Türkiye İdare Tarihi, İlber Ortaylı tarafından yazılan, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) yayınları arasında 1979 yılında çıkan kitap. Sasaniler İranı, Bizans, İslam, İtalyan şehir devletleri idare tarihinden sonra Anadolu Selçukluları ve Osmanlılarda devlet örgütünü ve sosyo-ekonomik düzeni ele alır. Alanında kaleme alınmış ilk eserdir.[]
İlçe, Türkiye Cumhuriyeti'nin idari bölünmesinde, ilden sonra gelen idari birimdir. İlçenin idari amiri kaymakamdır. İlçe il kelimesine "çe" küçültme eki getirilerek türetilmiştir. Anlam olarak “küçük il” demektir. İlçenin eski adı kazadır. İlçenin idari merkezi olan ve ilçenin kurumlarının yer aldığı yerleşmeye ilçe merkezi denir. İlçe merkezi, Mersin iline bağlı Tarsus örneğinde olduğu gibi büyük bir kent, Erzurum iline bağlı Şenkaya örneğinde olduğu gibi köy büyüklüğünde bir yerleşme de olabilir. Türkiye'de idari birim ile bu idarimi birimin merkezi olan yerleşme genel olarak aynı adı taşımaktadır. Örneğin Ünye ilçesinin idari merkezi olan yerleşmenin adı da Ünye'dir. Oysa eskiden idari birimin (ilçe) adı ve merkezinin adı farklı olabilirdi.
İl, Türkiye Cumhuriyeti'nin taşra teşkilatlanmasında en büyük mülkî yönetim birimi. Osmanlı Devleti'nde uygulanan vilayet sisteminin Türkiye'de ilkin sistem olarak, 1960'ta da isim olarak güncellenmesi ile bu şekli ve ismi almıştır.
Eyalet, çoğunlukla valilerce yönetilen ve yönetim bakımından bazı özerklikleri olan büyük yönetim birimi.
Türkiye'nin köyleri, Türkiye'de kırsal nüfusun yaşadığı ve köy kanununun uygulandığı yerleşme birimleri. 2010 verilerine göre 34.247 olan köy sayısı 2014 Türkiye yerel seçimleri ile yürürlüğe giren yeni büyükşehir yasası ile birlikte 18.335'e düşmüştür. Geriye kalanı 26,000 yerleşim birimi ise idari yönden köylere bağlı çiftlik, mahalle, oba, mezra, iskele ve istasyon gibi çok az haneli yerleşim yerleridir.
Kaymakam Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yönetim sisteminde, ilçenin en yüksek mülki idare amiridir. Kaymakamlar görevlerini il valilerinin gözetim ve denetimi altında yaparlar. İlk kez Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla görev yapmaya başlamışlardır. Kaymakamlık bir kariyer meslek memurluğudur. Mesleğe giriş için mevzuatla belirlenen şartlar aranmaktadır. Seçilmesi, yetiştirilmesi, atanması ve yer değiştirilmesi belli kurallara bağlanmıştır.
Danıştay; Türkiye'nin idari yargı organıdır. İdari davaların bakıldığı mercidir. Aldığı kararlara yürütme uymak zorundadır.
Akpınar, Adıyaman ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Bucak veya nahiye; coğrafya, ekonomi, güvenlik ve mahalli hizmet bakımlarından aralarında ilişki bulunan kasaba ve köylerden meydana gelen, ilçeden küçük idari bölüm.
Belediye, kurumsal bir yapısı ile bölgesel ya da ulusal kanunlar tarafından kendisini yönetme hakkı tanınan idari bölünüşdür. Belediye ifadesi aynı zamanda; bir şehir veya ilçenin temizlik, aydınlatma, su ve elektrik gibi ortak ihtiyaçlarını ve hizmetlerini gören örgüt anlamında da kullanılır.
Sadrazam ya da vezîr-i âzam, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişah adına devlet işlerini yöneten en yüksek derecedeki devlet adamı.
