İçeriğe atla

Tıbbi esrar

1917'de New York'ta bir eczacı tarafından dağıtılan "Cannabis Americana" reklamı

Tıbbi esrar, kenevir bitkisinin (Cannabis sativa) tıbbi amaçlar için kullanılmasıdır. Esrar, tetrahidrokanabinol (THC) ve kannabidiol (CBD) gibi çeşitli kannabinoid bileşikleri içerir. Bu bileşikler, beyindeki kannabinoid reseptörlerine bağlanarak çeşitli fizyolojik ve psikolojik etkileri ortaya çıkarabilir.[1]

Tarihçe

Cannabis indica sıvı ekstraktı, Amerikan Eczacılar Sendikası, 1937 öncesi

Esrar, binlerce yıldır tıbbi amaçlar için kullanılmaktadır. Eski Mısırlılar, ağrı ve iltihabı tedavi etmek için esrar kullanmışlardı. Çinliler ise esrarı mide bulantısı, kusma ve nöbet gibi semptomları tedavi etmek için kullanmışlardır.

Modern tıpta esrar kullanımı, 19. yüzyılın sonlarında yeniden canlanmıştır. Bu dönemde esrar, ağrı, bulantı, kusma ve anksiyete gibi semptomları tedavi etmek için kullanılmıştır. Ancak, 20. yüzyılın başlarında esrar, yasa dışı bir uyuşturucu olarak sınıflandırılmıştır.

1990'lı yıllardan itibaren esrar kullanımının tıbbi faydaları konusundaki araştırmalar yeniden başlamıştır. Bu araştırmalar sonucunda, esrarın çeşitli tıbbi durumların tedavisinde etkili olabileceği bulunmuştur.[2]

Tıbbi Kullanım Alanları

Tıbbi esrar, şu tıbbi durumların tedavisinde kullanılmaktadır:

Etki Mekanizması

Esrar, beyindeki kannabinoid reseptörlerine bağlanarak çeşitli etkileri ortaya çıkarır. Bu reseptörler, ağrı, iltihap, iştah, ruh hali ve hafıza gibi çeşitli süreçleri düzenlemektedir. Kannabinoid reseptörleri, G protein-bağlı reseptörler (GPCR'ler) olarak adlandırılan bir reseptör ailesine aittir. GPCR'ler, hücre zarına gömülü olan proteinlerdir ve sinyal moleküllerini tanır ve hücre içine iletir.[3]

Esrarın tıbbi etkilerinin, bu reseptörleri uyararak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Örneğin, esrar ağrıyı azaltarak, bulantı ve kusmayı önleyerek, kas spazmlarını hafifleterek ve iştahı artırarak etki eder.[4]

Yan Etkileri

Esrarın yaygın yan etkileri şunlardır

Esrarın daha ciddi yan etkileri şunlardır

Güvenlik ve Etkinlik

Esrarın güvenliği ve etkinliği konusundaki araştırmalar devam etmektedir. Ancak, yapılan araştırmalar sonucunda, esrarın çeşitli tıbbi durumlarda etkili olabileceği bulunmuştur.

Esrarın güvenli ve etkin bir şekilde kullanılması için, hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre uygun bir doz ve uygulama şeklinin belirlenmesi önemlidir.[6]

Yasal Durum

Ana madde: Esrarın Yasallığı

Esrar, dünya genelinde farklı yasalara tabidir. Bazı ülkelerde, tıbbi esrar kullanımı yasaldır. Diğer ülkelerde ise, esrar kullanımı tamamen yasaktır.

Türkiye'de, tıbbi esrar kullanımı 2017 yılından itibaren yasallaşmıştır. Kırmızı reçete ile doktor tarafından yazılması durumunda kullanımı yasal sayılmaktadır.[7] Ancak, tıbbi esrarın reçete edilmesi ve kullanılması ile ilgili düzenlemeler henüz tam olarak tamamlanmamıştır. Esrar, çeşitli tıbbi durumların tedavisinde etkili olabileceğini gösteren bilimsel kanıtlar bulunmaktadır. Ancak, esrarın güvenliği ve etkinliği konusundaki araştırmalar devam etmektedir.[8]

