İçeriğe atla

Uluslararası Donanma (Girit müdahalesi, 1897-1898)

Uluslararası Donanma (Uluslararası Filo) (Girit müdahalesi, 1897-1898)
Uluslararası Filo'ya bağlı İngiliz savaş gemisi HMS Camperdown'un 28 Mart 1897'de 13,5 inçlik (343 mm) toplarıyla Girit'teki İzzeddin Kalesi'ndeki Hıristiyan isyancı güçleri bombalarken İngiliz savaş gemisi HMS Revenge'in güvertesinden görülen krokisi.
EtkinŞubat 1897- Aralık 1898
ÜlkeUluslararası
TipiEskadra
SavaşlarıGirit İsyanı (1897-1898)
Osmanlı-Yunan Savaşı (1897)

Uluslararası Donanma, 1897 Türk-Yunan Savaşı'nın patlak vermesinden hemen önce, 1897 yılının başlarında Girit'te Osmanlı İmparatorluğu yönetimine karşı çıkan yerli Yunan isyanına müdahale etmek üzere bir dizi Büyük Güç tarafından oluşturulan bir deniz filosuydu. Şubat 1897'den Aralık 1898'e kadar Girit sularında görev yapan filoda Avusturya-Macaristan, Fransa, Alman İmparatorluğu, İtalya, Rus İmparatorluğu ve Birleşik Krallık'tan savaş gemileri bulunuyordu.

Girit açıklarında bulunan her ülkenin en kıdemli amirali, "Amiraller Konseyi" ya da "Uluslararası Konsey" olarak da adlandırılan ve Girit'in işlerini yönetmekle görevli "Amiraller Konseyi "nin bir üyesi oldu ve bu görevi Aralık 1898'e kadar sürdürdü. Girit sularında bulunanlar arasındaki en kıdemli amiral hem Uluslararası Filo'nun genel komutanı hem de konseyin başkanı olarak görev yaptı. Başlangıçta İtalyan Koramiral Felice Napoleone Canevaro (1838-1926) bu görevlerde bulunmuştur.[1] Canevaro 1898 ortalarında Uluslararası Filo'dan ayrıldığında yerine Fransız Tuğamiral Édouard Pottier (1839-1903) filonun genel komutanı ve konseyin başkanı olarak geçmiştir.[1] Filo, operasyonları sırasında Girit'i bombardıman yapması yanında, adaya güvenliği sağlama görünümü altında denizci ve deniz piyadeleri çıkardı, hem Girit'i hem de Yunanistan'daki bazı limanları abluka altına aldı ve adadaki uluslararası işgal güçlerine destek verdi. Avusturya-Macaristan ve Almanya filodan çekildikten sonra diğer dört güç filonun operasyonlarına devam etti. Filo Girit'teki çatışmaları sona erdirdikten sonra, amiralleri bir barış anlaşması için müzakere girişiminde bulunmuş ve nihayetinde adada Osmanlı İmparatorluğu'nun hükümdarlığı altında yeni bir Girit Devleti kurulmasına karar vermişlerdir. Filo, Kasım ve Aralık 1898'de tüm Osmanlı kuvvetlerini adadan çıkararak ve Yunanistan ve Danimarka Prensi Yeoryos'u (1869-1957) yeni Girit Devleti'nin Yüksek Komiseri olarak görev yapmak üzere Girit'e naklederek çalışmalarını tamamladı ve adadaki doğrudan Osmanlı egemenliği sona erdi.

Arka Plan

1896'da Büyük Güçler (Düveli Muazzama) Osmanlı İmparatorluğu'nu (II. Abdülhamid'i), 1669'dan beri Osmanlıların kontrolünde olan Girit Adası'nın [1] yönetiminde reformlar yapmayı [2] ve Yunanistan'da pek çok kişinin sempati duyduğu adanın Hristiyan nüfusunun çıkarlarını korumayı kabul etmeye ikna etti. Büyük güçlerin iddialarına göre Osmanlıların reformları yerine getirmemesi bunun yanında Yunanların adayı ele geçirmeye dönük kışkırtmaları ile 23-24 Ocak 1897'de Girit'in Hanya kentinde Rum sakinleri ile Türkler, Osmanlı kuvvetleri arasında katliam derecesine varan çatışmalar çıktı; ardından 25 Ocak 1897'de Giritli Rumlar arasında Girit'i Yunanistan'la birleşmeye zorlamak amacıyla bir isyan patlak verdi. Adaya konuşlandırılan fırsat kollayan Yunan Ordusu birliklerinin ve kıyı boyunca faaliyet gösteren Yunan Donanması savaş gemilerinin desteğiyle isyancılar kırsal kesimin büyük bölümünü ele geçirdi. Osmanlı birlikleri genellikle Girit'in büyük şehirlerinin ve adanın etrafına dağılmış izole karakolların kontrolünü elinde tuttu.[1][2]

