İçeriğe atla

Ulusal Güvenlik Müdürlüğü

Ulusal Güvenlik Müdürlüğü (UGM, Peştuca: د ملي امنیت ریاست Darice: ریاست امنیت ملی, ayrıca Amniyat veya Amaniyat olarak da bilinir.) Afganistan Hükûmetinin iç istihbarat ve güvenlik servisiydi. Merkezi Kabil'deydi ve Afganistan'ın 34 ilinin tümünde saha ofisleri ve eğitim tesisleri vardı. Doğrudan başkana ve meclise karşı sorumluydu.[1] Çoğunluğu ABD Department of Homeland Security tarafından ve geri kalanı NATO ülkeleri tarafından eğitilmiş, aktif olduğu dönemde tahmini olarak 15,000-30,000 personeli olduğu düşünülmüştür. Ulusal Güvenlik Müdürlüğü, Afgan Ulusal Güvenlik Güçlerinin (ANSF) bir parçasıydı.[2][3]

Tarih

Ulusal Güvenlik Müdürlüğü, 2002 yılında Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin birincil iç ve dış istihbarat teşkilatı olarak kuruldu ve Afgan İç Savaşı'ndan (1992–2001) önceki istihbarat teşkilatı olan Devlet İstihbarat Servisi (KHAD)'ın halefi olarak kabul edildi). CIA, Ulusal Güvenlik Müdürlüğü'nü kurmak için Afgan hükûmetine yardım etmekten sorumluydu.

16 Ocak 2013'te Taliban, Kabil'deki Ulusal Güvenlik Müdürlüğü yerleşkesini bir intihar bombasıyla hedef aldı ve ardından hafif silahlarla ateş açıldı.[4] 2016 yılında, Kabil'deki Ulusal Güvenlik Müdürlüğü yerleşkesi, şehrin Puli Mahmood Khan mahallesine düzenlenen bombalı saldırıda hedef alındı.[5] Taliban saldırının sorumluluğunu üstlendi.[5]

18 Şubat 2018'de, Ulusal Güvenlik Müdürlüğü, Gerishk Bölgesi'ndeki bir Ulusal Güvenlik Müdürlük tesisine dört çifte ajan saldırınca, Taliban sempatizanlarından ender bir saldırıya uğradı.[6]

Kabil'in Taliban savaşçılarına düşmesinden sonra, birçok Ulusal Güvenlik Müdürlüğü ajanı ve diğer personel saklanmak için Hindistan, Tacikistan ve Özbekistan'a gitmeyi tercih etti.[7] Ulusal Güvenlik Müdürlüğü'nün 01 biriminin, Afganistan'dan hava yoluyla nakledilmesi karşılığında Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nda güvenliğe yardımcı olmak için ABD ile bir anlaşma yaptığı bildirildi.[8]

20 Ağustos 2021 itibarıyla, Ulusal Güvenlik Müdürlüğü'nün son direktörü Ahmad Saraj'ın Londra'da Taliban'dan saklandığı bildiriliyor.[9]

26 Ekim 2021'de Taliban, İstihbarat Genel Müdürlüğü'nün (GDI) kurulduğunu duyurdu.[10] Bu kurum, Ulusal Güvenlik Müdürlüğü'nün yerini aldı.[10]

Başkanlar

  • Muhammad Arif Sarwari (Ekim 2001 – Şubat 2004)
  • Amrullah Saleh (Şubat 2004 – Haziran 2010)
  • Ibrahim Spinzada (Haziran 2010 – Haziran 2010) geçici dönem
  • Rahmatullah Nabil (Haziran 2010 - Eylül 2012)[11]
  • Asadullah Khalid (Eylül 2012 – Ağustos 2013)
  • Rahmatullah Nabil (Ağustos 2013 - Aralık 2015)
  • Mohammed Masoom Stanekzai (Mayıs 2016 – Eylül 2019)
  • Ahmad Zia Saraj (Eylül 2019 – Ağustos 2021)[12]

