İçeriğe atla

Uludağ Millî Parkı

Koordinatlar: 40°04′20″K 29°13′17″D / 40.07222°K 29.22139°D / 40.07222; 29.22139
Uludağ Millî Parkı
Türkiye üzerinde Uludağ Millî Parkı
Uludağ Millî Parkı
Uludağ Millî Parkı (Türkiye)
Harita
TürMillî Park
KonumUludağ, Bursa
Yüzölçümü13.024
Açılış1961
DurumFaaliyette
Resmî siteUludağ Millî Parkı

Uludağ Millî Parkı, Bursa ilinin güney ve güneydoğusunda 13.024 hektarlık bir alanda 1961 yılında Millî Park olarak ilan edilerek koruma altına alınmıştır.[1] Millî parka ulaşım karayolu ve teleferik ile yapılabilmektedir. Dağın Kuzey ve Güney yamaçlarında çok sayıda patikalar sayesinde park içindeki vadiler ve tepeler arasında ulaşım mümkündür.

Tarihçe

1963 yılından 1972 yılına kadar Uludağ Millî Parkı Orman Bölge Şefliği olarak 1500 metre yükseklikteki Kirazlıyayla'dan yönetilmiştir. Yüksek Orman Mühendisi Orhan Camcı millî parkın kurucu bölge şefi olarak 1972 yılına kadar alt yapının geliştirilmesi çalışmalarını yönetmiştir. Bu dönemde tamamlanan projeler arasında Kirazlıyayla yönetim merkezinin geliştirilmesi, Sarıalan yolunun açılması, Birinci Oteller Bölgesinin geliştirilmesi, Karabelen Millî Park giriş alanının düzenlenmesi, çok sayıda çesmenin inşası, Sarıalan kamp alanının inşası ve Çobankaya kamp alanlarının düzenlenmesidir. Orhan Camcı'nın Millî Park içinde yaptığı en önemli katkılardan birisi de o dönemde park idare merkezi ve tabiat tarihi müzesi olarak 1900 metre oteller bölgesinde yapılan yönetim merkezi olmuştur. O dönemde Etibank'ın işlettiği Wolfram madenine elektrik getirilmesi, maden yolunun park standardlarına uygun olarak açılması, kayak alanlarının düzenlenip geliştirilmesi ve Yeşiltarla'daki geyik üretme alanının geliştirilmesi ve kamp alanlarında yol işaretleri ve tabelaların belli bir Millî Park standardına göre üretilmesi de dikkate değer çalışmalardandır. 1972 yılında bölge şefliği Millî Park Orman İşletme Müdürlüğü haline getirilmiştir.

Koruma Statüsü

Milli parkın koruma statüsü kendi içinde değişkenlik göstermektedir. Alanın büyüklüğü zaman zaman değiştirilmektedir. Örneğin Bakanlar Kurulunun 13 Mart 2006 tarihinde almış olduğu bir kararla toplam 1.600 hektar saha Millî Park alanı dışına çıkarılmıştır.[2] 2006 yılında tanımlanan doğal sit alanları statüsüne göre bölgenin yaklaşık %86'sı 1. derece doğal sit alanı (11.219 ha), %14 ise 2. derece doğal sit alanı (1804 ha) olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 2009 yılında yapılan yönetmelik değişikliğine göre alan Mutlak Koruma Alanı, Sınırlı Kullanım Alanı ve Kontrollü Kullanım Alanı olmak üzere 3 bölgeye ayrılmıştır. 10.850 ha'lık kısım, alanın %84'ünü oluşturmakta ve Mutlak Koruma Alanı olarak tanımlanmaktadır. Parkın 1925 ha'lık kısmı Sınırlı Kullanım Alanı, 248 ha'lık bir alan ise Kontrollü Kullanım Alanı olarak tanımlanmıştır. Kullanım derecelerine göre yapılaşmaya izin verilmektedir. Milli Park içinde yer alan tesisler Mutlak Koruma Alanı dışında yer alan %16'lık kesimdedir.[3] Turizm tesislerinin olduğu alanlar ise 1. ve 2. Gelişim Bölgeleri olarak bilinmektedir. 1. Gelişim Bölgesinde tüm yatırımlar tamamlanmış olup yeni tesislere izin verilmemektedir. Bu bölgede 17'si kamu yatırımı, 19'u özel olmak üzere toplam 36 konaklama ve dinlenme tesisi bulunmaktadır. 1986 yılında turizm alanı ilan edilen 2. Gelişim Bölgesinde ise 4 otel mevcuttur.[4]

