İçeriğe atla

Türkiye'de muhafazakârlık

Makale serilerinden
Türler
Kavramlar
Gelenek
Düşünürler
Politikacılar
Organizasyonlar
Dini Muhafazakârlık
Ulusal Türler
İlgili Konular

Türkiye'de muhafazakârlık, genel anlamdaki muhafazakârlık ideolojisinin Türkiye'de nasıl anlaşıldığını ifade etmektedir.

İdeoloji

1950 Türkiye genel seçimlerinde Demokrat Parti'nin kullandığı ünlü seçim afişi

Türkiye'deki muhafazakârlık anlayışı dönem dönem farklı ideoloji ve görüşlerle birlikte de var olmuştur ve esas olarak sağcılık ile eş anlamlı olarak değerlendirilmektedir. Bu genel kanıyı eleştiren İdris Küçükömer gibi isimler ise Türkiye'de sağ olarak anılan çizginin aslında sol olarak isimlendirilmesi gerektiğini öne sürmektedir.[1] Muhafazakârlığın birlikte yaşam alanı bulduğu görüşler ve ideolojiler arasında İslami demokrasi, İslamcılık ve milliyetçilik yer almaktadır. Bunun neticesinde muhafazakâr demokrasi gibi kavramlar ortaya çıkmıştır ve çeşitli muhafazakâr partiler bu etiketi benimsemiştir.[2] Milliyetçilik, İslamcılık ve muhafazakârlığın iç içe geçtiği anlayış ise "Türk tipi muhafazakârlık" olarak ele alınmaktadır.[3]

Muhafazakâr siyaset

Millî Görüş hareketinin lideri, eski Başbakan Necmettin Erbakan

Türkiye'de özellikle Demokrat Parti ile başlayıp 1980 Askeri Darbesi sonrasında Anavatan Partisi ve Refah Partisi ile devam ettirilen ve Adalet ve Kalkınma Partisinin devamcısı olduğunu öne sürdüğü çizgi İslami muhafazakâr anlayışın siyaseten kendini yakın gördüğü tarihsel arka plandır. Türkiye'deki muhafazakâr anlayışın Kemalizm karşıtlığı üzerinden kendini tanımladığı da öne sürülmektedir.[4] Bunun yanı sıra Türkiye'deki muhafazakârlık anlayışının İslamcılık ve milliyetçilik ile fazla iç içe geçmiş olmasından dolayı bağımsız bir görüş olamadığı da söylenebilir.[5] Türkiye'deki muhafazakâr liderlerin giderek otoriter bir anlayışa savrulduğu öne sürülmektedir.[6] Türkiye'deki muhafazakârların tartıştığı ve savunduğu konular arasında ahlaki ve toplumsal yapının gidişatı, kültürel mirasın korunması, geleneğin ihyası, Batı merkezli anlayışların reddi veya nasıl topluma adapte edileceği sorgulaması, İslam'ın Türkiye toplumundaki yeri ve önemi, Osmanlı kültürü ve mirasına bakış ile Kemalist dönemin yanlışlarının düzeltilmesi gibi konular yer almaktadır.[7]

Toplumda muhafazakârlık

2006 yılında kendisini "muhafazakâr değil" olarak tanımlayanların oranı %12,6 iken bu oran 2012'de %8,6'ya gerilemiştir.[8] Son araştırmalarda kendisini muhafazakâr olarak tanımlayanların oranının ise 2013'te %39,2 iken 2015 yılında %20,7'ye gerilediğini göstermektedir.[9]

Siyasi partiler

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Nuray Mert - İdris Küçükömer ve Türkiye'de sağ-sol meselesi - Radikal - 05.06.2007". 6 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016. 
  2. ^ "Turkey: from conservative democracy to popular authoritarianism | openDemocracy". opendemocracy.net. 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016. 
  3. ^ "Radikal - Türk tipi muhafazakârlığın 10 temel özelliği". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016. 
  4. ^ "Turkey's Liberals, Religious Conservatism, and Kemalism". turkeyanalyst.org. 17 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016. 
  5. ^ "The New York Times". nytimes.com. 29 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2016. 
  6. ^ "Turkey's Creeping Authoritarianism: Is the Resistance Enough?". huffingtonpost.com. 17 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2016. 
  7. ^ Piri Medya. "Millet biziz, devlet biz - SERDAR TUNCER". yenisafak.com. 17 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2016. 
  8. ^ "Conservatism in Turkey becomes more mainstream, survey shows - LOCAL". hurriyetdailynews.com. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2016. 
  9. ^ "Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması – Kantitatif Araştırma Özeti" (PDF). TÜRKİYE ARAŞTIRMALARI MERKEZİ, Kadir Has Üniversitesi. 4 Şubat 2016. 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Temmuz 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Adalet ve Kalkınma Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Adalet ve Kalkınma Partisi, 14 Ağustos 2001 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "AK PARTİ" şeklindedir. Simgesi ampuldür. TBMM'de 265 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Refah Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–1998)

