Türkiye ana muhalefet partisi liderleri listesi
| Türkiye Cumhuriyeti Ana Muhalefet Partisi Lideri | |
|---|---|
 Ana muhalefet partisinin amblemi | |
| Statü | Türkiye Cumhuriyeti'nde ana muhalefet partisi lideri, Türkiye devlet protokolünde 4. sırada yer alır. |
| Resmî ikamet | Resmi ikametgahı yok |
| Görev süresi | Türkiye Büyük Millet Meclisindeki en büyük muhalefet partisinin lideri olduğu sürece |
| Oluşum | 17 Ekim 1924 (Tek partili dönem) 7 Ocak 1946 (Çok partili dönem) |
| Açılışı yapan | Kâzım Karabekir |
| Makale serilerinden |
| Türkiye'de siyaset |
|---|
 |
Türkiye ana muhalefet partisi liderleri listesi, Türkiye'de 1946 yılında çok partili dönemin başlamasından itibaren ana muhalefet partisi lideri olan kişilerin listesidir.
İsmet İnönü, Türkiye tarihinde iki dönemde toplam 16 yıl olmak üzere en fazla ana muhalefet lideri olarak kalan siyasetçidir. İnönü'yü, 13 yıl ile Kemal Kılıçdaroğlu takip etmektedir. Cumhuriyet Halk Partisi ise belirli aralıklarla yaklaşık 40 yıl en fazla ana muhalefette kalan siyasi partidir.
Ana muhalefet partisi liderleri listesi
| Ana muhalefet lideri | Görev süresi | Hükûmet başkanı | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Portre | Kişi (Doğum-Ölüm) | Siyasi partisi | Başlangıç | Bitiş | Süre | ||
 | M. Kâzım Karabekir (1882–1948) | Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) | 17 Ekim 1924 | 3 Haziran 1925 | 229 gün | İsmet İnönü (1923-1924) Fethi Okyar (1924-1925) | |
 | A. Fethi Okyar (1880–1943) | Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) | 12 Ağustos 1930 | 17 Kasım 1930 | 97 gün | İsmet İnönü | |
 | M. Celâl Bayar (1883–1986) | Demokrat Parti (DP) | 21 Temmuz 1946 | 14 Mayıs 1950 | 4 yıl, 127 gün | Şükrü Saracoğlu (1946) Recep Peker (1946-1947) Hasan Saka (1947-1949) Şemsettin Günaltay (1949-1950) | |
 | M. İsmet İnönü (1884–1973) | Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) | 14 Mayıs 1950 | 27 Mayıs 1960 | 10 yıl, 5 gün | Adnan Menderes | |
| 27 Mayıs Darbesi'nden sonra Millî Birlik Komitesi ülkeyi yönetmeye başladı. İktidar partisi olan Demokrat Parti kapatıldı. Cemal Gürsel, askerî yönetim boyunca başbakanlık ve devlet başkanlığı yaptı. Partiler üstü olarak kurulan hükûmet 5 Ocak 1961 tarihine kadar görev yaptı. Bu süre içerisinde ana muhalefet partisi yoktu. | |||||||
 | A. Ekrem Alican (1916–2000) | Yeni Türkiye Partisi (YTP) | 20 Kasım 1961 | 25 Haziran 1962 | 217 gün | İsmet İnönü | |
 | M. Ragıp Gümüşpala (1897–1964) | Adalet Partisi (AP) | 25 Haziran 1962 | 6 Haziran 1964 | 1 yıl, 347 gün | ||
 | Süleyman S. Demirel (1924–2015) | 29 Kasım 1964 | 20 Şubat 1965 | 259 gün | |||
 | M. İsmet İnönü (1884–1973) | Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) | 20 Şubat 1965 | 26 Mart 1971 | 6 yıl, 34 gün | Suat Hayri Ürgüplü (1965) Süleyman Demirel (1965-1971) | |
| A. Ferruh Bozbeyli (1927–2019) | Demokratik Parti (DP) | 26 Mart 1971 | 15 Nisan 1973 | 2 yıl, 20 gün | Nihat Erim (1971-1972) Ferit Melen (1972-1973) | |
 | M. Bülent Ecevit (1925–2006) | Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) | 15 Nisan 1973 | 26 Ocak 1974 | 286 gün | Naim Talu | |
 | Süleyman S. Demirel (1924–2015) | Adalet Partisi (AP) | 26 Ocak 1974 | 17 Kasım 1974 | 295 gün | Bülent Ecevit | |
| M. Bülent Ecevit (1925–2006) | Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) | 17 Kasım 1974 | 21 Haziran 1977 | 2 yıl, 216 gün | Sadi Irmak (1974-1975) Süleyman Demirel (1975-1977) | |
