İçeriğe atla

Udmurtya ve Tataristan'daki Yahudilerin tarihi

Udmurtya ve Tataristan Yahudileri, karma Türkçe konuşan (İdil Tatarları, Kreşinler, Başkurtlar, Çuvaşlar), Fin-Ugor dillerini konuşan (Udmurtlar, Çirmişler) ve Rusça konuşan nüfusun bulunduğu bölgelerde oluşmaya başlayan Aşkenazi Yahudilerinin özel bölgesel etnokültürel grubudur. 1807'den itibaren Yahudi halkı da Sarapulsky Uezd'in (ağırlıklı olarak İjevsk, Votkinsk, Sarapul'da) sanayi ve idari merkezlerinde ikamet etmeye başladı.[1] Bu zamana kadar bu bölgedeki Yahudiler (18. yüzyıldan itibaren) sadece Kazan'da yaşıyordular. Bölgede Yahudi cemaatlerinin oluşması, ancak 26 Ağustos 1827'de Rusya İmparatoru I. Nikolay'ın Yahudilere zorunlu askerlik getirilmesine ilişkin kararnamesiyle mümkün olmuştur.[2][3]

Aşkenazi Yahudileri ilk olarak 1830'larda Udmurtya Cumhuriyeti topraklarında ortaya çıktı.[4][5][6][7] Aynı dönemde Tataristan topraklarında yaşamaya başladılar.[3]

Coğrafi, etnokültürel ve dilsel özellikler

Başlangıçta Aşkenazi Yahudilerinin büyük çoğunluğu, işçilerin yerleşim yeri olan İzhevsky Zavod'da (günümüzde İjevsk)[4][5][6][8][9] ve Uezd şehri Sarapul'da[8][10] (her iki yerleşim yeri de o zamanlar Vyatka Guberniyasına bağlı Sarapulsky Uezd'in bir parçasıydı,[11][12] şu anda Udmurtya'daki en büyük iki şehirdir[13]) ve Kazan şehrinde yaşıyordu.[8]

Yerel tarihçi ve dilbilimci A. V. Altyntsev, bölgedeki Yahudileri kültürel ve dilsel özellikler bakımından iki bölgesel gruba ayırdı: 1) Udmurtya topraklarında ve Tataristan'ın kuzeyinde yaşayan Udmurt Yahudileri; 2) Esas olarak Kazan şehrinde ve onun etrafında yaşayan Tatar Yahudileri veya Kazan Yahudileri. Altyntsev'e göre, Udmurt Yahudileri 1930'lara kadar Udmurtya Yidiş'i temelinde yerel şive oluşturmuştu ve 1970-1980'lere kadar Udmurt şivesi ikiye bölündü, dilbilimsel alt gruplar şunlardı: Merkezi alt grup ve güney alt grubu. Udmurt şivesinin karakteristik özelliklerinden biri, dikkat çekici sayıda Udmurt ve Tatarca alıntı kelimelerdir.[14][15][16][17] Udmurt vös'as '"Udmurt etnik dinindeki pagan rahip" + Yidiş dorf "köyü", Udmurtya'nın Alnashsky Bölgesi'ndeki Kuzebaevo'nun Udmurt köyünde,[18][19] günümüze kadar pagan ibadetlerinin yapıldığı güneydeki Udmurtlara ait bir Yahudi unvanıdır.[20][21][22][23][24]