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ^ Spriet, Isabel; Meersseman, Philippe; Meersseman, Wouter; De Hoon, Jan; Willems, Ludo (1 Haziran 2010). "Increasing the dose of voriconazole compensates for enzyme induction by phenytoin". British Journal of Clinical Pharmacology (İngilizce). 69 (6): 701-702. doi:10.1111/j.1365-2125.2010.03650.x. ISSN 0306-5251. PMC 2883763 $2. PMID 20565462. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  2. ^ Sofroniew, Michael V. (1 Haziran 2015). "Erratum: Astrocyte barriers to neurotoxic inflammation". Nature Reviews Neuroscience (İngilizce). 16 (6): 372-372. doi:10.1038/nrn3966. ISSN 1471-003X. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  3. ^ Rupp, Author Marlene (21 Aralık 2016). "Human Metabolism of THC". Sapiensoup Blog (İngilizce). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  4. ^ Abuse, National Institute on Drug (17 Nisan 2016). "Is marijuana safe and effective as medicine? | National Institute on Drug Abuse (NIDA)". nida.nih.gov (İngilizce). 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
  5. ^ "Issue Information". British Journal of Pharmacology (İngilizce). 174 (24): 4541-4542. 1 Aralık 2017. doi:10.1111/bph.13607. ISSN 0007-1188. PMC 5727327 $2. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  6. ^ Murnion, Bridin (1 Aralık 2015). "Medicinal cannabis". Australian Prescriber. 38 (6): 212-215. doi:10.18773/austprescr.2015.072. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  7. ^ Editor (15 Şubat 2016). "Medikal esrar kullanımı Türkiye'de yasallaştı". İndigo Dergisi. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  8. ^ McDonagh, Marian S.; Morasco, Benjamin J.; Wagner, Jesse; Ahmed, Azrah Y.; Fu, Rongwei; Kansagara, Devan; Chou, Roger (1 Ağustos 2022). "Cannabis-Based Products for Chronic Pain: A Systematic Review". Annals of Internal Medicine (İngilizce). 175 (8): 1143-1153. doi:10.7326/M21-4520. ISSN 0003-4819. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Esrar ya da marihuana, kenevir bitkisinin çiçeklerinden ve tohum yataklarından elde edilen, kullanıldığı takdirde psikoaktif etkilere sahip olan maddedir.

<span class="mw-page-title-main">Ağrı kesici</span> insanın herhangi bir uzvunda ağrıya yol açan herhangi bir yere karşı oluşturulan yüksek baskı

Analjezik ya da ağrı kesici ağrıyı dindirmek ve analjeziye yol açmak için kullanılan her türlü ilaca verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Gabapentin</span>

Gabapentin [1-(aminometil), siklohekzanasetik asit; patent adı: Neurontin®], epilepsi tedavisinde GABA molekülünün taklidi olarak kullanılan bileşiktir.

Kemoterapi, "ilaçla (Sitotoksik) tedavi" anlamına gelmekle birlikte, daha çok kanser hücrelerini etkileyen kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedavi için kullanılan terimdir. Bunun için kullanılan ilaçlara "antikanser" ilaçlar da denmektedir. Kemoterapi tedavisinde tek başına "antikanser" ilaçlar veya cerrahi ve radyoterapi ile birlikte uygulanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Mirtazapin</span> Atipik antidepresan

Mirtazapin, Remeron markası adı altında bilinen bir atipik antidepresandır. Genellikle anksiyete sorunları veya insomnia görülen depresyon durumlarında kullanılır. Mirtazapinin etkinliği, yaygın olarak reçete edilen diğer antidepresanlarla karşılaştırılabilir derecededir. İlacın etkisinin ortaya çıkması dört haftaya kadar sürer, ancak bir ila iki hafta gibi erken bir zamanda da ortaya çıkabilir. İlacın yaygın yan etkileri arasında uyku hali, baş dönmesi, iştah artışı ve kilo alımı yer alır. Ciddi yan etkiler arasında mani, düşük beyaz kan hücresi sayısı ve çocuklarda intihar riskinin artması yer alır. İlacın kullanımının durması sonucu yoksunluk semptomları ortaya çıkabilir. Mirtazapin, ilk defa 1996 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanıma girmıştır. 2019'da 6 milyondan fazla reçeteyle Amerika Birleşik Devletleri'nde en sık reçete edilen 106. ilaç oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kenevir</span> Bitki

