Türkiye'de sosyal güvenlik hukuku

Tanım

Sosyal güvenlik, gelirleri ne olursa olsun, kişilere belirli sosyal riskler karşısında ekonomik güvence sağlama görevine sahip kurum ve kurumlar topluluğudur.

Bireyler, özel ve meslek hayatı süresince çeşitli mesleki (iş kazası ve meslek hastalığı), fizyolojik (hastalık, analık, sakatlık, yaşlılık, ölüm) ve sosyo-ekonomik (işsizlik, evlenme, çocuk sahibi olma ve konut ihtiyacı) risklerle karşı karşıya kalabilir. Sosyal güvenlik, belirtilen bu riskler nedeniyle kısmen ya da tamamen çalışamaz duruma düşen ve bu nedenle gelir kaybına uğrayan ve muhtaç duruma düşenlere, insan onuruna yaraşır asgari bir hayat sürmelerini sağlayacak ölçüde gelir sağlamayı amaçlar. Hastalık ya da sakatlık nedeniyle çalışma gücünü kaybeden kişilere gerekli sağlık yardımlarında bulunur.

Sosyal güvenlik sistemi

Türkiye'de sosyal güvenlik sistemi, ilgilinin katkısı bulunan sosyal güvenlik sistemi ve ilgilinin katkısı bulunmayan sosyal güvenlik sistemi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

İlgilinin katkısı bulunan (primli) sosyal güvenlik sistemi

5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı, Bağ-Kur Genel Müdürlüğü ve Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü birleştirilerek adı anılan bu sosyal güvenlik kurumları Sosyal Güvenlik Kurumu adı altında tek bir çatıda toplanmıştır. Sosyal Güvenlik Kurumu kendi içinde verilen sosyal hizmet türlerine göre Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü, Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü ve Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü gibi alt bölümlere ayrılmaktadır.

İlgilinin prim ödemek suretiyle yararlandığı başlıca sosyal güvenlik hizmetleri, yaşlılık sigortası, genel sağlık sigortası, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası, analık sigortası, malûllük sigortası, ölüm sigortası ve işsizlik sigortasıdır.

İlgilinin katkısı bulunmayan (primsiz) sosyal güvenlik sistemi

Bunun içine sosyal yardımlar ve sosyal hizmetler girmektedir. Primsiz sosyal yardım ve hizmetler şu gruplara ayrılmaktadır:

a) Tazminat karakteri taşıyan sosyal yardımlar: Kamu hizmetlerinde çalışırken zarara uğrayan bireylere doğrudan doğruya devlet bütçesinden yapılan parasal yardımlar: Muhtaç asker ailelerine yardım, İstiklal Madalyası sahiplerine yardım, görevleri nedeniyle yaralanan ya da ölen kamu görevlilerine yardım, belirli kanunlarla kamu görevlisine görev nedeniyle uğradığı zarardan dolayı yardımlar, görevi nedeniyle yurtdışındayken herhangi bir saldırı sonucu ölen ya da yaralanan kamu görevlisine yapılan yardımlar.

65 yaşını dolduran muhtaç, kimsesiz kendisine nafaka bağlanmayan veya bağlanacak durumda olmayan herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan geliri bulunmayan kimsesiz ve muhtaç yaşlı Türk vatandaşlarına bağlanan koruma karakteri taşıyan yardımlar.

b) 18 yaşını dolduran, sürekli olarak bir başkasının bakımına muhtaç olan, bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan özürlünün aylık gelirinin belli bir rakamın altında olması durumunda aylık bağlanması suretiyle yapılan yardımlar.

c) Fakir ve muhtaç vatandaşlara yardım: Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu uyarınca oluşturulan fondan yapılan yardımlar.

d) Sosyal Hizmetler: 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kanunu gereğince yaşlı, çocuk veya özürlülere yapılan yardımlar.

Ayrıca bakınız

Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumu

Dış bağlantılar

T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Sigortalar Kurumu

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

İl, Türkiye Cumhuriyeti'nin taşra teşkilatlanmasında en büyük mülkî yönetim birimi. Osmanlı Devleti'nde uygulanan vilayet sisteminin Türkiye'de ilkin sistem olarak, 1960'ta da isim olarak güncellenmesi ile bu şekli ve ismi almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Finans</span> Akademik disiplin

Finans, para, döviz ve sermaye varlıklarının incelenmesi ve disiplinidir. Mal ve hizmetlerin üretimi, dağıtımı ve tüketiminin incelenmesi olan ekonomi ile ilgilidir ancak ondan farklıdır. Kapsama dayalı olarak Finansal sistemlerde finansal faaliyetlere ilişkin disiplin, kişisel, kurumsal ve kamu finansmanı olarak ayrılabilir.

Kayıt dışı ekonomi, devletten gizlenen, kayda geçirilmeyen/geçirilemeyen ve bu sebeple denetlenemeyen faaliyetler olarak tanımlanabilir. Enformel ekonomi, yasa dışı ekonomi, gayriresmî ekonomi, gizli ekonomi diye de adlandırılır. Genel olarak kayıt dışı ekonominin, mal ve hizmet üretimine konu olmasına karşılık ekonominin geleneksel ölçüm yöntemleriyle bütünüyle tespit edilemeyen ve GSMH hesaplamalarına yansımayan alanları kapsadığı kabul edilmektedir.

Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı bir sosyal güvenlik kurumuydu. 16 Mayıs 2006 tarihinde kabul edilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumuna devir olmuştur.

Murat Başesgioğlu, Türk siyasetçi. Türkiye Gençlik ve Spordan Sorumlu Devlet Bakanlığı görevini 2007–2009 yılları arasında sürdürmüştür. Bu görevinden önce 2002–2007 yılları arasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 1997–1998 yılları arasında ise İçişleri Bakanlığı görevini yürütmüştür.

Aktüer finansal riskleri değerlendirebilen, çözümler öneren ve her çözümün uzun dönemdeki sonuçlarını irdeleyebilen bir profesyoneldir. Aktüer yalnızca bugünü değil yarınları da düşünerek finansal belirsizlikleri değerlendirir. İleriye yönelik projeksiyonlar yaparak stratejik kararlar için önerilerde bulunur.

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Türkiye'de istihdamın korunmasına, geliştirilmesine, yaygınlaştırılmasına ve işsizliğin önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak ve işsizlik sigortası hizmetlerini yürütmek üzere kurulmuş, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ilgili kuruluşu olup, özel hukuk hükümlerine tâbi, tüzel kişiliği haiz, idarî ve malî bakımdan özerk bir kamu kuruluşudur.

Sigorta, risklerin gerçekleşmesi sonucu doğabilecek zararları gidermek için kullanılan mali araçtır. Sigorta sözleşmesi, sigorta yapılması için hukuken gerekli sözleşmedir. Sigorta şirketi, sigorta işlerinin yönetilmesi, işletilmesi, satışı ile ilgilenen şirkettir. Sigortacılık, bu işlerle ilgilenen meslektir.

Hastane ya da sayrılarevi, hasta ve yaralılara acil sağlık hizmetlerini ayakta veya yatarak veren tıp merkezi ve sağlık kurumu. Devlet hastaneleri, özel sağlık kuruluşları, vakıf hastaneleri ve üniversite hastaneleri gibi çok çeşitli sağlık kuruluşu işletme türleri vardır. Uzman sağlık bilimi ve yardımcı sağlık personeli ve tıbbi ekipman ile hasta tedavisi sağlar.

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, sağlık işlerinden sorumlu olan bakanlık.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 16 Mayıs 2006 tarihinde kabul edilen 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile Sosyal Sigortalar Kurumu, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kurumlarının devredilmesi ile kurulmuş devlet kurumu. Kurum; genel kurul, yönetim kurulu ve başkanlık olmak üzere üç organdan oluşur.

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri Amerika Birleşik Devletleri Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na bağlı, kamu sağlığı ve kamu güvenliğinin sağlanması konusunda çalışan bir birimidir. Merkezi Georgia eyaletinde bulunan ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri sağlık konusundaki ilerleme ve gelişmeye özellikle enformasyon sağlayarak destek verir ve devletin diğer sağlık daire ve organlarıyla iş birliği içinde bulunur.

İşsizlik sigortası, bir işyerinde çalışırken, kendi istek ve kusuru dışında işini yitirenlere, uğradıkları gelir kayıplarını kısmen de olsa karşılamayı amaçlayan, devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta türüdür. Türkiye'de Mart 2002 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanmış işsizlik sigortasının yasal dayanağı 4447 sayılı kanundur.

Engelli hakları, mevcut engel durumu nedeniyle engellilerin, sağlıklı bireyler gibi eşit haklara erişiminin sağlanması için engellilere verilen pozitif ayrıcalık sağlayan haklara verilen genel ad.

İBB Engelliler Şube Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde faaliyet yürüten bir hizmet birimidir.

Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, sosyal hizmetler ve aile işlerinden sorumlu olan bakanlıktır. 2011 yılında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı adıyla kuruldu. 2018 yılında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile birleştirilerek "Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı" adını aldı. 21 Nisan 2021’de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın kurulmasıyla bakanlığın adı "Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı" olarak değiştirildi.

Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, çalışma ve sosyal güvenlik ilgili işlerden sorumlu olan bakanlık.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ya da kısaca SYDV, Türkiye'de Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak Valilik ve Kaymakamlıklar bünyesinde yoksulluk içinde olan kişi ve ailelere sosyal yardım hizmeti sağlayan ve ülke genelinde 1003 Vakıf ile kamu hizmeti veren kurum.

Sosyal güvence, birçok katkıları sağlamayı amaçlayan bir tür hükûmet desteğidir. Bir toplumun üyeleri yemek ve barınma gibi temel ihtiyaçlar'ını karşılayabilir. Uluslararası Çalışma Örgütü sosyal güvenceyi, çocuk yardımı, yaşlılık çağındakilere destek, çocukların bakımı için destek, evrensel sağlık hizmeti, tıbbi tedavi, ebeveyn izni ve hastalık izni, işsizlik sigortası, engelli yardımı ve mesleki yaralanma mağdurları için destek olarak tanımlamaktadır.

Resul Kurt Türk akademisyen, gazeteci, siyasetçi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.