İçeriğe atla

Tuzla (tuz üretimi)

Fransa, Île de Ré'deki bir tuzla

Tuzla, deniz suyundan veya diğer tuzlu sulardan tuz çıkarmak için tasarlanmış sığ bir yapay tuz tavasıdır. Tuzlalar sığ ve büyüktür çünkü bu şekilde güneş ışığının deniz suyuna ulaşması daha kolay olmaktadır. Doğal tuz tavaları da suyun buharlaşması ve geride tuz bırakmasıyla oluşan jeolojik oluşumlardır. Bahamalar'daki Büyük Inagua'da veya Mogadişu'nun birkaç kilometre güneyindeki Jasiira'da bulunan, deniz suyunun tutulduğu ve güneşte buharlaşmaya bırakıldığı göletler gibi tuzlalar, doğal hâllerinden çok az farklıdır.

Deniz suyu veya salamura, tuzlanın büyük havuzlarına beslenir. Su, doğal buharlaşma yoluyla çekilirek arta kalan tuzun hasat edilmesine olanak verir.

Tuzlalar, aynı zamanda tehlikedeki türleri de içerebilecek birçok su kuşu türü için verimli bir dinlenme ve beslenme alanıdır.[1] Tuzla havuzları genellikle bentlerle ayrılır. Tuzlalar, tuz havuzu, tuzla havuzu, tuz tavası veya tuzla tavası olarak da adlandırılabilir.

San Francisco Körfezi'ndeki tuzlalar

Örnekler

Dünyadaki kayda değer tuzlalara örnekler aşağıda sıralanmıştır:

II. Dünya Savaşı'na kadar Mısır'da İskenderiye yakınlarındaki deniz suyundan özel bir şekilde tuz çıkarılıyordu. Direkler tuzlaların üzerine yerleştiriliyor ve üstleri birkaç metre deniz suyuyla kaplanıyordu. Zamanla deniz suyu buharlaşıyor ve kalan tuz, hasadın daha kolayca yapıldığı direğin üstünde kalıyordu.[7]

Galeri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Athearn, Nicole D.; Takekawa, John Y.; and Shinn, Joel M. (2009) Avian response to early tidal salt marsh restoration at former commercial salt evaporation ponds in San Francisco Bay, California, USA 9 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Natural Resources and Environmental Issues: Vol. 15, Article 14.
  2. ^ Napa Salt Pond Complex 19 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Bay Institute
  3. ^ a b Salt ponds, South San Francisco Bay 14 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NASA Earth Observatory
  4. ^ "Cargill Salt - San Francisco Bay". 7 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011. 
  5. ^ "The Salt Works". 19 Temmuz 2011. 23 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Baleni Cultural Camp". African Ivory Route. Transfrontier Parks Destinations. 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019. 
  7. ^ Salt, Grown On Sticks Harvested From Sea, Popular Science, March 1933

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Havza, bir nehir ya da göl havzası, nehrin kaynağı ile sonlandığı yer arasında kalan, nehre su veren tüm alanı kapsamaktadır. Akarsuyun ana kolu ve yan kolları ile birlikte sularını topladığı ve drene ettiği bu alana akaçlama havzası da denilir.

<span class="mw-page-title-main">Akvaryum</span> balıklar ve suda yaşayan türler için şeffaf su deposu

Akvaryum, çoğunlukla cam ya da yüksek dirençli plastik gibi saydam malzemelerden yapılan, genellikle balık olmak üzere, bazen de omurgasızlar ve ayrıca amfibyumlar, deniz memelileri ve sürüngenler gibi suda yaşayan bitki ve hayvanların tutulduğu ve daha çok bu canlıların sergilenmesi amacıyla kullanılan içi su dolu, küçük bir cam kavanozdan büyük su tanklarına kadar geniş bir yelpazede yer alan kap ve yapılar. Akvaryum sahibi olmak dünya çapında yaklaşık 60 milyon kişi tarafından paylaşılan popüler bir hobidir. Çağdaş akvaryumların öncülerinin ilk çıktığı 1850'li yıllardan beri, özellikle akvaryum balıklarını sağlıklı tutabilmek için daha karmaşık ışıklandırma ve filtreleme sistemleri de geliştirildikçe akvaryum ile ilgilenenlerin sayısı artmıştır. Halka açık akvaryum'lar, evdeki akvaryumların büyük ölçekteki kopyalarıdır. Osaka Akvaryum, 5.400 m3'lük su tankı ve 580 türden oluşan su canlısı koleksiyonuna sahiptir ve Birleşik Krallık'ta yapılması planlanan National institute for research into aquatic habitats 40 hektarlık büyüklüğüyle dünyanın en büyük akvaryumu olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Tuz</span>

