Uluslararası Barış Bürosu

Uluslararası Barış Bürosu (Fransızca: Bureau International Permanent de la Paix İngilizce:  International Peace Bureau), 1891 yılında kurulan^[1] dünyanın en eski barış örgütüdür. Barış konferansları için yapılan başvurular üzerinde çalışmak amacıyla, 13 Kasım 1891'de Roma'da yapılan 3. uluslararası Parlamentolar Arası Birlik konferansında kuruldu. Büronun yaptığı çalışmalar 1910 yılında Nobel Barış Ödülü ile ödüllendirildi.

Kuruluşun manevi babaları olarak Danimarkalı parlamenter Fredrik Bajer, Fransız gazeteci ve felsefe profesörü Charles Lemonier ve İngiliz pasifist Hodgson Pratt kabul edilir. Temel amaçları uluslararası barış kongreleri düzenlemek, barış ve halkla ilişkiler konularında propaganda yapmak ve pasifist gruplar ile kuruluşlar ve kişiler arasında koordinasyonu sağlamaktı. Büro uluslararası hukuk çerçevesinde 7 temel prensip formüle etti:

1. Ulusların/ülkelerin sorumlulukları ve manevi değerleri aynı kişilerin sorumlulukları ve maneviyatları gibi kabul edilir.
2. Nasıl bir kişi diğerlerini kendi başına yargılayıp infaz etme hakkına sahip değilse, bir devlet de diğerini kendi başına yargılayıp savaş ilan edemez.
3. Halklar arasındaki görüş farklılıkları kanunlar çerçevesinde açıklanmalıdır.
4. Nasıl bireyler için meşru savunma hakkı var ise, halklar da aynı şekilde kendi varlıklarını diğerine karşı koruma hakkına sahiptir.
5. İşgal yoluyla hak ilan edilemez.
6. Her halk, kendisini yönetmek ve özgür olma konusunda devredilemez ve vazgeçilemez haklara sahiptir.
7. Her halkın kendi kaderini tayin etme hakkı dokunulmaz bir haktır.

Kuruluşundan 1907'ye kadar kurumun başkanlığını yapan Frederik Bajer, 1908 yılında Nobel Barış Ödülünü aldı. Élie Ducommun kurumun ilk genel sekreteriydi ve o da 1902'de Nobel Barış Ödülüne layık görüldü. Kurumun merkezi olarak İsviçrenin başkenti Bern seçildi ve en üst düzeydeki karar organı olan kongre yıllık toplantılarını burada yaptı.

Ducommun 1906'da ölene kadar kurumun sekreterliğini sürdürdü ve daha sonra yerine yine İsviçreli bir hukukçu olan ve 1902'de Parlamentolar Arası Birlik'in sözcüsü olarak Ducommun ile birlikte Nobel barış ödülünü alan Charles Albert Gobat geçti. 1914'te I. Dünya Savaşının başlaması ile kuruluş da ilk krizini, özellikle Carnegie Uluslararası Barış Vakfının sermayesi ile ilgili olarak yaşadı. Gobat 1914'te öldüğünde kurumu Henry Golay devraldı ve krizi atlatmaya çabaladı. Büro savaş sırasında Almanya ve Avusturya-Macaristan imaparatorluğuna karşı olan güçleri destekledi, fakat ancak ABD'nin savaşa katılmasından ve aynı zamanda Rusya'daki Ekim devriminden sonra kurumun görüşleri izlendi.

Savaştan sonra kurum barış politikaları konusunda belirleyici bir rol oynayamadı. 1924'te kuruluşun sekreterliği Cenevre'ye taşındı, konferanslara katılım azaldı, diğer gruplarla birlikte çalışma eğilimi zayıfladı ve II. Dünya Savaşı sırasında da bir toparlanma olmadı. Golay 1950'de öldü ve aynı yıl büro dağıldı ve ancak 1964 yılında yeniden kuruldu.

2012 yılında Nobel Barış Ödülü Avrupa Birliğine verildiğinde kurum Nobel komitesine bir mektup göndererek ödülün AB'ye verilmesinin doğru olmadığını belirtti. Büro mektupta "AB'nin uluslararası ilişkileri askerisizleştirme çabasının olmadığını, üye ülkelerin de askeri güce dayalı güvenliği öngördüğünü ve başka yaklaşım gerekliliği üzerinde durmak yerine savaşı desteklediğini" yazdı. Ancak Nobel komitesi bu eleştiriyi redderek ödülü AB'ye verdi.^[2]

• Enrica Costa Bona: Le Bureau international de la paix et la Société des Nations. In: Marta Petricioli und Donatella Cherubini (Hrsg.): Pour la paix en Europe. Institutions et société civil dans l'entre-deux-guerres. P.I.E. Peter Lang, Brüssel u.a. 2007, ISBN 978-90-5201-364-0 (L'Europe et les Europes - 19e et 20e siècles. Band 7), S. 19–39.
• Helmut Mauermann: Das Internationale Friedensbüro 1892 bis 1950. Silberburg Wissenschaft 284. Stuttgart 1990, ISBN 3-925344-78-0

Wikimedia Commons'ta Uluslararası Barış Bürosu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• International Peace Bureau 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.