İçeriğe atla

Ukulele

Ukulele
Diğer adlarıUkelele, 'Ukulele
TürüTelli
Hornbostel-Sachs sınıfı321.322
YaratıcısıManuel Nunes, José do Espírito Sant ve Augusto Dias
Geliştirilmesi19. yy Hawaii
Çalma aralığı250-1000 Hz (soprano)
İlişkili çalgılarCavaquinho
Önemli müzisyenlerIsrael Kamakawiwo'ole
ÜreticilerKamaka, Luna

Ukulele Hawaii dili'nde zıplayan pire anlamına gelen telli çalgılar ailesine ait bir enstrüman.[1] Dört telli bir çalgı olan ukulele çoğunlukla uke olarak kısaltılır. Teller G, C, E, A veya A, D, F#, B şeklinde akorlanabilir ve genellikle naylon veya kirişten yapılmaktadır. Ukuleler kendi aralarında dört boyuta ayrılmakta olup bunlar: soprano, konser, tenor ve baritondur.

Tarihçe

Ukulele, Hawaii müziği ile bağdaşlaştırılmasına rağmen Hawaii yerlilerinin aksine 19. yüzyılda Hawaii'ye Portekiz'in Madeira adalarından gelen Portekizli göçmenler tarafından geliştirilmiştir.[2] Portekiz'de geliştirilmiş ukulele benzeri cavaquinho ve rajão adlı enstrümanların, ukulelenin atası olduğu düşünülmektedir.

Özellikle Manuel Nunes, José do Espírito Santo ve Augusto Dias isimli 3 marangoz göçmen ukulelenin yaratıcısı kabul edilmektedir.[3] Bu üç göçmenin adaya gelmesinden 2 hafta sonra Ağustos 1879'de Hawaiian Gazette adlı gazete tarafından yayınlanan "Maderia'dan Hawaiii'ye yeni gelen göçmenler halkı gece sokak konserleri ile eğlendiriyorlar" haberi de bu savı desteklemektedir.[4]

Hawaii kralı Kalakaua'nın bu enstrümanı desteklemesi ve kraliyet buluşmalarında çaldırtarak tanıtması günümüzde ukulelenin Hawaii müziği ve kültüründe önemli bir yerde bulunmasının başlıca nedenidir.[5]

Hawaii'nin ABD'ye bağlanması ve çeşitli fuarlarda ukulelenin tanıtılması sonucunda batı dünyasında da giderek yaygınlaşan çalgı günümüzde en popüler telli çalgılardan biri konumundadır.[6]

Ses örnekleri

Kaynakça

  1. ^ Beloff 2003, s. 13
  2. ^ Nidel, Richard (2004). World Music: The Basics. Routledge. s. 312. ISBN 978-0-415-96800-3. 
  3. ^ Roberts, Helen (1926). Ancient Hawaiian Music. Bernice P. Bishop Museum. ss. 9-10. 
  4. ^ King, John (2003). "Prolegomena to a History of the 'Ukulele". Ukulele Guild of Hawai'i. 
  5. ^ "David Kalakaua (1836–1891), Inaugural Hall of Fame Inductee, 1997". Ukulele Hall of Fame Museum. 2008. 17 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2008. 
  6. ^ Lipsky, William (2005). San Francisco's Panama-Pacific International Exposition. Arcadia Publishing. s. 36. ISBN 978-0-7385-3009-3. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Piyano</span> müzik aleti

Piyano, İtalya'da Bartolomeo Cristofori tarafından 1700 yılı civarında icat edilmiş akustik, tuşlu bir müzik aletidir. Piyanoda ses, teller vasıtasıyla elde edilir. Piyanonun tuşlarına basıldığında içindeki tahta çekiç tellere vurarak sesi oluşturur. Tahta çekicin tellere vurmasından dolayı piyano bazen vurmalı telli çalgı olarak da sınıflandırılır. Piyano klasik ve caz müzikte yaygın olarak kullanılır. Solo performanslar, ansambl, oda müziği, eşlik, bestecilik ve prova için oldukça uygun bir enstrümandır. Piyano taşınabilir bir enstrüman olmamasına ve genelde pahalı olmasına rağmen çok yönlülüğü ve aynı anda birçok yerde bulunma özelliği ile dünyada en yaygın olarak kullanılan enstrümanlardan biri olmayı başarmıştır

