İçeriğe atla

Tübetey

Kırım-Tatar tübeteyi

Tübetey, geleneksel erkek Tatar şapkası.

Tatarca "üst" anlamına gelen tübä kelimesinden türemiştir; baş üstüne giyilen şapka anlamına gelir.[1] Yalnız Tatarlarda değil, Orta Asya'dan İran'a kadar Müslümanların bulunduğu her yerde, her yaşta erkek tarafından kullanılan bir baş giyimidir. Tarihte çeşitli Türk boyları tübetey giymiş; bu başlık "Taqıya, täxyä, tübetey, kelepüş, doppa gibi adlarla da anılmıştır.[1]

Özbekistan pulunda tübetey

Çoğunlukla kadifeden, satenden ve bunlara benzer nitelikli kumaşlardan dikilir. Günlük hayatta kullanılan tübeteyler nakışsızdır. Özel günlerde üzeri ipek, altın veya gümüş sicimlerle işlenen, inci ve çeşitli boncuklarla süslenen tübeteyler kullanılır. Tübeteyi süslemek için kullanılan motifler temelde bitki ve çiçek dünyasından alınır. En sık kullanılan motif, tepede çiçek demeti ve kenarında sıralı çiçeklerden oluşan kenar şeritleridir. Kenardaki motifler sağlığın her taraftan korunduğunu, tepedeki çiçekler ise aile mutluluğunu tasvir eder.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c Çetin, Çulpan Zaripova. "Kazan Tatarlarında Giyim-Kuşam Kültürü" (PDF). www.sosyalarastirmalar.com. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt 1-2 Kış 2008. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anıtkabir</span> Türkiyenin kurucusu Atatürkün Ankaradaki anıt mezarı

Anıtkabir, Ankara'nın Çankaya ilçesinde yer alan ve Mustafa Kemal Atatürk'ün anıt mezarını içeren komplekstir. Emin Onat ile Orhan Arda'nın tasarımı olan Anıtkabir'in 1944'te başlanan inşası 1953'te tamamlanmıştır. Anıt mezar binası başta olmak üzere çeşitli yapı ve anıtların yanı sıra Barış Parkı olarak adlandırılan ağaçlık alandan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Baklagiller</span> Fabales takımından çoğunu otsu bitkilerin oluşturduğu çalı ve ağaç türlerini de içeren büyük bir familya

Baklagiller (Fabaceae), Fabales takımından çoğunu otsu bitkilerin oluşturduğu çalı ve ağaç türlerini de içeren büyük bir familya.

<span class="mw-page-title-main">İshak Paşa Sarayı</span> Tarihî saray

İshak Paşa Sarayı; Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinde bulunan bir saraydır. Yapımına 1685 yılında başlanan ve 1784'te tamamlanan saray; içinde barındırdığı cami, türbe, kütüphane, mahzenler, koğuşlar, harem ve selamlık bölümleri ile büyük bir yapı kompleksidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilmesine karşın genel olarak Selçuklu mimarisinden izler taşıyan İshak Paşa Sarayı'nda; Batı kökenli barok, gotik, rokoko ve ampir gibi sanat akımlarının etkileri de gözlemlenir. 2000 yılından beri UNESCO'nun Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kırınım</span>

Kırınım ya da difraksiyon, ışık, ses ve radyoelektrik dalgaların karşılaştığı bâzı engelleri dolanarak geçmesi anlamında kullanılan terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Çınargiller</span>

Çınargiller (Platanaceae), hamamelidales'e ait 5 familyadan biridir. Platanaceae (Çınargiller) soğuğa ve kirli havaya dayanıklı uzun ömürlü bitkilerdir. Işık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürebilirler (fotosentez). Kök çok güçlüdür. Budamaya oldukça dayanıklıdır. Yaprakları tozdan ve gazlardan fazla etkilenmediklerinden büyük endüstri şehirlerinin caddelerinde, park ve bahçelerde fazla görünmektedir. Platanaceae (Çınargiller) ailesinin sadece bir cinsi (Platanus) vardır. Bu cins 6-10 m uzunluğuna sahiptir. Çınarlar (Platanus), kuzey Yarım kürenin ılıman ve subtropikal bölgelerinde doğal olarak yetişen ve 25-30 m boylarında kışın yapraklarını döken bir ağaçtır. Tüm türlerde, çiçekler yoğun küçük çiçek grupları olarak büyür. Platanus occidentalis (Amerikan çınar) ve P. orientalis ; iki tür melezleştirildi ve ekili çınarların çoğu melez kökenli olabilir. Bütün üyeleri Platanus cinsinde toplanmıştır. Platanus'un taksonomik pozisyonunun, genellikle çiçek ve çiçeklenme yapısına dayanarak, Rosaceae'nin daha ilkel üyelerine yakın bir yerde olduğu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Başörtüsü</span> başa örtülen bez

Başörtüsü, başı özellikle saçları yıpratıcı dış etkenlerden korumak, örtünmeyi sağlamak, tanınmamak için kullanılan, başın üst kısmının çoğunu ya da tamamını kaplayan bir çeşit örtü ve giysi.

