İçeriğe atla

Türkistan hamam böceği

Shelfordella lateralis
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Arthropoda
Sınıf:Insecta
Takım:Blattodea
Familya:Blattidae
Alt familya:Blattinae
Cins:Shelfordella
Tür: S. lateralis
İkili adlandırma
Shelfordella lateralis
(Walker, 1868)
Sinonimler
  • Periplaneta lateralis Walker, 1868
  • Blatta (Shelfordella) lateralis (Walker, 1868)
  • Periplaneta tartara Saussure, 1874
  • Shelfordella tartara (Saussure, 1874)
  • Shelfordella ahngeri Adelung 1910
  • Shelfordella tartara v. zarudnyi Adelung, 1910
  • Paralobotoptera sillemi Hantisch, 1935

Türkistan hamamböceği veya bilimsel adıyla Shelfordella lateralis[1][2] Kuzey Afrika ile Orta Asya arasında dağılım gösteren bir hamam böceği türüdür.[3][4] Yetişkinler 3 cm'ye kadar büyüyebilir. Erkekler kahverengimsi turuncu veya kırmızı renkli ve ince yapılıdır. Erkeklerin dişileri kendilerine çeken ve uçmalarını sağlayan uzun ve sarımsı kanatları vardır.[5] Erkeklerden daha geniş olan dişilerin rengi koyu kahverengi veya siyahtır. Dişilerin üzerinde krem rengi işaretler ve kanatlarının kenarlarında krem rengi şeritler bulunmaktadır. Erkeklerden daha geniş olan dişilerin kısa ve körelmiş kanatları vardır. Larvalar ön taraftan kahverengi, arka taraftan siyah renklidir ve kanatsızdır.

Yetişme ortamı

Türkistan hamam böcekleri, Alman ve kahverengi şeritli hamam böceklerinin[5][6] aksine, genelde evlere girmeyen ve açık alanda yaşayan bir hamam böceği türüdür.[4] Bununla birlikte belirli bölgelerde veya tropikal yerlerde, önemli bir iç mekan zararlısı haline gelebilirler. Uçabilen erkek hamam böceklerine dişilere kıyasla evlerde daha sık rastlanmaktadır. Arabistan'da yaşayan Türkistan hamam böcekleri nemli oyuklarda, çöl çiftliklerinde ve vadilerdeki taşların altında görülür. Tür, geceleri beslenirler.[7]

Yayılımı

Türkistan hamam böceklerine en çok Orta Asya, Kafkas Dağları ve Kuzeydoğu Afrika'da rastlanır. Ayrıca Afganistan, Azerbaycan, Mısır, Hindistan, İran, Irak, İsrail, Ürdün, Keşmir, Libya, Filistin, Pakistan, Suudi Arabistan, Sudan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Amerika Birleşik Devletleri'nde (egzotik olarak) görülebilirler.[8][9]

Kullanımları

Hayvan gıdası

ABD'de, Türkistan hamam böcekleri bazen evcil sürüngenleri ve diğer böcekçilleri beslemek için kullanılır. Türkistan hamam böceği düz yüzeylere tırmanamadığı ve oyuk yapamadığı için hayvan gıdası olarak tercih edilir.[3] Hamam böcekleri, cırcır böceklerine kıyasla daha sessiz, daha az masraflı ve daha uzun ömürlü olduğu için on yıllardır hayvan gıdası olarak kullanılmaktadır.[10] Türkistan hamam böcekleri İnternet üzerinden hayvan yemi olarak satılmaktadır. Bu durum, türün yeni habitatlara yayılma sürecini hızlandırabilir.

Böcekçillerin özel beslenme gereksinimleri hakkında güvenilir bilgiler yetersiz olsa da, Türkistan hamam böcekleri, cırcır böcekleri gibi yüksek proteinli ve düşük yağ oranı içeren bir besin bileşimi sağlar. Bu açıdan un kurtlarına kıyasla daha besleyicidir.[1] Canlı hamam böceğinin bağırsak içeriği, diyetine bağlı olarak, bağırsağı boş olan bir hamam böceğinden bulunmayan temel besinleri içerebilir.