2022 yılı Aralık ayında AKP Bursa milletvekillerinin verdiği bir teklifle bölgenin yönetimi yeni oluşturulmak istenen Uludağ Alan Başkanlığı adıyla yeni bir yönetim sistemi oluşturulmak istenmiştir.[5] Teklif ile birlikte DKMP'nin yetkileri Uludağ Alan Başkanlığı aracılıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı'na verilmek istenmektedir. Milli Parkların tabi olduğu kanunlar sıkı koruma sağlamaktadır. Çevreciler bu koruma kalkanın kalkacağını savunmaktadır.

Kullanım

Alanda en yaygın faaliyet 1933 yılından beri yapılan kayak turizmidir. 9'u telesiyej, 14'ü teleski ve biri gondol olmak üzere toplam 24 mekanik tesis bulunmaktadır. Ayrıca kayak merkezinde toplam uzunluğı 35 km'ye ulaşan 31 farklı pist vardır. Kayak tesisleri 2017 yılından beri Milli Park içindeki otel sahipleri tarafından kurulmuş olan Uludağ A.Ş. tarafından işletilmektedir.[6] Milli Parkta ayrıca yürüyüş, trekking, tırmanış, dağcılık, kanyoning, kar yürüyüşü gibi rekreasyon faaliyetleri gerçekleştirilmektedir.

Milli Park Bursa şehrine yakınlığının dışında, park ile etkileşimde olan 7 kırsal yerleşim vardır. Bunlar Kirazlı, Süleymaniye, Soğukpınar, Bağlı, Hüseyinalan, Alaçam ve Saitabat yerleşimleridir. Büyükşehir yasasıyla köyden mahalle statüsüne geçen bu yerleşimlerin geçimleri bir kısmı Milli Park sınırları içinde gerçekleştirdikleri tarım, ormancılık ve arıcılık gibi faaliyetlerdir.

Güncel durum ve tehditler

2021 yılında yapılan bir çalışmaya göre alan ciddi biçimde erozyondan etkilenmektedir ve arazide bozulmalar gerçekleşmektedir. 1985-2019 yılları karşılaştırıldığında kayak merkezi ve oteller bölgesinde erozyon artışı ve vegetasyon kaybı gözlemlenmiştir. Ayrıca zirve bölgesinde su yüzeylerinde küçülme ve çıplak kaya oranında bir artış vardır. Buna karşın insan erişiminin olmadığı bölgelerde az da olsa doğal yoğun ormanlarda bir artış tespit edilmiştir.[3]

Turistik tesis yapılaşmasının görüldüğü yaklaşık 2 bin hektarlık kısmının 15 Temmuz 2023 tarihli cumhurbaşkanı kararı ile Uludağ Alan Başkanlığına devredilerek millî park statüsü iptal edilmiştir.[7]

Resim galerisi

Kaynakça

  1. ^ "Korunan Alanlar Listesi" (PDF). Tarım ve Orman Bakanlığı DKMP Genel Müdürlüğü. 7 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ocak 2023. 
  2. ^ "13/03/2006 tarihli Bakanlar Kurulu kararı". Resmi Gazete. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2023. 
  3. ^ a b Gökhan ÖZSOY (2021). "Uludağ Milli Parkında Çok Yıllık Arazi Kullanım/Örtü Değişiminin CBS İçinde Analizi". Bursa Uludag Üniv. Ziraat Fak. Derg. 35 (1). ss. 119 - 144. 
  4. ^ "Uludağ Milli Parkı - Bursa". Kültür Portalı. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2023. 
  5. ^ Çeri, Ufuk (8 Ocak 2023). "60 yıllık Uludağ Milli Parkı'nı bekleyen tehlike: Alan Başkanlığı". Medyascope. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2023. 
  6. ^ "Uludağ Info". Uludağ A.Ş. 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2023. 
  7. ^ "Uludağ'ın iki bin hektarlık bölümü artık 'milli park' değil". T24. 15 Temmuz 2023. 23 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karagöl-Sahara Millî Parkı</span> Milli Park (02.0026)