Osmanlıları 1896'da söz verilen reformları gerçekleştirme anlaşmasına bağlı kalmaya zorlamak ve Yunanistan ile Osmanlı İmparatorluğu arasında, Yunanistan'ın kaçınılmaz yenilgisine yol açacağından ve Avrupa'da genel bir savaşa dönüşebileceğinden korktukları genel tüm Avrupa'ya, Balkanlara yayılabilecek bir savaşın çıkmasını önlemek isteyen altı Büyük güç - Avusturya-Macaristan, Fransa, Alman İmparatorluğu, İtalya Krallığı, Rusya İmparatorluğu ve Birleşik Krallık - reformların gerçekleşmesini sağlamak için isyana müdahale etmeye karar verdi. Osmanlılara Girit'teki garnizonlarını takviye etmemeleri için baskı yaptılar; karşılığında adada bulunan Osmanlı garnizonlarının genel güvenliğinin sorumluluğunu üstlendiler.[1]

Filonun oluşumu

""Büyük Güçlerin Amiralleri Girit Sularında"" (Black and White Dergisi, 10 Nisan 1897 Tarihli Eskiz).

Mayıs 1896 gibi erken bir tarihte, İngiliz savaş gemisi HMS Hood ve bir Fransız gambotu Girit'teki huzursuzluk karşısında ülkelerinin çıkarlarını ve vatandaşlarını korumak üzere Girit sularına ulaşmıştı.[3] 6 Şubat 1897'de Candia'da (şimdiki Kandiye) büyük bir ayaklanma patlak verdiğinde, görevdeki İngiliz savaş gemisi HMS Barfleur'ün askerleri durumu kontrol altına almak ve İngiliz tebaasını Barfleur'e getirerek korumak için müdahale etti.[4] 1897 başlarında adadaki durumun hızla kötüleşmesiyle birlikte, Avusturya-Macaristan Donanması, Fransız Donanması, İtalyan Kraliyet Donanması (Regia Marina), Rus İmparatorluk Donanması ve İngiliz Kraliyet Donanması'na ait gemiler, Büyük Güçlerin sözde Girit'teki savaşa son verme ve adayı sözde Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayırmadan adadaki Rumları koruyacak bir düzenleme konusundaki kararlılıklarını göstermeyi amaçlayan bir deniz gücü gösterisi olarak Şubat 1897 başlarında Girit sularına geldi. Barfleur'e katılan ilk İngiliz savaş gemileri - Tuğamiral Robert Harris'in amiral gemisi HMS Revenge ve HMS Rodney [5][6] - 9 Şubat 1897'de geldi; 13 Şubat'ta Avusturya-Macaristan, Fransız, İtalyan ve Rus savaş gemileri Girit açıklarına demirlemişti ve Almanya burada bir deniz varlığı kurmayı taahhüt etmişti. Canea (şimdiki Hanya) limanına demirleyen filolar kısa süre sonra birleşerek Uluslararası Filo'yu oluşturdular ve çeşitli ulusal birliklere komuta eden amiraller adadaki meseleleri ele almak üzere birlikte çalışmaya başladılar.[1][4]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Clowes, Sir William Laird (1997), The Royal Navy: A History From the Earliest Times to the Death of Queen Victoria, Volume Seven, Lonra: Chatham Publishing, s. 444-448, ISBN 1-86176-016-7 
  2. ^ a b "The 1897 Revolution in Crete and Spiros Kayales". www.explorecrete.com. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2023. 
  3. ^ McTiernan, s. 13.
  4. ^ a b McTiernan, p. 14.
  5. ^ "Contact Support". mickmctiernan.com. 6 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2018. 
  6. ^ "British warships off Canea. March 1897". 17 Mart 2014. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Navarin Deniz Muharebesi</span> Yunan Bağımsızlık Savaşı sırasında 1827 deniz savaşı

Navarin Deniz Muharebesi, Osmanlı ve Mısır donanmalarıyla, birlikte hareket eden Britanyalı, Fransız ve Rus donanmaları arasında, 20 Ekim 1827 tarihinde geçmiş olan bir deniz muharebesidir. Bu muharebe Osmanlı tarihinde Navarin Olayı, Navarin Baskını veya Navarin Faciası adlarıyla da geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Girit Muharebesi</span>

Girit Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nda 20 Mayıs 1941 sabahında Fallschirmjäger'lerin Girit Adasına havadan indirilmesi ile başlamıştır. İşgal amaçları bağlamında başarıya ulaştıysa da, Alman tarafının verdiği kayıpların büyüklüğü nedeniyle, Alman ordusu bir daha hava indirme operasyonu yapmamıştır.