Refah Partisi, Millî Görüş hareketinin 12 Eylül Darbesi'nden sonra kurulan siyasi partisi. 1987'de genel başkanlığa Necmettin Erbakan getirildi. 1991 seçimlerinde meclise girdi. 1995 seçimlerinden birinci parti olarak çıktı. 1997'de Refahyol Hükûmetini kurdu. "Lâik Cumhuriyet ilkesine aykırı eylemleri" gerekçesiyle, 16 Ocak 1998'de Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Anavatan Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2009)

Anavatan Partisi, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. Resmî kısaltması "ANAP" şeklindedir. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmış, 1996 ile 2002 yılları arasında da çeşitli koalisyon hükûmetlerinin içinde yer almıştır. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İdris Küçükömer</span> Türk akademisyen, ekonomist ve filozof

İdris Küçükömer, Türk iktisatçı ve düşünür. Kemalist ideolojiye, tek parti dönemine dair eleştiriler getirdi ve bununla beraber Türkiye'de sağ ve sol kavramlarının ters oturduğunu, CHP'nin aslında sağ bir parti olduğunu iddia etmesi ile ünlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

Muhafazakârlık veya tutuculuk, geleneksel toplumsal etmenlerin korunmasını destekleyen politik ve toplumsal felsefedir. Daha belirgin bir anlamda ilgili toplumun içinde bulunduğu çağın gereklerini göz ardı etmeksizin, geçmişten gelen tarihsel, kültürel ve uygar birikimlerini kaybetmeden, kısaca öz dinamiklerinin değişmesine karşı direnç gösteren, toplumsal-kültürel değerlerin korunmasını savunan politik bir görüştür.

Mustafa Rüştü Taşar, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Parti (2007)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Demokrat Parti, 23 Haziran 1983 tarihinde kurulan, 27 Mayıs 2007 tarihinde Demokrat Parti adını alan, Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DP" şeklindedir. Simgesi kırattır. TBMM'de 3 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel Başkanı Gültekin Uysal'dır. Yargıtay kayıtlarına göre Türkiye'de kayıtlı olan en eski kuruluşlu siyasi partidir.

Merkez sağ, siyasi spektrumun sağında yer alırken merkeze daha yakındır. Merkez sağ partiler genellikle liberal demokrasiyi, kapitalizmi, piyasa ekonomisini, özel mülkiyet haklarını ve az ölçekte bir refah devletini destekler. Merkez sağ oluşumlar muhafazakârlığı ve ekonomik liberalizmi desteklerken sosyalizm ve komünizme karşı çıkarlar.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki siyasi partiler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki siyasi partiler listesi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki siyasi partilerin listelendiği maddedir.

Türkiye'de merkez sağ, uzun süreler boyunca iktidarda kalan ve önemli bir siyasi düşünce olarak kabul edilir. 2007 tarihine kadar Türkiye'de merkez sağ kabul edilen partiler Anavatan Partisi ve Doğru Yol Partisiydi. 27 Mayıs 2007 tarihinde DYP kendini kapatarak Demokrat Parti ismini aldı. ANAP ile DP'nin birleşerek genel seçimlere girecekleri düşünülürken, parti liderlerinin görüşleri yüzünden gerçekleşmedi. 22 Temmuz 2007 seçimlerine Demokrat Parti tek başına katıldı ve %5,42 oy ile merkez sağın en düşük oy oranını elde etti. 22 Temmuz 2007 seçimlerinden sonra iktidarda bulunan Adalet ve Kalkınma Partisi yeni "merkez sağ" parti olarak gösterilmeye başlandı. 2009 yılında kurulan ve faaliyetlerine devam eden Merkez Sağ Hareketi ise bu siyasi ekolün felsefesini yeniden tanımlamak üzere çalışmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Millî Görüş</span> İslamcı ve muhafazakâr ideoloji

Millî Görüş veya Erbakancılık, Necmettin Erbakan tarafından kurulan, 1969 yılında "Bağımsızlar Hareketi" ile başlayan ve ilk olarak Millî Nizam Partisi ile partileşerek günümüze kadar gelen İslamcı ideoloji ve siyasi akım. Günümüzde Türkiye'de Yeniden Refah Partisi ile Saadet Partisi resmî olarak Millî Görüş ideolojisini benimsemektedir. Ancak her iki parti de Millî Görüş'ün tek temsilcileri olduklarını iddia edip birbirlerini Millî Görüş'e karşı ihanetle suçlamaktadırlar.

