İçeriğe atla

Ukrayna'da Vladimir Lenin anıtlarının tahribatı

Sol üstten saat yönünde:
  • Hmelnitski'de bir Lenin heykelinin düşüşü
  • Stanytsia Luhanska yakınlarında bir Lenin heykelinin devrilmesi
  • 9 Aralık 2013'te Kiev'deki Lenin heykeli
  • 29 Eylül 2014'te Harkiv'deki Lenin heykeli

Ukrayna'da Vladimir Lenin anıtlarının tahribatı Sovyetler Birliği'nin dağılması sırasında başladı. Yevromaydan sırasında yaygın bir fenomen hâline geldi ve Ukraynalılar tarafından Leninopad (Ленінопад)[1] olarak anılmaya başlandı.

Tarihi

Ukrayna'daki Lenin anıtlarının tahribatı ve yıkımı dört farklı aşamada gerçekleşti. 1990'larda Galiçya ve Volin'de 2.000'den fazla Lenin anıtı yıkıldı, 1990'larda ve 2000'lerin başlarında ülkenin batı ve orta bölgelerinde 600'den fazla Lenin anıtı kaldırıldı, 2005 ve 2008 yılları arasında orta Ukrayna'da 600'den fazla anıt yıkıldı ve 2013 ve 2014 yıllarında ülke çapında 552 anıt yıkıldı.[2]

Lenin anıtlarının tahribatının ilk dalgası 1990 ve 1991'de Batı Ukrayna'da gerçekleşti. 1 Ağustos 1990'da Ukrayna'nın Lviv Oblastı'ndaki Chervonohrad'da, SSCB'de ilk kez olmak üzere bir Lenin anıtı yıkıldı.[3] Halkın baskısı altında anıt resmî amacı başka bir yere taşımak olmak üzere söküldü. Aynı yıl Ternopil, Kolomıya, Nadvirna, Borıslav, Drohobıç, Lviv ve Galiçya'nın diğer şehirlerinde Lenin anıtları söküldü.[4]

1991'de Ukrayna'da 5.500 Lenin anıtı vardı. Kasım 2015'te, yaklaşık 1.300 Lenin anıtı hâlâ ayaktaydı. Şubat 2014 ve Aralık 2015 arasında 700 Lenin heykeli anıtı daha kaldırıldı veya yok edildi.[5]

Yevromaydan protestocuları Ukrayna şehirlerinde birçok Vladimir Lenin heykelini devirdi.[6][7][8] Bazı tahminler 90'dan fazla heykelin devrildiğini söylerler. Aralık 2015'te, The Ukrainian Week Şubat 2014 boyunca 376 Lenin heykelinin yıkıldığını veya tahrip edildiğini hesapladı.[5]

Rusya'nın Kırım'ı ilhakı ile 28 Eylül 2014 arasında işgal edilmemiş topraklardaki en büyük Lenin anıtı Harkiv'de bulunuyordu (20.2 metre).[9][10] Harkov'daki bu Lenin heykeli 28 Eylül 2014'te devrildi ve yıkıldı.[11]

15 Mayıs 2015'te, Ukrayna cumhurbaşkanı Petro Poroşenko komünist anıtların (II. Dünya Savaşı anıtları hariç) kaldırılması ve komünizmle ilgili isimlere sahip yerleşim yerlerinin yeniden adlandırılması için altı aylık bir süre veren bir yasa tasarısını imzaladı.[12][13][14][15] 17 Mart 2016'da, 19.8 metre yüksekliğinde olan, Ukrayna'nın işgal edilmemiş toprakları içindeki en büyük Lenin heykeli Zaporijya'da parçalandı.[16]

16 Ocak 2017'de Ukrayna Ulusal Anma Enstitüsü 1.320 Lenin anıtının dekomünizasyon sırasında söküldüğünü açıkladı.[17] Çernobil Hariç Tutma Bölgesi içindeki 2 Lenin heykeli, Ukrayna'da hâlâ ayakta olan son Lenin heykelleridir.[18]

