İçeriğe atla

Tîroj

Tirej ile karıştırılmamalıdır.
Tîroj
Derginin Ocak-Şubat 2016 sayısı kapağı
EditörSongül Özkan
Yazı işleri müdürüBülent Ulus[1]
Sıklıkİki aylık
Tiraj3000[2] (2006)
YayımcıEvrensel Basım Yayın
İlk sayı2003
Son sayı
— Sayı		29 Ekim 2016
82
ÜlkeTürkiye
DilKürtçe
Türkçe
Websitehttp://www.tiroj.net
ISSN[1] 1305-4775[1]
OCLC numarası1030933847[1]

Tîroj, Evrensel Basım Yayın tarafından Türkçe ve Kürtçe olarak iki dilde[3] iki ayda bir yayınlanan kültür, sanat, edebiyat ve siyaset dergisi.[2][4][5]

Hakkında

'Işık hüzmesi' anlamına gelen 'tiroj'un[6] ilk sayısı 2003 Nevruz'unda yayımlanmaya başlandı.[7][8][9] İki aylık periyodlarla Kürtçe ve Türkçe olarak yayımlandı.[10]

Dergi yazarlarından Berken Bereh ilk sayıda kültür ve sanat dergisi olarak yayına başladıklarını ve ağırlıkla Kürt halk kültürünün yayın organı olacaklarını, "emperyalist kültür kuşatmasına karşı ulusal ve demokratik halkçı kültürü" savunacaklarını, evrensel ve yerel düzeydeki ilişkinin ilerletilmesini hedeflediklerini açıkladı.[9]

Nisan 2016 itibarıyla 79 sayı yayımlanan dergide tarih tartışmalarının yanı sıra şiirler, öyküler, gezi, sergi, sinema-belgesel, mimari yazıları, tarih okumaları, resim, fotoğraf ve karikatürler de yer almaktadır.[11] Derginin dosyalarında Selim Temo, Ayşe Hür, Sezai Sarıoğlu, Fehim Işık, Amed Dicle gibi isimlerin yazıları, Arjen Arî gibi şairlerin şiirleri yer alır.[12][13]

Gençliğin Mücadelesi ve Örgütlenmesi Üzerine kitabında dergiye ilişkin şu görüşlere yer verilir: "Üniversitelerin tarih, edebiyat, felsefe, sosyoloji, halkbilimi gibi bölümlerinde özel olarak ele alınması, bu bölümlerde Kürt kimliği, dili ve kültürüne dair yayılmaya çalışılan gerici fikirlere karşı mücadelede bir silah olarak değerlendirilmesi, Tiroj'un sadece Kürtlerin değil tüm üniversitenin tartışacağıbir dergi olmasını sağlayacaktır."[14]

82 sayı yayınlayan dergi Ekim 2016'da kanun hükmünde kararname ile kapatıldı.[8]

Öykü yarışması

Dergi, Evrensel Kültür ile birlikte barış temalı öykü yarışması düzenledi. Türkçe ve Kürtçe dillerinde düzenlenen "Barış ve Kardeşlik" konulu öykü yarışmasına Türkçenin yanı sıra sadece Kurmanci lehçesi ile yazılan öyküler kabul edildi.[15] Yarışmanın Türkçe öykü jürisi, Aydın Çubukçu, Adnan Özyalçıner, Sennur Sezer, Özcan Karabulut, Gökhan Cengizhan ve Zeynep Aliye'den oluşurken, Kürtçe öykü jürisi; Hasan Kaya, Receb Dildar, Ayhan Geveri, Fevzi Bilge, Fehim Işık oldu.[16]

Kapatılması

29 Ekim 2016'da çıkarılan kanun hükmünde kararname ile aralarında çeşitli dergi, gazete ve haber ajansı ile birlikte kapatılmasına karar verildi.[17][18][19] Evrensel Kültür, Özgürlük Dünyası ve Tîroj’un bulunduğu binaya özel timler eşliğinde maliye ekipleri geldi ve dergi mühürlendi.[20] Dergi yönetimi karara yönelik bir açıklama yaptı: “Ülkenin yüz yıllık sorununun çözümüne kültür ve sanat mecrasından katkı sunmaya çalışan Tîroj, ‘terör’ parantezine alınmaya çalışılan ‘Kürt’ algısının, muazzam bir kültürel, sanatsal ve elbette politik realite olduğu gerçeğini yansıtmaya çalıştı. Dili vardı Kürdün; tarihi, edebiyatı, müziği, şiiri, resmi, sineması, yayıncılığı…"[21]