Basit bir kimyasal bileşik olan sodyum klorür (NaCl), diğer adıyla yemek tuzu, yüzyıllardan beri insanlar için büyük bir önemi olan bir gıda maddesidir. Tuzun önemini artıran en büyük özelliği de tarih öncesi zamanlarda besin maddelerini uzun süre saklamak için tuzu koruyucu madde olarak kullanmalarından gelmektedir. Eski zamanlarda et ve balık gibi besinler tuzun içinde kurutulup saklanarak bunların bozulması engellenmiştir. Tuz insan dahil tüm canlıların besin kaynaklarındandır ve ticari bakımdan da önemli bir maddedir. Dünyanın her yerinde rastlanabilen sofra tuzu tarih boyunca önemli bir ihtiyaç ve ticaret maddesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Balıkçılık</span>

Balıkçılık; denizlerde, göllerde ve akarsularda balıkların ve diğer deniz ürünlerinin çeşitli yöntemlerle avlanmasıdır. Balığın yanı sıra midye, karides, ıstakoz, pavurya, istiridye ve ahtapotun hatta balina gibi deniz memelilerinin avlanması da balıkçılık kapsamına girer. Gölet, havuz ya da denizlerdeki suni tesislerde balık ve diğer deniz hayvanlarının üretilmesi de balıkçılığın bir parçasıdır. Amatör balıkçılık, ticari balıkçılık, zanaatkar balıkçılık, rekreasyonel balıkçılık, kültür balıkçılığı gibi balıkçılık yöntemleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Güneş enerjisi</span> Güneşten gelen, çeşitli teknolojilerde kullanılan parlak ışık ve ısı

Güneş enerjisi, kaynağı Güneş olan ısı ve parlak ışıktır. Güneş'in çekirdeğinde yer alan füzyon süreci ile açığa çıkan ışınım enerjisidir. Güneşteki hidrojen gazının helyuma dönüşmesi füzyon sürecinden kaynaklanır. Güneş'in yüzeyinde güneş radyasyonunun yoğunluğu yaklaşık 6,33 x 107 W/m2dir. Dünya atmosferinin dışında Güneş ışınımının şiddeti, aşağı yukarı sabit ve 1370 W/m2 (Watt/m2) değerindedir; ancak yeryüzünde 0-1100 W/m2 değerleri arasında değişim gösterir. Bu enerjinin Dünya'ya gelen küçük bir bölümü dahi, insanlığın mevcut enerji tüketiminden kat kat fazladır. Güneş enerjisinden yararlanma konusundaki çalışmalar özellikle 1970'lerden sonra hız kazanmış, Güneş enerjisi sistemleri teknolojik olarak ilerleme ve maliyet bakımından düşme göstermiş, Güneş enerjisi çevresel olarak temiz bir birincil enerji kaynağı olarak kendini kabul ettirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sulama</span>

Sulama, mahsullerin, peyzaj bitkilerinin ve çimenlerin büyümesine yardımcı olmak için toprağa kontrollü olarak su verilmesidir. Sulama, 5.000 yılı aşkın bir süredir tarımın ana özelliklerinden biri olmuştur ve dünya çapında birçok kültür tarafından geliştirilmiştir. Sulama, kuru alanlarda ve ortalamanın altında yağış alınan zamanlarda mahsullerin yetiştirilmesine, peyzajın korunmasına ve bozulmuş toprakların yeniden yeşillendirilmesine yardımcı olur. Bu kullanımlara ek olarak sulama, mahsulleri dondan korumak, tahıl tarlalarında yabani ot büyümesini engellemek ve toprak konsolidasyonunu önlemek için de kullanılır. Ayrıca hayvanları serinletmek, tozu azaltmak, kanalizasyon suyunu bertaraf etmek ve madencilik faaliyetlerini desteklemek için de kullanılır. Yüzey ve yüzey altı sularının belirli bir yerden uzaklaştırılmasını sağlayan drenaj ise genellikle sulama ile birlikte incelenir.

