HIV, AIDS'e yol açan virüs. HIV, bağışıklık sistemine zarar vererek hastalığa neden olur. Vücudu mikroorganizmalardan koruyan bağışıklık sistemi çalışmadığında, mikroorganizmalar hastalığa daha kolay neden olabilir.
AIDS, ilk kez 1980'lerin başında Orta ve Güney Afrika'da gündeme gelen ve giderek ürkütücü boyutlara ulaşan, etkeni HIV (İngilizce: Human Immunodeficiency Virus / Türkçe: İnsan bağışıklık yetmezliği virüsü) olan bir enfeksiyon hastalığıdır. HIV, bağışıklık sistemindeki akyuvarların (özellikle CD4+ lenfositler) yapısını bozarak ve sayısını azaltarak vücudun enfeksiyonlara karşı direncini ortadan kaldırır.
Gey, eşcinsel anlamında bir sıfat, terim ve isim. Genellikle eşcinsel erkekleri belirtmek üzere kullanılan terim, aynı zamanda eşcinsel kadınları tanımlamak için de kullanılmaktadır. Türkçeye İngilizcedeki "gay" kelimesinden; İngilizceye ise Eski Fransızcadaki "gai" kökeninden geçmiştir. Aslen "neşeli, umursamaz" ve "canlı renkli, gösterişli" anlamlarına gelen gey terimi ilk olarak 1960'lı yıllardan itibaren erkek eşcinseller tarafından kendilerini tanımlamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. İngilizcedeki "gay" kelimesinin diğer anlamlarında kullanımı da zamanla yok olmaya yüz tutmuştur. Kadın eşcinsel anlamına gelen lezbiyen kelimesi ise 1800'lü yıllardan beri kullanılmaktadır.
Homofobi, eşcinsellere veya eşcinselliğe karşı duyulan nefret, önyargı, hoşnutsuzluk, korku veya ayrımcılıktır. Geniş manası ile diğer cinsel yönelimlere sahip olan LGBT kişileri de içerir. Sıfat olarak, homofobisi olan kişiler homofobik olarak anılır. Homofobik davranış ilkelerini sergileyen kişinin gerçekleştirdiği eylemler bütünü "homofobi" sadece psikiyatrik bir kavram değildir. Her 48 saatte bir, eşcinsel bir kişinin homofobiyle bağlantılı şiddete maruz kalarak öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Uluslararası Af Örgütü'ne göre yaklaşık 70 ülkede eşcinsellere şiddet uygulanmaktadır ve 8 ülkede eşcinsellere idam cezası verilmektedir.
Biseksüellik, hem erkeklere hem de kadınlara veya birden fazla cinsiyete yönelik romantik veya cinsel çekim ya da cinsel davranıştır.
Seks işçisi, cinsel hizmet sunarak para kazanan kişidir. Seks işçisi terimi zaman zaman fahişe, rent, jigolo gibi kelimelerle ile aynı anlamlı kullanılsa da akademisyenler "seks işçisi"ni seks endüstrisinde yer alan striptizciler, porno oyuncuları, telefonla seks çalışanları insanların bütününü kastedecek şekilde kullanır. Bu kavramı genelde feminist akademisyenler ve yazarlar da, erkekegemen toplumun "fahişe" sözcüğüne yüklediği kötü yan anlamlara ve aşağılamak amacıyla kullanılmasına tepki olarak, yine belirli bir kısmı sanat için seks işçiliği yapan bu insanların emeğine saygılarını göstermek için yerine "seks işçisi" terimini kullanmaktadırlar.
Pandemiler veya pandemik hastalıklar, dünyada birden fazla ülkede veya kıtada, çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara (epidemilere) verilen genel isimdir.
Transgender, transcinsel veya trans, kişinin cinsiyet kimliği ile atanmış olan cinsinin uyumlu olmaması durumu. Bu duruma sahip kimseleri tanımlamak için trans birey ifadesi kullanılır ve cinsel yönelimden tamamen bağımsız bir olgudur; translar aynı zamanda karşıcinsel, eşcinsel, çiftcinsel vs. şeklinde tanımlanabilirler; bazı trans bireyler ise geleneksel cinsel yönelim etiketlerinin yetersiz veya kendilerine uygulanamaz olduğunu düşünmektedir.