Kaynakça

  1. ^ Шепталин А.А., "Немцы". Удмуртская Республика: Энциклопедия. Ижевск: Издательство "Удмуртия", 2000. С. 513. 5-7659-0732-6 (Rusça)
  2. ^ Шумилов Е.Ф., "Евреи: элита инженерная, торговая, медицинская..." Свое дело. 2001. №11. С. 18-19. (Rusça)
  3. ^ a b Казань. 1 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Электронная еврейская энциклопедия. = אתר האנציקלופדיה היהודית בשפה הרוסית (Rusça)
  4. ^ a b Шумилов Е.Ф., "Евреи: элита инженерная, торговая, медицинская..." Свое дело. 2001. №11. С. 18. (Rusça)
  5. ^ a b Карпенко И., "В окрестностях Хаимграда". 7 Mart 2016 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi Лехаим. 2009. №1 (201). (Rusça)
  6. ^ a b Шумилов Е.Ф., "Евреи на Ижевском оружейном заводе". 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça)
  7. ^ Ренев Е.,"Шалом. Народ Торы в старом Ижевске. 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Инвожо. 2012. № 8. С. 47. (Rusça)
  8. ^ a b c Altyntsev A.V., "The Concept of Love in Ashkenazim of Udmurtia and Tatarstan", Nauka Udmurtii. 2013. № 4 (66), p. 131. (Алтынцев А.В., "Чувство любви в понимании евреев-ашкенази Удмуртии и Татарстана". 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Наука Удмуртии. 2013. №4. С. 131: Комментарии.) (Rusça)
  9. ^ Ренев Е.,"Шалом. Народ Торы в старом Ижевске. 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Инвожо. 2012. № 8. С. 46-47. (Rusça)
  10. ^ Пюрияйнен Д.М., "Население уездного города Сарапула во второй половине XIX - начале XX в.: социокультурный аспект" 3 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. : автореф. дис. на соиск. учен. степ. канд. ист. наук. Ижевск, 2009. С. 18. (Rusça)
  11. ^ "Памятная книжка и адресъ-календарь Вятской губернiи на 1916 годъ. " 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Вятка: Изданiе губернскаго статистическаго комитета, 1916. C. 78. (Rusça)
  12. ^ Гришкина М.В., "Сарапульский Уезд.". Удмуртская Республика: Энциклопедия. Ижевск: Издательство "Удмуртия", 2000. С. 623-624. 5-7659-0732-6 (Rusça)
  13. ^ "Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года." 14 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Таблица 29. (Rusça)
  14. ^ Goldberg-Altyntsev A.V., "A short ethnographic overview of the Ashkenazic Jews' group in Alnashsky District of Udmurt Republic". 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Die Sammlung der wissenschaftlichen Arbeiten der jungen jüdischen Wissenschaftler. Herausgegeben von Artur Katz, Yumi Matsuda und Alexander Grinberg. München, Dachau, 2015. S. 51.
  15. ^ Гольдберг-Алтынцев А.В., "Краткий этнографический обзор группы ашкеназских евреев в Алнашском районе Удмуртской Республики / пер. с англ. яз. А.Й. Каца." 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Jewish studies in the Udmurt Republic: Online. Part 1. Edited by A. Greenberg. February 27, 2015 published. P. 3. (Rusça)
  16. ^ Goldberg-Altyntsev A.V., "Some characteristics of the Jews in Alnashsky District of Udmurt Republic." The youth. The creativity. The science. Edited by V. Cox, A. Katz and A. Greenberg. Trenton, 2014, p. 28. (גאלדבערג-אלטינצעוו א.ו., ". איניגע באזונדערהייטן פון די יידן אין אלנאשסקער רייאן פון ודמורטישע רעפובליק" 6 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The youth. The creativity. The science. = Die Jugend. Die Kreativität. Die Wissenschaft. = נוער. יצירתיות. מדע Edited by V. Cox, A. Katz and A. Greenberg. Trenton, 2014. P. 28.) Şablon:Yi icon
  17. ^ Altyntsev A.V., "The Concept of Love in Ashkenazim of Udmurtia and Tatarstan", Nauka Udmurtii. 2013. № 4 (66), p. 132. (Алтынцев А.В., "Чувство любви в понимании евреев-ашкенази Удмуртии и Татарстана". 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Наука Удмуртии. 2013. №4. С. 132: Комментарии.) (Rusça)
  18. ^ Altynzew A.W., Tuganaew W.W., "Die kurze Charakteristik des ökologischen Zustands des udmurtischen sakralen Orts Lud neben dem Dorf Kusebajewo im Rajon Alnaschi der Udmurtischen Republik ". 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Die Sammlung der wissenschaftlichen Arbeiten der jungen jüdischen Wissenschaftler / Herausgegeben von Artur Katz, Yumi Matsuda und Alexander Grinberg. München, Dachau, 2015. S. 17. (Almanca)
  19. ^ Goldberg-Altyntsev A.V., Tuganaev V.V. "Brief ecological overview of south-Udmurt sacral territory Lud near the village Kuzebaevo of Alnashsky District of Udmurt Republic". 22 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The modern rural economy: Actual issues of development. Edited by J. Johnson. Topeka, 2014. P. 39.
  20. ^ Шутова Н.И., "Дохристианские культовые памятники в удмуртской религиозной традиции: Опыт комплекстного исследования". 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ижевск: Удмуртский институт истории, языка и литературы УрО РАН, 2001. С. 49-58, С. 265-267 (Rusça)
  21. ^ Altyntsev A.V., Tuganaev V.V., "A short description of ecological state of udmurt sacred place Lud near the village Kuzebaevo in Alnashsky District of Udmurt Republic." 3 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Сельскохозяйственные науки и агропромышленный комплекс на рубеже веков: сборник материалов X Международной научно-практической конференции. Под общ. ред. С.С. Чернова. Новосибирск: Издательство ЦРНС, 2015. С. 8.
  22. ^ Kosareva I.A., "On Lud and Kuala social-cult groups of the Udmurts. " Herald of Chelyabinsk State University. 2011. № 34 (249). P. 13-15. (Косарева И.А., "О социально-культовых группах Луда и Куалы у удмуртов ." 5 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Вестник Челябинского государственного университета. 2011. № 34 (249). С. 13-15.) (Rusça)
  23. ^ Kosareva I.A., "The spread of Bulda cult and the problem of discovering ethnographic subdivisions of Southern Udmurts ." Herald of Chelyabinsk State University. 2011. № 34 (249). P. 17-18. (Косарева И.А., "Распространение культа Булды и проблема выявления этнографических подразделений южных удмуртов." 3 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Вестник Челябинского государственного университета. 2011. № 34 (249). С. 17-18.) (Rusça)
  24. ^ Овсянникова Е., "Кузёбай вӧсьёс." Инвожо. 2001. №12. 60-68-тӥ б. Şablon:Udm icon