Türkistan hamam böcekleri B12 vitamini bakımından zengindir.[11]

Parazit olarak

Shelfordella lateralis, Irak'ta yaygın olarak görülen parazitik yaban arısı Ampulex assimilis'in larvalarını yerleştirdiği bir böcek türüdür. Yetişkin bir yaban arısı hamam böceğini sokar, anteniyle onu yuvasına çeker ve yumurtalarını hamamböceğinin orta ayağının uyluk kemiğine bırakır ve ardından yuvayı toprakla kapatır. Larvalar yumurtadan çıktıktan sonra hamam böceğinin içine girer ve hamam böceğinini bedeninin zombi olarak kullanır.[12]

Galeri

  • Pek sağlıklı olmayan, açık renkli, yetişkin bir dişi
    Pek sağlıklı olmayan, açık renkli, yetişkin bir dişi
  • Yetişkin erkekler
    Yetişkin erkekler
  • Ootheca
    Ootheca
  • Türkistan hamam böceği larvası (erkek)
    Türkistan hamam böceği larvası (erkek)
  • Dişi Türkistan hamam böceği larvaları. Renk ve desenleri değişkenlik gösterebilir.
    Dişi Türkistan hamam böceği larvaları. Renk ve desenleri değişkenlik gösterebilir.
  • Larva
    Larva
  • Yakın zamanda deri değiştirmiş bir larva
    Yakın zamanda deri değiştirmiş bir larva

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b Oonincx (2012). "An Investigation Into the Chemical Composition of Alternative Invertebrate Prey" (PDF). Zoo Biology. 31 (1): 40-54. doi:10.1002/zoo.20382. ISSN 0733-3188. PMID 21442652. 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Mart 2021. Oonincx, D.G.A.B.; Dierenfeld, E.S. (2012). "An Investigation Into the Chemical Composition of Alternative Invertebrate Prey" 21 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF). Zoo Biology. 31 (1): 40–54. doi:10.1002/zoo.20382. ISSN 0733-3188. PMID 21442652.
  2. ^ "BioLib – Shelfordella lateralis (Red Runner Cockroach)". BioLib. 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2013. 
  3. ^ a b Mohan (9 Aralık 2013). "Military, not the Internet, blamed for invasive cockroach". Los Angeles Times. 10 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2013. Mohan, Geoffrey (9 December 2013). "Military, not the Internet, blamed for invasive cockroach" 10 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Los Angeles Times. Retrieved 13 December 2013.
  4. ^ a b Kim (December 2013). "Life History and Biology of the Invasive Turkestan Cockroach (Dictyoptera: Blattidae)". Journal of Economic Entomology. Entomological Society of America. 106 (6): 2428-2432. doi:10.1603/ec13052. PMID 24498744. Kim, Tina; Rust, Michael K. (December 2013). "Life History and Biology of the Invasive Turkestan Cockroach (Dictyoptera: Blattidae)". Journal of Economic Entomology. Entomological Society of America. 106 (6): 2428–2432. doi:10.1603/ec13052. PMID 24498744.
  5. ^ a b Insects of the Southwest. Fisher Books. 1994. ss. 5-6. ISBN 978-1-55561-060-9. Erişim tarihi: 13 Aralık 2013. Floyd G. Werner; Carl E. Olson (1994). Insects of the Southwest. Fisher Books. pp. 5–6. ISBN 978-1-55561-060-9. Retrieved 13 December 2013.
  6. ^ Public Health Significance of Urban Pests. World Health Organization. 2008. s. 35. ISBN 978-92-890-7188-8. 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2013. 
  7. ^ Insects of eastern Arabia. Macmillan. 1987. s. 26. 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2013. 
  8. ^ "Species Shelfordella lateralis (Walker, 1868): Blattodea Species File". Species File. 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2013. Asia (central); Caucasus Mountains; Azerbaijan; Afghanistan; Iran; Kashmir; Iraq; Africa (northeastern Africa); Canary Islands; Egypt; Palestine; Israel; United Arab Emirates; Saudi Arabia; Sudan; Libya; USA [adventive] 
  9. ^ Atkinson (1991). "Catalog and atlas of the cockroaches (Dictyoptera) of North America north of Mexico". Miscellaneous Publications of the Entomological Society of America. Entomological Society of America (78). ISSN 0071-0717. "Distribution. Egypt, Libya, Sudan, Saudi Arabia, Israel, Jordan, Iraq, Iran, Pakistan, India, southern USSR. United States: Arizona: Maricopa, Pima; California: San Joaquin; Texas: El Paso. 
  10. ^ Jacobi. "The Perfect Roach — Blatta lateralis (The Turkestan roach or red-runner)". Arachnoculture E-Zine (5). Michael Jacobi's Exotic Fauna. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2013. 
  11. ^ Schmidt (2018). "Determination of vitamin B12 in four edible insect species by immunoaffinity and ultra-high performance liquid chromatography". Food Chemistry. 281: 124-129. doi:10.1016/j.foodchem.2018.12.039. PMID 30658738. 
  12. ^ Smithsonian Miscellaneous Collections. Smithsonian Institution Press. 1961. s. 257. 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2013.  Alt URL

