İçeriğe atla

Ulusal Azınlıkların Dillerinin ve Yazılarının Kullanımına Dair Kanun

Ulusal Azınlıkların Dillerinin ve Yazılarının Kullanımına Dair Kanun
Zakon o uporabi jezika i pisma nacionalnih manjina

Ulusal Azınlıkların Dillerinin ve Yazılarının Kullanımına Dair Kanun (HırvatçaZakon o uporabi jezika i pisma nacionalnih manjina[1]) Hırvatistan'daki azınlık dillerinin kullanımını tanımlayan kanundur. Buna ek olarak, ulusal azınlıkların haklarına ilişkin Hırvatistan Cumhuriyeti'ndeki Ulusal Azınlıkların Haklarına İlişkin Anayasal Hüküm ise Hırvatistan'daki azınlık dillerinin kullanımına ilişkin hakları açıkça tanımlamaktadır.[2]

Haklar

Sırpçanın resmî dil kabul edildiği Hırvatistan belediyeleri

Bu yasanın uygulandığı yerel yönetimler (etnik azınlık üyelerinin en az üçte birine sahip Hırvatistan Belediyeleri veya hakkın uluslararası anlaşma ile tanımlandığı belediyeler), azınlık dilinin veya yazısının kendi topraklarında eşit resmi kullanımını açıkça belirtmek, bu hakların gerçekleştirilmesini ayrıntılı olarak düzenlemek ve Ulusal Azınlıkların Dilleri ve Yazılarının Kullanımı Hakkında Kanun ile garanti altına alınan tüm özel hakları açıkça belirtmekle yükümlüdür.[3] Bu hakları yerel tüzüklerinde tanımlamaları gerekmektedir.[3]

Uygulama

Nisan 2015'te Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi Hırvatistan'ı azınlıkların kendi dillerini ve alfabelerini kullanma hakkını güvence altına almaya çağırdı.[4] Komite raporunda, özellikle Vukovar kasabasında ve ilgili belediyelerde Sırp Kiril alfabesinin kullanılması ile ilgili endişelerin olduğu belirtilmiştir.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Odluka o proglašenju Zakona o uporabi jezika i pisma nacionalnih manjina u Republici Hrvatskoj". narodne-novine.nn.hr. 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  2. ^ Sırp Demokratik Forum. "Provedba Ustavnog zakona o pravima nacionalnih manjina u jedinicama lokalne i područne (regionalne) samouprave" (PDF) (Sırpça). 17 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  3. ^ a b "NAPUTAK ZA DOSLJEDNU PROVEDBU ZAKONA O UPORABI JEZIKA I PISMA NACIONALNIH MANJINA U REPUBLICI HRVATSKOJ" (PDF) (Hırvatça). 8 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  4. ^ a b B92 (3 Nisan 2015). "UN calls on Croatia to ensure use of Serbian Cyrillic". 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekçe</span> Özbekistanın resmî dili olan Türk dili

Özbekçe veya Özbek Türkçesi, Özbekistan'ın resmî dilidir. Türk dillerinin içerisinde sınıflanan Karluk grubuna bağlı bir dil ve tarihî Çağataycanın çağdaş devamı olan Türk yazı dillerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan</span> Balkanlarda bir ülke

Hırvatistan, resmî adıyla Hırvatistan Cumhuriyeti (Hırvatça: Republika Hrvatska

<span class="mw-page-title-main">Sırpça</span> Sırbistanın resmi dili

Sırpça, Slav dillerinin güney grubuna ait, çoğunlukla Sırplar tarafından konuşulan dil. Hırvatça, Karadağca ve Boşnakçanın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dili'nin standart bir formu olarak kabul edilmektedir. Sırpça, Sırbistan'ın ve Kosova'nın resmî dilidir. Ayrıca Bosna-Hersek'in 3 resmî dilinden biridir. Dil aynı zamanda Karadağ, Hırvatistan, Makedonya, Romanya, Slovakya ve Çekya'da azınlık dili olarak tanınmaktadır. Yaklaşık 10 milyon Sırp tarafından konuşulmaktadır. Dil, Türkçeden kelimeler almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kiril alfabesi</span> Slav dillerinin kullanımında rol oynayan bir alfabe