| Süleyman S. Demirel (1924–2015) | Adalet Partisi (AP) | 21 Haziran 1977 | 21 Temmuz 1977 | 30 gün | Bülent Ecevit | |
| M. Bülent Ecevit (1925–2006) | Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) | 21 Temmuz 1977 | 5 Ocak 1978 | 168 gün | Süleyman Demirel | |
| Süleyman S. Demirel (1924–2015) | Adalet Partisi (AP) | 5 Ocak 1978 | 12 Kasım 1979 | 1 yıl, 311 gün | Bülent Ecevit | |
| M. Bülent Ecevit (1925–2006) | Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) | 12 Kasım 1979 | 12 Eylül 1980 | 305 gün | Süleyman Demirel | |
| 12 Eylül Darbesi'nden sonra Millî Güvenlik Konseyi ülkeyi yönetmeye başladı. Kenan Evren, askerî yönetim boyunca devlet başkanlığı yaptı. Millî Güvenlik Konseyi 16 Ekim 1981 günü 2533 sayılı kanunla tüm siyasi partilerin kapatılmasına ve mallarının Hazine'ye geçirilmesine karar verdi. Bu süreçte ülke üzerinde herhangi bir siyasi faaliyet bulunmuyordu. | |||||||
| Necdet Calp (1922–1998) | Halkçı Parti (HP) | 6 Kasım 1983 | 2 Kasım 1985 | 1 yıl, 196 gün | Turgut Özal | |
| A. Güven Gürkan (1941–2006) | 27 Haziran 1985 | 3 Kasım 1985 | 337 gün | |||
| Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) | 3 Kasım 1985 | 30 Mayıs 1986 | |||||
 | Erdal İnönü (1926–2007) | 30 Mayıs 1986 | 20 Kasım 1991 | 5 yıl, 174 gün | Turgut Özal (1986-1989) Yıldırım Akbulut (1989-1991) Mesut Yılmaz (1991) | ||
 | A. Mesut Yılmaz (1947–2020) | Anavatan Partisi (ANAP) | 20 Kasım 1991 | 6 Mart 1996 | 4 yıl, 106 gün | Süleyman Demirel (1991-1993) Tansu Çiller (1993-1996) | |
 | Necmettin Erbakan (1926–2011) | Refah Partisi (RP) | 6 Mart 1996 | 28 Haziran 1996 | 114 gün | Mesut Yılmaz | |
| A. Mesut Yılmaz (1947–2020) | Anavatan Partisi (ANAP) | 28 Haziran 1996 | 30 Haziran 1997 | 1 yıl, 2 gün | Necmettin Erbakan | |
| Necmettin Erbakan (1926–2011) | Refah Partisi (RP) | 30 Haziran 1997 | 16 Ocak 1998 | 170 gün | Mesut Yılmaz | |
 | Tansu Çiller (1946) | Doğru Yol Partisi (DYP) | 16 Ocak 1998 | 24 Şubat 1998 | 39 gün | ||
| İsmail Alptekin (1943) | Fazilet Partisi (FP) | 24 Şubat 1998 | 14 Mayıs 1998 | 148 gün | ||
 | M. Recai Kutan (1930–2024) | 14 Mayıs 1998 | 21 Haziran 2001 | 3 yıl, 39 gün | Mesut Yılmaz (1998) Bülent Ecevit (1998-2001) | ||
| Tansu Çiller (1946) | Doğru Yol Partisi (DYP) | 22 Haziran 2001 | 19 Kasım 2002 | 1 yıl, 150 gün | Bülent Ecevit | |
 | Deniz Baykal (1938–2023) | Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) | 19 Kasım 2002 | 10 Mayıs 2010 | 7 yıl, 184 gün | Abdullah Gül (2002-2003) Recep Tayyip Erdoğan (2003-2010) | |
 | Kemal Kılıçdaroğlu (1948) | 22 Mayıs 2010 | 8 Kasım 2023 | 13 yıl, 170 gün | Recep Tayyip Erdoğan (2010-2014, 2018-2023) Ahmet Davutoğlu (2014-2016) Binali Yıldırım (2016-2018) | ||
 | Özgür Özel (1974) | 8 Kasım 2023 | günümüz | 340 gün | Recep Tayyip Erdoğan (2023-günümüz) | ||
Yaşayan eski ana muhalefet partisi liderleri
2024 itibarıyla yaşayan üç eski ana muhalefet partisi lideri bulunmaktadır:
| Fotoğraf | Ana Muhalefet Lideri | Görev süresi | Doğum tarihi |
|---|---|---|---|
| Tansu Çiller | 1998, 2001-2002 | 24 Mayıs 1946 |
| İsmail Alptekin | 1998 | 10 Şubat 1943 |
| Kemal Kılıçdaroğlu | 2010-2023 | 17 Aralık 1948 |
Recai Kutan (1930-2024), 7 Ekim 2024'te 94 yaşında hayatını kaybeden son eski ana muhalefet lideri olmuştur.
