İçeriğe atla

Ukrayna Ermenileri

Ukrayna Ermenileri
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Donetsk Oblastı, Harkiv Oblastı, Dnipropetrovsk Oblastı, Kırım, Odessa Oblastı, Luhansk Oblastı, Zaporijya Oblastı, Kiev
Diller
Ermenice (50.4%), Rusça (43.2%), Ermeni Kıpçakçası (tarihi)[1]
Din
Ermeni Apostolik Kilisesi (çoğunluk)
Ermeni Katolik Kilisesi (küçük bir topluluk)

Tüm sayılar[2]

Ukrayna Ermenileri, Ukrayna'da yaşayan etnik Ermenilerdir. 2001 Ukrayna nüfus sayımına göre Ermeni nüfusu 99,894'tür.[3] Ancak ülke, henüz sayıları tespit edilmemiş olan bir dizi Ermeni misafir işçiye de ev sahipliği yapıyor. Ukrayna’daki Ermeni nüfusu, 1889 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana neredeyse iki katına çıktı. Bugün Ukrayna, dünyanın en büyük 5. Ermeni topluluğuna ev sahipliği yapıyor.

Tarihi

Ermeniler ilk kez Ukrayna'da Kiev Knezliği döneminde ortaya çıktılar. 10. yüzyılda Ermeni tüccarlar, paralı askerler ve zanaatkarlar, çeşitli Ruten hükümdarlarının saraylarında görev yaptı. 11. yüzyılda, Ermeni başkenti Ani'nin Selçuklu Hanedanı'nın eline geçmesinden sonra, Güneydoğu Ukrayna'ya daha büyük bir Ermeni kitlesi geldi. Daha çok Kırım yarımadasına geldiler ve Kefe, Sudak ve Eski Kırım'da yerleşimler kurdular. 12. ve 15. yüzyıllar boyunca Moğol istilasından kaçan Ermenilerin, göç etmesiyle Ermeni nüfus daha da güçlendi. Bu durum yarımadanın Orta Çağ kroniklerinde Armenia Maritima adını almasını sağladı. 1267'de Ermeni krallığının merkezi haline gelen Lviv çevresinde yoğunlaşan, Kiev ve Podolia ve Halychyna'nın batı bölgeleri de dahil olmak üzere Ukrayna'nın merkezinde daha küçük Ermeni toplulukları kuruldu.

On üçüncü yüzyılın sonunda, Ermeniler Kırım yarımadasından Polonya-Ukrayna sınırına göç ettiklerinde, aynı zamanda bir Türk dili olan Ermeni Kıpçakçası'nı da kullanıyorlardı.[1] Kıpçak halkının Ermeni Kıpçakçası, 16. ve 17. yüzyıllarda, şu an Ukrayna'da olan Lviv ve Kamianets-Podilskyi bölgelerine yerleşen Ermeni toplulukları arasında halen mevcuttu.[4]

Dağılım

2001 Nüfus Sayımına Göre Ukrayna'daki Ermeniler
19. yüzyıldan kartpostal. Ukrayna'daki Aziz Nikolaos Ermeni Kilisesi, Kamenets-Podolsk şehri. 1930'larda yok edildi.

Ukrayna'daki Ermeniler, 2001 Ukrayna Sayımına göre oblastlardaki Ermeni nüfusu oranları.[3]

Sıra Oblast Ermenilerin sayısı
1 Donetsk Oblastı15,700
2 Harkiv Oblastı11,100
3 Dnipropetrovsk Oblastı10,600
4 Kırım Özerk Cumhuriyeti8,700
5 Odessa Oblastı7,400
6 Luhansk Oblastı6,600
7 Zaporizhia Oblastı 6,400
8 Kiev4,900
9 Kherson Oblastı 4,500
10 Mykolaiv Oblastı 4,300
11 Poltava Oblastı2,600
12 Kiev Oblastı2,300
13 Cherkasy Oblastı 1,700
14 Sivastopol1,300
15 Sumy Oblastı 1,200
16 Vinnytsia Oblastı 1,100
17 Zhytomyr Oblastı 800
18 Ivano-Frankivsk Oblastı 300
19 Rivne Oblastı300

Kültürel miras

Ukrayna'daki Ermeni kültürel mirası:

Kaynakça

  1. ^ a b An Armeno-Kipchak Chronicle on the Polish-Turkish Wars in 1620-1621,Robert Dankoff, p. 388
  2. ^ The distribution of the population by nationality and mother tongue, Kiev: State Statistics Committee of Ukraine, 2001, erişim tarihi: 17 Haziran 2009 []
  3. ^ a b "2001 Ukrainian census". 6 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2019. 
  4. ^ Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland - Page 85 by Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akmescit</span>

