İçeriğe atla

Uğut tatlısı

Uğut tatlısı bir çeşit tatlıdır.

Uğut tatlısı
Ülke(ler)Türkiye
TürüTatlı
TipiSamanu
Ana malzemelerÇalıbasan buğdayı, un, su

Köken

Anadolu'ya Orta Asya'dan gelmiştir. Türk kökenli halklar arasında özellikle Nevruz olmak üzere geleneksel törenlerde tüketilir.[1]

Yapılışı

Çimlenmiş buğdayın uzun süre kaynatılmasıyla başka bir tatlandırıcı kullanılmadan yapılır.[1]

Yörelere Göre Çeşitleri

Bolu Göynük Uğut Tatlısı

Bolu Göynük Uğut Tatlısı, Bolu'nun Göynük ilçesi Karacalar köyünde yapılan tatlıdır. Kökeni Orta Asya'ya da yapılan sümelek tatlısına dayanır.Bolu'nun tescilli ürünüdür. Çalıbasan buğdayının tohumundan, şeker ilave etmeden yapılır.Düğün, sünnet gibi büyük törenlerde ikram edilir.[2][3][4] Bolu Göynük Uğut Tatlısı 09.12.2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[5][6]

Yapımı:

Bezlerin arasına 21 gün boyunca serilen buğdaylar çimlendirilir.Bu çimler kıyma makinesiyle ezilerek torbaların içine konulur. Çekilen buğday çimleri, üzerine su ilave edilip sıkılmaya başlanır.Sıkıldıkça çıkan beyaz su süzülerek kovalara konulur. 2-3 sefer süzekten geçirilir, bir miktar unla karıştırılıp süzüldükten sonra bakır kazana konulup 24 saat kısık ateşte sürekli karıştırılarak kaynatılır.[7]

Taraklı Uğut Tatlısı

Sakarya Taraklı Uğut Tatlısı 27.07.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[8]

Halk kültüründe

Anadolu'da anlatılan bir söylentiye göre Muhammed Peygamberin kızı Fadime (Fatıma) bir kıtlık döneminde çocukları Hasan ve Hüseyin pekmez isteyerek ağladıklarında bulamlaz. Bunun üzerine çillenmiş buğdayı döverek özütünü alır ve kaynatır. Bir süre sonra kaynayan özüt kıpkırmızı olunca ateşten indirerek soğutur ve çocuklarına yedirir.[9]

Kaynakça

  1. ^ a b Unutulmak Üzere Olan Geleneksel Tatlımız: Uğut 5 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, Doç.Dr. Hasan Tangüler, Prof.Dr. Hasan Eleroğlu, 604-609, 2015
  2. ^ https://www.trthaber.com/foto-galeri/bolunun-tescilli-urunu-ugut-tatlisi/33837/sayfa-1.html []
  3. ^ https://www.cnnturk.com/yasam/bircok-hastaliga-iyi-geliyor-bolunun-tescilli-lezzetine-yogun-talep-var?page=1 []
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2021. 
  5. ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38208[]
  6. ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/4f9acb8f-111a-479f-889c-16a7d19328ee.pdf[]
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2021. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022. 
  9. ^ Sivas Efsaneleri, Kutlu Özen, 2001, Dilek Matbaası (Sayfa: 371)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Höşmerim</span> Türk mutfağına (Marmara, Ege, İç Anadolu, Doğu Marmara, Doğu Karadeniz yörelerine) ait tatlı

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

<span class="mw-page-title-main">Tarhana çorbası</span>

Tarhana çorbası, Anadolu, Balkanlar ve Orta Asya gibi geniş bir coğrafyada çeşitli yapım şekilleriyle görülen çorba çeşididir. Önemli bölümü yoğurttan oluşan Tarhana çorbası besleyici olduğu kadar kuru toz şeklinde olduğu için uzun süre saklanabilir.Mecmuâ-i Fevâid, Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi, Melceü’t-Tabbâhînde tarifi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Baklava</span> şerbetli bir Türk tatlısı

Baklava Türk, Orta Doğu, Balkan ve Güney Asya mutfaklarında yer etmiş önemli bir hamur tatlısıdır. İnce yufkaların arasına yöreye göre ceviz, antep fıstığı, badem veya fındık konarak yapılır. Genel olarak şeker şerbeti ile tatlandırılır. Ayrıca bal şerbeti de kullanılabilir. Bazı ticari firmalar kendi özel şerbetlerini kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Keşkek</span> Türkiyenin çeşitli yörelerinde yapılan geleneksel yemek

Anadolu'nun yörelere göre farklılık gösteren, genellikle düğün ve bayramlarda yapılan, temel olarak yarma buğday ve etten oluşan geleneksel bir yemektir.

<span class="mw-page-title-main">Pastırma</span> Türk mutfağından kurutulmuş et

Pastırma, Türk mutfağında çiğ etin çeşitli baharatlar ve tuzla kurutulması ile yapılan bir yiyecektir.

<span class="mw-page-title-main">Kaymak</span> krema türü

Kaymak, sütün yağını yoğunlaştırarak elde edilen bir krema ürünüdür. Sütü hafif ateşte çalkalayarak veya belli bir soğuklukta bırakarak elde edilen koyu ve yağlı özdür.

<span class="mw-page-title-main">Kabak tatlısı</span> Türk mutfağından tatlı

Kabak tatlısı, balkabağı, helvacı kabağı ya da kestane kabağıyla yapılan bir tür tatlı.