Kaynakça

  1. ^ Abasin Zaheeron, (Ed.) (20 Mayıs 2012). "Iran, Pakistan out to weaken Afghanistan, MPs told". Pajhwok Afghan News. 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2012. 
  2. ^ "Developing Afghan security forces". North Atlantic Treaty Organization. 3 Aralık 2012. 5 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Afghanistan (2017)". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 24 Nisan 2018. 29 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Afghanistan's NDS spy agency HQ hit by deadly Taliban suicide, gun attack". CBS News. 16 Ocak 2013. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021. 
  5. ^ a b "Taliban claims responsibility for deadly blast in central Kabul". FRANCE 24. 19 Nisan 2016. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021. 
  6. ^ Gul, Ayaz (11 Şubat 2018). "Rare Insider Attack Kills 16 Afghan Intelligence Operatives in Helmand". VOA News. 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021. 
  7. ^ Dutta, Sharangee (17 Ağustos 2021). Roy, Avik (Ed.). "Taliban were 'catching and killing us': Afghan intel officer who fled to Delhi on last flight from Kabul". Hindustan Times. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021. 
  8. ^ Hassan, Sharif; Huylebroek, Jim (20 Ağustos 2021). "Amid Desperation at Kabul Airport, Evacuation Picks Up Pace - In the bedlam at Kabul's airport, having the right papers does not mean getting in". The New York Times. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021. 
  9. ^ "Head of Afghanistan's National Security Has Reportedly Taken Refuge in London". 20 Ağustos 2021. 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2022. 
  11. ^ Gall, Carlotta (19 Ağustos 2010). "New Afghan Intelligence Chief Aims to Build Trust". The New York Times. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2012. 
  12. ^ Says, Khan Saheb (9 Eylül 2019). "New acting chief introduced for the intelligence directorate of Afghanistan". The Khaama Press News Agency. Khaama Press. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afganistan</span> Batı, Orta ve Güney Asyanın birleştiği yerde bulunan devlet

Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Taliban</span> Afganistan merkezli İslamcı hareket

Taliban, Afganistan'da yönetimi elinde bulunduran Diyubendi İslamcı hareket ve askeri organizasyondur. Kendilerine Afganistan İslam Emirliği demekte olup ülke içinde bir savaş sürdürmüştür. İslam şeriatını yayma amacıyla Molla Muhammed Ömer tarafından 1994 yılında kurulan Taliban'ın 2016'dan beri lideri Mevlevi Hibetullah Ahundzade'dir. Grup; eroin gibi narkotiklerin ticaretinin yanı sıra haraç toplama, fidye ve alıkoyma gibi faaliyetlerle finanse edilmektedir. Ayrıca 2010'ların ortalarında, önceki hükûmetin yönetiminde yasadışı olan madencilik faaliyetlerinin kontrolünü ele geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan İslam Cumhuriyeti</span> Afganistanda hüküm sürmüş eski bir devlet

Afganistan İslam Cumhuriyeti, Afganistan Savaşı sırasında 2004-2021 yılları arasında Afganistan'da var olan bir İslam cumhuriyetiydi. 2001'de ABD'nin Afganistan'ı işgal etmesinin ardından Taliban liderliğindeki Afganistan İslam Emirliği'nin ele geçirilmesi sonrası 2004 yılında kuruldu. 15 Ağustos 2021'de ülkenin büyük bölümünün kontrolü Afganistan İslam Emirliği'ne geçti. Afganistan'ın uluslararası olarak tanınan tek meşru devleti olduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">ANA Komando Taburu</span>

ANA Komando Taburu, Afgan Ulusal Ordusu'nun (ANA) bir komando gücüydü. Taliban isyanı sırasında, komandolar Afgan Ulusal Güvenlik Güçlerinin %7'sini oluşturuyordu ancak savaşın %70 ila %80'ini yönetiyordu. Birim yapısı 75. Korucu Alayı'na dayanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan pasaportu</span> pasaport

Afgan pasaportu Pasaport Genel Müdürlüğü tarafından uluslararası seyahat amacıyla Afgan vatandaşlarına verilir. Geçerli bir Afgan kimlik kartına (Tazkira) sahip olan her kişi, her 5-10 yılda bir yenilenen bir Afgan pasaportu için başvurabilir ve alabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kâbil Uluslararası Havalimanı</span> Kâbilde yer alan uluslararası havalimanı

