Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi
| Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı | |
|---|---|
 Türkiye Büyük Millet Meclisi logosu | |
| Atayan | Türkiye Büyük Millet Meclisi |
| Görev süresi | İlk devre seçilen için 2 yıl, ikinci devre seçilen için 3 yıl, yenilenebilir[1] |
| Oluşum | 23 Nisan 1920 |
| Açılışı yapan | Mustafa Kemal Atatürk |
| Vekil | TBMM Başkanvekili: Bekir Bozdağ, AK Parti Gülizar Biçer Karaca, CHP Sırrı Süreyya Önder, DEM Parti Celal Adan, MHP |
| Makale serilerinden |
| Türkiye'de siyaset |
|---|
 |
Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi, 23 Nisan 1920'de açılan TBMM başkanlarını içermektedir.
Seçim süreci
TBMM başkanlığı için bir yasama döneminde 2 kez başkanlık seçimi yapılır; ilk başkanın görev süresi 2 yıl, 2. seçimdeki başkanın görev süresi 3 yıldır.
TBMM başkan adayları, Meclis üyeleri içinden, Meclisin toplandığı günden başlayan ilk beş gün içinde, Başkanlık divanına bildirilir ve Başkan seçimi gizli oylama ile yapılır. Oylamanın ilk 2 turunda seçilebilmek için TBMM üye tam sayısının 2/3-ü aranır. İlk iki turda adaylardan hiç birisi 2/3 oy çokluğunu sağlayamadığı takdirde 3. tura gidilir ve 3. turda TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır. Hiçbir aday salt çoğunluk oyunu alamadığı takdirde 3. turda en çok oy alan 2 aday 4.tura gider ve 4. turda en çok oy alan aday, başkan seçilir.
TBMM Başkanvekilleri; Katip üyeleri ve İdare Amirlerinin sayısı, seçim nisabı, oylama sayısı ve usulleri, Meclis İçtüzüğüne göre düzenlenir.
TBMM Başkanı ve Başkanvekilleri mevcut üyesi oldukları siyasi partinin veya parti grubunun Meclis içindeki veya dışındaki faaliyetlerine görevlerinin gerektirdiği durumlar hariç katılamazlar ve Meclis tartışmalarına katılamazlar, bu tartışmalarda oy kullanamazlar.
TBMM başkanları listesi
| №[2] | Fotoğraf | TBMM Başkanı | Göreve Başlama | Görevden Ayrılma | Parti | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Büyük Millet Meclisi (1920-1960) | ||||||
| 1 |  | Mustafa Kemal Atatürk (1881–1938) | 24 Nisan 1920 | 29 Ekim 1923 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 2 |  | Fethi Okyar (1880–1943) | 1 Kasım 1923 | 22 Kasım 1924 | ||
| 3 |  | Kâzım Özalp (1882–1968) | 26 Kasım 1924 | 1 Mart 1935 | ||
| 4 |  | Abdülhalik Renda (1881–1957) | 1 Mart 1935 | 5 Ağustos 1946 | ||
| 5 |  | Kâzım Karabekir (1882–1948) | 5 Ağustos 1946 | 26 Ocak 1948 | ||
| 6 |  | Ali Fuat Cebesoy (1882–1968) | 30 Ocak 1948 | 1 Kasım 1948 | ||
| 7 |  | Şükrü Saracoğlu (1887–1953) | 1 Kasım 1948 | 22 Mayıs 1950 | ||
| 8 |  | Refik Koraltan (1890–1974) | 22 Mayıs 1950 | 27 Mayıs 1960 | Demokrat Parti | |
| Temsilciler Meclisi (1961) | ||||||
| − |  | Kâzım Orbay (1886–1964) | 9 Ocak 1961 | 26 Ekim 1961 | Bağımsız | |
| Millet Meclisi (1961-1980) | ||||||
| 9 |  | Fuat Sirmen (1899–1981) | 1 Kasım 1961 | 10 Ekim 1965 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 10 |  | Ferruh Bozbeyli (1927-2019) | 22 Ekim 1965 | 1 Kasım 1970 | Adalet Partisi | |
| 11 | | Sabit Osman Avcı (1921–2009) | 26 Kasım 1970 | 14 Ekim 1973 | ||
| 12 | | Kemal Güven (1921-2013) | 18 Aralık 1973 | 5 Haziran 1977 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 13 |  | Cahit Karakaş (1928- ) | 17 Kasım 1977 | 12 Eylül 1980 | ||
| Danışma Meclisi (1981-1983) | ||||||
| − | | Sadi Irmak (1904-1990) | 27 Ekim 1981 | 4 Aralık 1983 | Bağımsız | |
| Büyük Millet Meclisi (1983-günümüz) | ||||||
| 14 | | Necmettin Karaduman (1927-2017 ) | 4 Aralık 1983 | 29 Kasım 1987 | Anavatan Partisi | |
| 15 |  | Yıldırım Akbulut (1935-2021) | 24 Aralık 1987 | 9 Kasım 1989 | ||