<span class="mw-page-title-main">Hidrosfer</span> 3 küre biçiminden bir tanesi

Hidrosfer, su küre demektir. Bir gezegenin veya doğal uydunun yüzeyinde, altında ve üstünde bulunan birleşik su kütlesine verilen isimdir. Dünya'nın hidrosferi yaklaşık 4 milyar yıldır var olmasına rağmen, şekil değiştirmeye devam etmektedir. Bu durum, deniz taban yayılması ve kara ile okyanusları yeniden düzenleyen kıt'aların kayması nedeniyle gerçekleşmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kaya tuzu</span>

Kaya tuzu (Halit), halite ağırlıklı olarak deniz suyu veya tuzlu göl suyunun buharlaşmasından oluşan tortul kayaçlarda meydana gelir. sodyum klorürün mineral formudur. İzometrik kristalleri oluşturur. Mineral tipik olarak renksiz ya da sarıdır; ancak yabancı maddelerin miktarı ve türüne bağlı olarak açık mavi, koyu mavi ya da pembe de olabilir. Genellikle sülfat, halojen tuzu ya da boraks asidi tuzu gibi diğer evaporit minerallerle birlikte oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Su temizleme</span>

Su arıtma istenmeyen kimyasalları, biyolojik kirleticileri, askıda katı maddeleri(AKM) ve gazları sudan uzaklaştırma işlemidir. Amaç, belirli amaçlara uygun su üretmektir.

<span class="mw-page-title-main">Salamura havuzu</span> okyanus havzasında geniş tuzlu su alanı

Deniz tabanında oluşmuş olan geniş salamura birikintilerine salamura havuzu adı verilir. Bu havuzlardaki tuzluluk oranı kendilerini çevreleyen okyanus suyundan üç ila beş kat arası daha fazladır. Okyanus derinlerindeki salamura havuzlarının bulundurduğu tuzun kaynağı yer kabuğundaki tuz çökeltilerinin suda çözülmesidir. Salamura havuzları genelde etrafında yaşayan kemosentetik hayvanlara enerji sağlayan yüksek miktarlar da metan da içerir. Çoğunlukla bu canlılar olağanüstü çevre koşullarında yaşayabilen organizmalardır. Salamura havuzları ayrıca Antartik Sahanlığı'nda, deniz buzu oluşurken dışarı itilen tuzlu suyun etkisiyle de ortaya çıkmaktadırlar. Okyanus dibindeki ve Antarktika'daki salamura havuzlar deniz canlıları için zehirli olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pembe Göl</span>

Pembe Göl, Batı Avustralya'nın Goldfields Esperance bölgesinde bulunan bir tuz gölüdür. Esperance'in batısında 3 kilometre kadar uzanır ve doğuda güney sahil karayolu ile sınırlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sabkha</span>

Sabka düz tuz anlamına gelen Arapça kökenli bir kelimedir. Sabka’lar kurak sahiller boyunca gelgitler oluştururlar ve bazı silisikasitlerle evaporit-karbonat tabakaları olarak nitelendirilirler. Sabka’lar, bir metre ya da daha az ortalama kalınlık ile ilerleyen ve sığlaşma dizileri halinde havaaltlarını oluştururlar. Birleşik Arap Emirlikleri ve İran Körfezi'nin kıyısında bulunmaktadır.Kuzey Afrika Sabkaları üzerinde yarı kurak bitki örtüsü gelişmiştir. Nemli ılıman bölgelerde Sabka ortamlarında daha fazla bitki örtüsü gelişir. Bu sahalar yüksek derecede tuz içerdiğinden dolayı tuza toleranslı bitkiler gelişir. Tarihte İngiltere de Lymington da Sabka alanı tuz üretim yeri olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sıvı florür toryum reaktörü</span>

Sıvı florür toryum reaktörü, bir tür erimiş tuz reaktörüdür. LFTR, yakıt için florür esaslı, erimiş, sıvı tuzlu toryum yakıt çevrimini kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Yağmur suyu hasadı</span>

Yağmur suyu hasadı, yağmur suyunun akması için bırakmak yerine, yeniden kullanım için yerinde biriktirilmesi ve depolanmasıdır. Yağmur suyu nehirlerden veya çatılardan toplanabilir ve birçok yerde toplanan sular derin bir çukura, akiferlere, süzülmüş bir hazneye yönlendirilir veya çiğ veya sislerden ağlar veya diğer aletlerle toplanır. Kullanım alanları bahçeler için su, hayvancılık, sulama, uygun arıtımla evsel kullanım ve evler için iç mekan ısıtmasını da içerir. Hasat edilen su ayrıca içme suyu, uzun süreli depolama ve yeraltı suyu zenginleştirilmesi gibi diğer amaçlar için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Tuzla (coğrafya)</span> Tuz üretimi için bulunan alan ya da yerleşim