Kâbil Uluslararası Havalimanı veya eski ismiyle Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı (2014-2021), Afganistan'ın başkenti Kabil'deki uluslararası havalimanıdır. Khwaja Rawash Havalimanı ve Kabil Havalimanı olarak da bilinir. Ticari hava trafiğinin yanı sıra, ISAF'ın görev süresinin bir parçası olarak aynı zamanda bir askerî havalimanı olarak diğer NATO ülkeleri ve ABD tarafından kullanılmaktaydı. Şehir merkezine üç kilometre uzaklıktadır ve deniz seviyesinden yaklaşık 1.800 m yükseklikte yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Afgan Ulusal Polisi</span>

Afgan Ulusal Polisi Afganistan'da birincil ulusal polis gücüydü. Ülke genelinde tek bir kolluk kuvveti olarak hizmet vermekteydi. Afgan polis gücünün 18. yüzyılın başlarında Afgan milletinin kurulmasıyla birlikte oluşturuldu. Bismillah Khan Muhammedi başkanlığındaki Afganistan İçişleri Bakanlığı'nın sorumluluğu altındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Abdullah</span> Afgan politikacı

Abdullah Abdullah, Afgan politikacı ve hekim. Afganistan İcra Kurulu Başkanı'ydı. Bir danışman olarak Eylül 2001'de öldürülen "Panjşir Aslanı" olarak bilinen Kuzey İttifakı lideri ve komutanı Ahmet Şah Mesud'un yakın arkadaşıydı. Abdullah, Taliban rejiminin yıkılmasından sonra, 2001-2005 yılları arası Afganistan Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Taliban ile Afganlar arası barış görüşmelerine liderlik etmesi beklenen Ulusal Uzlaşma Yüksek Konseyi'ne (HCNR) liderlik etmiştir.

Tüm ülkelerin vatandaşlarının Afganistan'ı ziyaret etmek için vize almaları gerekmektedir. Tek muafiyet, Afganistan'da doğan, Afgan bir ebeveynden veya Afganistan'da doğmuş bir ebeveynden doğan yolculardır. 15 Ağustos 2021'de Kabil'in düşüşü'nün ardından, Uluslararası alanda tanınan eski hükûmet olan Afganistan İslam Cumhuriyeti tarafından kurulan diplomatik misyonlarına, çalışmalarını sürdürmeleri için Taliban tarafından talimat verildi. Taliban hükûmeti, Afganistan'a giriş için bu temsilcilikler tarafından verilen vizeleri kabul ediyor. Bazı Afganistan temsilcilikleri vize vermeyi durdurdu, diğer konsolosluklar ise vize vermeye devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Eşref Gani</span> Afgan siyasetçi

Muhammed Eşref Gani Ahmedzay, Eylül 2014-Ağustos 2021 tarihleri arasında Afganistan'ın 5. cumhurbaşkanı ve Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin 2. ve son cumhurbaşkanı olarak görev yapmış Afgan politikacı, ekonomist ve antropolog. Hükûmeti Taliban tarafından devrildi.

<span class="mw-page-title-main">Vahan Koridoru</span>

Vahan Koridoru, Afganistan'ın Doğu Türkistan`a kadar uzanan kuzeydoğu topraklarının dar şerit durumunda, Pakistan'ın Keşmir bölgesi idaresini Tacikistan'dan ayıran ve Kuzeyden güneye kadarki Pamir Dağları ve Hindukuş Dağları arasına sıkışmış bir koridordur. Uzunluğu yaklaşık 350 km ve genişliği 13-65 kilometredir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Savaşı (1978-günümüz)</span>

Afganistan Savaşı, Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin 27-28 Nisan 1978'de gerçekleştirdiği Sevr Devrimi ile Afganistan Cumhuriyeti'nin yıkılıp Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulması sonrasında, kurulan hükûmete karşı olan kesimin ayaklanmasıyla başlayan ve devam eden iç savaş. Savaşın evreleri şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'da turizm</span>

Afganistan turizm Bilgi ve Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenir. Afganistan'da faaliyet gösteren en az 350 turizm şirketi bulunmaktadır. Turizm, onlarca yıllık savaşın ardından gelen 1978 Sevr Devrimi'nden önce zirvedeydi. Afganistan'a giriş için geçerli bir vize ve pasaport gerekmektedir. 1999'da Birleşmiş Milletler Kabil'de kalmanın günlük maliyetini 70 ABD doları olarak hesapladı.