<i>Goeben</i> ve <i>Breslau</i>nun takibi

Goeben ve Breslau'nun takibi, I. Dünya Savaşı'nın başlarında Akdeniz'de gerçekleşen, Birleşik Krallık'ın Kraliyet Donanması'na bağlı gemilerin Almanya'nın İmparatorluk Donanması'na ait SMS Goeben ve SMS Breslau'yu önlemeye çalıştıkları deniz muharebesidir. Alman Akdeniz Tümeni'ni oluşturan Moltke sınıfı muharebe kruvazörü SMS Goeben ve Magdeburg sınıfı hafif kruvazör SMS Breslau, savaşın başlaması ile Akdeniz'de sıkışmıştı. Alman gemileri aldıkları emirler doğrultusunda Birleşik Krallık filosunun yakın takibine rağmen Çanakkale Boğazı'ndan geçerek İstanbul'a ulaşmayı başardı. İstanbul'a ulaşan gemiler, Osmanlı İmparatorluğu'na devredilerek sırasıyla Yavuz ve Midilli adlarını aldı. Gemilerin mürettebatı ise Amiral Wilhelm Souchon komutasındaki Alman denizcilerden oluşmaya devam etmişti. Souchon başkanlığındaki komuta heyetinin sonraki süreçte Karadeniz'e çıkarak emrindeki diğer Osmanlı gemileriyle birlikte Rus limanlarını topa tuttuğu Karadeniz Baskını, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na İttifak Devletleri saflarında girmesine yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Konstandinos Kanaris</span> Yunan siyasetçi

Konstantinos Kanaris Yunan amiral ve siyasetçi.

<i>Barbaros Hayreddin</i> (zırhlı) Alman zırhlısı

Barbaros Hayreddin veya SMS Kurfürst Friedrich Wilhelm, okyanus ötesi sefer yapabilen bir Alman zırhlısıdır. Alman İmparatorluk Donanması ve sonrasında Osmanlı donanması'nda görev yapmıştır. Geminin orijinal adı Prusya dükü ve Brandenburg seçici prensi olan I. Frederick Wilhelm'den gelmektedir. Brandenburg sınıfının dördüncü ön dretnot gemisi idi. 1890 yılında Kaiserliche Werft Wilhelmshaven'da inşa çalışmaları başladı, 1891'de denize indirildi ve 1893'te tamamlandı. Geminin yapımı 11,23 milyon marka mal oldu. Brandenburg sınıfı savaş gemileri üç zırhlı tarette taşıdıkları altı ana top ile, diğer donanmaların iki tarette dört top taşıyan gemilerine kıyasla daha modern bir tasarımdı.

<i>Turgut Reis</i> (zırhlı)

Turgut Reis veya SMS Weißenburg, Alman İmparatorluğu Donanması'nın ilk okyanus ötesi savaş gemilerinden biridir. Alman İmparatorluğu Donanması'nın ardından son olarak Osmanlı donanmasında görev yapmıştır. Alman İmparatorluğu'nda 1890'larda yapılan Brandenburg sınıfı dört ön-dretnot zırhlısından üçüncüsüdür. 1890 yılında AG Vulcan firmasının Stettin tersanesinde inşası başlamış, 1891'de denize indirilmiş, 1894 yılında tamamlanmıştı. Brandenburg sınıfı zırhlılar, üç adet ikiz tarette taşıdıkları altı büyük kalibre top ile, dönemin standardı olan iki adet ikiz taret taşıyan zırhlılardan farklıydılar. İngiliz Kraliyet Donanması, bu gemilere "whaler" adını vermişti. Turgut Reis, kendisiyle aynı sınıftan gemiler olan SMS Brandenburg, SMS Wörth ve SMS Kurfürst Friedrich Wilhelm ile aynı yıllarda suya indi.

<i>Mesudiye</i> (zırhlı)

Mesudiye, Osmanlı donanması için 1871-1875 yılları arasında İngiltere'deki Thames Ironworks'te inşa edilmiş merkezî bataryalı zırhlı korvettir. İnşa edilmiş en büyük iki merkezî bataryalı zırhlı korvetten biriydi. Mesudiye'nin Hamidiye adında bir kardeş gemisi olması planlanmıştı; ancak bu gemi Kraliyet Donanması tarafından satın alındı ve HMS Superb adıyla görevlendirildi. Ana silahları merkezî zırhlı bir bataryada yer alan on iki 250 mm toptu.

