Gey, eşcinsel anlamında bir sıfat, terim ve isim. Genellikle eşcinsel erkekleri belirtmek üzere kullanılan terim, aynı zamanda eşcinsel kadınları tanımlamak için de kullanılmaktadır. Türkçeye İngilizcedeki "gay" kelimesinden; İngilizceye ise Eski Fransızcadaki "gai" kökeninden geçmiştir. Aslen "neşeli, umursamaz" ve "canlı renkli, gösterişli" anlamlarına gelen gey terimi ilk olarak 1960'lı yıllardan itibaren erkek eşcinseller tarafından kendilerini tanımlamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. İngilizcedeki "gay" kelimesinin diğer anlamlarında kullanımı da zamanla yok olmaya yüz tutmuştur. Kadın eşcinsel anlamına gelen lezbiyen kelimesi ise 1800'lü yıllardan beri kullanılmaktadır.
Arnavutluk'ta lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların uğramadığı yasal zorluklarla yüz yüzedir; hemcins çiftlerin yasal olarak tanınmaması ve LGBT insanlar hakkında olumsuz toplumsal görüşlerin yaygınlığı, bu durumun bazı nedenlerin arasındadır. Buna rağmen, Arnavutluk'ta LGBT bireyler, kapsamlı ayrımcılık karşıtı mevzuatın altında korunmaktadır. Arnavutluk'ta 1995 yılından beri hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel aktiviteler yasaldır, ancak hemcins birlikteliklerin ülkede hiçbir şekilde tanınmaması nedeniyle, karşı cins çiftlere mevcut olan yasal korumalar, hemcins çiftler için mevcut değildir.
Belarus'ta lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin uğramadığı yasal sorunlarla yüz yüzedir. Belarus'ta hemcins cinsel aktiviteler hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır. Hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalkları, karşı cins çiftlere mevcut olan aynı yasal korunmalara sahip değildir.
Bosna-Hersek'te lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Bosna-Hersek'te hemcins cinsel aktiviteler, hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır. Buna rağmen, karşı cins çiftlerin sahip olduğu yasal korunmalar, hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir.
Bulgaristan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Hemcins cinsel aktiviteler hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, fakat karşı cins çiftlerin sahip olduğu yasal korunmalar, hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Cinsel yönelime dayalı ayrımcılık, 2004'ten beri yasaktır ve "cinsiyet değişimi"ne dayalı ayrımcılık da 2015'ten beri yasaktır. Temmuz 2019'da Bulgaristan'da bir mahkeme, çığır açan bir kararda Fransa'da yapılmış bir hemcins evliliğini tanıdı.
Çek Cumhuriyeti lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları konusunda en liberal Orta Avrupa ülkelerinden biridir. 2006 yılında kayıtlı birliktelikler, hemcins çiftler için yasal oldu; 2019 yılı itibarıyla evliliği hemcins çiftler için yasallaştıracak bir yasa tasarısı Çek Parlamentosu'nda mütalaa edilme sürecindedir.
Gürcistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Gürcistan, kendi mevzuatında LGBT kişilere yönelik ayrımcılığı doğrudan yasaklayan tek eski Sovyet ülkelerinden biridir. Bir bireyin cinsel yönelimi ya da cinsiyet kimliğinden dolayı işlenmiş suçlar, 2012'den beri Gürcü hukukunda ağırlaştırıcı bir etken olarak sayılır. Buna rağmen, cinsellik hakkında kamu tartışmaların genel açıdan olumsuz karşılandığı bu ülkede eşcinsellik, toplumda hakim olan geleneksel Ortodoks Hristiyan değerlere aykırı olarak görülür. Sonuç itibarıyla eşcinseller sık sık istismar ve fiziksel şiddetin hedefleri olur; bu eylemler de sıkça dini liderler tarafından teşvik edilir.
Hırvatistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları son yıllarda genişletilmiştir, ancak LGBT bireyler LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara yine uğrayabilir. Hemcins birliktelikler, 2003 yılında "kayıtsız birlikte yaşama" durumlarıyla ilgili bir yasa kapsamında ilk kez resmî tanınma kazandı. 2013 yılında yapılmış bir referandumun sonucu olarak, Hırvatistan Anayasası'nda evlilik tanımını sırf bir erkek ve bir kadın arasında yapılan bir birliktelik olarak sabitleştirildi, böylece hemcins evlilikleri yasak oldu. 2014 yılında "Yaşam Ortaklığı Yasası" 'nın yürürlüğe girmesinden beri, kapsamlı evlat edinme hakları haricinde bilfiil olarak her alanda evli heteroseksüel çiftlerle eşit haklar hemcins çiftlere mevcut kılındı; evlat edinme konusunda ise, üvey evlat edinmeye benzer bir mekanizmayı hemcins çiftlere sunan bir "partner-vasi" sistemi sunuldu. Hırvatistan'da cinsel yönelim, cinsiyet kimliği ve cinsiyet ifadesine dayalı ayrımcılık yasaktır. ILGA-Europe'a göre Hırvatistan, LGBT hakları konusunda tüm Slav dünyasındaki en ileri ülkedir.
Karadağ'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan bireylerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Hemcins cinsel ilişkiler Karadağ'da hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır ve Temmuz 2020'den beri sivil birliktelik hakkı hemcins çiftleri için mevcut kılınmıştır, ancak karşı cins evli çiftlere mevcut olan bazı yasal haklar, hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına henüz mevcut değildir.
Kuzey Makedonya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Kuzey Makedonya'da hemcins cinsel aktiviteler, 1996 yılından beri yasaldır ve ülkede cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılık, 2019'dan beri yasaktır, ancak karşı cins evli çiftlerine mevcut olan yasal korunmalar, hemcins çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına henüz mevcut değildir.
Letonya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Letonya'da hemcins cinsel ilişkiler hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak karşı cins çiftlerin sahip olduğu yasal korunmalar, hemcins çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Hemcins çiftler evlenemez ve evlat edinemez. Letonya, hemcins evlilikleri ya da kayıtlı birliktelikler gibi diğer birliktelikleri tanımaz.
Litvanya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan vatandaşların karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Litvanya'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak hemcins çiftlere hemcins evliliği ya da sivil birliktelik gibi kurumlar mevcut değildir; bu açıdan hemcins çiftlerinde karşı cins çiftlerinin sahip olduğu bazı haklar yoktur. Eşcinselliğin 1993 yılında suç olmaktan çıkarılmasına rağmen, bu zamandan beri LGBT hakları ancak sınırlı olarak genişletilmiştir. Ayrımcılıktan korunma, Avrupa Birliği üyeliğinin bir koşulu olarak kanunlaştırıldı ve 2010'da ülkenin ilk onur yürüyüşü başkent Vilnius'ta yer aldı.
Macaristan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerinin karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Macaristan'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır. Ülkede cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılık yasaktır. Buna rağmen, karşı cins evli çiftlerine mevcut olan yasal haklar, hemcins çiftlerinin başta olduğu hanehalklara mevcut değildir. "Kayıtlı birliktelikler", 2009'da hemcins çiftleri için yasal oldu, ancak hemcins evlilikleri yasaktır. Viktor Orbán Hükûmeti altında LGBT Macarların sivil haklarını bazı bakımlardan kısıtlayan yasalar uygulanmıştır ve LGBT bireylerin sivil haklarını kısıtlamaya yönelik bu eğilim henüz devam etmektedir.
Moldova'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Karşı cins çiftlerine mevcut olan haklar ve menfaatlar, hemcins çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Ülkede hemcins birliktelikleri tanınmamaktadır, bu nedenle hemcins çiftlerine çok az yasal korunma mevcuttur. Buna rağmen, işyerinde cinsel yönelime dayalı ayrımcılık yasaktır ve hemcins cinsel ilişkileri 1995 yılından beri yasaldır.