Tepkiler

Ulusal

Anıtların tahribatı ve kaldırılması, Ukrayna halkı arasında karışık duygular uyandırdı.[19] 2014'ün başlarında Harkiv'de olduğu gibi,[20] bazı durumlarda Rus yanlısı kalabalıklar Komünist ve sosyalist partilerin üyeleri ile II. Dünya Savaşı ve Afgan savaşları gazilerine adanmış, yıkılmak istenen anıtları korudular.[21] Harkov'daki heykel 28 Eylül 2014'te devrildi.[11] Ekim 2014'ün sonlarında, o zamanki Harkov Valisi Ihor Baluta, Harkov sakinlerinin çoğunun heykelin kaldırılmasını istemediğini düşündüğünü itiraf etti, ancak bunun yanında "kaldırılmanın sonrasında neredeyse hiç protesto olmadı, bu oldukça açıklayıcı" dedi.[22]

Ocak 2015'te Ukrayna Kültür Bakanlığı, Ukrayna'nın komünist figürlere adanmış anıtlardan temizlenmesi ile ilgili her türlü kamu girişimini teşvik edeceğini duyurdu. Vyacheslav Kyrylenko'ya göre, bakanlık komünist figürlerle alakalı tüm anıtların Ukrayna Taşınmaz Anıtlar Devlet Kütüğü'nden çıkarılmasını başlatacak.[23]

Nisan 2015'te Ukrayna Yüksek Şurası, yerel yönetimleri Ukrayna'daki komünist figürlere ait anıtları sökmeye zorlayacak olan "Ukrayna'da Komünist ve Nasyonal Sosyalist (Nazi) Totaliter Rejimlerin Kınanması ve Propaganda ve Sembollerin Yasaklanması" isimli kanun tasarısı taslağı lehinde oy kullandı.[24]

Uluslararası

Uluslararası Mavi Kalkan Komitesi'ne göre,[25] bazı Lenin anıtları dünya mirası olarak listelenmiş olabilir ve bu nedenle anıtların sökülmesi, sökülmeden önce bu şekilde listelenmiş olup olmadıklarının kontrol edilmesini gerektirir.[26]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Shebelist, Serhii (30 Eylül 2013). ""Leninfall" – The lack of adequate commemoration policy in Ukraine provokes the new tide of the "war of monuments"" (İngilizce). day.kyiv.ua. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  2. ^ "Від ленінізму до ленінопаду". Радіо Свобода (Ukraynaca). 2 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "The first Lenin fell in 1990: how the idol of communism was dropped". Gazete.ua (Ukraynaca). 8 Aralık 2018. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  4. ^ Semkiv, Volodymyr. "Падай, Леніне, падай" (Ukraynaca). 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ a b "Out of Sight". The Ukrainian Week. 28 Aralık 2015. 18 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  6. ^ "Lenin statues toppled in Ukraine". BBC News (İngilizce). 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  7. ^ Alfred, Charlotte (24 Şubat 2014). "Good Bye, Lenin! Protesters Topple Soviet Statues Across Ukraine". HuffPost (İngilizce). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  8. ^ "В Україні – Ленінопад: пам'ятники вождю падають один за одним". Радіо Свобода (Ukraynaca). 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  9. ^ "Харків повалив Леніна офіційно. Провокаторів попередили: до пам'ятника – зась". Українська правда (Ukraynaca). 28 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "В Харкові звалили найбільший в Україні пам'ятник Леніну (фото, відео)" (Ukraynaca). unian.ua. 30 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ a b "Ukraine nationalists tear down Kharkiv's Lenin statue" (İngilizce). BBC News. 28 Eylül 2014. 29 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Poroshenko signed the laws about decomunization" (İngilizce). Ukrayinska Pravda. 15 Mayıs 2015. 17 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  13. ^ "Poroshenko signs laws on denouncing Communist, Nazi regimes" (İngilizce). Interfax-Ukraine. 20 Mayıs 2015. 2 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  14. ^ "Poroshenko: Time for Ukraine to resolutely get rid of Communist symbols" (İngilizce). Ukrainian Independent Information Agency. 17 Mayıs 2015. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  15. ^ "Goodbye, Lenin: Ukraine moves to ban communist symbols" (İngilizce). BBC News. 14 Nisan 2015. 17 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  16. ^ "В ЗАПОРІЖЖІ НАРЕШТІ ЗНЕСЛИ НАЙБІЛЬШОГО ЛЕНІНА. Фото". Історична правда (Ukraynaca). 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ "Dekomunizuvaly monuments to Lenin in 1320, Bandera set 4" (Ukraynaca). Ukrayinska Pravda. 16 Ocak 2017. 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  18. ^ "Revisiting Chernobyl: 'It is a huge cemetery of dreams'" (İngilizce). The Guardian. 28 Şubat 2019. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  19. ^ "Toppling of Lenin monument in Kyiv evokes mixed feelings - Dec. 10, 2013". Kyiv Post (İngilizce). 10 Aralık 2013. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  20. ^ YouTube'da Ukraine: Kharkiv residents defend Lenin monument on Fatherland Day
  21. ^ "Crowd defends Lenin statue in Kharkiv". BBC News (İngilizce). 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  22. ^ "Ukraine's Second City, Kharkiv, Eludes Rebel Hands". Bloomberg (İngilizce). 23 Ekim 2014. 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  23. ^ "Урядовий портал :: Демонтаж пам'яток радянським діячам буде підтримано на офіційному рівні, - В'ячеслав Кириленко" (Ukraynaca). kmu.gov.ua. 12 Ocak 2015. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ Ukrayna'da 'komünizmden arınma' için yeni hamle 23 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 22 Şubat 2016, Erişim tarihi: 22 Şubat 2016.
  25. ^ "Blue Shield Position Statement about Ukraine | International Council on Archives". www.ica.org (İngilizce). 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  26. ^ "Ukraine says 'Goodbye Lenin'" (İngilizce). 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Ukrayna'da Vladimir Lenin anıtlarının tahribatı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