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Böcek</span> eklembacaklılar sınıfı

Böcekler eklem bacaklılar (Arthropoda) şubesinin sınıfı ve tür ve takson bakımından en kalabalık hayvan sınıfıdır. 1.000.000'dan fazla olan tür sayılarıyla Dünya'daki en fazla türe sahip canlılardır. Dünya'nın hemen hemen her yerinde bulunur ve bazen çok yoğun popülasyonlarda görülebilirler. Her yıl birkaç bin böcek türü tanımlanmaktadır. Toplam tür sayısının 2.000.000 ila 30.000.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. Tür, cins, familya gibi taksonomik kategoriler bakımından 6-10.000.000 sayıya ulaşırlar ve Dünya'daki hayvanların %90 kadarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Entomoloji</span> böcekleri inceleyen bilim dalı

Entomoloji böceklerin bilimsel çalışmasıdır ve zoolojinin bir dalıdır. Geçmişte böcek terimi daha az spesifikti ve tarihsel olarak entomolojinin tanımı, örümceğimsiler, çok bacaklılar ve kabuklular gibi diğer eklembacaklı gruplarındaki hayvanların incelenmesini de içerirdi. Bu daha geniş anlam, gayriresmi kullanımda hala karşılaşılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kelebek</span>

Kelebek, böceklerin, pul kanatlılar veya kelebekler (Lepidoptera) takımının kanatlı fertlerine verilen genel ad. 150.000 kadar türü bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cırcır böceği</span>

Cırcır böceği, Gryllidae familyasını oluşturan parlak siyah renkli, yuvarlak iri başlı, kısa kanatlı, uzun antenli, böcek türlerinin ortak adı.

<i>Ateş böceği</i> böcek türü

Lampyris noctiluca veya Ateş böceği, Lampyris cinsine bağlı bir böcek türüdür. Dişiler biyolüminesans ile çiftleşmek için çekicilik sağlar. Işık parlaklığı erillere doğurganlıklarını göstermek için işaret görevi görür. Parlaklık yüksekliği daha çok ve büyük yumurta olduğundan, eriller genel olarak en parlak olana yönelim gösterirler. Bu sebepten ötürü, dişiler çiftleşmek için birbiri ile rekabet halinde olur.

<span class="mw-page-title-main">Yusufçuk</span>

Yusufçuk, odonata takımına ait, kanatlarını dinlenmeleri sırasında yanlara açık olarak yatay tutmalarıyla kızböceklerinden ayrılan bir alt takımdır. Büyük birleşik gözleri, güçlü saydam kanatları, göz alıcı renkleri ve uzunca vücutlarıyla tanınırlar. Vücutları kuvvetli yapıda ve hiçbir zaman düz değildir. Hareketleri daha hızlı ve devamlıdır. Bağırsak solunumu yaparlar. Göller ve durgun sularda sıkça bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">Denizyıldızı</span> Omurgasız ve derisi dikenli deniz canlısı

Denizyıldızı, hayvanlar âleminin derisi dikenliler şubesine bağlı Asteroidea sınıfından olan deniz omurgasızlarına verilen ortak addır. Dünya üzerinde, tropikal bölgelerden soğuk kutup denizi sularına kadar deniz tabanında 1.500 kadar denizyıldızı türü bulunur. Deniz kıyısından 6.000 m derinliğe kadar olan bölgede yaşarlar.

<i>Blattella germanica</i> Hamam böceği türü

Blattella germanica, Blattella cinsine bağlı bir böcek türüdür. Yaklaşık 11 ila 16 cm uzunluğundadır.

