İçeriğe atla

Ukrayna'daki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları İzleme Misyonu

Ukrayna'daki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları İzleme Misyonu
United Nations Human Rights Monitoring Mission in Ukraine
Kuruluş2014
KurucularBirleşmiş Milletler
Türorganizasyon

Ukrayna'daki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları İzleme Misyonu (İngilizce: United Nations Human Rights Monitoring Mission in Ukraine) Birleşmiş Milletler Genel Sekreteriliği tarafından 2014 yılında Ukrayna'da kurulmuş bir insan hakları gözlemcileri grubudur.[1]

Kuruluş ve amaç

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları İzleme Misyonu, 2014'te Ukrayna'da insan haklarına ilişkin durumu izlemek, değerlendirmek ve raporlamak amacıyla kurulmuştur. Bu misyon, Ukrayna hükûmetinin insan haklarına saygı göstermesi ve koruması yönünde çalışmalarını izlemekte ve hükûmetin uygulamalarını raporlamaktadır.[2]

Ukrayna'da son yıllarda yaşanan olaylar, özellikle Rusya ile yaşanan çatışmalar ve Kırım'ın ilhakı sonrası doğu Ukrayna'da yaşanan çatışmalar, insan hakları ihlallerinin artmasına sebep olmuştur. Bu nedenle, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları İzleme Misyonu, özellikle işgal altındaki Donbas ve Kırım bölgelerinde bu ihlalleri takip ederek Ukrayna hükûmeti ve diğer ilgili taraflarla işbirliği yaparak insan haklarına saygı gösterilmesi konusunda çalışmalar yürütmektedir.[1]

Misyonun diğer bir amacı da, insan haklarına ilişkin sorunların tespit edilmesi ve bu sorunların çözümüne yönelik öneriler sunulmasıdır. Bu kapsamda, misyon, Ukrayna'da insan haklarına ilişkin alınacak önlemler konusunda hükûmete ve diğer ilgili taraflara danışmanlık yapmaktadır.

Liderlik, yöntemler ve yapı

İnsan Hakları İzleme Misyonu'na 2016'da Fiona Frazer[2] ve Mart 2022'de Matilda Bogner başkanlık etti.[3] Misyonun 2020'de 57[1] ve Mart 2022'de 60 personeli vardı.[3]

Misyonun izlemesi, insan hakları ihlallerini iddia eden kişilerin ilk elden ifadelerine dayanmaktadır. HRMMU, şüphelenilen ihlallerle ilgili olarak güvenlik servisleriyle de iletişime geçer.[2]

Aksiyonlar

2016'da İnsan Hakları İzleme Misyonu tarafından ele alınan konular, Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) tarafından Harkiv'deki gizli hapishanelerde tutulduğu anlaşılan beş kişinin vakalarını ve insan hakları ihlallerinin mağdurları için yasal savunuculuğu içeriyordu. Aralık 2016 itibarıyla İnsan Hakları İzleme Misyonu, Donbas'ın Rus güçleri tarafından işgal edilen bölgelerindeki gözaltı yerlerine erişim sağlamamıştı.[2]

Aralık 2016'da, o zamanki başkan Frazer, sivil toplum desteğinin son iki buçuk yılda ülke içinde yerinden edilmiş kişilere yardım etmede önemli bir rol oynadığını belirtti.[2]

30 Mart 2022'de BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, misyonun Ukrayna'da 60 insan hakları gözlemcisi olduğunu belirtti. İnsan Hakları İzleme Misyonu, Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgali sırasında Rusya'nın misket bombası kullandığına dair 24 "inandırıcı iddia" ve tıbbi tesislerde 77 hasar kaydetmişti. Bachelet "Sivil nesnelerin kitlesel olarak imha edilmesi ve yüksek sayıda sivil zayiat, ayrım, orantılılık ve önlem temel ilkelerine yeterince uyulmadığını güçlü bir şekilde göstermektedir." dedi.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b c "UN Human Rights in Ukraine". Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. 2020. 25 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023. 
  2. ^ a b c d e "The UN Human Rights Monitoring Mission In Ukraine, Explained". Hromadske. 22 Aralık 2016. 30 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023. 
  3. ^ a b c "Russia may be committing war crimes in Ukraine, UN human rights chief says". The Guardian. 30 Mart 2022. 30 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği</span>

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, uluslararası hukuk çerçevesinde garantilenen ve 1948 İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'nde beyan edilen insan haklarının desteklenmesi ve korunması için çalışan bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur. Komiserlik, 1993 İnsan Hakları Dünya Konferansı sonrasında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Aralık 1993'te kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu</span>

Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu Birleşmiş Milletler'in Kosova'daki geçici misyonudur. Misyonun amacı, Kosova vatandaşlarının barışçıl ve normal yaşam şartlarında yaşaması ve Balkanlar'ın batısında bölgesel istikrarın geliştirmesine yardımcı olmaktır.

Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı ya da VDPA, Avusturya'nın Viyana kentinde 25 Haziran 1993 tarihinde Dünya İnsan Hakları Konferansı'nda oybirliği ile kabul edilen bir insan hakları bildirgesidir. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği pozisyonu bu beyanname ile tavsiye edilmiş ve ardından 48/121 sayılı Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararı ile oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 884 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 884 sayılı kararı 822 (1993), 853 (1993) ve 874 (1993) numaralı kararlar yeniden teyit edildikten sonra 12 Kasım 1993 tarihinde oy birliğiyle kabul edildi. Konsey, Dağlık Karabağ'da Ermenistan ile Azerbaycan arasında özellikle de Zengilan ve Horadiz şehirlerindeki devam eden çatışmalardan duyduğu endişeyi dile getirdi ve taraflar arasındaki ateşkes ihlallerini kınadı.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre'de insan hakları</span>

Avrupa'nın en eski demokrasilerinden biri olan İsviçre'de insan haklarına çok saygı duyulmaktadır. İsviçre, genelde sivil özgürlüklere ve siyasi haklara göre yapılan uluslararası sıralamalarda ilk sırada ya da en başlarda yer almaktadır. İsviçre, anayasasında insan haklarını ülkenin değer sisteminde en önemli pozisyona koymaktadır. 2016-2019 yılları için İsviçre Federal Dışişleri Bakanlığı'nın yurtdışı politika stratejisinde; barış, karşılıklı saygı, eşitlik ve ayrım gözetmeme İsviçre'nin uluslararası ilişkilerinde temelde yatmaktadır.

Uluslararası insan hakları hukuku, insan haklarını sosyal, bölgesel ve yerel düzeylerde geliştirmek için tasarlanmış uluslararası hukuk bütünüdür. Bir uluslararası hukuk biçimi olarak, uluslararası insan hakları hukuku, öncelikle egemen devletler arasında, üzerinde anlaşmaya varan taraflar arasında bağlayıcı yasal etkiye sahip olmayı amaçlayan antlaşmalardan oluşur; ve geleneksel uluslararası hukuk kapsamındadır. Diğer uluslararası insan hakları belgeleri, yasal olarak bağlayıcı olmamakla birlikte, uluslararası insan hakları hukukunun uygulanmasına, anlaşılmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur ve bir siyasi yükümlülük kaynağı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgali</span> 2022den bu yana Doğu Avrupada süregelen askerî mücadele

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, 2014 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı dahilinde yaşanan anlaşmazlıklar sonrası 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da "özel bir askerî operasyon" ilan etmesiyle başladı. İşgal her iki taraftan on binlerce kişinin ölümüyle sonuçlandı ve Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşadığı en büyük mülteci krizine neden oldu. Mayıs ayı sonuna kadar tahminî 8 milyon insan ülke içinde yer değiştirdi ve 3 Ekim 2022 itibarıyla 7,6 milyon Ukraynalı da ülkeyi terk etti. İşgalden sonraki beş hafta içinde Rusya, 1917 Ekim Devrimi'nden bu yana en büyük göçünü verdi. İşgal ayrıca küresel çapta gıda kıtlığına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">2022 Çernihiv bombalaması</span>

Çernihiv bombalaması, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin bir parçası olan Çernihiv Kuşatması sırasında 47 kişinin ölümüne neden olan hava saldırılarını ifade eder. Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü, saldırıları bir savaş suçu olarak nitelendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna'da Uluslararası Ceza Mahkemesi soruşturması</span> Uluslararası Suç Mahkemesi tarafından devam eden soruşturma

Ukrayna'da Uluslararası Ceza Mahkemesi soruşturması veya Ukrayna'daki Durum, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından 21 Kasım 2013'ten bu yana, Onur Devrimi, Rusya-Ukrayna Savaşı, 2014'te Kırım'ın Rusya Federasyonu tarafından ilhakı, Donbas'taki savaş ve 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında "açık bir şekilde" işlenmiş olabilecek savaş suçları ve insanlığa karşı suçlara ilişkin devam eden bir soruşturmadır. Tam soruşturma 2 Mart 2022'de yargı yetkisini aldı.

