İçeriğe atla

Ulusal Güvenlik Kurulu (Kazakistan)

Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal Güvenlik Kurulu
Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік Комитеті
Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal Güvenlik Kurulu amblemi
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi13 Temmuz 1992 (32 yıl önce) (1992-07-13)
Önceki kurum
Türüİstihbarat teşkilatı
  • , Başkan
Web sitesiknb.kz

Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal Güvenlik Kurulu (Kazakça: Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік Комитеті) Kazakistan'da bir istihbarat organıdır.[1] 13 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuştur.[2]

Geçmiş

NSC, Sovyetler Birliği'nin eski ulusal güvenlik aygıtı KGB'nin yerine yetkili kurum olarak Temmuz 1992'de meclis tarafından kabul edilen bir yasa uyarınca kuruldu. Başlangıçta, KGB Kazakistan'da KGB'nin elinde tutulan güçleri istihdam edilmişti, çoğu personel korundu; ilk başkanı Bulat Baekenov, iki yılı aşkın bir süre KGB için çalıştı. Onun ilk yıllarında iddia edildiği gibi yabancı casuslara karşı sınır güvenliği ve karşı istihbarat konularında işaretlenmiş, Rusya ile yakın işbirliği içinde olunmuştur.[3] Aralık 1995 tarihinde, yeni bir başkanlık kararnamesi ile NSC'nin bazı yetkileri değiştirildi.[4]

Kasım 2008'de, gazeteci Ramazan Yesergepov "Kimin Ülke Kuralları: Başkan veya Ulusal Güvenlik Komitesi?" başlıklı bir makale yayınladı, bu sınıflandırılmış olarak sonradan güvenlik suçlamasıyla onun 2009 tutuklanması ve inançla sonuçlanarak yer aldı, özel NSC yazışmalarını içeriyordu.[5] Olgu yurt içi ve yurt dışında kınamalara yol açtı.[6][7]

Ocak 2010'da, Kazak Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından insan kaynaklarının NSC başkanı olarak yeğeni Samat Abish atandı; Kazakistan Komünist Partisi muhalefet milletvekili Serikbolsyn Abdildin, Nazarbayev'in devlet iletileri alanında uzman daha önemli olarak kişisel sadakat göstermekte olduğunu iddia etti.[8]

Yapı

NSC, Arystan ('Aslanlar') komando birimini içermektedir.[9]

Başkanlarının listesi

Ad Soyad Başlangıç Bitiş
Bulat Baekenov Ekim 1991 Aralık 1993
Sat Tokpakbaev Aralık 1993 Kasım 1995
Dzhenisbek Dzhumanbekov Kasım 1995 Mayıs 1997
Alnur Musayev Mayıs 1997

Eylül 1998

Ağustos 1999

Mayıs 2001

Nurtai Abykayev Eylül 1998

Ağustos 1999

Ağustos 2010
Marat Tazhin Mayıs 2001 Aralık 2001
Nartai Dutbayev Aralık 2001 22 Şubat 2006
Amangeldi Shabdarbayev 2 Mart 2006 7 Aralık 2009
Adil Shayakhmetov 9 Aralık 2009 Ağustos 2010
Nurtai Abykayev 23 Ağustos 2010 25 Aralık 2015
Vladimir Zeynollaevich Zhumakanov 25 Aralık 2015 8 Eylül 2016
Kerim Mesimov8 Eylül 2016 5 Ocak 2022

Kaynakça

  1. ^ McDermott, Roger N. (3 Ağustos 2006), "Kazakhstan's Intelligence Service in Disarray", The Central Asia-Caucasus Institute Analyst, 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Şubat 2010 
  2. ^ Adequately react to modern threats, Kazakhstan: National Security Committee, 13 Temmuz 2007, 17 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ağustos 2009 
  3. ^ Knight 1997, s. 161
  4. ^ "Об органах национальной безопасности Республики Казахстан", Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 24 (157), 21 Aralık 1995, 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Ocak 2010 
  5. ^ "Kazakhstan: Journalist Ramazan Yesergepov faces the prospect of spending the next 8 years behind the bars", Ferghana Information Agency, 11 Ocak 2009, 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Nisan 2011 
  6. ^ Leonard, Peter (13 Ağustos 2009), "Kazakhstan court refuses to free jailed editor", Seattle Times, 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Nisan 2011 
  7. ^ "Rights group raps Kazakh record before OSCE summit", Daily Times of Pakistan, 1 Aralık 2010, 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Nisan 2011 
  8. ^ "Kazakh President's Nephew Gets Post In Security Service", Radio Free Europe/Radio Liberty, 12 Ocak 2010, 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Ocak 2010 
  9. ^ "Suspects in slaying of opposition leader reportedly from Kazakh security service", Radio Free Europe/Radio Liberty, 22 Şubat 2006, 25 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Aralık 2010 