FK Metalist Harkiv, Ukrayna'nın Harkiv kentinde kurulan futbol kulübü.

<span class="mw-page-title-main">Harkiv</span> Ukraynanın ikinci büyük şehri, Harkiv Oblastının idari merkezi

Harkiv veya Harkov, Ukrayna'nın ikinci büyük şehri, Harkiv Oblastı'nın idari merkezidir. Ülkenin kuzeydoğusunda yer alır. 2006 yılı sayımlarına göre nüfusu 1.461.300 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Lenin heykelleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Sovyetler Birliği zamanından beri birçok şehirde Vladimir Lenin'in heykelleri bulunmaktadır. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra heykeltıraşlarından izin almaksızın birçoğu kırılmış ve tahrip edilmiştir. Daha öncelerinde de post-komünizm ülkeleri olan Baltık devletlerindede bu tip olaylar yaşanmıştır. Hâlen daha bazı eski Sovyet ülkelerinde heykeller durmakta ya da yenileri yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suspilne</span> Ukraynada yayın yapan ulusal devlet kanalı

Ukrayna Kamu Yayın Şirketi, kısaltılmış Suspilne Ukraine ya da öncesinde UA:PBC, Ukrayna'da yayın yapan ulusal devlet kanalıdır. Bu nedenle 19 Ocak 2017'de tescil edilmiştir. Yenilenen haliyle şirket, üç televizyon ve radyo kanalına içerik sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Petro Poroşenko</span> 5. Ukrayna devlet başkanı

Petro Oleksiyoviç Poroşenko, Ukraynalı iş insanı ve politikacı. Önceden Dışişleri Bakanı ve Ticaret ve Ekonomik Kalkınma Bakanı olarak görev alan Poroşenko, 2014 Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçimlerinde devlet başkanı seçildi. 2014-2019 yılları arasında Ukrayna Devlet Başkanı olarak görev yaptı. 20 Mayıs 2019 günü makamı, Volodimir Zelenski'ye devrederek başkanlıktan ayrıldı. Ukrayna siyasetinin en etkili kişileri arasında gösterilmektedir. Şubat 2007 ile Mart 2012 arasında Ukrayna Merkez Bankası Konseyinin başkanlığını yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Donbas Savaşı</span> Ukrayna ve Rusya destekli Novorossiya Federal Kuvvetleri arasındaki savaş