<span class="mw-page-title-main">Devlet İstihbarat Servisi (Afganistan)</span>

Devlet İstihbarat Servisi, Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin güvenlik ve istihbarat teşkilatıydı. Nisan 1978 tarihinde kurulmuş olup başlangıçta AGSA ve KAM olarak bilinmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">2021 Taliban saldırısı</span> Afganistandaki askeri saldırı

2021 Taliban saldırısı, Taliban ve müttefik militan grupların Afganistan İslam Cumhuriyeti ve müttefiklerine karşı 1 Mayıs 2021'de başlayan ve 15 Ağustos 2021'de Kabil'in Düşüşü ile biten büyük bir saldırıydı. Saldırı sonucunda Taliban ülkeyi ele geçirdi ve Afganistan İslam Emirliği'ni kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Kabil'in Düşüşü (2021)</span> Ağustos 2021de Talibanın Kabili ele geçirmesi

Kabil'in Düşüşü, Afganistan'ın başkenti Kabil'in 15 Ağustos 2021 tarihinde Taliban güçleri tarafından ele geçirilmesidir. Mayıs 2021'de Afgan hükûmetine karşı başlatılan askeri saldırının sonucudur. Şehrin ele geçirilmesinin ardından saatler sonra Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani ülkeden kaçtı. ABD birliklerinin ülkeden çekilmesinin ardından Afganistan'ın vilayet başkentlerinin çoğu, 29 Şubat 2020'den itibaren art arda düştü.

<span class="mw-page-title-main">Emrullah Salih</span> 2021den beri Afganistan başkanı

Emrullah Salih, Şubat 2020'den Ağustos 2021'e kadar Afganistan'ın birinci başkan yardımcısı olarak görev yapan ve 2018'den 2019'a kadar içişleri bakanı vekili olarak görev yapan Afgan bir politikacıdır. Ayrıca 2018'den 2019'da kadar Afganistan İçişleri Bakanı vekili olarak görev yaptı ve 2004'ten 2010'daki istifasına kadar Ulusal Güvenlik Müdürlüğü (NDS) başkanlığı ɡörevinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Zebihullah Mücahid</span>

Zebihullah Mücahid, Afganistan İslam Emirliği'nin resmi sözcüsü. Uzun süredir Taliban'ın birkaç sözcüsünden biri olarak hizmet ediyor, diğerleri Süheyl Şahin ve Yusuf Ahmedi'dir. Mücahid, genellikle Taliban'ın doğu, kuzey ve orta Afganistan'daki faaliyetleri hakkında yorum yaparken, Ahmedi ise batı ve güney bölgeleri hakkında sözcülük yapmaktan sorumluydu.

<span class="mw-page-title-main">2021 Afganistan tahliyesi</span>

2021 Afganistan tahliyesi Afganistan'daki savaşın son günlerinde ABD ve NATO güçlerinin geri çekilmesi ve 2021'de Afganistan'daki Taliban saldırısı sırasında yabancı vatandaşlar ve bazı savunmasız Afgan vatandaşlarının büyük ölçekli tahliyeleriydi. 15 Ağustos 2021'de Kabil'in düşmesinden ve Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin çöküşünden sonra, Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı, birkaç bin NATO askeri tarafından korunan, Taliban tarafından kontrol edilmeyen tek yol olarak kaldı.

Afganistan kadın milli futbol takımı, 2021'de Kabil'in düşüşüne kadar Afganistan'ın kadın millî takımıdır. Afganistan Futbol Federasyonu (AFF) yetkisi altında oynadılar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.