Bibliyografya

  • Knight, Amy W. (1997), Spies without cloaks: the KGB's successors, Princeton University Press, ISBN 978-0-691-01718-1 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan</span> Doğu Avrupa ve Orta Asyada yer alan egemen devlet

Kazakistan, resmî adıyla Kazakistan Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Orta Asya'da, küçük bir bölümü Doğu Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kazakistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. 2.724.900 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman çoğunluklu ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü; Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nursultan Nazarbayev</span> Kazakistan Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Nursultan Äbişulı Nazarbayev ;, Kazak siyasetçi ve devlet adamı. Kazakistan Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı. 24 Aralık 1990'da başladığı cumhurbaşkanlığı görevinden 19 Mart 2019'da istifa etti. Günümüzde Türk Devletleri Teşkilatı ömür boyu onursal başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kazak alfabesi</span>

Kazak alfabesi, Kazakistan'ın resmî dili olan ve Türk dilleri ailesinde yer alan Kazakçayı yazarken kullanılan yazı sistemidir. Kazak alfabesinde tarih boyunca; Kiril alfabesi, Latin alfabesi ve Arap alfabesi olmak üzere üç farklı alfabe türü kullanılmıştır. 2017 yılında, dönemin Kazakistan cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından 2025 yılına kadar Kiril alfabesinden Latin alfabesine kademeli olarak geçileceği belirtilmiştir. Arap alfabesi ile yazılan Kazakça, günümüzde Çin, İran ve Afganistan'da yerel olarak kullanılmaya devam etmektedir.

Amanat ya da eski ismiyle Nur Otan, 850.000 üyesiyle Kazakistan'ın en büyük siyasi ve 1999 yılından beri iktidar partisidir. Partinin Genel başkanlığı görevini 26 Nisan 2022 tarihinden beri Yerlan Koşanov yürütmektedir.

Jeltoksan Olayları ; Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov'un, Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri, Kazak kökenli Dinmuhammet Kunayev'i azlederek yerine Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nden Genadi Kolbin'in ataması üzerine Aralık 1986'da Kazakistan'ın başkenti Almatı'da patlak veren olaylar. Bazı kaynaklar Kolbin'in Rus kökenli olduğunu söylemekte, bazıları ise Çuvaş kökenli olduğunu iddia etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Danial Ahmetov</span> 6. Kazakistan başbakanı

Danial Kenjetayulı Ahmetov 13 Haziran 2003 - 9 Ocak 2007 tarihleri arasında Kazakistan Başbakanı olan Kazak siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Senatosu</span> Kazakistan Parlametosunun üst kanadı

Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Senatosu, Kazakistan Parlametosu'nun üst meclisidir. Senato, her il, cumhuriyetçi düzeyindeki kent (Almatı) ile başkentten (Astana), iki seçilmiş temsilci ile üye ile toplumun çeşitli ulusal ve kültürel bileşenleri için temsil sağlamak amacıyla Kazakistan devlet başkanı tarafından atanan yedi üye olmak üzere 50 üyeden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan cumhurbaşkanı</span> Kazakistanın devlet başkanı

Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet başkanı ve Kazakistan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri başkomutanıdır. Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti içindeki en yüksek makamın sahibidir. Bu pozisyonun yetkileri Kazakistan Anayasası'nın özel bir bölümünde açıklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da insan hakları</span>

Kazakistan'da insan hakları, bağımsız gözlemciler tarafından tek tip zayıf olarak tanımlanmaktadır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, "Kazakistan toplanma, konuşma ve din özgürlüğünü büyük ölçüde kısıtlıyor. 2014 yılında yetkililer, gazeteleri kapattılar, barışçıl ama onaylanmamış protestolar sonrasında onlarca insanı hapse attılar ya da para cezasına çarptırdılar ve dini devlet kontrolleri dışında uyguladıkları için ibadet edenler para cezasına çarptırıldılar. Muhalefet lideri Vladimir Kozlov da dahil olmak üzere hükûmet eleştirmenleri haksız davalardan sonra gözaltında kaldı. İşkence, gözaltı yerlerinde uygulanmaya devam ediyor."

Kazakistan'da internet hızla büyümektedir. 2001 ve 2005 yılları arasında İnternet kullanıcılarının sayısı 200.000'den 1 milyona çıktı. Kazakistan 2007'ye kadar internet kullanım oranlarını yüzde 8.5 olarak bildirdi, 2008'de yüzde 12.4'e, 2010'da ise yüzde 34.3'e yükseldi. Kazakistanlı yetkililer, 2013 yılına kadar yaklaşık 10 milyon kullanıcıyla İnternet kullanım oranlarının yüzde 62.2 olduğunu bildirdi. Birinci kademe İSS'lerden internet trafiği satın alan uluslararası internet bağlantılarına sahip beş birinci kademe İSS ve yaklaşık 100 ikinci kademe İSS vardır. 2019 itibarıyla, Kazakistan nüfusunun %75'inden fazlasının internet erişimi var, bu Orta Asya'daki diğer tüm ülkelerden çok daha ileride bir rakam.