Çini, bir yüzü sırlı, su geçirmez bir tabaka veya cam ile seramiğin ateşle birbirine kaynaştırılması sonucu ortaya çıkan levhadır.

<span class="mw-page-title-main">Akantus (süsleme)</span> Antik Yunan mimarisinde sütun başlarını süslemek üzere kullanılan bir bitki figürü

Akantus ya da akant, Antik Yunan mimarisinde sütun başlarını süslemek üzere kullanılan bir bitki figürüdür.

Yağcıbedir halıları, özellikle Balıkesir'in Sındırgı ve Bigadiç köylerinde, Yörükler tarafından dokunan ve önemli kültürel değere sahip motifleri olan bir halı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Tezhip</span> süslemeli el yazması

Tezhip kelimesi, Arapça zeheb (altın) kökünden türemiş olup, ‘altınlamak’ anlamına gelir. Çoğulu olan “tezhibat” “altınlama süslemeler” demektir. Tezhip günümüzde daha çok İslam kökenli kitap bezeme sanatlarına verilen addır. Tezhip sanatını icra eden erkeklere müzehhip kadınlara müzehhibe adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Basma</span>

Basma, çeşitli basit ve karmaşık desenlerin, baskı yoluyla, pamuklu bezayağı kumaşa uygulanmasıyla elde edilen desenli kumaşlara verilen isimdir. Baskı, boyaların beyazlatılmış kumaşa baskı şablonları yardımıyla desene göre, üst üste uygulanmasıyla gerçekleşir.

<span class="mw-page-title-main">Ballıbabagiller</span> bitki familyası

'Lamiaceae, Labiatae veya Türkçe adıyla 'Ballıbabagiller; 236 cins ve 7,280 tür ile temsil edilir ve dünya çapında özellikle ılıman kuşakta yayılış gösteren bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dantel</span>

Dantel, her türlü iplikle örülen veya bir kumaşın kenarına işlenen, türlü biçimde ince ve ağ görünümünde örgü çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">İzmit Saat Kulesi</span> Kocaelinin İzmit ilçesinde bulunan bir saat kulesi

İzmit Saat Kulesi ya da diğer adıyla Kocaeli Saat Kulesi, Kocaeli'nin merkezi İzmit'te yer alan bir saat kulesidir. Hem ilin hem de şehrin sembolleri arasındadır.

Tozlaşma ya da polenleşme, bitkinin erkek organında üretilen polenlerin çeşitli nedenlerle dişi organın tepecik bölümüne yapışması olayına denir. Böylece tepeciğe yapışan polenler, dişicik borusundan yumurtalığa iner döllenme meydana gelir. Döllenmiş yumurtaya zigot denir. Zigot gelişerek embriyoyu oluşturur. Bu polenlerin dişicik borusuna taşınması hava, su ve böceklerle olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Madagaskar arması</span> Ulusal arma

Madagaskar arması, Afrika ülkesi Madagaskar tarafından kullanılan resmî devlet armasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Başdurak Camii</span> İzmir, Türkiyede bir cami

Başdurak Camii, İzmir'in Konak ilçesinde bulunan, Kemeraltı Çarşısı'nın ana güzergâhlarından olan Anafartalar Caddesi üzerindeki cami.

Kemeraltı Camii, İzmir'in Konak ilçesinde bulunan, adını içinde bulunduğu Kemeraltı Çarşısı'ndan alan, çarşının ana güzergahlarından olan Anafartalar Caddesi üzerindeki camidir. Yusuf Çavuşzade Ahmet Ağa Camii ve Mûsâ Bâlî Camii olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Seccade</span>

Seccade, İslamiyet'te ibadete yardımcı olmak için kullanılan, üzerinde namaz kılmak üzere kumaş, halı, hayvan postu, hasır gibi malzemelerden yapılmış özel yer yaygısı.

Botanik sözlüğü