<span class="mw-page-title-main">James Rothman</span>

James Edward Rothman, Amerika asıllı biyologdur. 2013 yılında Nobel ödülü kazanmıştır. Eğitimini 1971'de Yale Üniversitesi'nde tamamladı.

<span class="mw-page-title-main">Tür kompleksi</span> resmî olmayan takson gruplandırması

Tür kompleksi biyolojide görünüş olarak birbirine çok benzeyen ve aralarında ayrım yapılmasının oldukça güç olduğu ve bu ayrımların tam olarak ne olduğu belirli olmayan birbirleriyle yakın akraba türlerden oluşan bir grubu anlatmak için kullanılan terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Sinir kanatlılar</span> böcek grubu

Sinir kanatlılar (Neuroptera), karıncaslanlarını, mantispidleri ve akrabalarını içeren bir böcek takımıdır. Bu grup yaklaşık 6.000 türden oluşmaktadır. Sinir kanatlılar, Sialidae, Corydalidae gibi familyaları da içerir. Neuropterida kladı içerisinde Megaloptera ve Raphidioptera gruplarıyla kardeş taksondur.

<span class="mw-page-title-main">Yaprakarıları</span> zar kanatlılar takımındaki Symphyta alt takımının böcekleri

Yaprak arıları; karıncalar, arılar ve yaban arıları ile birlikte Zar kanatlılar takımındaki Symphyta alt takımının böcekleridir. Yaprakarıları özellikle, bilinen yaklaşık 7.000 tür içeren en büyük üst aile olan Tenthredinoidea üst ailesi ile ilişkilidir; bütün alt takımda ise 800'den çok cins içerisinde yaklaşık 8000 tür tanımlanmıştır. Symphyta alt takımı, Hymenoptera takımındaki çeşitli bazal gruplardan oluşan parafiletiktir.

<span class="mw-page-title-main">Oynak sinek</span>

Oynak sinek, Empididae sinek ailesinden bir dans sineği türüdür. Empis cinsinin Kritempis alt cinsine dahil edilmiştir. Erkekler 75-93 milimetre (2,95-3,66 in), dişiler 75-102 milimetre (2,95-4,02 in) milimetre arasında değişir. Erkeğin karnı kahverengidir ve kanatları hafif kahverengi ve bulanık görünür. Dişinin karnı gri renktedir ve kanatları açıktır. Oynak sinek, çalılarda yaşar, çeşitli Rosaceae türleri, çeşitli Asteraceae türleri ve Heracleum sphondylium nektarıyla beslenir; diğer böceklerle de beslenirler.

<i>Leptusa</i>

Leptusa, Homalotini oymağına bağlı bir hayvan cinsidir. Bu cinsin türleri en yoğun olarak Türkiye'nin kuzeydoğusunda görülür. Cinsin 9 türü Rize'de, 7 türü Trabzon'da, 5 türü Ordu'da, 4 türü Artvin'de, 4 türü Gümüşhane'de, 4 türü Giresun'da, 3 türü Samsun'da, 3 türü Kocaeli'de ve 3 türü Sakarya'da görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Holozoa</span>

Holozoa, hayvanları ve en yakın tek hücreli akrabalarını içeren ancak mantarları hariç tutan bir canlı grubudur. Holozoa ayrıca tunik cinsi Distaplia için kullanılan eski bir isimdir.

<i>Arenivaga bolliana</i> Böcek türü

Arenivaga bolliana, Arenivaga cinsine bağlı bir böcek türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan hamam böceği</span> Nemli ve sıcak ortamlarda görülen büyük bir hamam böceği türü

Amerikan hamam böceği en yaygın hamam böceği türüdür ve genellikle zararlı olarak kabul edilirler. ABD'nin belirli bölgelerinde halk arasında su böceği olarak da bilinir ancak suda yaşamadığı için gerçek bir su böceği değildir. Gemi hamam böceği, kakerlac ve Bombay kanaryası gibi isimleri de mevcuttur. Genellikle bir palmetto böceği olarak yanlış tanımlanır.

<i>Periplaneta</i> Hamam böceği cinsi

Periplaneta, Blattidae familyasına bağlı bir böcek cinsidir.

Vitisma, Corydiidae familyasına bağlı bir böcek cinsidir.

Homoeogamia, Corydiidae familyasına bağlı bir böcek cinsidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.