Tırşik çorbası - Turkipedia

Tırşik çorbası, Livig aşı: Tirşik (Bazı yörelerde Tirşik, Tırşık, Dırşik, Trişik) doğada bulunan yılan pancarı, yaban pancarı veya yılan yastığı'dır. Çok zehirli bir bitkidir, çiğ olarak yenmez. Yemeği ise geleneksel usullerde yapılmalıdır, aksi takdirde ağzınız yara olur. Temizlenip doğranan yaban pancarı yaprakları; yöresine göre un veya yoğurt, bulgur veya nohut, ılık su ile kazana konur. Buna ekşitme denir. Bir miktar tuz ilave edilir. İyice karıştırılır, üzerine un eklenir. Bu karışım üzeri sıkıca kapatılarak mayalanmaya bırakılır ve bir gün sonra ateşte saatlerce yavaş yavaş iyice kaynatılarak yapılır.

Tırşik yemeği ise Güneydoğu Anadolu'nun Batısında kalan Orta Fırat bölümündeki illerde (Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman) yaygın olan bir çeşit türlü yemeğidir. Etsiz güveç yemeği içeriğine sahip olan tırşik yemeği yüksek ocak ateşinde yapılır ve ekşimsi bir tada sahiptir. Etimolojik olarak yemeğin ismi Kürtçedeki Tırş (Ekşi) -ık kelimesinden türemiştir^[1]

Tırşik, Akdeniz ikliminin uzandığı alçak ve yüksek yerlerde doğal olarak yetişir. Hatay, Adana, Kahramanmaraş, Osmaniye'de yapılır. Kışın çok sık yapılan bir çorba çeşididir. Aslen Gavur Dağı'na özgü bir yemektir. Ekşitildiği için herkes sevmez. Emeği çoktur, çok zahmetli bir çorbadır, büyüklerimiz çok şifalı olduğunu söylerler, her derde deva bir içecektir. Çok emek gerektirdiği için kolay kolay yapılmaz.

Tarifi

İnce ince doğranan yılan pancarı (yılan yastığı, yılan bıçağı) yıkanır ve bir tencereye konur. Ölçü: doğranmış bitkiler tencerenin yarısından biraz fazla olmalı. Tencerenin içine sıcak su ilave edilir (tencerenin ağzından iki parmak aşağı). Bir miktar da yoğurt, nohut ve döğme (aşurelik buğday) ilave edilip iyice karıştırılır ve bekletileceği yere konur. Bu esnada doğranan bitkiler tencerede sıvı içerisinde yüzer durumda bulunur. Henüz soğumamışken tencerenin içindeki bu yüzer durumdaki kıyılmış yaprakların üzerine yavaş yavaş un ilave edilerek her tarafı unla kapatılır ve hava almaz hale getirilir. Bu esnada tencere fazla hareket ettirilmemeli ki üzerini örten bu hamurlaşmış un bozulmasın. Sonra tencerenin kapağı kapatılıp üzeri de çeşitli örtülerle kapatılıp mayalanmaya (ekşitilmeye) bırakılır. En az 12 saat bu şekilde bekletilir. Sonra örtü ve kapak açılır. Üst kısımdaki hamurlaşan un katmanı bir kaşıkla alınabildiği kadar alınır. Alınamayan kısım karıştırılır. Sıvının tadına bakılabilir, ekşimişse ocağa konup kaynayıncaya kadar karıştırılır. Kaynadıktan sonra ara ara karıştırılarak 3-5 saat pişirilir. Gerekirse buharlaşan suyun yerine kaynamış su ilave edilerek kıvamı ayarlanır. Yaprakların tadına bakılıp piştiği anlaşılınca sarımsak ve tuz ilave edilir. Sıcak da soğuk da yenir. Not: Kullanılacak bitkiler taze olmalı çiçeklenmiş olanlar yenmemeli.