<span class="mw-page-title-main">2021 Kazakistan parlamento seçimleri</span>

Mazhilis'in üyelerini seçmek için 10 Ocak 2021'de Kazakistan'da parlamento seçimleri yapıldı. Pek çok uluslararası gözlemci, o dönemden bu yana yapılan seçimlerin hiçbirinin özgür ya da adil olmadığını düşünmesine rağmen, bu, Kazakistan'ın bağımsızlığından bu yana 8. yasama seçimiydi. 2021 yerel seçimlerine denk geldi.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Güvenlik Konseyi</span>

Kazakistan Güvenlik Konseyi askeri, siyasi ve kanunların uygulanmasında Kazakistan Cumhurbaşkanına yardım eden Kazak Hükûmeti'nin anayasal bir danışma organıdır. Kazakistan Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanı olan Cumhurbaşkanı, Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanının da dahil olduğu konseyin birçok daimi üyelerinden biridir. Konseye 5 Ocak 2022 tarihi itibari ile Cumhurbaskanı Kasım Cömert Tokayev başkanlık etmektedir. Güvenlik Konseyi Sekreteri konseydeki ikinci en yüksek pozisyondur.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Kara Kuvvetleri Komutanı</span>

Kazakistan Kara Kuvvetleri Komutanı, Kazakistan Kara Kuvvetleri'nin başıdır. Kara Kuvvetlerinin idaresinden ve harekât kontrolünden sorumludur. Mevcut Kara Kuvvetleri Komutanı Tümgeneral Talgat Koibakov'dur.

<span class="mw-page-title-main">2022 Kazakistan protestoları</span> Kazakistanda 2 Ocak 2022 tarihinde gaz fiyatlarının zamlanmasından sonra başlayan protestolar

2022 Kazakistan protestoları, Kazakistan hükûmetine göre, yüksek talep ve fiyat sabitlemesi nedeniyle gaz fiyatlarındaki ani keskin artışın ardından 2 Ocak 2022 tarihinde başladı. Protestolar ilk olarak petrol işleme tesislerinin bulunduğu Janaözen'de başladı, ancak daha sonra hükûmetten artan memnuniyetsizlik ve ekonomik eşitsizlik nedeniyle ülkenin diğer şehirlerine, özellikle de en büyük şehir olan Almatı'ya yayıldı.

<span class="mw-page-title-main">Altınbek Sarsenbayulı</span>

Altynbek Sarsenbayuly, siyasi muhalefet lideri olmadan önce Kazakistan hükümeti'nde görev yapan bir Kazak politikacıydı. Ölümünden önce, muhalefetteki Naghyz Ak Zhol partisinin eş başkanı olarak görev yapıyordu

<span class="mw-page-title-main">1. Otan Kuruluş Kongresi</span>

1. Otan Kongresi, Otan partisinin 1 Mart 1999 tarihinde düzenlenmiş ilk kongresidir. Kazakistan cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, 385 delegenin tamamının oylarını alarak partinin ilk Genel Başkanı seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yerlan İdrisov</span> Kazak siyasetçi

Yerlan Abilfayizuli İdrisov, Kazak siyasetçi. 1999-2002 ve 2012-2016 yılları arasında Kazakistan dışişleri bakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri-Kazakistan ilişkileri</span>

Amerika Birleşik Devletleri ve Kazakistan Cumhuriyeti, 16 Aralık 1991'de diplomatik ilişkiler kurdu. Amerika Birleşik Devletleri Ocak 1992'de Almatı'da büyükelçiliğini açtı ve daha sonra 2006'da Astana'a taşıdı.

<span class="mw-page-title-main">2022 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

Kazakistan halkı, cumhurbaşkanını seçmek için 20 Kasım 2022 tarihinde erken bir devlet başkanlığı seçimleri yapıldı. Bu seçim, Kazakistan'ın 1991'deki bağımsızlığından bu yana yapılan yedinci başkanlık seçimi ve 1999'dan bu yana üst üste altıncı kez yapılan erken seçim oldu.

<span class="mw-page-title-main">1999 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

1999 Kazakistan başkanlık seçimi, 10 Ocak 1999 tarihinde Kazakistan'da yapılmış olan başkanlık seçimidir. Seçimi mevcut Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev %81'lik oy oranıyla yeniden kazanmış ve 20 Ocak 1999 tarihinde yemin ederek görevine başlamıştır. Çoğu gözlemci, seçimi bariz bir şekilde adaletsiz olarak gördü ve Nazarbayev'in demokratik bir hükûmet sistemini teşvik etmediğini belirtti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.