Kenevir veya kendir (Cannabis), Cannabaceae familyasına ait tek yıllık, çift çenekli ve otsu bir bitki cinsidir. Bitkiler 50 cm'den 3 m'ye kadar büyüyebilmektedir. Cinsin gövde kısmı dik ve içi boş olup üzerleri dikenimsi tüylerden dolayı pürtüklüdür. Bitki cinsi eşeylidir ve bitkiler erkek ve dişi olmak üzere ikiye ayrılır. Erkek bitki polen üretirken dişi bitki çiçeklenir ve bazı türlerde yüksek oranda tetrahidrokannabinol (THC) ihtiva eder. Tozlaşma rüzgâr vasıtasıyla gerçekleşir. Tartışmalı olsa da cins çoğunlukla farklı fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip Cannabis indica, Cannabis sativa ve Cannabis ruderalis olmak üzere üç türe ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Opioid</span> psikoaktif kimyasal madde

Opioidler, haşhaş bitkisinde bulunan doğal maddelerden türetilen veya onları taklit eden bir ilaç sınıfıdır. Opioidler, ağrı kesici de dahil olmak üzere çeşitli etkiler üretmek için beyinde çalışır. Bir madde sınıfı olarak, morfin benzeri etkiler üretmek için opioid reseptörleri üzerinde etki gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Bulantı</span> tıbbi semptom veya durum

Bulantı veya mide bulantısı bazen kusma dürtüsü olarak algılanan yaygın bir huzursuzluk ve rahatsızlık hissidir. Ağrılı olmamakla birlikte, uzun sürmesi halinde zayıflatıcı bir semptom olabilir ve göğüste, karında veya boğazın arkasında rahatsızlık hissi olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kusma</span> mide içeriğinin tipik olarak ağız yoluyla, istemsiz ve zorla dışarı atılması

Kusma, mide içeriğinin ağızdan ve bazen de burundan istemsiz ve güçlü bir şekilde dışarı atılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Antidepresan</span> Majör depresif bozukluk ve anksiyete gibi rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılan psikiyatrik ilaçlar

Antidepresanlar, majör depresif bozukluk gibi bazı duygudurum bozukluklarını, bazı anksiyete bozukluklarını ve bazı kronik ağrı durumlarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır. Antidepresanların yaygın yan etkileri arasında ağız kuruluğu, kilo alımı, baş dönmesi, baş ağrısı, cinsel işlev bozuklukları ve duygusal körelme bulunur. Antidepresanlar, çocuklar, ergenler ve genç yetişkinler tarafından alındığında intihar düşüncesi ve davranışı riskinde artışa neden olabilir. Antidepresanların özellikle ani bir şekilde kesilmeleri sonucunda, antidepresan yoksunluk sendromu ortaya çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sentetik kannabinoid</span> Bonzai Kannabis, Diğer adıyla Cigara

Sentetik kannabinoid veya bilinen adıyla bonzai, esrar etkisi veren bir tasarım uyuşturucu. Spice, K2 gibi başka isimlerle de anılmakta ve esrara alternatif olarak 2004'ten beri ticareti yapılmaktadır. Çoğunlukla pipo veya nargile ile ya da sigara kağıdına sarılarak, nadiren ise demlenerek tüketilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kannabinoid</span>

Kannabinoidler, beyindeki nörotransmitter salınımını değiştiren hücrelerdeki kannabinoid reseptörleri üzerinde etkili olan çeşitli kimyasal bileşikleri kapsayan bir sınıftır. Bu reseptör proteinleri için ligandlar, endokannabinoidleri, fitokannabinoidleri ve sentetik kannabinoidleri içerir. En önemli kannabinoid olan tetrahidrokannabinol (THC), esrarda bulunan birincil psikoaktif maddedir. Kannabidiol (CBD) bitkinin bir başka önemli bileşenidir. Çeşitli etkiler gösteren, esrardan izole edilmiş en az 113 farklı kannabinoid vardır.

