Tycho Brahe sistemi - Turkipedia

Johannes Hevelius'un *Selenographia* adlı 1647'ye ait eserinin, 163. sayfasında yer alan Tychonica Hipotezi'nin 17. yüzyıla ait bir illüstrasyonu. Buna göre Güneş, Ay ve yıldız küresi Dünya'nın etrafında dönerken, bilinen beş gezegen (Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn) Güneş'in etrafında dönmektedir.

Tycho Brahe sistemi (veya Tycho sistemi), astronom Tycho Brahe tarafından 1588'de yayımlanan bir evren modelidir.^[1] Bu model, Kopernik sisteminin matematiksel avantajlarını, Batlamyus sisteminin felsefi ve "fiziksel" avantajlarıyla birleştirir. Tycho Brahe'nin modeli, muhtemelen Valentin Naboth^[2] ve Silezyalı matematikçi ve astronom Paul Wittich'ten esinlenmiştir.^[3] Benzer bir kozmolojik model, Hindu astronomi eseri Tantrasamgraha'da (yaklaşık MS 1500) Kerala astronomi ve matematik okulundan Nilakantha Somayaji tarafından Tycho Brahe'den bağımsız olarak ortaya konulmuştur.^[4]

Bu model, kavramsal olarak yermerkezli bir modeldir ya da daha doğru bir ifadeyle, yer ve günmerkezli bir modeldir: Evrenin merkezi Dünya'dır; Güneş, Ay ve yıldızlar Dünya'nın etrafında dönerken diğer beş gezegen Güneş'in etrafında döner. Aynı zamanda, gezegenlerin hareketleri, basit bir koordinat dönüşümüyle Kopernik'in günmerkezli sistemindeki hareketlerle matematiksel olarak eşdeğerdir. Bu nedenle, gezegenlerin neden bu şekilde hareket ettiğini açıklamak için bir kuvvet yasası öne sürülmediği sürece, ne Tycho Brahe sisteminin ne de Kopernik sisteminin matematiksel olarak bir diğerine tercih edilmesi için bir neden yoktur.^[5]

Ayrıca bakınız

Eşdeğerlik ilkesi

Kaynakça

Özel

^ Finochiario, Maurice (2007). Retrying Galileo. University of California Press.
^ Westman, Robert S. (1975). The Copernican achievement. University of California Press. s. 322. ISBN 978-0-520-02877-7. OCLC 164221945 – Google Books vasıtasıyla.
^ Owen Gingerich, The Book Nobody Read: Chasing the Revolutions of Nicolaus Copernicus, Penguin, 0-14-303476-6
^ Ramasubramanian, K.; Sriram, M. S.; Somayajī, Nīlakaṇṭha (2011). Tantrasaṅgraha of Nīlakaṇṭha Somayājī. Sources and studies in the history of mathematics and physical sciences. Dordrecht: Springer. s. 521. ISBN 978-0-85729-035-9.
^ "The Tychonic system is, in fact, precisely equivalent mathematically to Copernicus' system." (p. 202) and "[T]he Tychonic system is transformed to the Copernican system simply by holding the sun fixed instead of the earth. The relative motions of the planets are the same in both systems ..." (p. 204), Kuhn, Thomas S. , The Copernican Revolution (Harvard University Press, 1957).

Genel

Joseph, George G. (2000). The Crest of the Peacock: Non-European Roots of Mathematics. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-00659-8.

İlgili Araştırma Makaleleri

Galileo Galilei, İtalyan astronom, fizikçi, mühendis, filozof ve matematikçiydi.

Nikolas Kopernik, Kraliyet Prusyası'na bağlı Ermland Derebeyliği'nde Katolik piskopos danışmanı, boş zamanlarında matematik, astronomi ve harita bilimi ile meşgul olan bilim insanı.

Johannes Kepler ; Alman gök bilimci, matematikçi ve astronomdur. 17. yüzyılın bilimsel devriminde, "Astronoma Nova", "Harmonik Mundi" ve "Kopernik Astronomi Özeti" adlı çalışmalarına bağlı olarak şahsen ortaya çıkardığı Kepler'in gezegensel hareket yasaları ile tanınır. Bu çalışmaları Isaac Newton’un evrensel yer çekimi kuvveti teorisine dayanak sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Battânî</span> Arap astronom ve matematikçi (858–929)

Ebu Abdullah Muhammed bin Cabir bin Sinan er-Rekki es-Sabi el-Battani Latince Albategnius, Albategni ya da Albatenius olarak bilinen, Arap astronom, astrolog ve matematikçidir. Şu anda Türkiye'de bulunan Şanlıurfa ilinin bir ilçesi olan Harran'da doğmuştur. Lakabı es-Sabi''dir fakat tam künyesi, bizi onun Müslüman olduğu sonucuna götürür.

