. Genellikle homofobik görüşlerle birlikte ifade edilir ve bu nedenle sıklıkla homofobinin bir türü olarak kabul edilir. Transfobinin mağdurlarından olan çocuklar tacize, okulda zorbalığa ve/veya okul içinde şiddete, koruyucu aileleri tarafından şiddete maruz kalmaktadırlar. Yetişkin mağdurlarsa kamuoyunda alaya, tacize, sataşılmaya, şiddet ile tehdide, soyguna uğramaya ve yanlış tutuklamaya maruz kalmaktadır ve bu yüzden birçoğu toplumda güvensiz hissetmektedir. Bazıları; trans olduğu için kovulacağından veya muhafazakâr politikaların, onları korumak için yasalara karşı çıkan dindar grupların etraflarını kuşatmasının baskısından dolayı sağlık hizmetini reddediyor veya işyeri ayrımcılığıyla mücadele ediyor. Kurbanların yüksek bir oranının cinsel şiddete maruz kaldığı rapor edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Homofobi</span> homoseksüel ve LGBT bireylere karşı hoşnutsuzluk veya ön yargı

Homofobi, eşcinsellere veya eşcinselliğe karşı duyulan nefret, önyargı, hoşnutsuzluk, korku veya ayrımcılıktır. Geniş manası ile diğer cinsel yönelimlere sahip olan LGBT kişileri de içerir. Sıfat olarak, homofobisi olan kişiler homofobik olarak anılır. Homofobik davranış ilkelerini sergileyen kişinin gerçekleştirdiği eylemler bütünü "homofobi" sadece psikiyatrik bir kavram değildir. Her 48 saatte bir, eşcinsel bir kişinin homofobiyle bağlantılı şiddete maruz kalarak öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Uluslararası Af Örgütü'ne göre yaklaşık 70 ülkede eşcinsellere şiddet uygulanmaktadır ve 8 ülkede eşcinsellere idam cezası verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">LGBT</span> Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireyler için kullanılan kısaltma

LGBT veya GLBT ya da LGBTQ+, 1990'larda LGB kısaltmasından sonra ortaya çıktı ve 1980'lerin ortaları ile sonlarından bu yana gey sözcüğü yerine kullanılarak LGBT topluluğunu temsil etmeye başladı. Birçok etkinci, gey topluluğu kullanımının eksik bir tanımlama olduğunu düşünerek LGBT topluluğu kullanımına geçti.

<span class="mw-page-title-main">Onur Yürüyüşü</span> Haziran ayında gerçekleştirilen LGBTQ+ ve LGBTQ+ destekçileri tarafından yapılan yürüyüş

Onur Yürüyüşü, her yıl Haziran ayının sonlarında Dünya genelinde kutlanan ve Stonewall ayaklanmasının yıl dönümünde gerçekleştirilen, LGBT bireyler ve LGBT bireylere destek veren kişilerin katılımıyla gerçekleşen bir dizi etkinlikler ve törenler bütünüdür. LGBT topluluğunda onur yürüyüşü veya gey onur yürüyüşü gibi isimlerle de bilinir. Bir dizi etkinliklerin ve geçiş törenlerinin gerçekleştirildiği etkinlikler Stonewall ayaklanmaları anısına gerçekleştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de LGBT hakları</span> Türkiyede lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireylerin hakları

Türkiye'de lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler diğer vatandaşlara göre dezavantajlı durumdadırlar. Türkiye eşcinsel ilişkileri tanısa da medeni kanununda cinsel yönelim ya da cinsiyet kimliği gibi bir ifadeye yer vermez ve eşcinsel çiftlerin birlikteliklerini yasal zeminde tanımaz. 2013 yılında ILGA-Europe, Türkiye'yi LGBT haklarının korunması konusunda 49 ülke arasında 39. sıraya yerleştirmişti ancak 2024 yılında 46. sıraya geriledi. Türkiye'yi sıralamada sadece Azerbaycan ve Rusya takip etti.