Donbas Savaşı ya da Ukrayna'nın doğusunda savaş, Rusya destekli Novorossiya Federal Devleti ile Ukrayna Silahlı Kuvvetleri arasında 6 Nisan 2014'ten beri Ukrayna'nın Donbas bölgesinde sürmekte olan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Kırım'ı ilhakı</span>

Kırım'ın ilhakı, Ukrayna'ya bağlı bir yarımada olan Kırım'ın, 18 Mart 2014'te Rusya tarafından ilhak edilmesi olayıdır. O tarihten beri yarımadada Kırım Cumhuriyeti ve Sivastopol federal şehri olmak üzere iki federal birim bulunmaktadır. Bu federal birimler 2016'ya kadar Kırım Federal Bölgesi'ni oluştururken günümüzde Güney Federal Bölgesi'nin parçasıdır. 2014 Doğu Ukrayna protestolarının bir sonucu olan ilhaktan önce, 2014 Ukrayna devriminin sonrasında Rusya'nın Kırım'a askerî müdahalesi gerçekleşti.

Avrupa Dayanışması, Ukrayna'da bir siyasi parti. Bununla birlikte, kökleri 2000 yılından beri parlamento grubunda yer alan Dayanışma adlı gruba dayanmaktadır. Petro Poroşenko için çeşitli biçimlerde siyasi bir çıkış noktası olarak var olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Harkov Guberniyası</span>

Harkov Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Ukrayna'nın doğusunu kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Harkiv idi.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna Hava Kuvvetleri</span>

Ukrayna Hava Kuvvetleri, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin hava kuvvetleridir. Hava kuvvetleri, 1992 yılında ülkenin bağımsızlığını ilan etmesinin ardından kurulmuştur. Başlıca görevi Ukrayna hava sahasının egemenliğini korumak, hava desteği sağlamak ve kara ve deniz kuvvetlerine yardımcı olmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ekim Devrimi Anıtı</span>

Büyük Ekim Devrimi Anıtı, 1977-1991 yılları arasında Ekim Devrimi Meydanı'nda bulunan Sovyet anıtı.

<span class="mw-page-title-main">Reform İçin Ukrayna Demokratik İttifakı</span>

Reform İçin Ukrayna Demokratik İttifakı, Ukrayna'da emekli Ukraynalı profesyonel ağır sıklet boksör ve WBC dünya ağır sıklet şampiyonu Vitali Kliçko'nun başkanlık ettiği bir siyasi partidir. Parti, 2013 yılından beri Avrupa Halk Partisi'nin gözlemci üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Ukrayna ilişkileri</span>

Avrupa Birliği ve Ukrayna arasındaki ilişkiler, Ukrayna-Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması ve Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi (DCFTA) aracılığıyla şekilleniyor. Ukrayna, Doğu Ortaklığı ve Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında öncelikli bir ortaktır. AB ve Ukrayna, işbirliğinin ötesine geçerek, kademeli ekonomik entegrasyon ve siyasi işbirliğinin derinleştirilmesine giderek birbirleriyle daha yakın bir ilişki arıyorlar. 23 Haziran 2022'de Avrupa Konseyi, Ukrayna'ya Avrupa Birliği'ne katılım için aday statüsü verdi. 14 Aralık 2023'te Avrupa Konseyi Ukrayna ile katılım müzakerelerinin başlatılmasını kabul etti.

Ukrayna'nın komünizmden arındırılması veya Ukrayna'nın dekomünizasyonu, 1991'de Sovyetler Birliği'nin çöküşü sırasında ve sonrasında başladı. Ukrayna devriminin 2014'teki başarısıyla, Ukrayna hükûmeti komünist sembolleri yasaklayan yasaları onayladı.