Kaynakça

^ "ekşi Kürtçe diline çeviri, sözlük Türkçe - Kürtçe | Glosbe". tr.glosbe.com. 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.

^[1]

^ "Andırın Tirşiği". 6 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2022.

İlgili Araştırma Makaleleri

Pırtımpırt, Kayseri'nin Develi ilçesine ait bir ev yemeğidir. Taze asma yapraklarının parçalanıp (pırtılıp) tencerede pişirilmesiyle ortaya çıkan hafif ekşili tat, yemeği diğer yeşil yaprak yemeklerinden ayırır.

Tarhana çorbası, Anadolu, Balkanlar ve Orta Asya gibi geniş bir coğrafyada çeşitli yapım şekilleriyle görülen çorba çeşididir. Önemli bölümü yoğurttan oluşan Tarhana çorbası besleyici olduğu kadar kuru toz şeklinde olduğu için uzun süre saklanabilir.Mecmuâ-i Fevâid, Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi, Melceü’t-Tabbâhînde tarifi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cacık</span> Türk mutfağından soğuk çorba ve meze

Cacık, yoğurt, su, salatalık ve sarımsak ile yapılan soğuk Türk mezesi olarak bilinse de içine birçok sebze katılarak yapılan çeşitleri vardır. En çok bilinen çeşidi salatalık cacığıdır.Nane, yeşil soğan, kekik, dere otu, zeytinyağı vb malzeme ile zenginleştirilebilir. İçine rendelenmiş havuç ve marul katılan cacığa ise kış cacığı denir. Yunan mutfağında Τζατζίκι (caciki) olarak bilinen bir çeşidi yapılır. Daha kıvamlı olup sos ya da meze olarak tüketilir.

Kuymak, Samsun'dan Ardahan'a yani Ordu, Giresun, Gümüşhane, Trabzon, Rize, Bayburt, Artvin, Çorum, Sivas, Tokat, Amasya ve Erzurum'un Oltu, İspir ve Tortum ilçelerinde yaygın olan, Karadeniz Bölgesi'ne ait bir yemek. Gürcistan, Dağıstan, Azerbaycan ve Kafkasya'nın bazı bölgelerinde de çok popülerdir. Mısır unu, tereyağı ve genellikle minci adı verilen tuzlu çökelek kullanılarak yapılan mısır lapasının adıdır.

Şiveydiz taze sarımsak ve kuzu etiyle yapılan bir Antep yemeğidir. Terbiyeli bir suyu olması nedeniyle hafif ekşimsi bir tadı vardır, taze sarımsağın kuru sarımsağa nazaran hafif olan tadını ortaya çıkarır. Antep Şiveydizi 15.03.2018 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

Ayranaşı, Mastuva veya Mastava bir çeşit yemektir.Evliya Celebi Seyahatnamesinde mastaba aşı veya mastaba çorbası olarak adı geçmiştir.

Balıkesir mutfağı, Balıkesir ve çevresine ait yemek kültürü.

Kökeni Sanskritçe’den gelen İngilizce çorba (soup) kelimesi, ‘iyi beslenme’ anlamı taşır. Yaklaşık 10 bin yıl öncesinde çorba hazırlandığını ve içildiğini gösteren kayıtlar bulunmaktadır. Çinde 2400 yıllık çorba arkeologlar tarafından Şian antik kentinde bulundu. İnsanlığın çorbayla tanışması, MS 3. yüzyıla rastlıyor. O devrin azizlerinden olan St. Patroklus, arpa ekmeğini suya batırıp üstüne tuz serperek yermiş. Bu daha sonraları, karanlık çağlardan itibaren Avrupa'nın beslenme sistemine girecek çorbanın ilk hali olarak karşımıza çıkıyor. Avrupa'da alta ekmek koyup, üstüne su veya etsuyu dökerek yapılan çorba çeşidi bugün Fransızlar'ın ünlü soğan çorbası olarak hala yerini koruyor

Mısır ekmeği, mısır unu ile yapılan bir ekmek çeşididir. Mısır unu içerisine tuz, süt ve az miktarda şeker eklenerek mayalandıktan sonra ya fırında ya da kızartma olarak pişirilir. Kimyon ve pul biber gibi baharatlar ise isteğe bağlı eklenebilir.