Tuzla, güneşten yararlanarak deniz ve göl sularından tuz elde etmek amacıyla kurulan birbirine bağlı veya bağımsız havuzların bulunduğu alandır. Bu sistemin tamamına ve her bir havuza tuzla denir. İnsan beslenmesinde ve kimya sanayinde önemli olan tuz, deniz, göl ve yeraltı sularında eriyik halinde, yer altında kaya tuzu olarak bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Halofil</span> Yüksek tuz konsantrasyonlarında yaşayan organizmalar

Halofiller, yüksek tuz konsantrasyonlarında gelişen ekstremofil organizmalardır. Halofil adı, Yunanca "tuz seven" kelimesinden gelmektedir. Çoğu halofil Arkea aleminde sınıflandırılırken; bakteriyel olan halofiller de vardır. Bir alg türü olan Dunaliella salina ile Wallemia ichthyophaga mantar türü gibi bazı ökaryot halofiller de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Deniz tuzu</span>

Deniz tuzu, deniz suyunun buharlaşmasıyla üretilen tuzdur. Gıdalarda, aşçılıkta, kozmetikte ve gıdaların korunmasında bir çeşni olarak kullanılır. Adi tuz veya tuz olarak da adlandırılır. Kaya tuzu madenciliği gibi, deniz tuzu üretimi de tarih öncesi çağlara dayanmaktadır. Daha rafine sodyum klorür tuzları yerine deniz tuzu tüketmenin sağlığa herhangi bir yararı olduğuna dair bilimsel bir kanıt yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum klorür</span> NaCl formülüne sahip kimyasal bileşik

Sodyum klorür, yaygın olarak 'tuz' ismiyle bilinen kimyasal formülü NaCl; 1/1 oranında sodyum ve klorür iyonları olan iyonik bileşik. Molar kütleleri sırasıyla 22.99 ve 35.45 g/moldur. 100 g NaCl, 39.34 g Na ve 60.66 g Cl içerir. Sodyum klorür, deniz suyunun tuzluluğundan ve birçok çok hücreli organizmanın hücre dışı sıvısından en çok sorumlu olan tuzdur. Yenilebilir sofra tuzu biçiminde yaygın olarak bir çeşni ve gıda koruyucusu olarak kullanılır. Birçok endüstriyel proseste büyük miktarlarda sodyum klorür kullanılır ve daha ileri kimyasal sentezler için hammadde olarak kullanılan sodyum ve klor bileşiklerinin ana kaynağıdır. Sodyum klorürün ikinci bir ana uygulaması donma sıcaklığı altındaki havalarda yolların buzunun çözülmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tuz tavası</span>

Tuz tavası veya tuz düzlüğü, tuz ve diğer minerallerle kaplı, genellikle güneşin altında beyaz renkte parlayan düz zemin genişliklerdir. Çöllerde bulunurlar ve doğal oluşumlardır.

<span class="mw-page-title-main">Magnezyum klorür</span> İnorganik tuz: MgCl2 ve hidratları

Magnezyum klorür, MgCl
2
formülüne sahip kimyasal bileşiğin adıdır. Susuz şekline ek olarak, MgCl
2
çeşitli hidratlar MgCl
2
·nH
2
O
şeklinde olur. Bu tuzlar, suda oldukça çözünür olan tipik iyonik halojenürlerdir. Magnezyum klorür tuzlu su veya deniz suyundan ekstrakte edilebilir. Kuzey Amerikada, magnezyum klorür esas olarak Büyük Tuz Gölü tuzlu suyundan üretilir. Ürdün Vadisi'ndeki Lut Gölü'nden benzer bir işlemle çıkarılır. Mineral bişofit olarak magnezyum klorür de eski deniz yataklarından, örneğin kuzeybatı Avrupa'daki Zechstein deniz yatağından çıkarılır. Bu, ilk okyanustaki yüksek magnezyum klorür içeriği ile açıklanabilir. Bazı magnezyum klorür deniz suyunun buharlaşmasından yapılır. Susuz magnezyum klorür, büyük ölçekte üretilen magnezyum metalinin başlıca öncüsüdür. Hidratlı magnezyum klorür en kolay bulunabilen formdur.