<span class="mw-page-title-main">Muse</span> İngiliz rock grubu

Muse, 1994 yılında, İngiltere'nin güneybatısında yer alan Devon'daki Teignmouth kasabasında kurulan İngiliz rock grubu. Matthew Bellamy, Chris Wolstenholme ve Dominic Howard olmak üzere üç kişiden oluşur. 2006 yılından beri turneler sırasında gruba Morgan Nicholls da eşlik etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bas gitar</span> enstrüman

Bas gitar, çoğunlukla dört teli olan ve kalın ses veren telli bir çalgıdır. Günümüz müziğinin vazgeçilmez enstrümanlarından biridir. Bas gitar yoğun olarak Rock, Metal, Caz, Blues, Funk, Punk ve R&B gibi müzik türlerinde kullanılır. İlk olarak Fender tarafından 1950'li yılların başlarında Fender Precision Bass modeliyle üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Deep Purple</span> İngiliz rock grubu

Deep Purple, 1968'de Londra'da kurulmuş bir İngiliz rock grubudur. Heavy metal ve modern hard rock müziğinin öncüleri arasında kabul edilen Deep Purple'ın müzik tarzı, grubun uzun kariyeri boyunca değişikliklere uğramıştır. Başlangıçta psikedelik ve progresif rock grubu olarak kurulan Deep Purple, 1970 tarihli Deep Purple in Rock albümüyle daha ağır bir tarza geçiş yaptı. Deep Purple, Led Zeppelin ve Black Sabbath, "70'lerin başından ortasına kadar İngiliz hard rock ve heavy metalinin büyük üçlüsü" olarak anılır. Grup, 1972'de Londra'daki Rainbow Theatre konseriyle "dünyanın en yüksek sesli grubu" olarak 1975 Guinness Rekorlar Kitabı'na girdi ve dünya çapında 100 milyondan fazla albüm sattı.

<span class="mw-page-title-main">Çöğür</span>

Çöğür, iri gövdeli, kısa saplı bir tür halk sazıdır. Günümüzde "kısa sap" olarak anılan, 36 ilâ 42 tekne ölçüleri arasında değişen ve yukarıdan aşağıya la-sol-re düzeni ile çalınan bağlamanın, bağlama ailesi içindeki adı.

<span class="mw-page-title-main">Flüt</span> üflemeli çalgı

Flüt nefesli grubundaki müzik aletlerindendir. Kamışlı nefesli çalgıların aksine flüt sesini bir açıklık boyunca hava akışından çıkaran bir aerofon veya kamışsız nefesli çalgıdır. Hornbostel – Sachs alet sınıflandırmasına göre oluklar kenardan üflemeli aerofonlar olarak sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Johnny Cash</span> Amerikalı şarkıcı (1932 – 2003)

Johnny Cash Amerikalı rock ve country müziğini önemli ölçüde etkilemiş bir gitarist, söz ve müzik yazarı ve June Carter Cash'in eşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sanford B. Dole</span> Amerikalı yargıç (1844 – 1926)

Sanford Ballard Dole Hawaiʻi Krallığı'nın, protektorasının, cumhuriyetinin ve bölgesinin siyasetçisi ve hukukçusu.

<span class="mw-page-title-main">Rebap</span>

Rebap, çoğunlukla Orta Asya'da kullanılan, çeşitli biçimleri olan telli bir çalgı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ksilofon</span>

Ksilofon, değişik sayıda akortlu tahta çubukların gam sırasıyla dizilmesinden oluşan, iki değnekle vurularak çalınan bir çalgıdır. Eski Yunancadan gelen tahta anlamındaki ksýlon (ξύλον) ve ses anlamındaki phonḗ (φονή) kelimelerinden gelmektedir.

Kelutviaq ya da Qelutviaq, Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska eyaletinin güneybatısında ve Nelson Adasında Yupik Eskimolarınca 19. yüzyılda ender olarak kullanılan lavta ya da keman benzeri oyma tahtadan tek telli bir müzik aleti. 1971 yılında etnomüzikolog Ronald Walcott tarafından kaydedilmiştir. Eskimo müzik kültürüne yabancı olan bu çalgının Beyazlardan etkilenerek oluşturulduğu sanılıyor.