Kelle paça, küçük ve büyükbaş hayvanların kesilmiş kelle ve ayak bölümleri; bunlardan yapılan yemeklerin adı. Hem kafa bölümü hem de ayak bölümü (kıkırdak) bol miktarda kollajen içermektedir.

Keledoş veya Kələkoş Türkiye'nin doğusunda bilinen, kimisine göre Ağrı, Bitlis, kimisine göre Van veya Muş yöresine ama genel anlamda Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Murat-Van bölümüne ait yöresel bir yemektir. Yapılışı bu yörelere göre değişmektedir. Van keledoşu Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

Plaska , Kırklareli yöresine ait bir yiyecek.

Çerkes mutfağı, Çerkeslere özgü yemek pişirme tarzıdır. Çerkes yemekleri (шхынхэр) daha çok et ve süt ürünleri ağırlıklıdır. Çerkesler ekmeği az kullanırlar. Çerkesleri/Adığeleri tanıtan yemekler şıpsı-p’aste ile şelame-halıjo’dur. Adiğelerin geleneksel yemekleri et, tahıl ve süt yemeklerinden oluşur. Çerkeslerde yemeğe başlamadan, sofra büyüğünün bir konuşma (dua) yapması adettir.

Katık Türk ülkelerinde popüler olan geleneksel, mayalanmış süt ürünüdür. Ayrandan daha katı bir yoğurt yapısına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Çakapuli</span>

Çakapuli, Gürcü mutfağının sulu yemeklerinden biri. Gürcistan'daki en popüler yemeklerden biri kabul edilir. Dana veya kuzu etinden hazırlanan yemeğe, taze tarhun, kiraz eriği, beyaz sek şarap, kişniş, sarımsak ve tuz eklenir.

Harço, Gürcü mutfağının sulu yemeklerinden biri. Yaygın olarak sığır etinden yapılır ve kullanılan baharatlar yöreden yöreye değişebiliyor.

Satsivi, cevizli tavuk olarak da bilinir), Gürcü mutfağında tavuk ve hindi gibi kümes hayvanlarından yapılan ceviz soslu yemek. Bu yemekteki ana malzeme çekilmiş cevizdir. Satsivi kelimesi Gürcüce “tsivi” kelimesinden gelir ve “soğuk yemek” demektir.

Lobio, Gürcü mutfağında, değişik fasulye cinslerinden ve farklı biçimde hazırlanan geleneksel fasulye yemeği. Kişniş, ceviz, sarımsak ve soğan gibi değişik baharat ve malzemeler içerir. Sıcak ve soğuk olmak üzere pek çok lobio çeşidi vardır.

Romanya mutfağı, geleneksel olarak en çok Türk mutfağından, daha sonra da Avusturya, Alman, Yunan ve Macar mutfaklarından etkilenmiştir. Köfteler, çorbalar, dolmalar, tatlılar, salatalar dört yüzden yıldan fazla egemenliği altında kaldıkları Osmanlı İmparatorluğu'nun yemeklerine çok benzer. Alkollü içkilerden en çok şarap içilir. Romanya şarabı, dünyada en çok üretilen ilk on arasındadır. Bira da tercih edilen alkollü içkilerdendir.

Ukrayna mutfağı, Ukrayna halkının uzun yıllar biriktirdiği çeşitli yemek pişirme geleneklerinin bir koleksiyonudur. Mutfak, bileşenlerinin geldiği zengin koyu topraktan (chornozem) büyük ölçüde etkilenir ve çoğu zaman birçok bileşeni içerir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.