Kiril alfabesi, Avrasya'da çeşitli dillerin yazımı için kullanılan alfabedir. Çeşitli Slav, Kafkas, Moğol, Ural, ve İranî dillerinin resmî alfabesidir. En eski Slav kitaplarının yazıldığı iki alfabeden biri olan Kiril yazısı, Aziz Kiril ve kardeşi Metodius tarafından 9. yüzyılın ilk çeyreğinde oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sırp-Hırvatça</span>

Sırp-Hırvatça, Sırbistan, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Karadağ'da konuşulan bir bir Güney Slav dilidir. Sırp-Hırvatça karşılıklı anlaşabilir dört standart çeşite sahip bir çok merkezli dildir.

<span class="mw-page-title-main">Hrvatska radiotelevizija</span>

Hrvatska radiotelevizija ya da Hırvat Radiotelevizyon, Hırvat Kamu yayın kurumudur. Uydunun yanı sıra yerel verici ağı üzerinden de çeşitli radyo ve televizyon kanallarını işletmektedir. HRT üç ortak şirkete bölünmüştür: Hırvat Radyosu, Hırvat Televizyonu ve üç orkestrayı ve bir koroyu içeren Müzik Prodüksiyonu.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'ın ilçeleri</span>

Hırvatistan ilk kez Orta Çağ'da bölgelere bölünmüştür. İdari bölümler zaman içinde Osmanlı fetihlerinde kaybedilen topraklar, bu toprakların özgürlüğünü kazanması, Dalmaçya, Dubrovnik ve Istria bölgelerindeki politik statünün değişmesine bağlı olarak zaman içinde değişmiştir. Bu geleneksel bölünme 1920'lerde Sloven, Hırvat ve Sırp Krallığı, ardından Yugoslavya Krallığı'nın oluşturduğu oblastlar ve banovinalar nedeniyle tamamen ortadan kalkmıştır. Komünist yönetimindeki Hırvatistan, II. Dünya Savaşı'nda etken bir güç olan Yugoslavya'yı meydana getiren öğelerden biriydi ve bu dönemde idari yapılanma tümden değiştirilerek ülke 100 kadar belediyeye bölündü. 1992'de çıkarılan bir yasayla birlikte tekrar 1920'den önceki idari birimlere, bölgelere bölündü ancak 1918'de Translithanya'da oluşturulan 8 bölge ve merkezleri Bjelovar, Gospić, Ogulin, Požega, Vukovar, Varaždin, Osijek ve Zagreb'in yanında 7 bölge daha oluşturarak bölgeyi 15 bölgeye böldü.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti</span> Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ne bağlı anayasal-federal cumhuriyet

Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Sırpları</span>

Hırvatistan Sırpları veya Hırvat Sırpları Hırvatistan'daki en büyük ulusal azınlığı oluşturmaktadır. Topluluk, Roma Katoliği olan Hırvatların aksine, din açısından ağırlıklı olarak Doğu Ortodoks Hristiyanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'da Kiril alfabesi karşıtı protestolar</span>

Hırvatistan'daki Kiril alffabesi karşıtı protestolar, yerel azınlık nüfusu nedeniyle Sırpçaya ve Sırp Kiril alfabesine ortak resmi statü verilmesinden ötürü 2013'ün sonlarında Vukovar'da iki dilliliğin uygulanmasına karşı bir dizi protestoydu. Bu kararın uygulanması, Vukovar'daki Sırpların Vukovar'ın toplam nüfusunun üçte birinden fazlasını (%34.8) oluşturduğu 2011 Hırvat nüfus sayımından sonra zorunlu hale geldi. Sırp Kiril alfabesindeki işaretler, Ulusal Azınlıkların Haklarına İlişkin Anayasa Yasasının, herhangi bir alanda nüfusun üçte birinden fazlasının bir etnik azınlığa mensup olduğu durumlarda iki dilli işaretleri zorunlu kıldığı için ortaya konmuştu. Hırvatistan Sırpları, Hırvatistan'daki tüm ulusal azınlıklar arasında iki dillilik hakkını en dar şekilde kullanan bir azınlık grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Boris Milošević</span>