<span class="mw-page-title-main">Harkiv Muharebesi (2022)</span> 2022 Rusyanın Ukraynayı işgalinde muharebe

Harkiv Muharebesi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Doğu Ukrayna Taarruzu'nun bir parçası olarak Ukrayna'nın Harkiv şehrinde ve çevresinde devam eden bir askerî çatışmadır. Rusya-Ukrayna sınırının sadece 20 mil güneyinde bulunan ve ağırlıklı olarak Rusça konuşulan bir şehir olan Harkiv, Ukrayna'nın en büyük ikinci şehridir ve Rus ordusu için büyük bir hedef olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Maryna Poroşenko</span>

Maryna Anatoliivna Poroşenko, Eski Ukraynalı first lady, siyasetçi, hekim ve politik kişilik. Ukrayna'nın beşinci Devlet Başkanı Petro Poroşenko'nun (2014-2019) eşidir. 2020 seçimlerinde Kiev'den Avrupa Dayanışma Partisi'nin liste başı adayı olarak Kiev Belediye Meclisi'ne delege olarak seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeydoğu Ukrayna Taarruzu</span> Kuzeydoğu Ukraynada 2022 askeri taarruzu

Kuzeydoğu Ukrayna Taarruzu, Ukrayna'daki iki ilin (oblast) - Çernihiv Oblastı ve Sumı Oblastı - kontrolü için 2022 Rus istilasında devam eden bir askerî operasyondur - 4 Nisan 2022'de Ukrayna makamları, Rus birliklerinin çoğunlukla Sumı Oblastı'ndan çekildiğini ve artık o bölgedeki kasaba veya köyleri işgal etmediğini iddia etti. O akşamın ilerleyen saatlerinde Ukrayna makamları, Rus kuvvetlerinin Çernihiv Oblastı'ndan çekildiğini iddia etti ve bu iddia Pentagon tarafından 6 Nisan'da doğrulandı. 14 Mayıs'ta ISW, "Ukrayna böylece Harkov Muharebesi'ni kazanmış gibi görünüyor" dedi. Harkov Belediye Başkanı BBC'ye yaptığı açıklamada: "Son beş gündür kentte bombardıman olmadı. Ruslar, Harkov havaalanı yakınında şehri füze roketiyle vurmak için yalnızca bir girişimde bulundu, ancak füze Ukrayna Hava Savunması tarafından imha edildi." dedi.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Ukrayna ilişkileri</span>

Belarus-Ukrayna ilişkileri, Belarus ve Ukrayna arasındaki dış ilişkilerdir. Her iki ülke de Bakü Girişimi ve Orta Avrupa Girişimi'nin tam üyesidir. 2021'in son günlerinde, Ukrayna ve Rusya arasındaki ilişki hızla bozulmaya başladı ve Şubat 2022'nin sonlarında tam ölçekli bir istila ile sonuçlandı. Belarus; topraklarında Rus birliklerinin ve teçhizatının konuşlandırılmasına, topraklarının Kuzey Ukrayna'ya yönelik saldırılar için bir sıçrama tahtası olarak kullanılmasına izin verdi ancak Ukrayna'da Belarus birliklerinin varlığını reddetti.

<span class="mw-page-title-main">Petro Konaşeviç-Sahaydaçni</span>

Petro Konaşeviç-Sahaydaçni Ukraynalı bir Kazak siyasi ve sivil liderdi. 1616'dan 1622'ye kadar Zaporojya Kazaklarının Hetman'ı, Polonya-Litvanya Topluluğu'nun kara ve deniz askeri lideri idi. Bir hetman iken, Kazak Ordusunu düzensiz bir askeri oluşumdan düzenli bir orduya dönüştürdü. Onun liderliğinde Ukrayna'nın Kazakları, Ortodoks din adamları ve köylüleri birleşik bir ulus olarak ortaya çıkmaya başladı. Birlikleri, 1621'de Türklere karşı yapılan Hotin Savaşı'nda ve 1618'de Polonya Prensi Władysław'ın Rusya tahtını ele geçirme girişiminde önemli rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Oleksandr Martinenko</span>

Oleksandr Vladlenoviç Martinenko, Ukraynalı medya yöneticisi, gazeteci ve yazar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.