İçeriğe atla

UEFA

UEFA
Avrupa Futbol Federasyonları Birliği
SloganBiz futbolu önemsiyoruz. (We care about football.)[1]
Kuruluş15 Haziran 1954 (70 yıl, 129 gün önce.)
TürSportif organizasyon
Merkezİsviçre Nyon, İsviçre
Koordinatlar46°22′16″N 6°13′52″E / 46.371009°K 6.23103°D / 46.371009; 6.23103
Üyeler55 ulusal federasyon
Resmî dillerİngilizce, Fransızca, Almanca
BaşkanSlovenya Aleksander Čeferin[2]
Asbaşkanİsveç Karl-Erik Nilsson[2]
Genel SekreterYunanistan Theodore Theodoridis[3]
Ana organUEFA Kongresi[4]
ÜyelikFIFA
Resmî siteuefa.com

UEFA ya da açılımıyla Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (İngilizce: Union of European Football Associations; Fransızca: Union des Associations Européennes de Football; Almanca: Vereinigung Europäischer Fußballverbände), yalnızca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti dâhil olmamak üzere, tüm Avrupa devletleri ve ek olarak Kıbrıs, İsrail, Kazakistan, Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan ve Rusya'yı da içine alan ve kendisine bağlı ülke federasyonlarından oluşan yarı federal bir spor kurumudur. Futbol, futsal ve plaj futbolunun Avrupa'daki yöneticisi ve denetleyicisi olan UEFA'nın resmî dilleri İngilizce, Almanca ve Fransızcadır. Merkezi ise İsviçre'nin Nyon kentinde bulunmaktadır.

UEFA, FIFA'ya bağlı altı konfederasyon içerisindeki en büyük konfederasyondur. Ayrıca yine diğer konfederasyonlar içerisindeki en güçlü mali ve sportif altyapıya sahip olanıdır. Neredeyse dünyanın tüm en iyi oyuncuları İngiltere, İspanya, Almanya, İtalya ve Fransa başta olmak üzere, Avrupa liglerinde oynamaktadır. Yine dünyanın en güçlü ulusal takımları da çoğunlukla UEFA üyesi federasyonların millî takımlarıdır. 2010 FIFA Dünya Kupası'nda yer alan 13 millî takım yine UEFA üyesiydi. Ayrıca FIFA Dünya sıralamasında yer alan ilk 20 takımın 12'si de UEFA üyesidir. Kadınlar futbolunda ise dünya sıralamasının ilk 20 takımının arasında 13 UEFA üyesi millî takım bulunmaktadır. Ayrıca 2007 yılındaki FIFA Kadınlar Dünya Kupası'nı kazanan Almanya kadın millî futbol takımı da UEFA üyesidir.

UEFA, İtalya, Fransa ve Belçika futbol federasyonları arasındaki görüşmeler sonrasında İsviçre'nin Basel şehrinde 15 Haziran 1954 tarihinde kurulmuştur. Sonrasında ise merkezi sırasıyla Bern'e, oradan da 1959'da Paris'e taşınmıştır. Birliğin idari merkezi 1995 yılından bu yana ise İsviçre'nin Nyon kentinde bulunmaktadır. Henri Delaunay UEFA'nın ilk Genel Sekreteri, Ebbe Schwartz ise ilk başkanıdır. Başlangıçta 25 ulusal federasyondan oluşan UEFA, genişlemelerle birlikte şimdiki 55 üyeli hâlini almıştır. UEFA'ya bağlı takımlar uluslararası alanda şimdiye dek on kez FIFA Dünya Kupası, yirmi bir kez Kıtalararası Kupa ve üç kez de FIFA Kulüpler Dünya Kupası'nı kazanmıştır. Kadın futbolunda ise üç kez FIFA Kadınlar Dünya Kupası ve bir kez de Altın Olimpiyat madalyası kazanılmıştır.

UEFA'nın kuralları ve aldığı kararlar Avrupa Komisyonu ile ters düşmemelidir. 1990'lı yıllarda televizyon hakları ve özellikle uluslararası transfer konuları Avrupa hukukuna uyumlu şekilde yeniden düzenlenmiştir.

Günümüzde UEFA başkanlığını Sloven avukat Aleksander Čeferin yürütmektedir.[2]

Yolsuzluk ve tartışmalar

Kopenhag'da bir sokak lambası üzerindeki "UEFA Mafyası" ve "Futbol Salgını" yazan bir çıkartma fotoğrafı.
Hollanda'da dur işaretinin üzerine yapıştırılmış UEFA Mafyası çıkartması.