Boris Milošević 2020 ve 2022 yılları arasında Hırvatistan başbakan yardımcısı olarak görev yapan Hırvat bir avukat ve politikacıdır. Bağımsız Demokratik Sırp Partisi (SDSS) üyesidir. Daha önce Temmuz 2019'dan Temmuz 2020'ye kadar Sırp Ulusal Konseyi başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Sırpçanın romanizasyonu</span>

Sırpçanın romanizasyonu veya Sırpçanın latinleştirilmesi, Sırpçanın Latin harfleri kullanılarak temsil edilmesidir. Sırpça, Kiril alfabesinin bir varyasyonu olan Sırp Kiril ve Latin alfabesinin bir varyasyonu olan Gaj Latin alfabesi (latinica) olmak üzere iki alfabe kullanır. Sırpça, birden fazla alfabe kullanan dillerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'ın bağımsızlığı</span>

Hırvatistan'ın bağımsızlığı, 1990 yılında siyasi sistemdeki değişiklikler ve anayasal değişikliklerle başlayan ve Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti'ni Hırvatistan Cumhuriyeti'ne dönüştüren, bunun sonucunda Noel Anayasasını ilan eden ve 1991 Hırvatistan bağımsızlık referandumunu düzenleyen bir süreçti.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'daki azınlık dilleri</span>

Hırvatistan Anayasası, giriş bölümünde Hırvatistan'ı etnik Hırvatların ulus devleti, anayasanın ulusal azınlıklar olarak tanıdığı geleneksel olarak var olan toplulukların ülkesi ve tüm vatandaşlarının ülkesi olarak tanımlamaktadır. Anayasada açıkça sayılan ve tanınan ulusal azınlıklar Sırplar, Çekler, Slovaklar, İtalyanlar, Macarlar, Yahudiler, Almanlar, Avusturyalılar, Ukraynalılar, Ruslar, Boşnaklar, Slovenler, Karadağlılar, Makedonlar, Ruslar, Bulgarlar, Polonyalılar, Rumenler, İstro-Rumenler ("Ulahlar"), Türkler ve Arnavutlardır. Anayasanın 12. Maddesi Hırvatistan'da resmî dilin Hırvatça olduğunu belirtse de bazı yerel yönetimlerde başka bir dilin ve Kiril alfabesinin veya başka bir alfabenin resmi kullanıma sokulabileceğini de belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Cumhuriyeti'ndeki Ulusal Azınlıkların Haklarına İlişkin Anayasal Hüküm</span>

Hırvatistan Cumhuriyeti'ndeki Ulusal Azınlıkların Haklarına İlişkin Anayasal Hüküm, Hırvatistan'daki ulusal azınlıkların haklarını tanımlayan anayasa hükümleridir. Hırvat hukuk sistemindeki toplam üç Anayasal hükümden biridir. Diğer ikisi Hırvatistan Anayasasının Uygulanmasına İlişkin Anayasal Hüküm ve Hırvatistan Anayasa Mahkemesine İlişkin Anayasal Hükümdür. Kanun hükmü mevcut haliyle 23 Aralık 2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Daha önceki versiyonu, Ulusal ve Etnik Topluluklar veya Azınlıklar Hakkında Anayasal Hüküm başlığı altında, Hırvatistan'ın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nden bağımsızlığının tanınması için bir ön koşul olarak Aralık 1991'de kabul edilmiştir. Kanun hükmü hiyerarşik olarak Hırvatistan Anayasası'nın altında olsa da sıradan devlet yasaları ve kararlarının üzerindedir ve hepsi bu yasaya uygun olması gereken daha alt düzeydeki hükûmet tüzükleri ve kararlarının üzerindedir. Ayrıca, azınlık dillerinde eğitime ilişkin hakları ve azınlık dillerinin kamusal hayatta kullanımına ilişkin özel hakları tanımlamak üzere iki özel kanun oluşturulmuştur. Ayrıca, Hırvatistan Anayasası'nın kendisi de doğrudan ulusal azınlıkların korunmasıyla ilgili maddelere sahiptir ve Hırvatistan'daki azınlık toplulukları listelemektedir.