<span class="mw-page-title-main">Mondros Deniz Muharebesi</span>

Mondros Deniz Muharebesi 18 Ocak 1913 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Yunanistan donanmaları arasında meydana gelen çatışma. Birinci Balkan Savaşı sırasında yaşanan muharebe, Osmanlıların Çanakkale Boğazı'nda konuşlu Yunan donanmasını dağıtmak ve Ege Denizi'nde egemenliği yeniden ele geçirmek için yaptıkları ikinci ve son denemedir.

HMS <i>Warrior</i>

HMS Warrior 1900'lerin ortalarında İngiliz Kraliyet Donanması için inşa edilen Duke of Edinburgh sınıfından bir zırhlı kruvazördür. I. Dünya Savaşı başladığında Akdeniz'de bulunan gemi, Goeben ve Breslau'nun takibine katılmıştır. Alman gemileri Osmanlı İmparatorluğu'na geçtikten sonra gemi, Aralık 1914'te Büyük Filo'ya katıldı ve Mayıs 1916'daki Jutland Muharebesi'nde savaştı. Muharebede ağır hasar alan gemi açık denizde terkedildi ve battı.

Birinci Çanakkale Deniz Muharebesi, Kaptan-ı Derya Kara Dev Murat Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 16 Mayıs 1654'te bir Venedik Cumhuriyeti Donanması ile Çanakkale Boğazı önlerinde yaptığı deniz muharebesi. 1645–1669 döneminde Girit'in Fethi sırasında Osmanlı-Venedik Savaşları'nın bir evresidir.

<span class="mw-page-title-main">Girit İsyanı (1866-1869)</span>

Girit İsyanı, Girit'te Osmanlı yönetimine karşı 1832'de Yunan Bağımsızlık Savaşı ile 1898'de otonom Girit Devleti'nin kurulması arasında Girit isyanları arasında üçüncü ve en büyük üç yıllık bir ayaklanma.

<i>Mukaddeme-i Hayr</i>

Mukaddeme-i Hayr, Osmanlı donanması için 1860'larda inşa edilen Feth-i Bülend sınıfı demir zırhlı korvetlerin ikincisidir. Gemi, İstanbul'daki Tersane-i Amire'den sipariş edildi. Omurgası 1870'te kızağa konan gemi, 1872'de denize indirildi ve 1874'te de hizmete girdi. Ana silah olarak dört adet 229 mm çapında topu vardı. Tek pervaneyi çeviren bileşik buhar motoru ile 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaşabiliyordu. Gemi, 1877-1878 Rus-Türk Savaşı sırasında görev aldı, ardından 1878'den 1897'ye kadar Haliç'te yattı. 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlangıcında, Osmanlı donanması Mukaddeme-i Hayr'ı ve geri kalan zırhlı filoyu seferber etti ancak neredeyse tüm gemilerin kullanılamaz durumda olduğunu gördü. Mukaddeme-i Hayr ertesi yıl silahsızlandırıldı ve 1911'de sabit bir eğitim gemisine dönüştürüldü. 1914'te I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra kışla gemisi haline getirildi ve 1923'te sökülmesine kadar bu sıfatla hizmet etti.

<i>Avnillah</i> Osmanlı savaş gemisi

Avnillah 1860'ların sonlarında Osmanlı donanması için inşa edilmiş bir zırhlı savaş gemisidir. Avnillah sınıfının öncü gemisi olarak Thames Iron Works tarafından Birleşik Krallık'ta inşa edilmiştir. Omurgası 1868'de serilen gemi, 1869'da denize indirildi ve ertesi yıl filoya katıldı. Merkezî bataryalı gemi olan Avnillah, merkezî bir kazamatta yer alan dört adet 230 mm top ile silahlandırıldı ve en çok saatte 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaşabiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Matapan Burnu Muharebesi</span>