Avrupa genelindeki hoşnutsuz taraftarlar UEFA'yı sıklıkla "mafya" olarak tanımlamıştır. Rusya ve Bulgaristan 1. liglerinde ve İsveç'te oynanan bir Şampiyonlar Ligi grup aşaması maçında taraftarlar "UEFA mafyası" olarak tezehüratta bulunmuşlardır.[5] Bu tezehürat, stadyumlar dışında da kullanılmıştır; örneğin, Sırbistan ile Arnavutluk arasındaki (UEFA Euro 2016 eleme) maçının ardından Kosova'da bir Avrupa Birliği binası önünde yapılan protesto sırasında bu tezahürat yapılmıştır.[6] F.C. Kopenhag taraftarları, 2019-20 Avrupa Ligi son 16 turu rövanş maçında Corona tedbirleri kapsamında maçın UEFA tarafından seyircisiz oynanması kararı üzerine stadın çevresinde "UEFA MAFIA - THE PANDEMIC OF FOOTBALL" gibi sloganlar içeren pankartlar astılar.[7]

2015 FIFA yolsuzluk davasının ardından, o dönemin UEFA başkanı Michel Platini de davaya dahil oldu. İsviçreli savcılar, FIFA başkanı Sepp Blatter'ı Michel Platini'ye 2 milyon dolarlık (1.6 milyon £) rüşvet vermekle suçladılar. İsviçre başsavcısı Michael Lauber, "Bay Platini'yi bir tanık olarak sorgulamadık, bu doğru değil. Onu hem bir tanık hem de sanık olarak soruşturduk" dedi.[8][9] Soruşturma sonucunda Platini hem de Blatter, futbol ile ilgili faaliyetlerden men edildi. Platini, Spor Tahkim Mahkemesi'ne itiraz etti ve altı yıllık men cezası dört yıla indirildi. Daha sonra İsviçre mahkemelerine ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurdu ancak bu mahkemeler itirazlarını reddetti.[10]

UEFA'nın 2022 yılının Şubat ayında blockchain şirketi Chiliz ile ortaklık kararı alması Avrupa genelindeki taraftar grupları tarafından eleştirildi.[11]

2020 yılında UEFA'nın Kulüp Mali Kontrol Kurulu tarafından hazırlanan ancak yayımlanmayan bir rapor sızdırıldı. Manchester City'nin mali ilişkin rapor, YouTube'da yayımlanan belgeseli "Britanya'nın En Büyük Futbol Skandalı mı?" belgeselini çeken Surise Media tarafından bulunmuştu.

Belgesel, raporun içeriğinin Birleşik Arap Emirlikleri'den gizemli bir adam tarafından 2012 ve 2013 yıllarında Manchester City futbol kulübüne iki adet 15 milyon £ hibe edilmesi olduğunu belirtmiştir. 30 milyon £'lik bu hibelerin, Premier Lig mali düzenlemele kurallarını ihlal ettiği iddia edildi. Yine iddialara göre, çoğunluğu devletin olan Birleşik Arap Emirlikleri telekomünikasyon şirketi Etisalat tarafından külüne yapılan ödemeler, aslında örtülü hibeydi. Rapor, bu hibenin aslında, Mansour bin Zayed Al Nahyan'a ait yatırım grubu Abu Dhabi United Group (ADUG) tarafından karşılandığını iddia ediyor.

Manchester City, Etisalat'ın 2015 yılında 30 milyon £'u tekrar ödediğini savundu, ancak UEFA karar komitesi bunu kabul etmedi. 2019'da UEFA, City'ye iki yıllık Avrupa yasağı getirdi, ancak bir yıl sonra Spor Tahkim Mahkemesi (CAS) tarafından bu yasak kaldırıldı. CAS, 30 milyon £'luk ödemelerin zaman aşımına uğramış olması nedeniyle kural ihlali olarak değerlendirilemeyeceğine karar verdi. Premier Lig ve UEFA mali kuralları, kulübe sınırsız miktarda sponsorluk finansmanı sağlanmasına izin verirken, kulüp zararlarını karşılamak için sınırlı miktarda hibeye izin vermektedir.[12]

UEFA Şampiyonlar Ligi
UEFA Avrupa Ligi ve UEFA Avrupa Konferans Ligi
UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi

Üyeler

1: FIFA ve UEFA'daki resmî üyelik adı Bosna ve Hersek.
2: Eski AFC üyesi. (AFC 1954-1974; 1994'te UEFA'ya katıldı.)
3: Eski AFC üyesi. (AFC 1998-2002; 2002'de UEFA'ya katıldı.)

