İçeriğe atla

Ulug-Hem (il)

Ulug-Hem ili
Улуг-Хемский кожуун (Rusça)
Улуг-Хем кожуун (Tuva Türkçesi)
Konum
Ulug-Hem ili
Ulug-Hem ili
Tuva Cumhuriyeti haritası içinde Ulug-Hem ili
Yönetim
Ülke: Rusya
Federâl Bölge: Tuva Cumhuriyeti
Başkent:Şagaan-Arıg
Genel bilgiler
Nüfus:19.507 
Diğer bilgiler
Dili:Tuva Türkçesi, Rusça
Kuruluş tarihi:20 Ekim 1923


Uluğ-Hem İli (Tuva Türkçesi: Улуг-Хем кожуун / Ulug-Hem kojuun) — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi — Şagaan-Arıg. Bir öteki büyük yerleşim yeri de Arıg-Bajı'dır

Sözkökü

Ulug-Hem sözü büyük akarsu anlamına gelir. Ulug (Uluğ) Türkçe bir söz olup büyük, yüce demektir.[1] Hem kelimesi "kem" şekliyle Eski Türkçede akarsu anlamına gelir.[2]

Coğrafya

Hayırakan dağdan batı yönünü görüş

Yenisey akarsuyu, Kara-Sug (Karasu) dağ akarsuyu. Sayan-Şuşen havzası su kaynaklarıdır. Şagaan Arıg yakınında ise yüksek ve tek bir dağ görünümünde dikkat çekici, hayret verici Hayırakan dağı görülür.

Tarih

Eski adı Tandı Uranhay diye adlanan dönemde Beezi olarak geçmektedir.

Nüfus

Nüfus sayısı — 8 bin kişidir (2002).

İdari Bölümler

Bölge 1 şehir idaresi, 9 kırsal idare ve toplam 20 irili ufaklı yerleşimlerden oluşmaktadır. Başlıca idari merkezler ve yerleşim yerleri:

  • Şagaan Arıg şehri;
  • Kök-Çıraa beldesi, merkez köyü Arıg-Bajı;
  • Arıskan beldesi, merkez köyü Arıskan;
  • Arıg-Üzüü beldesi, merkez köyü Arıg-Üzüü;
  • İştii-Hem beldesi, belde merkezi İştii-Hem köyü;
  • İyi-Tal beldesi, merkezi İyi-Tal;
  • Torgalıg beldesi, merkez köy Torgalıg;
  • Hayırakan beldesi, merkez köyü Hayırakan;
  • Çaatı beldesi, merkez köyü Çoduraa;
  • Eylig-Hem beldesi, merkez köyü Eylig-Hem

Kaynakça

  1. ^ Dorug-ool Monguş, Tuvaca-Türkçe Sözlük, U maddesine bakınız
  2. ^ "Kem maddesi". 6 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yenisey</span> Moğolistandan gelen, Sibiryadan geçen ve Kuzey Kutbu Okyanusuna akan nehir

Yenisey Nehri Arktik Okyanusu'na boşalan en büyük nehir sistemidir. Angara (Ангара) ve Selenga kolları ile birlikte dünyanın en uzun beşinci akarsuyu olma özelliğini taşır.

<span class="mw-page-title-main">Tandı (il)</span>

Tandı ili — Tuvada bir belediyeli bölgesidir. Yönetim Merkezi — Bay-Haak yerleşimidir.

<span class="mw-page-title-main">Şagaan-Arıg</span>

Şagaan Arıg Tuva Cumhuriyeti'nde 1945 yılından beri Ulug-Hem İli'nin yönetim merkezidir. Yenisey akarsuyunun sol tarafında yer alır. Kızıl şehrinin batısına 115 kilometre (71 mi) mesafededir.

<span class="mw-page-title-main">Kaa-Hem (il)</span>

Kaa-Hem ili ; Rusça:Каа-Хемский кожуун), Tuva Cumhuriyetinin 17 idari biriminden biridir. Yönetim merkezi Sarıg-Sep'tir.

<span class="mw-page-title-main">Tere-Göl (il)</span> Rusyada bir belediye bölgesi

Tere-Göl İli, Tuva Türkçesi: Тере-Хөл кожуун / Tere-Höl kojuun — Tuva Cumhuriyeti'nde yer alan bir il. 2003 yılında Kızıl kojuundan ayrılarak kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çöön-Hemçik (il)</span>

Çöön-Hemçik İli Rusya Federasyonu özerk Tuva Cumhuriyetinin 17 idari yönetiminden bir il belediyesidir. Çöön-Hemçik ilinin yönetim merkezi Çadaana yerleşim merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl (Tuva Cumhuriyeti ili)</span>

Kızıl ili Tuva Cumhuriyetinin 17 il yönetiminden biri olup ülkenin merkezi de bu il sınırları içindedir. Yönetim merkezi Kaa-hem şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Biy-Hem (il)</span>

Biy-Hem ili, Tuva Cumhuriyeti'nde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi Turan şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Toju (il)</span>

Toju İli — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi — Toora-Hem. Öbür yerleşimler — Saldam, Adır-Kejig, Çazılar, İy, Irban, Sıstıg-Hem.

<span class="mw-page-title-main">Çaa göl (il)</span>

Çaa-Höl İli — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi — Çaa-Höl.

<span class="mw-page-title-main">Çedi-Göl (il)</span>

Çedi-Höl (Yedigöl) İli — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi — Hovu-Aksı. Eski bir şehir yerleşimi üzerindedir.

Tuva Cumhuriyeti idari yapılanması — Sovyetler Birliği devrinden kalma bir yönetim birimi olan rayon denilen ilçe tipi idari yapılanma görülür. Sumon köy tipi yerleşimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Sofya Kara-ool-Tülüş</span>

Sofya Dakpay-oolovna Kara-ool-Tülüş Tuvalı şarkıcı. V. Toka devlet senfoni orkestrası ve Tıva sanat orkestrasının solisti.

Şagaan Arıg akarsuyu- Güney Sibirya'da Tıva Cumhuriyeti Uluğ Kem ilinde Şagaan Arıg şehri yakınında Yenisey akarsuyunun sol kollarından bir akarsu. Hula ve Şvelig, Şagaan-Arıg'ın öbür varyantlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kayırakan (dağ)</span>

Kayırakan Dağı, Tuva Cumhuriyeti'nin Ulukem kojununun merkezi olan Şagonar şehri ve Kayırakan (Hayırakan) köyü yakınında bir dağ.

Torgalıg, Tuva Cumhuriyeti'nde Ulug Hem kojuununda bir köy. Torgalıg beldesinin idari merkezidir.

Kara Çıraa sumuzu, Tuva Cumhuriyeti'nde Sütgöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belde idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Bora Tayga köyüdür. 2020 yılı nüfusu 786 kişidir. İdari merkez ve sumuzun tek yerleşim yeri Kara-Çıraa köyüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kara-Höl sumu</span>

Kara-Höl sumu — Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim durumunda bir belediye idari birimidir. Belde, belediye anlamında sum sözü kullanılmakta olup sumun idari merkezi de Kara-Höl köyüdür. 2020 yılı nüfusu 1348 kişidir. İdari merkez ve beldenin tek yerleşim yeri Kara-Höl'dür.

<span class="mw-page-title-main">Dus-Dag (sum)</span>

Dus Dag sumu, Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Solçur (sum)</span>

Solçur sumu — Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Sınır bölgesinde yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.