Türkiye'de lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler diğer vatandaşlara göre dezavantajlı durumdadırlar. Türkiye eşcinsel ilişkileri tanısa da medeni kanununda cinsel yönelim ya da cinsiyet kimliği gibi bir ifadeye yer vermez ve eşcinsel çiftlerin birlikteliklerini yasal zeminde tanımaz. 2013 yılında ILGA-Europe, Türkiye'yi LGBT haklarının korunması konusunda 49 ülke arasında 39. sıraya yerleştirmişti ancak 2024 yılında 46. sıraya geriledi. Türkiye'yi sıralamada sadece Azerbaycan ve Rusya takip etti.
Ryan Wayne White, HIV/AIDS enfeksiyonu taşıdığı için okuduğu liseden çıkarılmasına karşı verdiği mücadeleyle Amerika Birleşik Devletleri'nde ulusal simge haline gelen Amerikalı gençtir. Hemofili hastası olduğu için kan nakli tedavisi sırasında HIV virüsü ile enfekte olduğu iddia edildi. Aralık 1984'te teşhis konuldu ve sadece 6 ay yaşayabileceği öngörüldü. Doktorlar, diğer öğrenciler için risk taşımadığını ve White'ın okula dönebileceğini belirtseler de Kokomo'daki birçok veli ve öğretmen okula dönmesine karşı çıktı. AIDS araştırmalarında ve toplumun AIDS'i tanımasında önemli katkıları olan White, okul sistemine karşı yasal savaş verdi. Elton John, Michael Jackson ve Phil Donahue gibi birçok ünlü ile beraber medyanın karşısına çıktı, doktorlarının öngördüğünün aksine beş yıldan fazla yaşadı ve lise mezuniyetine bir ay kala, Nisan 1990'da öldü. İlk AIDS vakalarının gey erkeklerde görülmesi sebebiyle, White'tan önce bu hastalığın gey toplulukları ile doğrudan bağlantılı olduğu görüşü oldukça yaygındı. White ile beraber bu algı değişimi, diğer HIV ile yaşayan Magic Johnson, Ray brothers ve Kimberly Bergalis gibi ünlüleri de daha fazla AIDS araştırmaları yapılması ve toplumun bilinçlendirilmesi için çalışmaya sevk etti. White'ın ölümünden kısa bir süre sonra ABD Kongresi, Ryan White CARE Yasası'nı çıkarttı. İki defa onaylanan bu yasa, ABD'de AIDS ile yaşayan bireylerin en büyük destekçisi oldu.
ABD HIV/AIDS tarihi yaklaşık 1969 yıllarına dayanır. Virüs ülkeye Haiti'den gelmiştir. 1970'lerin sonlarında ve 1980'lerin başlarında Los Angeles'taki doktorlar akdeniz insanında sıklıkla görülen Kaposi sarkomu kanserini tespit ettiler.
Ergenlikte eşcinsellik, ergenlik süresi içerisinde keşfettiği eşcinsel kimliği ya da ergenlikte çocuğun yaşadığı homoseksüellik benzeri eğilim taşıyan davranışlar bütünü. Çocukluk ve ergenlik çağında çocuğun başından geçen eşcinsel dürtü ve eğilimler bütünü olarak adlandırılır. Bu cinsel dürtüler bireyin cinsel yönelimi, cinsel kimlik arayışı sürecinde kendini bulmasında önemli bir yere sahiptir.
LGBT gençler arasında intihar veya lezbiyen, gey, biseksüel, transgender gençler arasında intihar oranları genel nüfustaki diğer bireylerin intihar oranlarına göre daha yüksektir. LGBT gençler ve genç yetişkinler arasında ise intihara eğilim ve intihar vakaları ise çok daha yüksektir. Bu durumun nedenleri olarak eşcinsel bireylere karşı kültürel, toplumsal ve bireysel homofobi ve baskı, eşcinsel evliliğin kanunlar nezdinde yasal olmaması, tacizlerin ve azarlamaların olması gösterilebilir. Yapılan tüm ayrımcılıkların bir sonucu olarak LGBT bireyler arasında depresyon, bilinçli ya da bilinçsiz ilaç kullanımı ve intihara eğilim çok yaygındır.