| 16 | | Kaya Erdem (1928- ) | 21 Kasım 1989 | 20 Ekim 1991 | ||
| 17 | | Hüsamettin Cindoruk (1933- ) | 16 Kasım 1991 | 1 Ekim 1995 | Doğru Yol Partisi | |
| 18 |  | İsmet Sezgin (1928-2016) | 18 Ekim 1995 | 24 Aralık 1995 | ||
| 19 | | Mustafa Kalemli (1943- ) | 25 Ocak 1996 | 30 Eylül 1997 | Anavatan Partisi | |
| 20 |  | Hikmet Çetin (1937- ) | 16 Ekim 1997 | 18 Nisan 1999 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| (15) | | Yıldırım Akbulut (1935-2021) | 20 Mayıs 1999 | 30 Eylül 2000 | Anavatan Partisi | |
| 21 | | Ömer İzgi (1940- ) | 18 Ekim 2000 | 14 Kasım 2002 | Milliyetçi Hareket Partisi | |
| 22 |  | Bülent Arınç (1948– ) | 19 Kasım 2002 | 22 Temmuz 2007 | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| 23 |  | Köksal Toptan (1943- ) | 9 Ağustos 2007 | 9 Ağustos 2009 | ||
| 24 |  | Mehmet Ali Şahin (1950- ) | 9 Ağustos 2009 | 28 Haziran 2011 | ||
| 25 |  | Cemil Çiçek (1946- ) | 4 Temmuz 2011 | 23 Haziran 2015 | ||
| 26 |  | İsmet Yılmaz (1961- ) | 1 Temmuz 2015 | 17 Kasım 2015 | ||
| 27 |  | İsmail Kahraman (1940- ) | 22 Kasım 2015 | 7 Temmuz 2018 | ||
| 28 |  | Binali Yıldırım (1955- ) | 12 Temmuz 2018 | 19 Şubat 2019 | ||
| 29 |  | Mustafa Şentop (1968- ) | 24 Şubat 2019 | 2 Haziran 2023 | ||
| 30 |  | Numan Kurtulmuş (1959- ) | 7 Haziran 2023 | Görevde | ||
Geçici başkanlar
Yasama döneminin birinci birleşiminin ilk oturumundan başlayarak başkan seçilinceye kadar, en yaşlı milletvekili, geçici başkanlık görevini yapar. Aşağıdaki listede 1. Dönem'den itibaren görev yapmış geçici başkanlar yer almaktadır.
Notlar
- ^ Başkan Vekili olarak.
- ^ İsmet İnönü'nün en yaşlı üye olmasına rağmen özür beyan etmesiyle Yakup Kadri Karaosmanoğlu ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.
- ^ İsmet İnönü'nün en yaşlı üye olmasına rağmen özür beyan etmesiyle Orhan Seyfi Orhon ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.
- ^ Deniz Baykal'ın en yaşlı üye olmasına rağmen sağlık sorunları gerekçesiyle özür beyan etmesi üzerine Durmuş Yılmaz ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.
Yaşayan eski başkanlar
2024 itibarıyla yaşayan on dört eski başkan bulunmaktadır:
| № | Fotoğraf | TBMM Başkanı | Görev süresi | Doğum tarihi |
|---|---|---|---|---|
| Cahit Karakaş | 1977-1980 | 1928 (95-96 yaşında) | |
| Kaya Erdem | 1989-1991 | 1928 (95-96 yaşında) | |
| Hüsamettin Cindoruk | 1991-1995 | 8 Haziran 1933 | |
| Mustafa Kalemli | 1996-1997 | 26 Mart 1943 | |
 | Hikmet Çetin | 1997-1999 | 1937 (86-87 yaşında) | |
| Ömer İzgi | 2000-2002 | 1940 (83-84 yaşında) | |
 | Bülent Arınç | 2002-2007 | 25 Mayıs 1948 | |
| Köksal Toptan | 2007-2009 | 3 Ocak 1943 | |
 | Mehmet Ali Şahin | 2009-2011 | 16 Eylül 1950 | |
 | Cemil Çiçek | 2011-2015 | 15 Kasım 1946 | |
 | İsmet Yılmaz | 2015 | 10 Aralık 1961 | |
| İsmail Kahraman | 2015-2018 | 7 Aralık 1940 | |
| Binali Yıldırım | 2018-2019 | 20 Aralık 1955 | |
 | Mustafa Şentop | 2019-2023 | 6 Ağustos 1968 |
Yıldırım Akbulut (1935-2021), 14 Nisan 2021'de 86 yaşında hayatını kaybeden son eski başkan olmuştur.
Ayrıca bakınız
- Türkiye Büyük Millet Meclisi
- TBMM Başkanvekilleri
- Cumhuriyet Senatosu başkanları listesi
Kaynakça
- ^ https://www.tbmm.gov.tr/docs/ictuzuk.pdf 22 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TBMM İçtüzüğü 10. Madde
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Temmuz 2015.
Dış bağlantılar
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanları 29 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Anasayfa18 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 94.madde - TBMM resmi sitesi 3 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
