USS Pueblo (AGER-2)

USS Pueblo (AGER-2), Amerika Birleşik Devletleri'ne ait istihbarat gemisi, 23 Ocak 1968 günü Pueblo Olayı olarak da bilinen operasyonla Kuzey Kore deniz kuvvetleri tarafından ele geçirilmiştir. Olay sırasında Kuzey Kore yetkililerinin açıklamalarına göre gemi ülke sularına girmiş, ABD yetkililerine göre gemi uluslararası sularda bulunmaktaydı. Pueblo gemisi hâlen Kuzey Kore’nin elindedir ve sergilenmektedir.

Geminin ilk görevleri

Gemi Wisconsin'de üretilmiş ve 16 Nisan 1944 tarihinde ABD Ordusu tarafından FP-344 adıyla kargo gemisi olarak satın alınmıştır. 1966 yılında gemi ABD Donanmasına geçmiş ve ismi USS Pueblo olarak değiştirilmiştir. Önceleri kargo gemisi olarak kullanılsa da istihbarat ve casus gemisi olarak donatılacaktır. Gemiye 1967 yılında verilen AGER ismiyle beraber ulusal güvenlik programı dahilinde casusluk görevlerine başlar.

Kore Demokratik Halk Cumhuriyetindeki olaylar

Gemi 5 Ocak 1968 tarihinde Japonya’daki Sasebo limanından ayrılır, görevi Tsushima Boğazına giderek bölgedeki Sovyet ve Kuzey Kore faaliyetlerine dair elektronik sinyal ve bilgi toplamaktır. Gemi görev bölgesindeyken 21 Ocakta 4 km yakınından Sovyet anti-denizaltı gemisi, ertesi gün ise 23 metre yanından iki adet Kuzey Kore balıkçı gemisi geçecektir. Ertesi gün olanlar ABD yetkililerine göre şöyle gerçekleşir: 23 Ocak günü USS Pueblo gemisine Kuzey Kore anti-denizaltı gemisi yaklaşır, Pueblo’ya milliyetini sorar, Pueblo ABD bayrağını göndere çeker. Bunun üzerine Kuzey Kore gemisi gemiye durmasını emreder yoksa ateş etmekle tehdit eder. USS Pueblo kaçmaya çalışır ancak öteki gemiden yavaştır. Ayrıca aniden beliren üç torpido bot da kovalamacaya dahil olur. Pueblo’nun cephanesi güvertenin altında sandıklarda, makinalı tüfekleri ise ambalajlı haldedir, gemi kendini savunamayacak haldedir. ABD yönetimi ve Pueblo mürettebatı yakalandıkları anda Kuzey Kore sularında olmadıklarını iddia etseler de Kuzey Koreli kaynaklara göre gemi ülke karasularındadır. Kuzey Kore gemisi Pueblo’ya bordalamaya çalışsa da bunda başarılı olamayacaktır, bunun üzerine makinalı tüfek ateşinin hedefi olur, bu sırada ABD personeli gemideki önemli teçhizatı ve belgeleri imha etse de tümünü imha edemeyecektir. Geminin Japonya’daki üssüyle radyo irtibatı kesilmediği için merkezin her olan bitenden haberi olmaktadır. Merkezden vadedilen yardım gelmeyecek, Kuzey Kore gemilerine saldırmayı hiçbir komutan göze alamayacaktır. Durumdan ABD Başkanı Lyndon Johnson haberdar edildiğinde ise Pueblo artık çoktan ele geçirilmiş ve iş işten geçmiştir. Emredildiği üzere Pueblo Kuzey Kore gemisini izler, yarı yolda durunca gemiye açılan ateş sonucu bir Amerikalı denizci ölür. Gemiye çıkan Kuzey Kore bahriyelileri mürettebatı etkisiz hale getirir ve yola devam edilir.

Sonrası

Pueblo, Wonsan’daki limana çekilir ve mürettebatı esir kampına götürülür. Kampta ABD askerlerine kötü muamele yapılacaktır. ABD hükûmeti tarafından yapılan resmî özür yazısı ve casusluk faaliyetinin itiraf edilmesinden sonra ABD hükûmetinin bir daha benzer faaliyetler yapmayacağını bildirmesi üzerine Kuzey Kore hükûmeti 82 kişilik mürettebatı salıverir. 11 ay tutuklu kalan askerler 23 Aralık 1968 günü Güney Kore’ye teslim edilecektir. ABD Donanma Komutanlığı mürettebat hakkında soruşturma açacak ve gemi komutanının divanı harbe verilmesi teklif edilecektir. Ancak Deniz Kuvvetleri komutanı bu isteği reddedecektir. Gemi komutanı Bucher soruşturma sonucunda şuçsuz bulunacak ve askeri kariyerine devam edecek ve emekli olacaktır. Geminin ele geçirilmesine dair ortaya atılan sorularda Kuzey Kore gemileriyle ilk temastan sonra göreve son verilip verilemeyeceği, saldırıya karşılık verilip verilmemesi gerektiği dahil birçok husus konuşulmuştur. Ayrıca gemi kaptanı uluslararası bir kriz çıkartmaması konusunda da tembihlidir. Kaptan Bucher 2004 yılında ölecektir. USS Pueblo hâlen Kuzey Kore’de bulunmaktadır. Halihazırda Pyongyang kentindedir ve Kuzey Kore’nin askerî gücünün sembolü olarak sergilenmektedir.

Müze gemi

USS Pueblo Pyongyang şehrine getirilmesinden sonra şehirdeki en önemli turist ziyaret alanlarından birisi olmuştur. Müze gemiye girişler rehber aracılığıyla olmakta, gemiyi ziyaret edenler gemi tarihini ve olayları anlatan kısa bir film izlemektedirler. Gemideki her kısım ve özellikle istihbarat ile ilgili kısım gezilebilmektedir ve fotoğraf çekilebilmektedir.

Kuzey Kore gemiyi geri vermeyi önerir

Kuzey Kore hükûmeti 2000 ve 2005 yıllarında ABD ile yürütülen ilişkiler sırasında iyi niyet gösterisi olarak gemiyi geri verebileceklerini ancak bu iyi niyet karşılığında üst düzey bir Amerikalı yetkilinin Kuzey Kore'ye gelmesi gerektiğini belirteceklerdir. ABD yönetimi ise hala donanmasının bir parçası saydığı gemiyi almak istese de Kuzey Kore ile özellikle nükleer alanda yürütülen müzakerelerle daha çok ilgilenmekte, gemi konusunu ertelemektedir.