Polonya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Polonya'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır. Bu durum, 1932 yılında resmen kanun halinde toplandı, ayrıca hem eşcinseller hem de heteroseksüeller için eşit bir cinsel rüşt yaşı (15) uygulandı. Polonya, bazı alanlarda LGBT bireylere heteroseksüellerle eşit olan haklar mevcut kılar: eşcinsel ve biseksüel erkeklerin kan bağışı yapmasına izin verilir; eşcinsel ve biseksüellerin Polonya Silahlı Kuvvetleri'nde kimlikleri açık şekilde askerlik hizmetini yapılmasına izin verilir; ve trans bireyler, hormon replasman tedavisini geçirmek gibi bazı gereksinimleri karşılamak şartıyla kendi yasal cinsiyetlerini değiştirebilirler. Polonya hukukunda cinsel yönelime dayalı istihdam ayrımcılığı yasaktır. Buna karşın, sağlık hizmetleri, nefret suçları ve nefret söylemi gibi alanlarda korunmalar henüz yoktur. 2018'de Polonya Yüce Mahkemesi, mal ve hizmet sunumunda cinsel yönelime dayalı ayrımcılık yapmanın yasadışı olduğuna karar verdi. Bu karar ancak temyiz yoluyla geri çevrildi.
Romanya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal zorluklar ve ayrımcılığa uğrayabilir. Romanya toplumunun LGBT vatandaşların haklarına dair tutumu genel olarak muhafazakârdır. Buna rağmen, 2000 yılından beri ülkede LGBT hakları mevzuatı konusunda büyük değişimler yer almıştır. Son yirmi yıl içerisinde eşcinsellik yasak olmaktan çıkarıldı, kapsamlı ayrımcılık karşıtı yasalar uygulandı, cinsel rüşt yaşı eşit yapıldı ve homofobik nefret suçlarına karşı yasalar sunuldu. Üstelik Bükreş'teki senelik onur yürüyüşü ve Kaloşvar'daki "Gay Film Geceleri" gibi etkinliklerin düzenlenmesiyle, LGBT topluluklarının görünürlüğü artmıştır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, 2006'da Romanya'yı "cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı hak ihlâlleriyle mücadele etmekte örnek verici ilerlemeler" kaydeden beş ülkeden biri olarak nitelendirdi. Pew Research Center'ın 2016 yılında yaptığı bir ankette, Romanyalıların yüzde 85'i, eşcinselliğin toplum tarafından kabul edilmemesi gerektiği görüşündeydi.
Slovakya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Slovakya'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak karşı cins çiftlerine mevcut olan yasal korunmalar, hemcin çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Slovakya'da hemcins çiftleri eşit miras haklarına sahiptir, ancak hemcins evlilikleri veya sivil birliktelikler tanınmamaktadır. Komşu ülke Çekya'dan farklı olarak, Slovakya'da LGBT haklarına dair muhafazakâr tutumlar daha yaygındır.
Malta'da lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) hakları, diğer Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında bile en yüksek standartlardadır. Geç 20. ve erken 21. yüzyılları boyunca LGBT topluluğunun hakları konusunda daha fazla farkındalık yaratıldı ve 1973 yılında hemcins cinsel ilişkileri eşit bir cinsel rüşt yaşıyla yasallaştırıldı.
Kıbrıs Cumhuriyeti'nde lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Geleneksel olarak, tutucu toplumsal tutumları olan Rum Ortodoks Kilisesi'nin kamu görüşler ve LGBT haklarına ilişkin politikalar üzerinde büyük etkisi olmuştur. Buna rağmen, Kıbrıs Cumhuriyeti'nde hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel ilişkileri yasaldır ve evliliğin haklarının ve çıkarlarının birçoğunu sağlayan medeni birliktelikler Aralık 2015'ten beri yasaldır. Bu birlikteliklerin kapsamında evlat edinme hakkı da dahildir.
Cibuti'de lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) bireyler, LGBT olmayan bireylerin uğramadığı yasal zorluklarla karşılaşmaktadır. LGBT bireyler, Cibuti toplumundan dışlanmaktadır.
Wikimedia Commons'ta LGBT rights in Ukraine ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur