İçeriğe atla

Türkiye'deki tarih ve saat gösterimi

Türkiye'de tarih ve saat gösterimi [yenile]
Tam tarih22 Ekim 2024
Sayısal tarih22.10.2024
Zaman16.25

Türkiye'deki tarih ve saat gösterimi, ISO 8601 standartlarındadır. Küçük endian tarih formatı kullanılır ve 24 saatlik zaman sistemi 12 saatlik zaman sisteminden daha yaygındır.[1] Resmî olarak Miladi takvim kullanılır ve saat dilimi UTC+03.00'tür (TSİ).

Tarih

Günümüz

Türkiye'de tarihler GG.AA.YYYY (25.10.2022) veya "GG <ayın adı> YYYY" (küçük endian formatı, 25 Ekim 2022) şeklinde yazılır.[2][3] Ay adları için kısaltmaların kullanılması nadirdir.

Pazartesi haftanın ilk günüdür.[4][5]

Tarihî

Miladi 1911 yılına ait bir Osmanlıca takvim yaprağı

Türkiye, 1677'ye (mali amaçlar için) ve 1926'ya (genel amaçlar için) kadar ve günümüze kadar (Müslüman Türkler için) Ay İslami takvimini, 1677 - 1917 yılları arasında güneş Jülyen takvimi (mali amaçlar için), 1839 - 1926 arasında güneşe dayalı Rûmî takvimi (genel amaçlar için) kullanmıştır. Mali işler için 1917'den beri, günlük hayatta ise 1926'dan beri modern Miladi takvim kullanılmaktadır. 1920'lerin sonuna kadar Osmanlı Türkçesinde, takvimlerde tarihleri belirtmek için Doğu Arap rakam sistemi kullanılmıştır. Örneğin, ١٣٤١ 1341 (hicrî) (1 Ocak - 31 Aralık 1925) ve ١٩٢٦ 1926 (miladi) anlamına gelir.

Zaman

İzmit Saat Kulesi

Türkiye resmî olarak 24 saatlik zaman sistemini kullanmaktadır. Bununla birlikte gündelik konuşmada, 12 saatlik zaman biçimi daha yaygın olarak kullanılır. 12 saatlik sistemde konuşurken genellikle "sabah", "akşam" veya "gece" gibi kelimeler, saatin öğleden önce mi öğleden sonra mı olduğunu belirtmek için genellikle saati söylemeden önce kullanılır. (yani sabah 9, akşam 9 ve sabah 5, akşam 5 anlamına gelir). İstisna olarak, gündüz 12.30 ve gece 00.30 saatlerinin her ikisi de genellikle "yarım" olarak ifade edilmektedir.

Yazı sisteminde ise saatler, XX.XX (19.23) olacak şekilde yazılır.[6]

Tarihî

Türkiye'de 2016 yılına kadar resmî olarak yaz saati uygulaması bulunuyordu.[7] Böylece güneş ışığından daha çok yararlanmak için, yaz aylarında UTC+03.00, kış aylarında ise UTC+02.00 saat dilimine geçiş yapılıyordu. Ancak dönemin Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, kalıcı yaz saati uygulamasının tasarruf sağlayacağını belirtti ve 7 Eylül 2016 tarihli Bakanlar Kurulu Kararnamesiyle birlikte yaz saati uygulamasına geçildi.[7][8] 2 Ekim 2018 tarihli T.C. Resmî Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı ile kalıcı hale getirildi.[8][9]

Kaynakça

  1. ^ "History of the 24-Hour Clock - Military Time Chart - 24 Hour Time Clock". militarytimechart.net (İngilizce). 24 Aralık 2016. 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022. 
  2. ^ "Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler – Türk Dil Kurumu". www.tdk.gov.tr. 25 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022. 
  3. ^ "Tarih Nasıl Atılır? Doğum Tarihi Yazılışı ve Gün, Ay, Yıl Olarak Bugünün Tarihi Nasıl Yazılır?". Sabah. 28 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022. 
  4. ^ ChartsBin. "First Day of the Week in Different Countries". ChartsBin. 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022. 
  5. ^ "Current Week in Turkey - Savvy Time". savvytime.com. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022. 
  6. ^ "Saatlerin yazımı nasıl olmalıdır? Doğru olan 13.30 mu yoksa 13:30 mudur? – Türk Dil Kurumu". www.tdk.gov.tr. 26 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022. 
  7. ^ a b Gazetesi, Evrensel. "Kalıcı yaz saati uygulaması ne zaman başladı, kış saati neden uygulanmıyor?". Evrensel.net. 16 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022. 
  8. ^ a b "Kalıcı yaz saati uygulaması yarattığı sorunlarla birlikte 5. yılına girdi". Cumhuriyet. 22 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022. 
  9. ^ Karar Sayısı: 139 (PDF). T.C. Resmî Gazete. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. 1 Ekim 2018. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ekim 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Miladi takvim</span> Güneş yılı esasına dayanan ve uluslararası alanda en çok kabul gören takvim

Miladi takvim ya da Gregoryen takvimi, Roma İmparatoru Jül Sezar tarafından kabul edilen Jülyen takviminin yerine, Papa XIII. Gregorius tarafından yaptırılan bir takvimdir. İsa'nın doğduğu yılı milat olarak alan bu takvim, Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi olan 365 gün, 6 saatlik zamanı "1 yıl" olarak kabul eder. Günümüzde dünyada en yaygın olarak kullanılan takvimdir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Yaz Saati</span>

Avrupa Yaz Saati, enerji tasarrufu sağlamak amacıyla, Mart ayının son pazar günü başlayıp, Ekim ayının son pazar günü biten bir uygulamadır.

<span class="mw-page-title-main">Yaz saati uygulaması</span> Periyodik olarak saatlerin belirli bir miktarda değiştirilmesi

Yaz saati uygulaması (YSU), herhangi bir ülkede veya bölgede gün ışığından, sabahları daha az, öğleden sonra daha çok yararlanmak üzere, periyodik olarak, saatlerin belirli bir miktarda değiştirilmesidir. Genellikle, bu uygulama kapsamında saatler ilkbahar başlangıcında bir saat ileri, sonbaharda ise bir saat geri alınır. Çağdaş yaz saati uygulaması ilk defa 1895 yılında Yeni Zelandalı bir böcekbilimci olan George Vernon Hudson tarafından önerildi. O günden sonra birçok ülke bu uygulamayı benimseyerek kullanmaya başladı. Bununla birlikte, yaz saati uygulamaları ülkeler arasında farklılık gösterebilir.

Zamanın ölçülmesi, kullandığımız zaman sistemi Dünya'nın kendi ekseni çevresindeki hareketini esas almaktadır. Gezegenin kendi etrafındaki bir tam dönüşü bir gün;Güneşin yörüngesindeki bir tam dönüşü ise bir yıldır. Dünya dönerken güneş gökyüzünde yükselmeye başlar, en tepeye tırmanır ve gözden kaybolana dek alçalır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Avrupa Yaz Saati</span>

Orta Avrupa Yaz Saati (OAYS) UTC+02.00 Zaman dilimi den birinin ismidir, UTC dan iki saat öndedir. Pek çok Avrupa ülkesinde ve Kuzey Afrika ülkelerinden gün ışığından faydalanmak amacıyla kullanılır. Kış zamanında, (+01.00) kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Japonya Standart Saati</span>

Japonya Standart Zamanı ya da JST, Japonya'nın standart zaman dilimidir. UTC'den 9 saat ileride olan zamanda herhangi bir yaz saati uygulaması bulunmamaktadır. Japonya Standart Zamanı Kore Standart Saati, Doğu Endonezya Standart Zamanı ve Yakut Zamanı'na eşittir. II. Dünya Savaşı sırasında Tokyo Standart Zamanı olarak adlandırılmıştır.

24 saatlik zaman, günün geceden geceye akışını belirleyen bir zamanın düzenidir ve 24 saate ayrılır. Gece yarısı 0'dan 24'e kadar olan saatlerle ifade edilir. Bu sistem bugün dünyada en yaygın kullanılan zaman biçimidir. Yine de 12 saatlik zaman, özellikle Avustralya, Kanada, Hindistan, Filipinler, Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde hâlâ yaygındır. Birçok ülkede her iki zaman sistemi de kullanılmaktadır. 12 saatlik zaman; daha çok, kullanım kolaylığı için sesli iletişimde kullanılırken 24 saatlik zaman ise yazım kolaylığı açısından tercih edilmektedir. 24 saatlik biçim de askerî saat veya astronomik saat olarak Birleşik Devletler ve Kanada, ayrıca nadir de olsa Avustralya'da yaygındır. Dünyanın bazı bölgelerinde demir yolu saati veya kıtasal saat olarak adlandırılır. Ayrıca zaman biçiminin Uluslararası standartıdır. Tıpta herhangi bir olayın ne zaman meydana geldiği ile ilgili karışıklıkları önlemek için genellikle 24 saatlik zaman kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">İran Standart Saati</span> İranın kullandığı saat dilimi

İran Standart Saati (IRST) ya da İran Saati (IT) İran'ın kullandığı saat dilimidir. Diğer bir deyişle İran UTC+03.30'u kullanmaktadır. IRST 52,5 derece doğu meridyeni ile tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Mauritius Saati</span>

Mauritius Saati veya kısaca MUT, Hint Okyanusu'nda yer alan ada ülkesi Mauritius'ta kullanılan zaman dilimi. UTC'dan dört saat ileridedir (UTC+04.00).

<span class="mw-page-title-main">Ülkelere göre yaz saati uygulaması</span> Vikimedya liste maddesi

Dünya çapında yaz saati uygulaması kullanan ülkelerin listesi.

<span class="mw-page-title-main">Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik</span> 1925 ve 1931de yapılan yasal düzenlemelerle Türkiyede kullanılan zaman sistemleri, ağırlık ve uzunluk ölçülerinin değiştirilmesini içeren Atatürk devrimi

Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik, 1925 ve 1931ʼde gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle Türkiye Cumhuriyeti’nde kullanılan takvim, saat, rakam sistemleri, ağırlık ve uzunluk ölçülerinin değişmesi ile bayram ve tatil günlerinin düzenlenmesini içeren Atatürk devrimidir.

Türkiye'de yaz saati uygulaması, 1940 - 1952 ve 1962- 1965 ve 1973 -1978 ve 1985 - 2016 yılları arasında tüm ülke çapında uygulanmıştır. Hariçte kalan tarih aralıklarında farklı saat dilimleri uygulaması benimsemiştir. Yaz saati uygulamasının faydalı olup olmadığı tartışmalı bir konudur. Bu konuda Enerji Bakanlığı konunun halk tarafından da bilinmesi ve fikir alınması adına çeşitli anketler ve makaleler yayımlamıştır. 2013 yılında toplanan Bakanlar Kurulu kararı ile 27 Ekim 2013 tarihinde saatlerin bir saat geri alınması kararı ile uygulamaya son verilmiştir. Ancak gerekli görülen lüzum üzerine uygulamaya devam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Saati</span> Türkiye Cumhuriyetinin zaman dilimi

Türkiye Saati ya da kısaltmasıyla TSİ, Türkiye'de geçerli olan zamandır. Ülkede sabit olarak UTC+3 zamanı kullanılmaktadır. Geçmişte kullanılan yaz saati uygulamasına 8 Eylül 2016'da son verilmiş, kışın da yaz saati kullanılacak şekilde ülkenin resmî saati UTC+2'den UTC+3'e sabitlenmiştir.

12 saatlik zaman, günün geceden geceye akışını belirleyen bir zamanın düzeni. 24 saatten oluşan günü ö.ö. ve ö.s. olarak iki periyota böler. Her periyot; 12, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 ve 11 sayılarından oluşur. 24 saatlik zaman döngüsü gece yarısı 12'de başlar, öğlen 12'yi geçer ve günün sonundaki gece yarısına kadar devam eder. 12 saatlik zaman, MÖ 2. binyılın ortalarından MS 16. yüzyıla kadar geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">UTC farkı</span>

UTC farkı, belirli bir yer ve tarih için Eşgüdümlü Evrensel Zaman (UTC) ile yerel saat arasında olan farktır. Ülkelerin coğrafi konumlarına göre bu fark değişir. Örneğin Kâbil için fark +04.30 iken Berlin için UTC farkı +01:00, +0100 veya +01'dir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Afrika Saati</span>

Doğu Afrika Zaman Dilimi veya EAT, Doğu Afrika'da kullanılan bir saat dilimidir. EAT, UTC'den (UTC+03.00) üç saat ileridedir; bu da Arabistan Standart Zaman Dilimi, Uzak Doğu Avrupa Saati, Moskova Saati ve Doğu Avrupa Yaz Saati ile aynıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kaliningrad Saati</span>

Kaliningrad Saati, UTC'den iki saat önce (UTC+02.00) iki saat ilerisinde, Moskova Saati'nden (MSK−1) 1 saat gerisinde olan zaman dilimidir. Rusya'daki Kaliningrad Oblastında kullanılır.

Tayland'daki tarih ve saat gösterimi 1992 yılından beri ISO 8601 standartlarındadır. TIS 1111.2535 altında benimsemiştir. Ancak uygulamada bazı farklılıklar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya'da zaman</span> Brezilyada kullanılan saat dilimleri

Brezilya'da zaman, Brezilya'da kullanılan zaman dilimlerini ifade eden bir kavramdır. Ülkede UTC-02.00, UTC-03.00, UTC-04.00 ve UTC-05.00 olmak üzere 4 farklı zaman dilimi kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kamçatka Saati</span> UTC+12.00 zaman diliminin isimlerinden biri

Anadır Saati (ANAT) olarak da bilinen Kamçatka Saati veya Petropavlovsk Saati, Rusya'da Kamçatka Yarımadası'nın adını taşıyan bir zaman dilimidir. UTC'den 12 saat (UTC+12.00) ve Moskova Saati'nden 9 saat (MSK+9) ileridedir. Bu zaman dilimi, Ekim 2014 tarihinden itibaren Rusya'nın en doğu iki bölgesinde kullanılıyor ve 2010 zaman dilimi reformundan önce de kullanılıyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.