Karagöl-Sahara Millî Parkı, Türkiye'deki millî park alanlarından birisidir. Artvin'in Şavşat ilçesi sınırları içerisinde yer alan park, Karagöl ve Sahara Yaylası olmak üzere iki ayrı sahadan oluşur. Meşeli Peribacaları bu parkın sınırları içinde yer alır.

Türkiye'deki millî parklar listesi, Türkiye'de bulunan millî parkların derlendiği listedir. Türkiye'de millî park kavramı ilk kez Selahattin İnal tarafından gündeme getirilmiş, "doğa koruma alanlarının millî park statüsü taşıması gerektiği ve doğal güzellik ile turistik potansiyel kıstaslarına göre belirlenmesi gerektiği" savunulmuştur. Kavram, 31 Ağustos 1956 tarihinde kabul edilen Orman Kanunu'nun 25. maddesinde yer bularak ilk kez yasal düzlemde yer almıştır. Kanunla millî parkların sorumluluğu kendisine verilen Orman Genel Müdürlüğü, gerekli gördüğü ormanlık bölgelerin fauna ve florasının korunması şartıyla bilimsel ve halka açık spor ile mesire alanı olarak kullanılması amaçlarıyla herhangi bir bölgeyi millî park ilan etmekle yetkili kılınmış, iki yıl sonra kurulan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile görev bu kuruma devredilmiştir. 1983 yılına kadar yalnızca orman örtüsüne sahip olan yerler millî park dâhilinde değerlendirilirken 9 Ağustos 1983 tarihinde kabul edilen Millî Parklar Kanunu ile ormanlık olmasa bile tarihî, turistik ya da kültürel değeri haiz alanların da millî park ilan edilmesi sağlanarak tabiat parkı, tabiat koruma alanı, tabiat anıtı gibi yeni koruma statüleri tesis edilmiştir. Kanunun güncel hâline göre Tarım ve Orman Bakanlığı tasarrufunda olan millî park alanlarının belirlenmesi bu bakanlığın yanı sıra imar konularında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve tarihî ile turistik konularda Kültür ve Turizm Bakanlığının görüşleri alınarak sağlanmakta olup cumhurbaşkanlığı kararnamesinin yayımlanmasıyla resmiyete kavuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uludağ</span> Bursa ili sınırları içinde, 2.543 m rakımlı, Türkiyenin en büyük kış ve doğa sporları merkezi olan dağ

Uludağ, Bursa ili sınırları içinde, 2.543 m yüksekliği ile Türkiye'nin en büyük kış ve doğa sporları merkezi olan dağ. Uludağ; Marmara Bölgesinin en yüksek dağıdır. Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan Uludağ'ın uzunluğu 40 km'yi bulur. Genişliği ise 15–24 km'dir. Toplu ve heybetli bir görünüşe sahip olan bu dağın Bursa'ya bakan yamaçları kademeli, güneye Orhaneli'ne bakan tarafları ise düz ve daha diktir. En yüksek noktası göller bölgesinde yer alan Uludağ tepe'dir. Uzaktan Bursa'ya yaklaşılırken ve oteller bölgesinde görülen yüksek tepe genelde zirve olarak algılanır. Hâlbuki Zirve gibi görünen o tepenin ismi Keşiş Tepedir ve yüksekliği 2.486 m'dir. Uludağ tepe Keşiş Tepenin 5 km güneydoğusunda yer alır. Dağın kuzey tarafında Sarıalan, Kirazlı, Kadı, Sobra yaylaları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Marmara Bölgesi</span> Türkiyenin Marmara Denizi çevresindeki coğrafi bölgesi

