Târîh-i Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye

Tarih-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye

Yazarlar	Hayrullah Bey,Ali Şevki Bey
Ülke	Osmanlı
Konu	Osmanlı tarihi
Yayım	1854-1864(İlk), 1872-1875(İkinci)

Tarih-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye, tıp ve ilahiyat âlimi Hayrullah Bey tarafından yazılan ve 1854-1864 yılları arasında yayımlanan Osmanlı tarihi kitabıdır.

Toplam 18 ciltten oluşan eserin Osman Bey’den I. Ahmet'e kadar olan dönemi anlatan ilk 15 cildi Hayrullah Bey tarafından kaleme aldı. Tamamının 32 cilt olması düşünülmüştü ancak Hayrullah Bey'in ölümü ile eser yarım kaldı.^[1] Eseri tamamlamaya çalışan Divan-i Ahkam-i Adliye müfettişi Ali Şevki Bey, İbrahim devrine kadar gelen 3 cilt daha çıkarabildi. Bu ciltler 1872-1875 arasında yayımlandı.^[2]

Hayrullah Efendi'ye kitabı yazma görevinin ikinci başkanı olduğu Encümen-i Daniş tarafından verildiği düşünülür.^[3] Aynı dönemde Encümen-i Daniş, Ahmet Cevdet Paşa'ya Osmanlı tarihi üstüne bir kitap yazma görevini vermişti. İki kitap aşağı yukarı aynı tarihlerde yazılıp yayınlandı. Tarih-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye’nin özelliği, Osmanlı tarihini dünya tarihinin bir parçası olarak ele alması; her bir cüzde ayrı bir sultanı anlatırken aynı devirde yaşayan diğer İslam ve Hristiyan hükümdarlar hakkında da bilgi vermesidir. Osmanlı tarihi ile dünya tarihi arasında bağlantılar kurarak yapılan çalışmaların ilklerinden olması açısından önemli bir eserdir^[1] Gayri Müslüm milletlerin uygarlıklarına karşı tutucu bir düşmanlıktan uzak bir anlayışla yazılmştır.^[2]

Hayrullah Efendi eseri kaleme alırken ağırlıklı olarak Fransızca kaynaklardan yararlanmış; eseri sade ve açık bir üslupla kaleme almıştır.^[2]

Ayrıca bakınız

Tarih-i Cevdet
Fezleke-i Tarih-i Osmani

Kaynakça

^ ^a ^b Yüksek, Hasan. "XIX. yüzyıl Osmanlı tarihçiliği". tez.yok.gov.tr/. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2016.
^ ^a ^b ^c "Hayrullah Efendi Kimdir, Hayatı, Eserleri". www.filozof.net. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2016.
^ Kamalı, Evren. "Osmanlıda Cemiyet ve Akademi Başlangıcı: Encümen-i Daniş". www.academia.edu. Erişim tarihi: 8 Eylül 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

Ahmet Vefik Paşa, Yunan asıllı Osmanlı devlet adamı, diplomat, çevirmen ve oyun yazarı. İlk ilmî Türkçülerden biridir. İki defa Maarif Nazırlığı yaptı; ilk Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda, İstanbul vekili olarak yer aldı ve başkanlığı üstlendi. 4 Şubat 1878–18 Nisan 1878 ve 1 Aralık 1882–3 Aralık 1882 tarihleri arasında iki defa sadrazamlık görevine getirilmiştir.

Ahmed Cevdet Paşa veya Lofçalı Ahmed Cevdet Paşa, Osmanlı Devleti'nde on dokuzuncu asırda yetişen Türk devlet ve ilim adamı, tarihçi, hukukçu, şair.

Benderli Ali Paşa,, II. Mahmud saltanatında 26 Mart 1821 - 30 Nisan 1821 tarihleri arasında bir ay üç gün Sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Yunan Ayaklanması'nı gizlice desteklediği gerekçesi ile 22 Nisan 1821'de Fener Patriği Grigoryos'un asılmasına ferman buyurmuştur. Ancak bu irade sonrasında 30 Nisan'da Kıbrıs'a sürülmüş ve idam edilmiştir. Tarihte padişah emri ile idam olunan 44. ve son Sadrazamdır.

Abdurrahman Şeref Efendi, son Osmanlı vakanüvis ve devlet adamı.

Osmanlılarda tarih yazıcılığı, Osmanlı Beyliği'nin kuruluşundan 100-150 yıl sonra başlamıştır. Osmanlı tarih yazıcılığının geç başlaması, Anadolu’da Osmanlılardan önce tarih yazıcılığının gelişmemesi ile bağlantılıdır.