Sosyal bilimlerde, siyasi ideoloji, belirli bir toplumsal hareketin, kurumun, sınıfın veya büyük bir grubun etik ideallerini, prensiplerini, doktrinlerini, mitlerini veya sembollerini açıklayan ve toplumun nasıl çalışması gerektiğini ve belirli bir toplumsal düzen için bazı siyasi ve kültürel bir plan sunan bir dizi fikirler bütünüdür. Siyasi ideoloji, gücün nasıl dağıtılması gerektiği ve hangi amaçlar için kullanılması gerektiği konularıyla ilgilenir. Bazı siyasi partiler belirli bir ideolojiyi sıkı bir şekilde takip ederken diğerleri genel olarak ilgili ideolojiler grubundan ilham alabilir, ancak belirli bir ideolojiyi açıkça benimsemezler. Bir ideolojinin popülaritesi, bazen çıkarları doğrultusunda hareket eden ahlaki girişimcilerin etkisiyle de ilgilidir. Siyasi ideolojilerin iki boyutu vardır: (1) hedefler: toplumun nasıl organize edilmesi gerektiği; ve (2) yöntemler: bu hedefe ulaşmanın en uygun yolu.

Liberal muhafazakârlık, özel mülkiyet, serbest ekonomi girişimciliği ile halkın geleneksel, kültürel ve ahlaki değerlerini yönetime dahil eden; anayasal ve temsili hükûmeti savunan muhafazakâr bir siyasi ideolojidir.

Sosyal muhafazakârlık, sosyal çoğulculuk yerine geleneksel güç yapılarına vurgu yapan bir politik felsefe ve muhafazakârlık çeşididir. Kuzey Amerika'daki sosyal muhafazakârlık, 1800'lerin başında, William Wilberforce ve Abraham Lincoln tarafından ifade edildiği gibi, köleliğin, Hristiyanlık ve anayasa karşıtı yönlerine bir tepki olarak yükseldi. Ayrıca alt sınıf Protestan Amerikalıların ekonomik güvensizliği, McCarthycilik ve sosyal kurumlara yönelik diğer zorluklarla da uğraştılar. Sosyal muhafazakârlar genellikle sosyal konuların örgütlenmesini ve siyasallaştırılmasını desteklediler.

Millî muhafazakârlık, millî kimlik ve kültürel kimliğin korunmasına odaklanan muhafazakârlığın milliyetçi bir çeşididir. Millî muhafazakârlar genellikle milliyetçiliği geleneksel kültürel değerleri, aile değerlerini ve göçmen karşıtlığı destekleyen muhafazakâr duruşlarla birleştirir. Millî muhafazakârlık, ulusal veya ulusçu muhafazakârlık olarak da isimlendirilir.

Muhafazakâr demokrasi, Türkiye'deki Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarının kendi siyasi ideolojisini ve politik pozisyonunu tanımlama şeklidir.

Aşağıdaki liste, dünya genelinde siyasi partiler ve gruplar tarafından kullanılan sembol ve işaretlerin bir örneğidir. Bazı semboller, dünya genelinde belirli bir ideoloji ya da hareketi ifade etmek amacı ile, bazıları ise belirli ideolojileri destekleyen partilerce ortak olarak kullanılmaktadır. Diğer simgeler ise, bölgesel farklılıklar gösterebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Erdoğanizm</span> muhafazakâr ve totaliter ideoloji

Erdoğanizm veya Tayyipçilik, 2003'te Türkiye Başbakanı ve 2014'te Cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan'ın siyasi idealleri ve gündemi için kullanılan bir terimdir. Karizmatik otoriteden önemli derecede türetildiği ifade edilen destekle Erdoğanizm'in, Kemalizm'i tehdit ettiği ve Erdoğan'ın, Atatürk'ten sonra Türkiye tarihindeki en güçlü kişilik olduğu belirtilmektedir.

Büyük çadır veya geniş kapsamlı taraf, siyasette seçmenleri farklı bakış açıları ve ideolojilerden çekmeyi amaçlayan bir tür siyasi oluşum. Bu anlayış belirli bir ideolojiyi savunan ve bu ideolojiye bağlı olan seçmenleri arayan diğer partilerin aksine çeşitli ideolojilerden oluşan bir parti anlayışıdır. Tüm siyasi görüşlerin desteklenmesini amaçlamaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.