<span class="mw-page-title-main">2022 Mıkolayiv misket bombalaması</span>

2022 Mıkolayiv misket bombalaması, 13 Mart 2022'de Ukrayna'nın Mikolayiv kentinin Rus güçleri tarafından misket bombası ile vurulmasıdır. Bombardıman sonucu 9 sivil öldü.

<span class="mw-page-title-main">Buça Katliamı</span> Ukraynada Rus güçleri tarafından 2022de işlenen katliam

Buça Katliamı, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sürerken Ukrayna'nın Buça kentindeki işgal ve muharebe sırasında Rusya Silahlı Kuvvetleri tarafından Ukraynalı sivillerin toplu olarak öldürülmesi, tecavüze uğraması ve işkence görmesiydi. Katliamın fotoğraf ve video materyalleri, 1 Nisan 2022'de Rus kuvvetlerinin şehirden çekilmesinin ardından ortaya çıktı.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinda Rusya Silahlı Kuvvetleri ve Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, kadınlara çeşitli zaman dilimlerinde cinsel şiddette bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Şubat 2022 Harkiv misket bombalaması</span> 2022 Rusyanın Ukraynayı İstilası sırasında bir olay

28 Şubat 2022'de, Rusya Silahlı Kuvvetleri tarafından düzenlenen bir dizi roket saldırısı, 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin bir parçası olan Harkiv muharebesi sırasında 9 sivili öldürdü ve 37 sivili yaraladı. Rus Ordusu saldırıda misket bombası kullandı. İnsan Hakları İzleme Örgütü bu saldırıları olası bir savaş suçu olarak nitelendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna'daki Rus halk milisleri</span>

Donetsk Halk Cumhuriyeti Halk Milisleri ve Luhansk Halk Cumhuriyeti Halk Milisleri, Rusya Federasyonu'nun genel kontrolü altında, Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesindeki Rusya yanlısı paramiliter güçlerdir. Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ilk aşaması olan Donbas Savaşı (2014-2022) sırasında, tek taraflı bağımsızlıklarını ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti'ne bağlıydılar. 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine karşı Rus Silahlı Kuvvetlerini desteklediler. Eylül 2022'de Rusya, Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti'ni ilhak etti ve paramiliterler, Rus ordusunun Güney Askerî Bölgesi'ne entegre edildi. Ukrayna hükûmeti tarafından terörist grup olarak nitelendirilmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Donbas Savaşı sırasında insani durum</span>

Ukrayna'nın Donbas bölgesinde Ukrayna hükümetine bağlı güçler ile Rusya yanlısı ayrılıkçılar arasında Nisan 2014'te başlayan ve devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı sırasında, birçok uluslararası kuruluş ve devlet, çatışma bölgesinde giderek kötüleşen insani duruma dikkat çekti.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde savaş suçları</span> 2022 Rusyanın Ukraynayı işgali sırasında işlenen savaş suçları

2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin başlangıcından bu yana, Rus yetkililer ve silahlı kuvvetler, sivil hedeflere yönelik kasıtlı saldırılar, sivilleri katletme, kadınlara ve çocuklara işkence ve tecavüz ve yoğun nüfuslu bölgelerde ayrım gözetmeyen saldırılar şeklinde çok sayıda savaş suçu işledi.

Ukrayna'daki Bağımsız Uluslararası Araştırma Komisyonu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi tarafından 4 Mart 2022'de, Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgalinde insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerini araştırmak üzere kurulmuş bir Birleşmiş Milletler soruşturma komisyonudur. Komisyon, raporlarını 18 Ekim 2022 ve 16 Mart 2023 tarihlerinde teslim etti.

<span class="mw-page-title-main">Volker Türk</span> Birleşmiş Milletler yetkilisi

Volker Türk Avusturyalı bir avukat ve Birleşmiş Milletler yetkilisidir. 17 Ekim 2022'den beri Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri'dir.

<span class="mw-page-title-main">Oleksandra Matviyçuk</span> Ukraynalı insan hakları aktivisti

Oleksandra Vyaçeslavivna Matviyçuk, Ukraynalı insan hakları avukatı ve sivil toplum lideridir. Kâr amacı gütmeyen Sivil Özgürlükler Merkezi'nin başkanlığını yapmaktadır. Ülkesinde ve AGİT bölgesinde demokratik reformlar için kampanya yürütmektedir. Ekim 2022'den bu yana Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu'nun (FIDH) Başkan Yardımcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler özel raportörü</span>

Özel raportör, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından, insan hakları konularında spesifik bir konuda ya da belirli bir ülkeye yönelik olarak rapor sunması veya tavsiyelerde bulunması için görevlendirilen bağımsız insan hakları uzmanlarına verilen unvandır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.