<span class="mw-page-title-main">Günmerkezlilik</span>

Günmerkezlilik veya Güneş Merkezli(lik), gökbilimde, Dünya ve diğer gezegenlerin Güneş'in çevresinde döndüğü bir astronomik modeldir. Geçmişte, Yer'in merkezde olduğu (geosantrizm) astronomik modele karşı olarak ortaya çıkmıştır.

Tycho Brahe, asıl adıyla Tyge Ottesen Brahe, Danimarkalı aristokrat ve gökbilimci. Çıplak gözle gözlem yapmasına rağmen doğruluk oranı yüksek olan, kapsamlı astronomi gözlemleriyle tanınır. Astroloji ve simya ile de ilgilenmiştir. Teleskobun icadından önceki son büyük astronomdur.

<span class="mw-page-title-main">Teorik fizik</span> fizik biliminin bir branşı

Teorik fizik, fiziğin matematiksel modellemeler ve fiziksel nesnelerin soyutlandırılmaları çalışmaları ve doğa olaylarını açıklayan, gerçekselleştiren ve tahmin yürüten fizik dalıdır. Bu deneysel fiziğin zıttıdır ki deneysel fizik araçlarla bu olayları soruşturur.

Kepler'in gezegensel hareket yasaları, Güneş Sisteminde bulunan gezegenlerin hareketlerini açıklayan üç matematiksel yasadır. Alman matematikçi ve astronom Johannes Kepler (1572-1630) tarafından keşfedilmişlerdir.

Kopernik günmerkezliliği, Nicolaus Copernicus tarafından geliştirilen ve 1543 yılında yayımlanan bir astronomik modeldir. Bu modele göre Güneş, evrenin merkezinde hareketsiz olarak konumlandırılmıştı ve her şeyin başlangıcı olarak kabul edilirdi. Modern astronomik ve bilimsel gelişmelerin başlangıç noktası olarak gösterilir. Dünya ve diğer gezegenler ise sabit Güneş etrafında, sabit hızla periyodik hareketler yapmaktadırlar.

Yunan astronomisi klasik antik dönemde Yunan dilinde yazılmıştır ve antik Yunan, Helenistik, Greko-Romen ve geç dönem antik çağlarını kapsar. Yunanca, Helenistik dönemden Büyük İskender'in fethini takip eden süreçte bilimin dili haline geldiği için antik Yunan astronomisi coğrafi sınırları aşmıştır. Bu yüzden Helenistik astronomi olarak da adlandırılır. Helenistik ve Roma dönemleri boyunca Yunan olan veya olmayan birçok astronom, çalışmalarını Yunan geleneklerini kullanarak Ptolemaios krallığındaki İskenderiye kütüphanesini de içeren büyük bir enstitüde yürütüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Göksel küreler</span>

Göksel küreler, Eflâtun, Eudoxus, Aristo, Batlamyus, Kopernik ve diğerleri tarafından geliştirilen kozmolojik modellerin temel unsurlarıydı. Bu kozmolojik modellerde, sabit yıldızların ve gezegenlerin görünen hareketleri, sanki kürelere yerleştirilmiş mücevherler gibi, eterik, şeffaf bir beşinci elementten (esîr) yapılmış dönen kürelere gömülü olarak düşünülmüştür. Sabit yıldızların birbirlerine göre konumlarını değiştirmediğine inanıldığından, bunların tek yıldızlı bir kürenin yüzeyinde olması gerektiği ileri sürülmüştür.

Ortak merkezli küreler kuramı, Eudoxus, Callippus ve Aristoteles tarafından geliştirilen eş merkezli kürelerin kozmolojik modeli olup bu modelde tümü Dünya merkezli olan göksel küreler kullanılmıştır. Bu yönüyle Batlamyus ve diğer matematiksel gök bilimciler tarafından Kopernik dönemine kadar kullanılan çok merkezli episiklik ve eksantrik modellerden farklıydı.