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazakça</span> Kazakistanın resmî dili olan Türk dili

Kazakça veya Kazak Türkçesi, Kıpçak öbeğine ait, Kazakistan'da konuşulan çağdaş Türk dillerinden biridir. Nogayca ve Kırgızcaya yakındır.

<span class="mw-page-title-main">Ufa</span> Rusyada şehir

Ufa (Rusça: Уфа, romanize: Ufa, Rusça telaffuz: [ʊˈfa]; Başkurtça: Өфө, romanize: Öfö,

Rusya'nın federal bölümleri, Rusya Anayasası'na göre Rusya'nın en üst düzey idari bölümleri olan kurucu varlıklardır. Rusya, 85 adet federal bölüme ayrılmakta olup bu bölümler cumhuriyetler, kraylar, oblastlar, federal şehirler, özerk oblastlar ve özerk okruglar olmak üzere altı düzeyde toplanmaktadır.

Udmurtlar, tarih boyunca Rusçada Çud Otyatskaya, Otyaklar veya daha sık kullanımı olan Votyaklar adı ile Tatarcada ise Ar adı ile bilinmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Udmurtça</span>

Udmurtça konuşanlar Udmurtya, Başkurdistan, Tataristan, Mariy El, Perm Krayı, Kirov ve Sverdlov oblastında bulunmaktadır. Resmî dil olarak Udmurtya'da geçerlidir. Ayrıca Finceyle yakından akrabadır. Besermanlar ve Udmurtların ana dilidir.

<span class="mw-page-title-main">İjevsk</span>

İjevsk (İngilizce: Izhevsk), Rusya'ya bağlı Udmurtya Cumhuriyeti'nin başkentidir. Özellikle şehirde, taşıt ve silah sanayisi çok gelişmiştir. Izhmash'nin merkez binası ve fabrikası bu şehirdedir.

<span class="mw-page-title-main">Komice</span> Ural dili

Komice, Ural dil ailesinin Perm dillerine ait bir dildir. Komice, birkaç lehçeleri ile tek dil olarak veya Perm dillerinin iki kolundan birini oluşturan yakından ilgili diller grubu olarak kabul edilmektedir.

Leonid Potapov, Rus etnograf, Türkolog. Tarih bilimi doktoru, profesör. Altaylar, Şorlar, Hakaslar, Tıvalar ve Güney Sibirya'nın öteki toplumlarının tarih ve kültürleri üzerine çalışan bilim kişisi. Birçok ödülün sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Udmurtya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Udmurtya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı özerk sovyet cumhuriyeti. Adını bu topraklarda yaşayan Udmurtlardan alır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Volkov (siyasetçi)</span>

Aleksandr Aleksandroviç Volkov ,Rusya Federasyonu'na bağlı Udmurtya cumhurbaşkanı. Başkan olarak Volkov, Udmurt Cumhuriyeti'ndeki en üst düzey yetkili, Ülkesindeki Cumhuriyetin yönetiminin en üst düzey yürütme organının başkanı olarak iki milyon nüfusu temsil etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Geçici Sibirya Hükûmeti (Omsk)</span>

Geçici Sibirya Hükûmeti (Omsk), Rus İç Savaşı döneminde Beyaz Ordu tarafından Omsk'ta kurulan geçici hükûmet.