Marmara Bölgesi, Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Soğuksu Millî Parkı</span> Milli Park (02.0003)

Soğuksu Millî Parkı, Ankara'nın Kızılcahamam ilçesinde yer alan ve 19 Şubat 1959'da kurulan bir millî parktır. Ankara şehir merkezine 80 kilometre uzaklıktadır. Parkın volkanik bölge olmasından dolayı, çevresindeki sıcak ve soğuk su kaynakları kaplıca olarak değerlendirilmektedir. Parkın yüksekliği 1.030-1.800 m (3.380-5.910 ft) arasında değişmektedir. Arhut Tepesi 1.789 m (5.869 ft) ve Tolubelen Tepesi 1.776 m (5.827 ft) ile parkın en yüksek zirveleridir.

<span class="mw-page-title-main">Telesiyej</span>

Telesiyej, kayak merkezlerinde kurulu olanlar çoğunlukla sandalye şeklinde, kamplar ve yerleşim yerleri arasında çalışanlar ise çoğunlukla kabin şeklinde olan küçük bir teleferik tipidir. Kabin şeklinde olanlara bazı ülkelerde gondol ya da telekabin de denir. Bazı yerlerde aynı hat üzerinde hem sandalyeler hem de kabinler yer alabilmektedir. Telesiyejler sabit ve ayrılabilir klemli olmak üzere 2 tipe ayrılır. Sabit klemli telesiyejler en fazla 3 mt/sn hız ve 2/4/6 kişilik sandalyeler ile kullanılmaktadır. Yüksek hız ve kapasiteye sahip olan ayrılabilir klemli telesiyejler ise 6 mt./sn hız ve 4/6/8 kişilik sandalyeler ile kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Davraz Dağı</span>

Davraz Dağı, Isparta'nın doğusunda, Isparta ve Eğirdir'e 25 km mesafede yer alan, Toros Dağları'na bağlı 2637 m yüksekliğinde kayak turizmine açık bir dağdır. Halk arasında hem Davraz hem de Davras olarak adlandırılır. Davraz Akdeniz Bölgesi'nin Göller yöresinde, Eğirdir ile Kovada Gölleri arasında yükselen ve Isparta Ovasını kuşatan dağ kütlelerinden biridir. Davraz'ın etrafında Gelincik Dağı, Dedegöl Dağları Dipoyraz Doruğu, Sultan Dağları Gelincikana Doruğu yükselmektedir. Davraz kayak merkezinin de bulunduğu dağın en yüksek noktası 2635 metre ile Ulparçukuru Tepesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz Dağları</span>

Ilgaz dağları, Batı Karadeniz Bölgesi'nin en yüksek dağ kütlesidir. Kastamonu-Çankırı yolunun 1.875 m'lik bir geçitle aştığı Ilgaz dağı doğu-kuzeydoğu, batı-kuzey batı doğrultusunda 50 km uzunluğunda oval bir kütle oluşturur. En yüksek zirvesi Batı Karadeniz'in en yüksek zirvesi de olan Büyükhacat tepesi 2587 m, ikinci zirvesi Küçükhacat tepesi ise 2546 m yüksekliktedir.

<span class="mw-page-title-main">Maçka Demokrasi Parkı</span>

Maçka Demokrasi Parkı, İstanbul'da, Dolmabahçe Vadisi'nde yer alan park. Dolmabahçe, Maçka, Nişantaşı ve Harbiye arasındaki geniş bir alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Çamkoru Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0022)

Çamkoru Tabiat Parkı, Çamlıdere ilçesi sınırları içinde, Ankara'nın 110 km kuzeybatısında bir tabiat parkıdır. Tabiat parkında ayrıca Çamkoru Göleti bulunur. 215 hektar büyüklüğünde olan tabiat parkını Eski Ankara-Bolu devlet kara yolu park sahasını ikiye böler.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz Dağı Millî Parkı</span>

Ilgaz Dağı Millî Parkı, Batı Karadeniz bölümünde Kastamonu ve Çankırı illerinde, Ilgaz Dağları üzerinde 1976 yılında kurulmuş millî park.