Çin'deki insan bağışıklık yetmezlik virüsünün (HIV) bugünkü yayılımı çoğunlukla damar içi uyuşturucu kullanımı ve fuhuş yollarıyla gerçekleşmiştir. Çin'de HIV'den etkilenen insanların sayısı tahminen 430.000 ile 1,5 milyon arasındadır ya da toplam nüfusunun yaklaşık %0,1'i. 2012 itibarıyla CIA World Factbook, 15-49 yaş grubunda Çin Halk Cumhuriyeti'nde HIV/AIDS ile yaşayan yetişkinlerin yüzde oranının %0,1 olduğu tahminine vardı; bu değer Japonya'nınkiyle aynı ve Birleşik Krallık (%0,2) ve Avusturya (%0,3) gibi birçok Avrupa Birliği ülkesinden daha düşüktür. 2001'de yayımlanan bir Birleşmiş Milletler raporuna göre ülkede HIV'in yayılımındaki ana etkenler, uyuşturucu kullanıcıları arası iğne paylaşımı ve kan bağışı ile ilgili sorunlar. Örneğin, 1990'lar boyunca Çin'in birçok kırsal bölgesinde yapılan hatalı kan toplama programları sonucunda yüksek sayıda insan HIV'le enfekte oldu.
The Humsafar Trust, Hindistan merkezli LGBT bireylerin haklarını savunmak ve takip etmek maksadıyla kurulan bir sivil toplum kuruluşudur. Ashok Row Kavi tarafından kurulmuş olan vakıf, Hindistan'daki en büyük ve en etkili organizasyonlardan birisidir.
AIDS küresel bir pandemidir. 2014 yılı itibarıyla, dünyada yaklaşık 36.9 milyon insan HIV virüsüne sahiptir. 2012 yılında, yaklaşık 17.2 milyon erkek, 16.8 milyon kadın ve 3.4 milyon 15 yaşından küçük çocuk AIDS hastasıydı. 2010 yılında 1.8 milyon insan AIDS nedeniyle öldü, bu sayı 2005 yılında 2.2 milyondu. The Lancet'te yayınlanan bir raporda, 2015 Global Hastalık Yükü Çalışmasına göre HIV enfeksiyonunun 1997 yılında 3,3 milyon hastayla zirve noktasına eriştiğini tahmin ediyor. Bu sayı 1997 yılından 2005 yılına kadar hızla düşerek 2.5 milyona indi ancak 2005'ten 2015 yılına kadar sabit kaldı.
AIDS Farkındalık Haftası, AIDS farkındalığını artırmak için ekstra çaba sarf edildiği Kasım ayının son haftasıdır.
Bu liste HIV/AIDS'in yetişkinlerde yaygınlık oranına göre ülkeleri listeler. HIV/AIDS ilk kez 1980'lerin başında Orta ve Güney Afrika'da gündeme gelen ve giderek ürkütücü boyutlara ulaşan, etkeni HIV olan bir enfeksiyon hastalığıdır. 2018 yılında dünya genelinde 38 milyon HIV pozitif insan vardır.
Suriye Arap Cumhuriyeti'ndeki lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) kişiler, LGBT olmayan sakinlerin yaşamadığı yasal zorluklarla karşı karşıyadırlar. 1949 tarihli ceza kanununun 520. maddesi "doğa düzenine aykırı cinsel ilişki"yi yasaklamakta ve üç yıla kadar hapis cezası öngörmektedir.
Birleşmiş Milletler HIV ve AIDS Ortak Programı (UNAIDS), HIV/AIDS salgınına karşı hızlandırılmış, kapsamlı ve koordineli küresel eylemin ana savunucusu programdır.