Süleyman Şah bin Mehmed, Germiyanoğlu Mehmed Bey'in ölümünden sonra 1368'den önce hükümdar oldu. Çahşadan Mehmed Bey'in büyük oğludur. Lakabı "Şah Çelebi" ve "Alem Şah" tır. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin torunu, Sultan Veled'in kızı Âbide Mutahhara Hatun ile Mutahhara Hatun 18 yaşında iken evlenmiştir. Bir diğer eşi de Mübarezeddin Umur bin Savcı'nın kızıdır. Çocukları Hızır Paşa, İlyas Paşa ve Devletşah Hatun; Mutahhare Hatun'dan doğmuştur.

Tarih-i Cevdet, Osmanlı devlet adamı Ahmet Cevdet Paşa'nın yazdığı; ilk ciltleri 1854 yılında, tamamı 1884'te yayımlanmış 12 ciltlik Osmanlı tarihi kitabıdır.

Ahmed Midhat, Türk yazar, gazeteci ve yayıncı. Tanzimat dönemi yazarlarındandır. Türk edebiyatının gerçek anlamda ilk popüler yazarıdır. 1870'te Devir (Çağ) adıyla bir gazete çıkardı ancak ilk sayıda kapandı. Çok kısa zaman sonra Bedir adıyla çıktı. 1878'de çıkarmaya başladığı ve yayın hayatını 1921'e kadar sürdürmüş olan Tercüman-ı Hakikat gazetesi Osmanlı basın tarihinin en uzun ömürlü ve etkili yayınlarından biri olmuştur. Kabri Fatih Camii içinde II. Mehmed'in türbesinin de bulunduğu ayrı kısımdadır.

Yıldız Mahkemesi, 27 Haziran- 29 Haziran 1881 tarihleri arasında Yıldız Sarayı'nın bahçesinde kurulan bir çadırda yapılan, Osmanlı padişahı Abdülaziz'i öldürmekle suçlanan sanıkların yargılandığı özel amaçlı bir mahkemeydi.

II. Yakub Bey 1387-1390, 1402-1411 ve 1413-1428 tarihleri arasında üç defa Germiyanoğulları Beyi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Necip Asım Yazıksız</span> Türk asker, müderris, tarihçi, Türkolog, milletvekili

Necip Asım Yazıksız, asker, müderris, tarihçi, Türkolog, milletvekili.

Encümen-i Daniş, Osmanlı Devleti’nde 1851-1862 yıllarında hizmet vermiş bir bilim kuruludur. Kurucusu Mustafa Reşit Paşa’dır. Fransız İlimler Akademisi’ni örnek alarak kurulan bu kurulun başardığı en önemli iş, Ahmet Cevdet Paşa’ya yazdırılmış “Tarih-i Cevdet” adlı eserdir.

Ahmet Sadık Ziver Paşa, Ziver Efendi, Osmanlı devlet adamı, şair.

Ruscuklu Osman Beyzade Mehmet Ali Fethi Efendi, Osmanlı bilim insanı, öğretmen, kütüphaneci, mutasavvıf, çevirmen, şair.

Meşrepzâde Mehmed Arif Efendi, Osmanlı ilim ve devlet adamıdır.

Âşıkpaşazâde Tarihi ya da Tevârîh-i Âl-i Osman, 1400 ila 1484 yılları arasında yaşamış bir Vefai dervişi olan Âşıkpaşazâde’nin yazdığı Osmanlı tarihi kitabıdır.

Abbas Vesim Efendi ya da Kambur Vesim, 17. yüzyılda yaşamış ve Osmanlı Devleti'nin astronomları ve muvakkitleri tarafından kullanılan tercüme ve şerhler yazan Osmanlı astronomu ve hekimidir. En önemli eseri Uluğ Bey'in Zij-i Sultani adlı eserinin Türkçe şerhidir. Çalışma yeri Sultan Selim çarşısındaydı.

Ahmed Arif Hikmet Bey Efendi 1846 - 1854 doneminde Osmanlı Şeyhülislamı.

Hayrullah Efendi, Osmanlı hekimbaşı, devlet adamı, eğitimci, şair ve tarihçi.

Cemiyeti-i İlmiye-i Osmaniye, Avrupa'da gelişen modern bilimleri genç aydınlara tanıtmak üzere Tanzimat döneminde İstanbul'da Osmanlı devlet adamlarının kişisel gayretleriyle kurulmuş bir dernektir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.