Manastır (Bitola) Muharebesi Bitola, yakınlarında Bulgar topraklarında, voyvoda Ivats komutasında Bulgar ordusu ile stratigos Georgios Gonitsiatis komutasında Bizans ordusu arasında gerçekleşmiştir. Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasındaki son açık savaşlardan biriydi. Bulgarlar galip gelmişti ve Bizans İmparatoru II. Basileios, dış duvarları Bizanslılar tarafından zaten tahrip edilmiş olan Bulgar başkenti Ohri'den çekilmek zorunda kaldı. Ancak Bulgar zaferi, Bulgaristan'ın Bizans egemenliğine girmesini ancak 1018 yılına erteledi.

<span class="mw-page-title-main">Sperkhios Muharebesi</span>

Sperkhios Muharebesi 997 yılında orta Yunanistan'da Lamya şehri yakınında Sperkhios Nehri kıyılarında gerçekleşmiştir. Bir önceki yıl Yunanistan'ın güneyine ilerlemiş Çar Samuil komutasındaki Bulgar ordusu ile general Nikiforos Uranos komutasındaki Bizans ordusu arasındaki bir muharebedir. Bizans zaferi neredeyse Bulgar ordusunun tamamını yok etmiş, güney Balkanlar ve Yunanistan'daki akınları sona erdirmiştir. Muharebenin ana kaynağı dönemin Bizans imparatoru II. Basileios'un hayatını anlatan tarihçi İoannis Skilicis'in Tarihin Özeti adlı kitaptır.

Bahar Davası veya Muhafızlar Olayı, daha önce görev yapmış Rus İmparatorluk Ordusu'nda görev yapan Kızıl Ordu mensuplarına, askeri uzmanlara ve sivil memurların 1930-31 yılları arasında yargılandığı dava. Bu davada yalnızca Mayıs 1931'de Leningrad'da binden fazla kişi idam cezasına çarptırıldı ve vuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Lenin'in konuşmaları listesi</span> Vikimedya madde listesi

Vladimir Lenin'in konuşmaları listesi, Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir Lenin'in 1919 - 1921 yılları arasında gramofona kaydedilen topluluk önünde gerçekleştirdiği bazı konuşmalarını içeren listedir. Rusça olarak kaydedilen bu ses kayıtlarından bazıları günümüze ulaşmışken, bazılarına ulaşılamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Devletler Arası Havacılık Komitesi</span> Bağımsız Devletler Topluluğu Sivil Havacılık ve Hava Sahası Kullanım Konseyinin yürütme organı

Devletler Arası Havacılık Komitesi, Bağımsız Devletler Topluluğu Sivil Havacılık ve Hava Sahası Kullanım Konseyi'nin yürütme organıdır ve 25 Aralık 1991 tarihinde imzalanan Sivil Havacılık ve Hava Sahası Kullanımı Çok Taraflı Anlaşması uyarınca kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tarihi Başkurdistan</span>

Başkurdistan, Ufa ilçesinin Başkurt Ufa bölgesine dönüşümü sonucunda oluşan tarihi ve coğrafi bir bölgedir. Şu anda Başkurdistan Cumhuriyeti, Orenburg ve Çelyabinsk bölgeleri, Tataristan Cumhuriyeti'nin doğu kısmı, Udmurtya'nın güneydoğu kısmı, Perm bölgesinin güney kısmı, Sverdlovsk'un güneybatı kısmı, Kurgan'ın batı kısmı, Samara'nın kuzeydoğu kısmı ve Saratov'un doğu kısmı bu bölgede yer almaktadır.

Strumitsa Muharebesi Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu kuvvetleri arasında Ağustos 1014'te Kuzey Makedonya'nın Strumica şehri yakınlarında meydana gelmiştir. İmparator Samuil'in oğlu Gavril Radomir komutasında Bulgar kuvvetleri, muharebede ölen Selanik valisi Theofilaktos Botaneiatis komutasında Bizans kuvvetlerini mağlup etmişlerdir. Valisinin ölümünden sonra Bizans İmparatoru II. Basileios, Bulgaristan'dan geri çekilmek zorunda kaldı ve son Belasitsa Muharebesi'ndeki başarısından yararlanamadı.

Sabin ya da Savin, 765-766 yılları arasında hüküm süren Vokil sülalesine mensup Tuna Bulgar Devleti hanı.

<span class="mw-page-title-main">Nokrat Hanlığı</span>

Nokrat Hanlığı veya Nokrat Yeri 1361 yılında Vyatka Irmağı ile Çeptsa Irmağı'nın birleşği yerde günümüz Rusya'nın Kirov Oblastı topraklarında kurulmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.