Akmescit veya Simferopol, Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin de jure başkentidir. Kırım konusunda, Ukrayna ile Rusya arasında toprak anlaşmazlığı söz konusudur. Bu anlaşmazlık sonucunda Rusya, Kırım'ı ilhak etmiştir. İlhak edilişinden sonra Rusya Federasyonu'na bağlı Kırım Cumhuriyeti'nin, de facto başkenti olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

Türkiye Ermenileri, Türkiye sınırları içinde yaşayan ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan etnik azınlıktır. 1914-1921 yılları arasında 2 milyondan fazla olan Ermeni nüfusunun, günümüzde 40.000 ila 76.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Bugün Türkiye Ermenilerinin ezici çoğunluğu İstanbul'da yaşamaktadır. Kendi gazetelerini, kiliselerini ve okullarını desteklemektedirler ve çoğunluğu Ermeni Apostolik inancına mensuptur ve Türkiye'deki Ermenilerin azınlığı Ermeni Katolik Kilisesi'ne veya Ermeni Evanjelik Kilisesi'ne mensuptur. Dört bin yıldan fazla bir süredir tarihi anavatanlarında yaşadıkları için Ermeni Diasporası'nın bir parçası olarak görülmemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Karaköy</span> Beyoğlu, İstanbulda bir semt

Karaköy, İstanbul ilinin Beyoğlu ilçesine bağlı semt. Bankaları ve iş hanlarıyla ünlü en eski ticaret merkezlerinden biridir. Eski Galata semtinin modern adıdır. Tarih boyunca bir liman ve ticaret merkezi olma özelliğiyle ön plana çıkmıştır. Boğaziçi'nin Avrupa tarafında Haliç'in ağzında yer alır. Karaköy, şehrin çok tarihsel bölgelerinden ve en eskilerinden biridir. 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı Devleti'nin finans merkezi haline gelmişti. Bugün ise, önemli bir ticaret ve ulaşım merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Lviv</span> Ukraynanın batısında bir şehir

Lviv, nüfus bakımından Batı Ukrayna'nın en büyük ve Ukrayna'nın yedinci büyük şehri. Ukrayna'nın kültür merkezlerinden biridir. 2020 verilerine göre nüfusu 755.800'dür. Nüfusunun %88'i Ukraynalı, %9'u Rus, %1'i de Polonyalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Akdamar Kilisesi</span> Akdamar (Ahtamar) Adasındaki tarihi kilise

Akdamar Kilisesi, Ahtamar Kilisesi, Surp Haç Kilisesi veya Kutsal Haç Katedrali, Türkiye'nin doğusunda, Van Gölü üzerindeki Akdamar Adası'nda yer alan bir kilisedir. Kudüs'ten İran'a kaçırıldıktan sonra 7. yüzyılda Van yöresine getirildiği rivayet edilen Hakiki Haç'ın bir parçasını barındırmak maksadıyla Kral I. Gagik'in emriyle 915-921 yıllarında Mimar Manuel tarafından inşa edilmiştir. Ermeni Kırımı'ndan sonra cemaatsiz kalan dini yapı bugün müze olarak hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kiev</span> Ukraynanın başkenti

Kiev, Ukrayna'nın en büyük kenti ve başkenti. Avrupa'nın en kalabalık 7. kenti.

<span class="mw-page-title-main">Gedikpaşa</span>

Gedikpaşa, İstanbul, Fatih İlçesi'nde, Emin Sinan, Küçük Ayasofya, Kadırga, Şahsuvar, Muhsine Hatun, Nişanca, Mimar Kemalettin ve Beyazıt mahalleleri ile çevrili olup, Mimar Hayrettin Mahallesi sınırları içinde kalan semt.

Lübnan'daki Ermenilerin nüfus varlığı yüzyıllardır bilinmektedir. Uzun zamandır etnisiteye dayalı bir sayım yapılmamış olmasına rağmen, Lübnan'da 177.000 Ermeni'nin yaşadığı tahmin edilmektedir ve bu rakam Lübnan nüfusunun yaklaşık olarak %4'üne tekabül eder. Ayrıca Lübnan'daki iç savaş öncesinde bu rakamın daha yüksek olduğu ancak savaşın ülkedeki Ermeni nüfusunun düşmesine sebep olduğu da bilinen bir gerçektir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kıpçakçası</span> İnsan dili

Ermeni Kıpçakçası ya da Ermeni harfli Kıpçak Türkçesi, Eski Kıpçakçaya giren ölü bir Türk dilidir. Hristiyanlığın Gregoryen mezhebine mensup Ermenilerin ve Gregoryen Kıpçakların Orta Türkçe dönemine ait 16-17. yüzyıllarda batı Ukrayna'da Ermeni alfabesini kullanarak Kıpçak Türk dilinde meydana getirdikleri vakayinameler (kronikler), dini ve hukuki belgelerle bilinir.

Gustav Haloun Çek sinolog'tur.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna</span> Doğu Avrupada yer alan bir ülke

Ukrayna, Doğu Avrupa'da bir ülkedir. 603.549 km² yüzölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en büyük ülkedir. Doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Belarus, batıda Polonya ve Slovakya güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova'nın komşusudur. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tibet İmparatorluğu</span>

Tibet İmparatorluğu, MS 7. ve 9. yüzyıllarda Tibet Platosu ile Doğu Asya, Orta Asya ve Güney Asya'nın bir bölümüne kadar uzanan bir imparatorluk idi.

<span class="mw-page-title-main">Kırım</span> Karadenizdeki bir yarımada

Kırım, Doğu Avrupa'da, Karadeniz'in kuzey kıyısında yer alan ve Karadeniz ile Azak Denizi tarafından çevrelenen Ukrayna’da bulunan bir yarımada. Ukrayna'nın Herson Oblastı'nın güneyinde ve Rusya'nın Kuban bölgesinin batısında bulunmaktadır. Perekop Kıstağı ile Herson Oblastı'na bağlanmaktadır ve Kerç Boğazı ile Kuban'dan ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Mahallesi</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Ermeni Mahallesi, Kudüs'ün duvarlarla çevrili Eski Şehir'in dört mahallesinden biridir. Eski Şehir'in güneybatı kısmında yer almakta ve Sion Kapısı ile Yafa Kapısı'yla mahalleye girilebilmektedir. Eski Şehir'in toplamda %14'ünü kaplayarak 0.126 km² alana sahiptir. 2007 yılına göre 2 bin 424 nüfusa sahiptir. Her iki kriterde de Yahudi Mahallesi ile karşılaştırılabilir. Ermeni Mahallesi, Hristiyan Mahallesi'nden Davud Sokağı ve Yahudi Mahallesi'nden Habad Sokağı ile ayrılmıştır.

Fransa Ermenileri, Ermeni asıllı Fransız vatandaşları. Fransız Ermeni topluluğu, bugüne kadar Avrupa Birliği'nin en büyük ve dünyanın üçüncü büyük Ermeni topluluğudur.

İslam, Ukrayna'daki dördüncü en büyük din olup, nüfusun %0,6 -%0,9'unu temsil etmektedir. Dinin Ukrayna'da 15. yüzyılda Kırım Hanlığı'nın kuruluşuna kadar uzanan uzun bir tarihi vardır.

Orta Asya Ermenileri Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan'a çeşitli nedenlerle genelde Sovyet döneminde göçmüş bir topluluktur.

<span class="mw-page-title-main">Don Nahçıvan</span>

Don Nahçıvan ya da Nahçıvan-na-Donu, Yeni Nahçıvan olarak da bilinir, Rusya'nın güneyinde, Rostov-na-Donu yakınlarında, 1779'da Kırım'dan gelmiş Ermeniler tarafından kurulan ve bu Ermenilerin yaşadığı bir kasabaydı. 1928 yılında Rostov ile birleşmesi dek şehir statüsüne sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Akitu</span> Asur yeni yılı

Akitu veya Akitum, antik Mezopotamya'da nisan ayının ilk gününde arpa ekimini kutlamak için düzenlenen bir bahar şenliğidir. Asur ve Babil Akitu festivali; din, mit ve ritüel teorilerinin gelişmesinde çok önemli bir rol oynamıştır. Festivalin amacı, hem din tarihçileri hem de Asurologlar arasında bir tartışma konusu olsa da düzenli bir gündem ve önceliklerin belirlenmesinde ve Batı medeniyetinin genel olarak ilerlemesinde önemli bir rol oynadığı kesindir ve sosyal bakım veya değişim önerilerinin tutarlı bir şekilde yapılabileceği ve önemli konuların kolayca ele alınabileceği, düzenli olarak gerçekleşen ilk forumlardan biridir.