Yanaz, Bartın ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Börkenek, Adıyaman ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Koçali, Adıyaman ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Vali ya da ilbay bir ili ya da federal devletlerde bir eyaleti devlet tüzel kişisini temsilen yöneten en üst düzey idari amirdir. Valiler, yürütme erkinin bir organı olup, devlet hiyerarşisinde devlet başkanının hemen ardından gelir. Belediye başkanı gibi kendi özerk tüzel kişiliği yoktur, onun yerine devlet tüzel kişisine bağlıdır. Bir vali, seçimle ya da atamayla göreve gelebilir. Valilerin yetki alanları ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Bazı valiler, bölgesel hükûmetin tümü üzerinde topyekün kontrole sahipken kimilerinin göreviyse tamamen semboliktir. Kavram olarak eski Türklerdeki İlteber kavramı ile benzerlik göstermektedir.
Türkiye'nin idârî bölümleri, coğrâfî durum, ekonomik şartlar ve kamu hizmetlerinin gerekleri göz önünde bulundurularak oluşturulmuş olup, Türkiye'deki en büyük idârî birim "il" olarak belirlenmiştir. İller de ilçelere ayrılmıştır. İl ve ilçelerin sınırları belirlenmiştir. Ancak belde, bucak, köy gibi daha küçük yerleşim birimlerinin belli sınırı yoktur. Bu yerleşim birimlerinde sadece merkez ve merkez çevresindeki yerler kullanılmaktadır.
Üniter devlet, merkezi idarenin üstünlüğüne dayalı ve idari birimlerin sadece merkezi yönetimin devretmeyi uygun gördüğü yetkileri kullanabildiği, tek bir birim olarak yönetilen devlet. Asya ve Avrupa kıtasında devletlerin büyük çoğunluğu üniter devlettir.
Bağımlı toprak veya bağımlı bölge, henüz siyasi bağımsızlığını sağlayamamış veya egemen bir devlet olarak tam siyasi bağımsızlığını kazanamamış, egemenliği henüz kontrol eden devlet tarafından sağlanan toprak veya bölgelere verilen addır.
Üniter devlet, devletin temel unsurları olan ulus, toprak ve egemenlik unsurları ile devletin temel anayasal organları olan yasama, yürütme ve yargı işlevlerinin tek olma özelliğine sahip bulunduğu devlet biçimini ifade eden kamu yönetimi terimi. Devletler yapılarına göre "üniter devlet" ve "bileşik devlet” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Dünyadaki mevcut devletlerin büyük çoğunluğu üniter devlet özelliğindedir. Türkiye, Fransa, İngiltere, Norveç, İspanya, Tanzanya, Danimarka, İsrail, Yeni Zelanda, Cezayir ve Ürdün dünyadaki üniter devletlerden bazılarıdır. Yasama, yürütme ve yargı güçlerinin merkezde; kuvvetler ayrılığı ilkesiyle toplanmış olmasıyla birlikte yerel yönetim kurumlarının varlığı üniter devlet özelliği ile bir çelişme oluşturmadığı gibi merkezi idare uygulamasının olumsuz görülen yönlerini telâfi edici olarak değerlendirilmektedir.
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS), Avrupa'da 1970'lerde başlayan bir coğrafi kodlama sistemidir. Bu bölgesel birimlerin asıl amacı, bölgesel tabanlı olacak şekilde istatistikleri toplamak, sosyo-ekonomik analizler yapmak ve topluma yönelik bölgesel politikaların çerçevesini oluşturmaktır. İngilizcede "Nomenclature of Territorial Units for Statistics", yani kısatlması NTUS olan isimlendirme, Avrupa'da genellikle Fransızca olan adının kısaltmasıyla (NUTS) anılır.
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi (AHBV), 18 Mayıs 2018 tarihinde Gazi Üniversitesinden ayrılarak oluşturulan bir devlet üniversitesidir. Mevcut rektörü 2 Ağustos 2023 tarihinden beri Prof. Dr. Naci Bostancı'dır.