<span class="mw-page-title-main">İrmik helvası</span> Türk mutfağına özgü irmik helvası, genellikle dondurmalı yenir.

İrmik helvası, irmiğin un, şeker, yağ ve arzuya göre çam fıstığı, su, süt gibi diğer katkılarla kavrulmasıyla elde edilen Türk tatlısıdır. Sıcak veya soğuk yenilebilir. Yüksek kalorili olan irmik helvası lif bakımından zengindir.

<span class="mw-page-title-main">Tahinli pide</span> tahin içeren tatlı pide

Tahinli pide, bir içli pide türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Gözleme</span> Türk mutfağından hamur işi

Gözleme ince olarak açılmış yufkanın çeşitli iç malzemelerle doldurulduktan sonra, sac üzerinde odun ateşinde pişirilmesiyle hazırlanan bir çeşit aperatif Türk böreğidir. Abhaz mutfağında velibah olan çeşidi vardır.Gjomleze olan bir çeşidi Kuzey Makedonya'da yapılmaktadır.Zuraced ve chudu çeşidi Osmanlı mutfağında ve Dağistan mutfağında yapılmaktadır. Kırım Tatar mutfağında cantık çeşidi yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nokul</span> Türk mutfağından tatlı

Nokul, nukul (نقل) mayalı hamurla yapılan bir çeşit poğaça. Türkiye'de lokum, lokul gibi farklı isimlerle adlandırılan hamur işidir. Rulo şeklinde yapılması en ayırt edici özelliğidir. Haşhaşlı, tahinli fındıklı, sakızlı türleri de mevcuttur. Bayram sofralarının vazgeçilmezlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Peynir helvası</span> Türk mutfağından peynir özlü bir tatlı

Peynir helvası, bir çeşit helvadır.

<span class="mw-page-title-main">Nevzine</span> şerbetli tatlı

Nevzine, şerbetli tatlılardandır. Un ve kabartma tozu ile elde edilen hamura, ana malzeme olarak tahin, yoğurt ve ceviz ilave edilir. Elde edilen harç koyu bir kıvam elde edilene kadar yoğrulur. Hamur, yağlı bir kalıba alınır ve üzeri kızarıncaya kadar pişirilir. Pişirme işleminden sonra su, şeker, üzüm pekmezi ve limon suyu ile hazırlanan şerbet ilave edilir. Dilimlenerek soğuk olarak servis yapılır. Kayseri yöresi tatlılarındandır. Şerbetinde şeker ve üzüm pekmezinin birlikte kullanılması, bu tatlıyı diğer şuruplu tatlılardan ayıran en önemli özelliklerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ekmek kadayıfı</span> şerbetli Türk tatlısı

Ekmek kadayıfı veya kaymaklı saray ekmeği, Türk mutfağında yer alan, Afyonkarahisar kökenli bir tatlı. Yapılan hamurun arasına, fıstık veya ceviz konularak hazırlanır. Daha sonra üzerine şerbet dökülerek pişirilir. Genellikle üzerine kaymak veya dondurma konulur. Afyon Kaymaklı Ekmek Kadayıfı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Halka tatlı</span> Şerbetli Türk tatlısı

Halka tatlı, Türk mutfağında yağda kızartılan tatlılardan biridir. Bir tür tulumba çeşididir. Çoğunlukla seyyar satıcılarda bulunsa da pastane ve tatlıcılarda da satılabilir. Şekil olarak Meksika mutfağındaki churroya benzer.

<span class="mw-page-title-main">Tahin helvası</span>

Tahin helva, ana maddeleri tahin, şeker, çöven suyu, vanilya olan, ünlü bir Türk tatlısıdır. Çeşitlerine göre içerisine kakao, antep fıstığı, sakız, bal ve ceviz eklenir. 700 yıl önce Denizli’de Hasan Basri Efendi tarafından keşfedilmiştir. Son yıllarda tahin helva sanayinde şeker yerine glikoz oranı yüksek fruktoz oranı düşük mısır şurupları, yağ ve proteini bağlayıcı çeşitli katkılar kullanılmaktadır.

Karakuş tatlısı, şerbetli bir tatlıdır. Özel amaçlı buğday unu (baklavalık-böreklik), yumurta, tuz ve su ile hazırlanarak yoğurulan hamurdan alınan bezelerin açılıp, aralarına ceviz serpilerek, tekniğine uygun olarak sarılıp kesilmesi ve kızartıldıktan sonra şerbet içine daldırılması şeklinde üretilir. Adana Karakuş Tatlsı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Saraylı tatlısı</span>

Saraylı tatlısı, Damat Tatlısı, Çıtır Baklava, Muğla saraylısı bir çeşit şerbetli tatlıdır. Baklavaya çok benzer. Muğla'da yapılan bir tatlıdır. Genellikle içine ceviz konur. Osmanlı mutfağına ait bir tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Oklava tatlısı</span>

Oklava tatlısı, oklava burması, büzme tatlı, cevizli oklava büzmesi bir çeşit şerbetli tatlıdır. Baklavaya çok benzer. Kırklareli, Edirne ve Tekirdağ'da yapılan bir tatlıdır.Genellikle içine ceviz konur. Osmanlı mutfağına ait bir tatlıdır. İsmini oklavaya sarılarak yapılmasından alır.

<span class="mw-page-title-main">Kesme kadayıf</span>

Kesme kadayıf, bir çeşit kadayıf tatlısıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.