Turnuvalar

Kulüp düzeyi:

Feshedilen Turnuvalar
Şampiyonlar Listesi ve Rekorlar

Millî düzey:

Amatör düzey:

  • Avrupa Gençler Bölgeler Arası Futbol Şampiyonası

İlgili konular

Ödüller:

Niteleme:

Maç:

  • UEFA Kutlama Maçı

Kaynakça

  1. ^ "Financial Report 2007/08" (PDF) (İngilizce). uefa.com. 2008. 12 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  2. ^ a b c "UEFA Executive Committee" (İngilizce). uefa.com. 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  3. ^ "Role of the UEFA general secretary" (İngilizce). uefa.com. 12 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  4. ^ "UEFA Organisation" (İngilizce). uefa.com. 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  5. ^ "Inter Milan v Napoli as it happened". BBC Sport (İngilizce). 7 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  6. ^ "Kosovo Serbia Football | AP Archive". web.archive.org. 14 Nisan 2016. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  7. ^ "Spydige bannere pryder København: UEFA Mafia! - ronaldo.com". web.archive.org. 13 Aralık 2021. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  8. ^ "Fifa scandal: Michel Platini drawn closer to Blatter case". BBC News (İngilizce). 29 Eylül 2015. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  9. ^ "Platini says the SFr2m was contracted, Lauber says he is under investigation - Inside World Football". web.archive.org. 1 Ekim 2015. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  10. ^ Ronay, Barney (5 Mart 2020). "Michel Platini's appeal over ban rejected by European court of human rights". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  11. ^ MacInnes, Paul (15 Şubat 2022). "Fan group 'appalled' by Uefa deal with cryptocurrency company". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  12. ^ Lawton, Martyn Ziegler, Matt (5 Temmuz 2024). "Man City accused over £30m 'sponsorship' payments". www.thetimes.com (İngilizce). Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Heysel Faciası</span> 29 Mayıs 1985te Brükseldeki futbol taraftarlarının çıkardığı olaylar

Heysel Faciası, 29 Mayıs 1985 günü Brüksel'de oynanacak olan Juventus ile Liverpool arasındaki Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası final maçının başlamasından önce Liverpool taraftarlarının İtalyanlara saldırması ve çıkan panik sonucu bir duvarın çökmesi ve taraftarların tel örgülere sıkışması sebebiyle 32 İtalyan, 4 Belçikalı, 2 Fransız ve 1 Kuzey İrlandalı taraftarın öldüğü olaylara verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Borussia Dortmund</span> Alman spor kulübü

Ballspielverein Borussia 09 e. V. Dortmund,, Almanya'nın Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinin Dortmund kentinde kurulmuş spor kulübü. Özellikle futbol takımıyla tanınmıştır; bunun dışında atletizm, boks, hentbol ve masa tenisi ve Savunma sanayisi dallarında da faaliyet göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jean Tigana</span> Fransız futbolcu ve futbol menajeri (d. 1955)

Jean Tigana, Mali asıllı Fransız eski millî takım oyuncusu, teknik direktör. 1980'lerde Bordeaux ve Fransa millî futbol takımı ile birçok başarıya imza atmıştır. 2005-2007 yılları arasında Beşiktaş teknik direktörlüğünü yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Michel Platini</span> Fransız futbolcu ve futbol menajeri (d. 1955)

Michel François Platini, Fransız teknik direktör, eski futbolcu ve UEFA'nın eski başkanıdır. Futbol tarihinin en büyük futbolcularından biri olarak gösterilen Platini, Ballon d'Or ödülünü art arda 3 kez kazanan ilk futbolcudur. IFFHS tarafından 20. yüzyılın en iyi 7. futbolcusu seçildi. Birçok kişi tarafından döneminin en şık oyuncularından biri ve gelmiş geçmiş en büyük Fransız futbolcusu olarak gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">FIFA</span> Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği

FIFA ya da açılımıyla Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği, futbol ve futsalın dünya çapındaki en üst düzey yönetim organıdır. 21 Mayıs 1904 yılında Paris'te kurulan organizasyonun merkezi İsviçre'nin Zürih kentindedir ve başkanlığını İsviçreli Gianni Infantino yürütmektedir. 211 ulusal futbol federasyonunun üyesi olduğu FIFA, çeşitli futbol turnuvalarını düzenlemesinin yanı sıra dünya futbolunu yöneten, kuralları uygulayan, değiştiren kuruluştur. Düzenlemekte olduğu en önemli turnuva ise 1930'dan bu yana gerçekleştirilen FIFA Dünya Kupası'dır. Bu kupa 2022'deki turnuva da dahil olmak üzere şimdiye dek yirmi iki kez düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">UEFA Şampiyonlar Ligi</span> Avrupanın en üst seviye futbol turnuvası