Hormonlu Domates LGBTİ+fobi Ödülleri, Türkiye'de LGBTİ+ topluluğunca LGBTİ+ bireylere yönelik ayrımcı, dışlayıcı söylem ve eylemlerde bulunan kişi ve kurumlara verilen ödüldür. Homofobi ve transfobiye dikkat çekmek amacıyla her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen ödül töreni, Lambdaistanbul Dayanışma Derneği'nin girişimiyle 2005 yılında başlamış, güncel olarak İstanbul Onur Yürüyüşü Komitesi tarafından düzenlenmektedir. Ödüllerin isim kaynağı, "Hormonlu domates yemeyin homoseksüel olursunuz" sözleriyle 2005 yılında ilk "Hormonlu Domates ödülü" verilen Erman Toroğlu olmuştur. Medya, sağlık, eğitim, sivil toplum gibi çeşitli kategorilerde verilen ödüller, 2005 yılından beri internet üzerinden gerçekleşen halk oylamasıyla sahiplerini bulmaktadır. 2011 yılında 7. kez verilen "Hormonlu Domates ödülü" Türkiye tarihinde ilk kez LGBTİ+ topluluğunca Türk Silahlı Kuvvetleri'ne verilmiş ödüldür. 2020 yılında COVID-19 pandemisi dolayısıyla ödül töreni ilk kez olarak çevrimiçi gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">LGBT sosyal hareketleri</span>

LGBT sosyal hareketleri, cinsel azınlık|cinsel ve cinsiyet azınlıklarının toplum tarafından kabul edilmelerine dair birbiri ile ilişkili amaçlar paylaşırlar. Lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) kişiler ve LGBT'lerin hak arayışını destekleyenler genelde LGBT hakları olarak kastedilen haklar için kampanya yapmışlardır. Çeşitli topluluklar gey kurtuluş, lezbiyen feminizm, queer hareketi ile transgender eylemciliği dahil olmak üzere bir sürü çeşitli biçimde hem birlikte hem de birbirinden bağımsız bir şekilde çalışmışlardır. Tüm LGBT kişileri ve menfaatlarını temsil eden herhangi bir örgüt yoktur, fakat dünya çapındaki LGBT Onur etkinliklerine eşgüdüm ve ağ iletişimi sağlayan InterPride ve LGBT ile HIV pozitif kişilere karşı işlenen insan hakları ihlâlleri ile ilgilenen ve Birleşmiş Milletler ile birlikte çalışan Uluslararası Gey ve Lezbiyen İnsan Hakları Komisyonu (IGLHRC) gibi LGBT topluluklarını ve menfaatlarını gevşek bir şekilde kapsayan uluslararası örgütler vardır.

Siyah Pembe Üçgen; resmî adıyla Siyah Pembe Üçgen İzmir Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliği Araştırmaları ile Ayrımcılığına Karşı Dayanışma Derneği, Türkiye'de kurulmuş beşinci LGBT derneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Homofobi ve Transfobi Karşıtı Yürüyüş</span>

Homofobi ve Transfobi Karşıtı Yürüyüş, 2003 yılından beri Türkiye'nin başkenti Ankara'da geleneksel olarak gerçekleştirilen yürüyüş. 2012 yılında 7. Uluslararası Homofobi ve Transfobi Karşıtı Yürüyüş kapsamında gerçekleştirilen yürüyüş Kaos GL tarafından düzenlenmektedir. 2011 ve 2012 yıllarındaki yürüyüşlere İran'da eşcinsellere yönelik ölüm cezası ve homofobik yasalara son verilmesini isteyen İranlı mülteciler de katılmıştır. Aynı gün Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi'nde de kampüs yürüyüşleri olmaktadır.