Kaynakça

  1. ^ a b c "Tiroj : kovara du mehi çandeyi huneri". TBMM Kütüphanesi. 17 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019. 
  2. ^ a b "Kürtçe dergilerde tiraj durumu". 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016. 
  3. ^ "Necmiye Alpay: Üyesi olduğum tek örgüt Barış Vakfı'dır". BBC. 12 Ekim 2016. 16 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019. ... Tîroj dergisi için yazmak istiyorum. İkidilli, sevdiğim bir dergidir. .. 
  4. ^ Akdağ, Yusuf. "Tiroj'u güçlendirme, yayınlararası bağı geliştirme." Özgürlük Dünyası. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2016. 
  5. ^ "Tîroj'da Kobanê dersleri". 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2015. 
  6. ^ "Tîroj". 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019. 
  7. ^ "Tîroj" (İngilizce). Kurdilit. 17 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019. 
  8. ^ a b "Anadilinde Dergiler ve Gazeteler". Bianet. 21 Şubat 2018. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019. 
  9. ^ a b Bereh, Berken. "Tîroj". Evrensel. 9 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2016. 
  10. ^ "Tiroj / İki Aylık Kültür Sanat Edebiyat Dergisi". 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019. 
  11. ^ "Tiroj Dergisi Mart-Nisan Sayısı Bayilerde". Buulke. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2016. 
  12. ^ "Tiroj sayıları". 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016. 
  13. ^ "Kürt şair Arjen Arî'nin şiir kitapları bir sette toplanıyor". 4 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019. 
  14. ^ Gençliğin Mücadelesi ve Örgütlenmesi Üzerine. Evrensel Basım Yayın. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2016. 
  15. ^ "Türkçe ve Kürtçe Öyküler Yarışacak". 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019. 
  16. ^ "Barışı Anlatın" Öykü Yarışması Sonuçlandı". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019. 
  17. ^ "World publishers decry Ankara's abuse of State of Emergency powers to shutter a 30th Turkish publishing house" (İngilizce). International Publishers Association. 10 Kasım 2016. 17 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019. 
  18. ^ "KHK ile yeni düzenlemeler". Al Jazeera Türk. 29 Ekim 2016. 30 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016. 
  19. ^ Sönmez, Burhan (7 Kasım 2016). "President Erdoğan is now targeting anyone who doesn't support him" (İngilizce). The Guardian. 14 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019. 
  20. ^ Evrensel Kültür, Tîroj ve Özgürlük Dünyası’na Mühür
  21. ^ "Tiroj: Normalleş(tir)mek istemiyorlar!". 3 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Yaşar Nabi Nayır, Türk şair, yazar ve yayıncıydı.

<i>Evrensel</i> (gazete) 7 Haziran 1995 tarihinden bu yana Türkiyede günlük yayımlanan bir gazete

Evrensel, 7 Haziran 1995 tarihinden bu yana Türkiye'de günlük yayımlanan bir gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Uzun</span> Kürt yazar ve edebiyatçı (1953–2007)

Mehmed Uzun, Kürt yazar.

Varlık, 15 Temmuz 1933'te Yaşar Nabi Nayır tarafından yayımlanmaya başlanan aylık sanat ve edebiyat dergisidir.

<span class="mw-page-title-main">Selim Temo</span> Kürt yazar

Selim Temo, Kürt şair, yazar, akademisyen ve çevirmen.

Rahmi Emeç, Türk gazeteci ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Cigerxwîn</span> Kürt şair (1903-1984)

Cigerxwîn ya da Cegerxwîn, Kürt Marksist şair, edebiyatçı, yazar ve tarihçi.