UEFA Şampiyonlar Ligi, kısaca UCL veya yaygın kullanımıyla Şampiyonlar Ligi, Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) tarafından her yıl düzenlenen ve UEFA'ya bağlı birinci liglerdeki takımların mücadele ettiği uluslararası bir futbol turnuvasıdır. UEFA üyesi her ülke şampiyonunun katıldığı organizasyon, Avrupa'daki kulüp düzeyindeki en prestijli turnuva konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Fransa millî futbol takımı</span> Fransa ulusal futbol takımı

Fransa millî futbol takımı, Fransa'yı ulusal seviyede temsil eden erkek millî futbol takımıdır ve Fransa Futbol Federasyonu (FFF) tarafından yönetilmektedir. Avrupa'da UEFA ve global maçlarda FIFA üyesidir. Takımın renk ve şekilleri iki ulusal sembole atıfta bulunur: Fransa bayrağı'ndaki kırmızı-beyaz-mavi renkler ve Galya horozu. Takım, halk arasında Les Bleus (Horozlar) olarak bilinir. İç saha maçlarını Saint-Denis'deki Fransa Stadyumu'nda oynar ve Clairefontaine-en-Yvelines'deki Clairefontaine'de antrenman yaparlar.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan millî futbol takımı</span> Hırvatistanı uluslararası turnuva ve maçlarda temsil eden erkek millî futbol takımı

Hırvatistan millî futbol takımı, Hırvatistan'ı uluslararası müsabakalarda temsil eden futbol takımıdır. Yugoslavya'nın dağılmasından sonra Hırvatistan Futbol takımı müsabakalara başlamıştır. 1996'da Avrupa Şampiyonası'na katılan Hırvatistan gruptan çıkmış çeyrek finalde kupanın şampiyonu Almanya'ya elenmiştir. 1998 FIFA Dünya Kupası'nda büyük bir başarıya imza atan millî takım yarı finale kadar yükselmeyi başarmış, kupanın şampiyonu olan Fransa'ya elenmiştir. Hollanda ile yaptığı üçüncülük maçını kazanmış Dünya Üçüncüsü olmuştur. 2002 FIFA Dünya Kupası ve 2004 Avrupa Futbol Şampiyonasına katılmayı başaran millî takım 2006 FIFA Dünya Kupası'na gitmeye de hak kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Carles Puyol</span> İspanyol futbolcu

Carles Puyol Saforcada, İspanyol eski millî futbolcudur. Tüm kariyeri boyunca Barcelona forması giymiştir ve takım kaptanlığı yapmıştır. Çoğunlukla defansın merkezinde oynamasına rağmen, sağ ve sol bek olarak da oynayabilmektedir. Defansif nitelikleri ve liderliği ile övülen Puyol, tüm zamanların en iyi defans oyuncularından ve kaptanlarından biri olarak kabul edilmektedir. Puyol'un sahadaki yetenekleri ve becerisi, takım arkadaşları ve taraftarlar tarafından kendisine "El Tiburón" (Köpekbalığı) lakabını kazandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan millî futbol takımı</span> Kazakistanı uluslararası arenada temsil eden futbol takımı

Kazakistan millî futbol takımı, Kazakistan'ı uluslararası arenada temsil eden futbol takımıdır. Sovyetler Birliği'nden ayrıldıktan sonra, ilk karşılaşmalarını Türkmenistan ile 1 Haziran 1992 günü oynadılar. Takım, ülke konumu açısından AFC'ye üyeyken, 2002'de UEFA'ya üye oldular. 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri A grubunda Sırbistan'ı Almatı'da 2-1 yendiler. Böylece UEFA'ya üye olduğundan beri ilk resmî galibiyetlerini almış oldular.