LGBT sloganları lezbiyen, gay, biseksüel, transseksüel ve tüm homofobi mağdurlarına destek ve tutumlarına rest anlamda onur yürüyüşlerinde çeşitli Internet sitelerinde, pankartlarla mesaj verme amacıyla vurgulunan sözler bütünüdür. Bu sözler siyasi ve toplumsal örf, geleneklerine de gönderme amacıyla eşcinsellerin toplumda kabulü ve anayasal eşitlik, hak ve özgürlüğünü elde etme gayesiyle söylenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gey Onur Günü</span> Eşcinsel bireylere karşı işlenen şiddet, ayrımcılık ve lekeleme gibi olayların karşısında eşitlik ve görünürlüğü arttırmak için düzenlenen yürüyüş ve kutlamalar bütünü

Gey Onur Günü veya Onur Günü olarak adlandırılaran Pembe Cumartesi olarak da bilinen eşcinsellere yönelik ayrımcılık, istismar, zorbalık ve şiddete karşı eşitlik ve eşit haklar için kendi görünürlüğünü artırmak, topluluk oluşturmak ve "LGBT Onur"u için gerçekleştirilen bir dizi etkinlik, onur yürüyüşü ve kutlamalar bütünü. LGBT hakları için gerçekleştirilen etkinliklerde homofobi ve LGBT'lere yönelik şiddete karşı pankart ve billboardlar açılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan'da LGBT hakları</span>

Sırbistan'da LGBT hakları, Sırbistan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir. Sırbistan'da LGBT bireyler sık sık hukuki sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Erkek ve kadın hemcins cinsel aktivite Sırbistan'da yasal, ancak ülkede eşcinsel ilişki ve birlikteliklere yönelik anayasada ayrımcılık karşıtı bir yasa mevcut değildir.

LGBT topluluğu veya LGBT toplumu, lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireylerin ortak çıkarları, sorunları ve hedefleri doğrultusunda birleşmesi, bir bütün haline gelmesi. LGBT olup farklı sorunları olan gruplar, topluluklar, altkültürel hareketler, gey mahalleleri ve LGBT örgütlerinden oluşmaktadır. Bu amaçla oluşturulan LGBT topluluğu eşcinsel bireylerin insan hakları hareketinin temelini attı.

LGBT tarihi, ilk çağlardan günümüze kadar gelen çok eski bir uygarlık tarihine sahiptir. Lezbiyen, gey, biseksüel ve trangender bireylerin duygusal ve cinsel birlikteliğini ifade eder.

İstanbul Onur Haftası, her yıl haziran ayının sonlarında Stonewall ayaklanmalarının anısına gerçekleştirilen etkinliklerdir.

Transgender Avrupa (TGEU) transgender, transeksüel, cinsiyet değiştirmiş ve diğer aynı görüşte olan insanların, transseksüel insanların haklarını desteklemek için kurduğu, farklı organizasyonların birleşiminden oluşan bir ağdır. "Avrupa Transseksüel Ağı" adıyla 2005 yılında Viyana'da 1. Avrupa Transgender Konseyi sırasında kurulmuştur. Günümüzdeki adı "Transgender Avrupa"dır.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan'da LGBT hakları</span>

Lübnan'da LGBT bireyler, LGBT olmayan bireylerin uğramadığı yasal ve sosyal zorluklarla yüz yüze gelmektedir. Buna rağmen, Arap Dünyası'nın diğer ülkelerine göre çok daha fazla özgürlüklere sahiptirler. Çeşitli mahkemeler, Lübnan Ceza Kanunu'nda "doğanın yasalarına aykırı" cinsel ilişkileri yasaklayan 534. maddenin LGBT bireyleri tutuklamak için kullanılmaması gerektiği sonucuna varmış; bu nedenle eşcinsellik de facto olarak yasaldır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'da LGBT hakları</span>

Son senelerde Kosova'da, özellikle cinsel yönelime dayalı ayrımcılığın yasaklandığı yeni anayasanın kabul edilmesiyle lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları konusunda ilerlemeler kaydedilmiştir. Buna rağmen, eşcinsellik, Kosova toplumunda yine bir tabu olarak algılanır.

Bu maddede, Türkiye'de gerçekleştirilen gösteriler ve protestolar listelenmektedir. Liste, Osmanlı dönemindeki protestoları da kapsamaktadır.