Sophia veya Sophie Brahe veya evlendikten sonra Sophie Thott Lange, astronomi, kimya ve tıp bilgisine sahip Danimarkalı asil bir kadın ve tıpçı. Astronomik gözlemler yapmak için kardeşi Tycho Brahe ile birlikte çalıştı.

Tycho, Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünde güney kesimde bulunan ve adını Danimarkalı astronom Tycho Brahe'den (1546-1601) alan bir çarpma krateridir. 108 milyon yaşında olduğu tahmin edilmektedir.

Astronomia nova Astronom Johannes Kepler'in Mars'ın hareketleriyle ilgili on yıl süren araştırmalarının sonuçlarını içeren ve 1609'da yayınlanan kitabıdır.

Kepler, batıda Oceanus Procellarum ile doğuda Mare Insularum arasında uzanan bir ay çarpma krateridir. Güneydoğuda Encke krateri bulunur. Kepler, adını 17. yüzyıl Alman astronomu ve matematikçisi Johannes Kepler'den almıştır.

Kopernik Devrimi, Dünya'yı kozmosun ve evrenin merkezinde durağan olarak tanımlayan Batlamyus gök modelinden, Güneş'in Güneş Sisteminin merkezinde olduğu Güneş merkezli modele doğru yapılan bir paradigma değişimini ifade eder. Bu devrim iki aşamadan meydana gelmektedir. Bunlardan ilki doğası gereği son derece matematikseldir ve Dünya'nın Güneş'in etrafında dönüşünün gözlemlenmesidir. İkinci aşama ise 1610 yılında Galileo'nun bir broşürünün yayınlanmasıyla başlar. Nicolaus Copernicus'un "De devrimibus orbium coelestium"unun yayınlanmasıyla başlayan "devrime" katkılar, bundan yaklaşık bir asır sonra Isaac Newton'un çalışmalarına kadar devam etmiştir.

Simon Marius onaltıncı yüzyıl sonlarında ve on yedinci yüzyıl başlarında yaşamış Alman astronomdur. Nuremberg yakınlarındaki Gunzenhausen'de doğmuş ancak hayatının büyük bölümünü Ansbach kentinde geçirmiştir. Jüpiter'in dört büyük uydusunun ilk gözlemcileri arasında yer almasıyla tanınmakta olup, bu keşfinin yayınlanması intihal suçlamalarına yol açmıştır.

Keļallur Nīlakaṇṭha Somayāji, Keļallur Comatiri olarak da anılır, Kerala astronomi ve matematik okulunun önemli bir matematikçisi ve astronomuydu. En etkili eserlerinden biri de 1501 yılında tamamladığı kapsamlı astronomik inceleme Tantrasamgraha'dır. Ayrıca Aryabhatiya hakkında Aryabhatiya Basya adında ayrıntılı bir yorum da yazmıştı. Nilakantha, bu Basya'da trigonometrik fonksiyonların sonsuz seri açılımlarını ve cebir ile küresel geometri problemlerini ele almıştı. Grahapariksakrama, dönemin aletlerini temel alarak astronomide gözlem yapma üzerine yazılmış bir el kitabıdır.

Tantrasamgraha, veya Tantrasangraha, Kerala astronomi ve matematik okuluna ait astronom ve matematikçi Nilakantha Somayaji tarafından yazılmış bir astronomi eseridir. Eser MS 1501 yılında tamamlanmıştır. Sekiz bölüme ayrılmış 432 Sanskritçe kıtadan oluşur. Tantrasamgraha'dan ilham alinarak birkaç yorumlanmis eser yazilmistir. Bunlar, anonim yazarların kaleme aldığı Tantrasamgraha-vyakhya ve yaklaşık MS 1550 yılında Jyeshtadeva tarafından yazılan Yuktibhāṣā'dır. Tantrasangraha ve yorumları, Kerala astronomi ve matematik okulunun matematiksel başarılarının derinliklerini ortaya koyar, özellikle de okulun dikkate değer matematikçisi Sangamagrama Madhava'nın başarılarını göstermektedir. Nilakantha, Tantrasangraha'da Aryabhata'nın Merkür ve Venüs gezegenleri için modelini gözden geçirmiştir. George G. Joseph'e göre, bu gezegenler için Nilakantha'nın ortaya koyduğu merkezi denklem, 17. yüzyılda Johannes Kepler'in zamanına kadar en doğru olanıydı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.