<span class="mw-page-title-main">San Marino millî futbol takımı</span> San Marinoyu temsil eden erkek millî futbol takımı

San Marino millî futbol takımı,, San Marino Futbol Federasyonuna bağlı olarak San Marino'yu uluslararası müsabakalarda temsil eden futbol takımı. San Marino, UEFA'ya bağlı olan ülkeler arasındaki en küçük ülkedir ve nüfusunun az olmasının da etkisiyle millî takım herhangi bir başarı yakalayamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail millî futbol takımı</span>

İsrail millî futbol takımı, Avrupa'da UEFA üyesi olmadan önce 4 kıtada FIFA Dünya Kupası elemelerine katıldı. Bunlar Asya, Afrika, Kuzey Amerika ve Okyanusya'dır. İsrail Futbol federasyonu, İsrail devletinin kurulmasından 20 yıl önce 1928'de Filistin Futbol Federasyonu adı altında kuruldu. Filistin Futbol Federasyonu 1929 yılında FIFA'nın sürekli üyesi olmuştur. Fakat şu an İsrail Futbol Federasyonu adı altında devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fernando Hierro</span> İspanyol eski futbolcu, teknik direktör

Fernando Ruiz Hierro, İspanyol eski futbolcu ve teknik direktördür. 500'den fazla maçta formasını giydiği Real Madrid ve yaklaşık 100 kere oynayıp 4 FIFA Dünya Kupası ve 2 Avrupa Şampiyonası'nda yer aldığı İspanya millî futbol takımındaki kariyerinde sergilediği performansı ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Sepp Blatter</span>

Joseph "Sepp" Blatter, İsviçreli futbol adamıdır. Blatter, 8 Haziran 1998 tarihinde João Havelange'nun yerine FIFA Başkanı seçilmiştir. Blatter 2002, 2007, 2011 ve 2015 yıllarında yeniden FIFA başkanlığına seçilmiştir ve bu görevde beşinci dönemidir. Ayrıca Blatter FIFA'nın sekizinci başkanı ünvanını da taşımaktadır. İsviçreli ilk FIFA başkanıdır. Son seçimden sonra yerini vatandaşı Gianni İnfantino'ya bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Johan Cruyff</span> Hollandaki eski futbolcu ve teknik direktör

Hendrik Johannes Cruijff veya Johan Cruyff veya Johan Cruijff, Hollandalı eski futbolcu ve teknik direktör.

<span class="mw-page-title-main">Luis Fernández</span> Fransız futbolcu ve futbol menajeri (d. 1959)

Luis Fernández, İspanyol asıllı Fransız eski millî futbolcudur. 1993 yılında futbolu bıraktıktan sonra, teknik direktör, TV spikeri ve radyoda çalışmıştır. Aynı zamanda Radio Monte-Carlo'da Luis Attaque adındaki kendi programını sunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lennart Johansson</span>

Lennart Johansson, UEFA'nın 1990'dan 2007'ye kadarki başkanıdır. Johansson UEFA Şampiyonlar Ligi'ni başlatması ve Avrupa Futbol Şampiyonası'nı ülkesi İsveç'e getirmekle ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Alain Giresse</span> Fransız futbolcu ve futbol menajeri (d. 1952)

Alain Giresse, Fransız eski futbolcu ve teknik direktör. 1982, 1983 ve 1987 yıllarında Fransa'da Yılın Futbolcusu seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">FIFA Kulüpler Dünya Kupası şampiyonluğu kazanan teknik direktörler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

FIFA Kulüpler Dünya Kupası, futbolun küresel yönetim organı Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği tarafından düzenlenen uluslararası bir futbol organizasyonudur. Turnuva, iki haftalık bir süre içerisinde ev sahibi ülkede belirlenen stadyumlarda oynanır ve ev sahibi ülkenin ulusal şampiyonu ile birlikte altı kıtadan toplam yedi kıta şampiyonu takım katılır. Asya'daki AFC Şampiyonlar Ligi, Afrika'daki CAF Şampiyonlar Ligi, Kuzey Amerika'daki CONCACAF Şampiyonlar Ligi, Güney Amerika'daki Copa Libertadores, Okyanusya'daki OFC Şampiyonlar Ligi ve Avrupa'daki UEFA Şampiyonlar Ligi'nin şampiyonları bu turnuvada mücadele eden takımlardır.

<span class="mw-page-title-main">Bernardo Silva</span> Portekizli futbolcu

Bernardo Mota Veiga de Carvalho e Silva, orta saha mevkiinde oynayan Portekizli millî futbolcudur. Premier League ekibi Manchester City'de forma giymektedir. Dünyanın en iyi orta saha oyuncularından biri olarak kabul edilen Silva, yaratıcılığı, top sürme becerisi, dayanıklılığı, çok yönlülüğü ve çalışma temposuyla tanınmaktadır.