Kali Sara Hırvatistan Çingene Birliği Hırvatistan'daki Romanların haklarını savunmak için kurulmuş bir organizasyondur. Merkezi Hırvatistan'ın başkenti Zagreb'de bulunmaktadır. Organizasyon Temmuz 2007'de kurulmuştur ve ilk başkanı Hırvatistan Parlamentosu'nun müstakbel üyesi Veljko Kajtazi'dir. Birlik, 2008 yılında ilk Çingenece-Hırvatça sözlüğün yayınlanması vesilesiyle, 157 kişi tarafından imzalanan Çingene Dili Sözleşmesi'nin imzalanmasına önayak olmuştur. Sözlüğün yayınlandığı 5 Kasım tarihinde, yerel ve uluslararası Çingene toplumu Dünya Çingene Dili Günü'nü kutlamıştır. Hırvatistan Parlamentosu 25 Mayıs 2012 tarihinde Çingene Dili Günü'nü resmen tanıdı. 2015 yılında UNESCO, birliğin Çingeneceyi küresel kültürel mirasın bir parçası olarak tanıma girişimini Dünya Çingene Dili Günü'nü tanıyarak kabul etti. UNESCO'ya resmî teklif Hırvatistan Cumhuriyeti tarafından yapılmıştır. Birlik, 2018 yılında "Kali Sara - İlk On Yıl" adlı monografiyi yayımladı.

<span class="mw-page-title-main">Erdut Anlaşması</span>

Erdut Anlaşması ya da resmî adıyla Doğu Slavonya, Baranya ve Batı Sirem Bölgesi Temel Anlaşması, 12 Kasım 1995 tarihinde Hırvatistan Cumhuriyeti yetkilileri ile Doğu Slavonya, Baranya ve Batı Sirem bölgesinin yerel Sırp yetkilileri arasında Hırvatistan'ın doğusundaki Hırvatistan Savaşı'na barışçıl bir çözüm bulmak amacıyla varılan bir anlaşmadır. Bölgenin merkezi hükûmet kontrolüne barışçıl bir şekilde yeniden entegrasyonu sürecini başlatmış ve azınlık hakları ve mültecilerin geri dönüşü konusunda bir dizi güvence sağlamıştır. Adını imzalandığı köy olan Erdut'tan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Donji Miholjac</span> Hırvatistanda Ösek-Baranja iline bağlı kent

Donji Miholjac, Hırvatistan'ın Slavonya bölgesinde, Drava nehri üzerinde ve Macaristan sınırında bir şehirdir.

Kütük Devrimi 17 Ağustos 1990 tarihinde Hırvatistan Cumhuriyeti'nde etnik Sırpların yoğun olarak yaşadığı bölgelerde başlayan bir ayaklanmadır. Olaylar Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı'na dönüşmeden önce, küçük çatışmalar ve sabotajlarla birlikte gerilim dolu bir yıl geçti.

<span class="mw-page-title-main">Sırp Demokratik Partisi (Hırvatistan)</span>

Sırp Demokratik Partisi, 1990 ile 1995 yılları arasında Hırvatistan'daki Sırpları temsil eden ve aynı zamanda Krayina Sırp Cumhuriyeti'ni yönetmiş olan bir siyasi partiydi.