Matapan Burnu Muharebesi II. Dünya Savaşı sırasında İngiliz Kraliyet Donanması ile İtalya Krallığı donanması arasında 27-29 Mart 1941 tarihlerinde gerçekleşen deniz muharebesidir. Muharebe Mora Yarımadasının güneybatısında yer alan Matapan Burnu açıklarında gerçekleşmiştir. Bletchley Park'daki İngiliz istihbarat faaliyetleri sayesinde şifreleri kırılan İtalyan donanmasının kullandığı Enigma makinesi ile iletilen istihbarat sayesinde İngiliz donanması İtalyan donanmasını pusuya düşürmüş ve çok büyük zayiat verdirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun zırhlı korvetleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1860'larda ve 1870'lerde Osmanlı donanması, neredeyse tamamen yabancı tersanelerde inşa edilen bir dizi zırhlı korvet savaş gemisi sipariş etti ve satın aldı. Sipariş edilen ilk sınıf olan Osmaniye sınıfı, dört adet zırhlı fırkateynden oluşuyordu. Osmaniye sınıfı 1860'ların başında Birleşik Krallık'taki tersanelerinden sipariş edildi. 1864'te beşinci gemi Fatih sipariş edilse de bu gemi, 1867'de Prusya donanması tarafından satın alındı. Aynı yıl Osmanlılar, Feth-i Bülend ile iki gemiden oluşan Avnillah sınıfını yine Birleşik Krallık'tan sipariş etti. Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti olan Mısır da o dönem, merkezî otoriteden bağımsız olarak Fransa'daki tersanelerden; Asar-ı Tevfik, Asar-ı Şevket ve Lütf-i Celil zırhlı korvet sınıflarına ait gemi siparişleri vermiş, bir Avusturya-Macaristan firmasıyla ise İclaliye için sözleşme imzalamışlardı. Mısır'ın bağımsızlığını savunmaya yönelik çabaları, Mısır'dan 1868'de yaptığı sipariş ettiği tüm zırhlı korvetleri teslim etmesini isteyen Padişah Abdülaziz'i kızdırdı. Bu esnada ikinci bir Feth-i Bülend sınıfı zırhlı olan Mukaddeme-i Hayr sipariş edilmiş ve Osmanlı Tersane-i Amire'sinde inşa edilen ilk zırhlı olmuştu. 1871'de Osmanlılar, iki Mesudiye sınıfını sipariş etti. İlk gemi teslim alınırken ikinci gemi Birleşik Krallık'ın 1878'de Rusya ile savaşa girmesi korkusunun ortasında Kraliyet Donanması tarafından satın alındı ve yerini Tersane-i Amire'de inşa edilecek üçüncü bir gemi olan Hamidiye'ye bıraktı. Son iki gemi, Peyk-i Şeref sınıfı, 1874 yılında Birleşik Krallık'tan sipariş edildi fakat Kraliyet Donanması 1878'de savaş beklentileri sırasında her ikisini de satın aldı.

<span class="mw-page-title-main">Alman-İngiliz deniz rekabeti</span> Alman - İngiliz Donanma Yarışı

Alman-İngiliz deniz rekabeti, Büyük Britanya ve Almanya arasında on dokuzuncu yüzyılın son on yıldan Birinci Dünya Savaşı'nın başladığı 1914 yılına kadar Silahlanma yarışının denizdeki versiyonudur. Silahlanma yarışı, onlarca yıldır kötüleşen ikili bir ilişkiye dayanmasına rağmen, 1897'de Alman Amiral Alfred von Tirpitz'in İngiltere'yi diplomatik tavizler vermeye zorlayacak Fleet in being oluşturma planıyla başladı; Tirpitz, Alman İmparatorluk Donanması'nın Kraliyet Donanması'nı yenmesini beklemiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Teulada Burnu Deniz Muharebesi</span>

Teulada Burnu Muharebesi veya bazen Spartivento Burnu Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında, 27 Kasım 1940'ta Kraliyet Donanması ve Regia Marina arasında yapılan bir deniz savaşıydı. Muharebe Sardinya Adası güneyinde yer alan Teulada Burnu açıklarında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı sırasında Akdeniz'deki deniz muharebeleri</span>

I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan, Almanya ve Osmanlı donanmasından oluşan İttifak Devletleri donanmalarıyla, İtalya, Fransa, Yunanistan, Japonya, ABD ve Britanya İmparatorluğu donanmalarından oluşan İtilaf Devletleri donanmaları arasında Akdeniz'de düzensiz şekilde yer yer deniz muharebeleri meydana gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Prens Yeoryos</span> Yunanistan ve Danimarka Prensi (1869-1957)

Yunanistan ve Danimarka Prensi Yeoryos Glücksburg Hanedanı'ndan olup Yunanistan Krallığı ailesi mensubu bir prensti.

<span class="mw-page-title-main">Girit İsyanı (1897-1898)</span>

1897-1898 Girit İsyanı, II. Abdülhamid devrinde Girit'teki Rum nüfusun Osmanlı İmparatorluğu yönetimine karşı başlattığı başarılı bir ayaklanmadır. İsyancılar başlangıçta Yunanistan Krallığı'ndan ve daha sonra da Büyük Güçlerden malzeme ve silahlı destek aldılar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.