Kusle bugün Rusya'da yaşayan Mari'lerin diz üstünde ve iki elle çalınan bir çalgı aletidir. Tinsel törenlerde ve dans müziği çalmak için kullanılır. Yarım daire şeklinde olan kusle 12 veya 20 tellidir. Etnik Rusların guslisiyle veya Finlerin kantelesi ile akraba olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ricky Steamboat</span> Amerikalı güreşçi

Richard Henry Blood Sr. ya da bilinen adıyla: Ricky Steamboat, Amerikalı emekli profesyonel güreşçi. Günümüzde WWE'de efsane kontratı altında çalışmaktadır.

Jerry Kirby Carrigan, Amerikalı baterist ve müzik yapımcısı. İlk müzik çalışmalarına "Muscle Shoals Ritim Bölümü" ilk dalga müziyeni olarak başlamış ve daha sonra otuz yılı aşkın bir süredir Nashville'de performans müzisyeni olarak yer aldığı çeştli müzisyen ve orkestralarla yaptığı müzik çalışmalarıyla adını duyurmuştur. Bateri çalma tarzını R&B ve country müziği ile birleşiterek “Countrypolitan” olarak bilinen Nashville bölgesi müzik tarzının gelişmesine ön ayak oldu. Klasikleşmiş bateri çalış tarzı ile birçok usta müzisyenin çalışmalarına eşlik eden Carrigan ayrıca sanatçıların bazı albümlerinin yapımcısı oldu. Bunlar arasında; Elvis Presley, Johnny Cash, Tony Joe White, Jerry Lee Lewis ve Dolly Parton vb. sayılabilir.

<i>Solanum nelsonii</i>

Solanum nelsonii, Solanum cinsine bağlı bir bitki türüdür. 30 Eylül 2016'da U.S. Fish and Widlife Cervice tarafından nesli tehlike altında olan türler arasında listelenmiştir.

Karadeniz kemençesi veya Laz kemençesi, Yunanistan ve Türkiye'de kullanılan yaylı müzik aletidir. Genellikle dörtlü aralıklarla B-E-A şeklinde akortlanmış üç teli vardır. Pontus Rumlarının önde gelen müzikal halk çalgısıdır. 11. ve 12. yüzyıllar arasında icat edildiği tahmin edilmektedir. Kemençe, birçok ahşap türünden yapılabilmektedir.

"Sweet Leilani", 1937 yapımı Waikiki Wedding filminde yer alan bir şarkıdır. En İyi Özgün Şarkı Akademi Ödülü'nü kazandı ve Bing Crosby'nin plağı 1937'nin en büyük hitlerinden biri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Temir komuz</span>

Temir komuz bir Kırgız çene arpıdır, komuz ise üç telli perdesiz bir lavtadır. Bir çalgı olarak temir komuzun üslup ve yapı bakımından komuzla hiçbir ilgisi yoktur; ancak adını diğer popüler Türk sazından alır.

<span class="mw-page-title-main">Nanguan müziği</span>

Nanguan Çin'in güneyindeki Fujian eyaletinden bir Çin klasik müziği tarzıdır. Ayrıca Tayvan'da, özellikle batı kıyısındaki Lukang'da ve Güneydoğu Asya'daki Denizaşırı Çinliler arasında popülerdir.

Lahaina, Amerika Birleşik Devletleri'nin Hawaii eyaletindeki Maui İlçesinde nüfus sayımı tarafından belirlenmiş bir yerdir (CDP). Maui adasının kuzeybatı kıyısında, Lahaina kasabasını ve Kaanapali ve Kapalua sahil beldelerini kapsayan alanın 2020 nüfus sayımında yerleşik nüfusu 12.702'd,r. CDP, güney ucundaki bir tünelden, Olowalu'ya ve kuzeydeki Kaanapali ve Napili-Honokowai CDP'lerine kadar Hawaii Route 30 boyunca sahili kapsamaktadır.