<span class="mw-page-title-main">Depresan</span> nörotransmisyon seviyelerini düşüren ilaç veya endojen bileşik

Bir depresan veya merkezi depresan, beynin çeşitli bölgelerinde uyarılmayı veya stimülasyonu düşürmek veya azaltmak için nörotransmisyon seviyelerini düşüren bir ilaçlardır. Depresanlar ayrıca alındıklarında uyarılma seviyesini düşürdükleri için bazen "downers" olarak da adlandırılırlar. Uyarıcılar veya "sayaçlar" zihinsel ve/veya fiziksel işlevini arttırır, bu nedenle depresanların karşı ilaç sınıfı antidepresanlar değil, uyarıcılardır.

<span class="mw-page-title-main">Esrarlı yiyecek</span>

Esrarlı yiyecekler, tetrahidrokanabinol (THC) gibi kannabinoidler içeren gıda ürünleridir. Çoğu esrarlı yiyecek, rahatlama, öfori, iştah artışı, hâlsizlik ve anksiyete gibi çok çeşitli etkilere neden olabilecek miktarda THC içerir. THC'nin baskın olduğu yenilebilir esrar ürünleri, eğlence veya tıbbi amaçlar için tüketilir. Bazı yenilebilir esrar ürünleri ise çok düşük miktarlarda THC içerir ve bunun yerine kannabidiol (CBD) gibi diğer kannabinoidleri ihtiva ederler. Bu tarz ürünler birincil olarak tıbbi amaçlar için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Nabilon</span> Sentetik kannabinoid

Nabilon, antiemetik ve nöropatik ağrı için yardımcı analjezik olarak terapötik kullanıma sahip sentetik bir kannabinoiddir. Kenevirde doğal olarak bulunan birincil psikoaktif bileşik olan tetrahidrokanabinol'ü (THC) taklit eder.

<span class="mw-page-title-main">Kannabidiol</span> CBD

Kannabidiol (CBD), 1940 yılında keşfedilen bir fitokanabinoiddir. Tetrahidrokanabinol (THC) ile birlikte kenevir bitkilerinde tanımlanmış 113 kannabinoidden biridir ve bitkinin ekstraktının %40'ını oluşturur. CBD kullanılarak kaygı, biliş, hareket bozuklukları ve ağrı ile ilgili çalışmalar yapılmış, ancak kannabidiolün bu koşullar için etkili olduğuna dair yeterli kanıt bulunamamıştır. Bununla birlikte, CBD, belirli terapötik etkilerin kanıtlanmamış iddialarıyla tanıtılan bitkisel bir besin takviyesidir.

Mounjaro markasıyla satılan Tirzepatide, tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan antidiyabetik bir ilaçtır. Tirzepatid deri altı enjeksiyon yoluyla uygulanır.

Marinol, Syndros, Reduvo ve Adversa ticari isimleri altında da bilinen Uluslararası Tescilli Olmayan İsim dronabinol, farmasötik bağlamda delta-9-tetrahidrokanabinol molekülünün genel adıdır. İştah açıcı, antiemetik ve uyku apnesi giderici olarak endikasyonları vardır ve FDA tarafından yalnızca HIV/AIDS'in neden olduğu anoreksi ve kemoterapinin neden olduğu bulantı ve kusma için güvenli ve etkili olduğu onaylanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kannabinoid reseptörleri</span>

Kannabinoid reseptörleri, kannabinoidlerin bağlandığı ve hücre içi sinyalleri tetiklediği G proteini bağlı reseptörleridir. Kannabinoidler, bitkisel kökenli kannabinoidler (fitokannabinoidler), endokannabinoidler ve sentetik kannabinoidler olmak üzere üç ana gruba ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Piroterapi</span>

Piroterapi, ısı tedavisi anlamına gelir ve tıbbi olarak, vücuda dışarıdan uygulanan sıcaklığın terapötik amaçlarla kullanıldığı bir yöntemdir. Bu terapi türü, kas-iskelet sistemi bozuklukları, yaralanmalar, kronik ağrılar, iltihaplanmalar ve stres gibi çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır. Piroterapi, doğal tedavi yöntemlerinden biri olarak kabul edilir ve antik dönemlerden bu yana birçok kültürde farklı şekillerde uygulanmıştır. Günümüzde, özellikle fizyoterapi ve rehabilitasyon alanlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.