Ergan Kayak Merkezi Erzincan şehir merkezine 12 km güneyinde Ergan Dağı yamaçlarındaki kayak merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Sarıkamış-Allahuekber Dağları Millî Parkı</span>

Sarıkamış-Allahüekber Dağları Millî Parkı, Erzurum ve Kars illeri sınırları içinde, 22.519 hektarlık alanda 2004 yılında kurulmuş millî park. Binlerce Osmanlı askerinin öldüğü başarısız Sarıkamış Harekâtı, yaban hayatı zenginliği ve Sarıçam yayılışı Millî parkın temel özelliklerini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Bursa Teleferik</span>

Bursa Teleferik, Türkiye'nin ilk teleferik hattıdır. 29 Ekim 1963'te açılmıştır. Bursa'nın şehir simgelerinden biri olan Bursa Teleferik aynı zamanda halatlı taşımacılık alanında 9 km yatay uzunluğu ile Türkiye'nin en uzun teleferik hattıdır. İstasyonlarında bulunan eğlence merkezleri ve alışveriş dükkanları ile aynı zamanda bir yaşam merkezidir. Bünyesinde 4 istasyon barındıran Bursa Teleferik ilk istasyon olarak Güney Bursa'da yer alan Yıldırım ilçesine yakın olan Teferrüç mahallesindeki Teferrüç istasyonundan kalkmakta ve Uludağ'daki oteller bölgesine ulaşmaktadır. 2014'te İtalyan şirket Leitner Ropeways tarafından altyapısı yenilenen teleferik hattı Teleferik Holding A.Ş. tarafından işletilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzuyayla Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0132)

Kuzuyayla Tabiat Parkı, Kocaeli ili, Kartepe ilçesi sınırlarında bulunan tabiat parkıdır. 2011 yılında park ilan edilen saha zengin bir bitki örtüsüne ve Sapanca Gölü manzarasına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kökşetau Millî Parkı</span>

Kökşetau Ulusal Parkı Kuzey Kazakistan'ın Kazak Yaylalarının eşsiz manzarasına, arkeolojik alanlarına ve eğlence olanaklarına ev sahipliği yapan bir milli parktır. Sibirya Taygası (kuzeyde) ve güney bozkırları arasındaki geçiş bölgesinde yer alan arazi, bozkırla çevrili bir orman, göl ve dağ "adası"dır. Kökşetau, Akmola Eyaleti'ndeki Zerendi ilçesi ile Kuzey Kazakistan Eyaleti'ndeki Aiyrtau ilçesi sınırları içinde yer almaktadır. Park Kökşetau şehrinin 45 kilometre (28 mi) batısında ve başkent Astana'ın 275 kilometre (171 mi) kuzeybatısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suuçtu Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0157)

Suuçtu Tabiat Parkı, Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesi sınırları içinde yer alan tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çamlıca Tabiat Parkı</span> Kütahyada tabiat parkı

Çamlıca Tabiat Parkı, Kütahya ilinin Merkez ilçesi sınırları içinde yer alan tabiat parkıdır.

SkiWelt Wilder Kaiser – Brixental, Avusturya'nın en büyük ve en modern kayak alanlarından biridir. Tirol'ün Kufstein ve Kitzbühel ilçelerindeki altı dağ'da bulunan pistleri birleştirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çimbulak</span> Almatıda bir kayak merkezi

Çimbulak veya diğer bilinen adıyla Şımbulak, Kazakistan'ın Almatı şehrinde bulunan bir kayak merkezidir. Orta Asya bölgesinin en büyüğü olan kayak merkezi, Trans-İli Ala Dağları'ndaki Medeu Vadisi'nin üst kısmında, deniz seviyesinden 2.200 metre yükseklikte yer alır. Medeo yolu ile Almatı'nın yaklaşık 25 kilometre güneyindedir. Ilıman iklimi, bol güneşli günleri ve kış boyunca bol miktarda kar yağması nedeniyle popülerdir.