Kürt edebiyatı, Kürtçe ile yaratılmış sözlü ve yazılı edebi eserleri kapsayan edebiyat. İslam öncesi Kürt edebiyatına dair hiçbir bilimsel bulgu ve bilgi yoktur. Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesrin gelişmesi ise daha çok politik ve sosyal gelişmeler sayesinde olmuştur. Avrupa ülkelerine göçün artmasıyla birlikte yüzü kendi topraklarındaki gelişmelere dönük olan yeni bir tür sürgün edebiyatının da geliştiği görülmektedir.

Kürt enstitüleri, Kürt dili üzerine bilimsel araştırmalar yapmak ve yayınlar hazırlamak üzere değişik ülkelerde kurulmuş olan araştırma kurumlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zana Farqînî</span> Kürt dilbilimci

Zana Farqînî (d.1967) Kürt yazar, çevirmen ve dilbilimci.

Mehmet Atlı Kürt müzisyen. Mardin Artuklu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Modern Kürt müziğinin önemli temsilcileri arasında sayılmaktadır.

İbrahim Tenekeci, Türk şair.

<span class="mw-page-title-main">Berken Bereh</span> Kürt şair

Berken Bereh,, Kürt şair. Yayımlanmış altı şiir kitabı bulunan şairin şiirleri ilk olarak Tirej dergisinde yayımlandı. Ardından pek çok dergide şiirleri yayımlandı. 1999'da Kulîna kulîlkan ismiyle bir internet sitesi kurdu. Serwer Botî, Argeş Amedî ve Mem Bêtîr gibi mahlaslar da kullanıyor.

<i>Tirej</i>

Tirêj, 1979-1980 yılları arasında yayımlanan Kurmancca ve Zazaca edebiyat dergisidir. 1923'ten sonra Türkiye'de tamamı Kürtçe olarak yayınlanan ilk dergidir. Kırmanççada ilk modern edebi metinler, dilbilimci ve araştırmacı yazar Mehemed Malmîsanij tarafından Tîrêj dergisinde yayımlanmıştır. Devrimci Doğu Kültür Derneği (DDKD) çevresi tarafından hazırlanan dergide yazan isimler arasında F. Totani, Rojen Barnas gibi isimler vardır.

Evrensel Kültür, Aralık 1991'de Evrensel Basım Yayın tarafından Türkçe olarak yayınlanan aylık kültür, sanat ve edebiyat dergisi. Yayın yönetmenliğini Aydın Çubukçu yapmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Arjen Arî</span> Sanatçı

Arjen Arî, Kürt şair ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Evrensel Basım Yayın</span>

Evrensel Basım Yayın, 1988 yılında kurulan yayınevi. İstanbul merkezli yayınevinin Ocak 2017'de kanun hükmünde kararname ile faaliyeti durdurulmuştur.

Yeni A, 1 Nisan 1972 ile Haziran 1974 arasında yayımlanan Türkçe kültür, siyaset ve sanat dergisi. Daha önce kapatılan A Dergisi'nin devamı niteliğindedir. Sahibi Ferit Öngören, yazı işleri müdürü ise şair Refik Durbaş idi. İlk sayıda ülkenin değişen sorunları ve geniş çaplı etkilerine çözümler getirmek, "burjuva Batı kültürü" ile hesaplaşmak, kültür-sanat dünyasının köklü eleştirisini yapmak gibi hedefler belirlendi. 12 Mart Muhtırası sonrasında kapanan Marksist dergilerin boşluğunu doldurmak için de çeşitli sosyal konulara yer verildi. 27 sayılık dergide dönemin siyasi olaylarının karşıt yansımaları görülmektedir.

Yeni e, Kasım 2016'da yayımlanmaya başlayan kültür, sanat ve edebiyat dergisi. Derginin çekirdek yayın kadrosu ve yayın ekseni, 29 Ekim 2016'da çıkarılan kanun hükmünde kararname ile kapanan Evrensel Kültür dergisinden köken alır.

<span class="mw-page-title-main">Halime Yıldız</span> Türk yazar, şair, öğretmen

Halime Yıldız Türk yazar, şair ve öğretmendir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.