Şato, bir lorda veya krala ait konut görevi gören bir tahkimat türüdür. Şatolar bulundukları bölgenin ekonomik, siyasi ve idari merkeziydi. İçinde saray halkının ikamet etmesinin yönüyle kaleden, bir savunma yapısı olması yönüyle saraydan farklıydı ve de bir müstahkem şehirden farklı olarak kamuya ait bir savunma değildi.
Kilitbahir Kalesi, yani "denizin kilidi kalesi", 1462 yılında Çanakkale Boğazı'nın Avrupa kıyısına inşa edilen kaledir.
Kale ya da kermen, düşmanın gelişinin beklendiği yollar üzerine, stratejik öneme sahip olan şehirlere, geçit ve dar boğazlara savunma amaçlı olarak inşa edilen ordusal yapı. Bu tür tahkimatlar antik çağlardan beri kullanılmıştır. ve askerî işlevlerinin yanı sıra idari, siyasi ve ekonomik merkez olarak iş görmüştür. Kimi kaleler saray halkına konaklama imkanı sağlardı. Kalelerde kuleler ve surlar gibi farklı özelliklere sahip bölümler bulunurdu. 15. yüzyılda topların yaygınlaşmasıyla Orta Çağ kaleleri işlevlerini yitirdi ve yerini İtalyan tarzı kalelere bıraktı.
Hendek Muharebesi veya Ahzab Gazvesi, Muhammed liderliğindeki Medine'de yerleşik Müslümanlarla, birleşik Arap ve Yahudi kabileleri arasında 1 Mart - 24 Mart 627 tarihinde meydana gelmiş muharebedir.
Alesia Muharebesi veya Alesia Kuşatması, MÖ 52 yılının Eylül ayında Mandubi kabilesinin en önemli kenti ve kalesi Alesia çevresinde yapılan savaş. Jül Sezar ve süvari komutanları Marcus Antonius, Titus Labienus ve Gaius Trebonius tarafından komuta edilen Roma Cumhuriyeti ordusu ile Avernilerin lideri Vercingetorix etrafında toplanmış olan Galyalı kabileler arasında yapılmıştır. Galyalılar ve Romalılar arasında meydana gelen son büyük çarpışmadır ve Galya Savaşlarında inisiyatifin Romalılara geçmesinin önünü açmıştır. Alesia Kuşatması, Sezar'ın en büyük askeri başarılarından biri olarak görülmektedir ve günümüzde bile Kuşatma savaşı ve Ablukanın klasik örneklerinden biri olarak kabul edilir.
Tahkimat veya istihkâm, savaşlarda kullanılmak üzere savunma amaçlı inşa edilmiş askerî yapılar ve binaları tanımlar. İnsanoğlu binlerce yıllık uygarlık tarihinde çok çeşitli şekillerde savunma amaçlı yapı inşa etmiştir.
Anti-tank engelleri, modern savaşlarda tanklara karşı savunma amaçlı yapılmış olan özel engeldir. Tahkimat yapılan bölgelerin etrafına açılan hendek şeklindeki anti-tank engeli sayesinde tankın ilerleyişinin durdurulması amaçlanır. İlk olarak I. Dünya Savaşı'nda İngiliz tanklarına karşı Almanlar tarafından kullanılmıştır.
Abatis, savaşlarda savunma amaçlı yapılmış çoğunlukla sivriltilmiş ağaç dallarının düşmana karşı doğrultularak bir sıra boyunca dizilmesiyle oluşturulan tahkimat engelidir. Ağaçlar birbirlerine tellerle bağlanır. Abatis, çoğunlukla tel üstüvaneyle birlikte kullanılır.
Crannog, Cilalı Taş Devrinde İrlanda ve İskoçya'da görülen insan yapısı adalardır. Kısmen karaya bağlı veya tamamen bağımsız olacak şekilde göl, ırmak veya haliçlerde yapılmış örnekleri bulunur. Crannoglar ahşaptan veya tamamen taştan da imal edilmiştir. Günümüze kadar gelen örnekleri genellikle 10 ila 30 metre çapında dairesel şekillidir. Üzerinden hayvancılık yapılamayacak kadar küçük bir alana sahip olduğu için yoğunlukla tarım yapılmıştır.
Demir dikeni, özellikle tahkimatlarda korumayı artırmaya yarayan anti personel silahı ve engelidir. İki veya daha çok çivi veya metalde malzemenin bir dört yüzlü oluşturacak şekilde birleştirilmesinden meydana gelir.
Ejderha dişi, ilk olarak II. Dünya Savaşı sırasında kullanılmış olan anti-tank engeli tahkimattır. Tank ve mekanize piyade hareketini engelleyip ölüm bölgelerine sevk etmek için kullanılır. Siegfried Hattında yoğun olarak kullanılmıştır. Bu engeller özel istihkam birlikleri ve araçları tarafından temizlenebilmektedir.
Hendek, özellikle kale, bina veya kenti çevreleyen geniş, derin ve genellikle suyla dolu tahkimattır. Bazı örneklerde su engeli olarak da daha karmaşık yapay göllere evrildiği görülmüştür. Modern dönemlerde hendek veya su engelleri artık önleyici etkileri kaybolduğundan görsel olarak tercih edilmeye başlanmıştır.
Cheval de frise, Orta Çağ'da yaygın olarak süvari saldırılarına karşı kullanılan ahşaptan sabit ve hareketli tahkimattır.
Korugan, modern savaşlarda yaygın olarak kullanılan betondan yapılmış mevzilerden oluşan tahkimat çeşididir.
Araba kalesi, yük arabalarının bir arada kullanılmasıyla oluşturulan geçici tahkimattır.
Punji kazığı, bubi tuzağı olarak kullanılan bir kazıklı tahkimat şeklidir. Tahtadan veya bambudan yapılan kazıklar keskin ucu yukarı gelecek şekilde toprağa saplanır. Genellikle çok sayıda bir arada kullanılan punji kazıklarının bulundukları yerin gizlenmesiyle tahkimat özelliği artmaktadır.
Şehir kapısı, bir yerleşim biriminde kale veya surun bir parçası olacak şekilde giriş çıkışın yapıldığı ve aynı zamanda savunmayı da güçlendiren tahkimat türüdür.
's-Hertogenbosch, Hollanda'nın güneyinde Kuzey Brabant ilinin başkenti olan bir şehir ve belediye. S-Hertogenbosch Amsterdam'ın 80 km güneyinde konumlanmıştır.
Kuşatma makinesi kuşatmalarda ağır kale kapılarını, kalın şehir surlarını ve diğer tahkimatları yıkmak veya üzerinden atlamak için tasarlanmış bir cihazdır. Bazıları sabittir, uzaktan düşman tahkimatlarına saldırmak için inşa edilirken diğerleri düşman tahkimatına ilerlemek için tekerleklere sahiptir.
Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi özellikle askerî, toplumsal ve siyasi öneme sahip tahkimatın tamamen yok edilmeksizin kullanılmaz hale getirilmesini anlatır. Çok karmaşık süreçlerin iç içe girdiği işlem özellikle Orta Çağ'dan çıkış döneminde iktidar kavgaları sırasında çeşitli taraflar tarafından kullanılmıştır. Özellikle İngiliz İç Savaşı sırasında ve sonrasında tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi kapsamında çok sayıda kale bu işlemden geçirilmiş, askeri anlamda tasfiye edilmiştir.
Tuzak hendek kesit görüntüsü
Roma döneminden kalma Portekiz'deki tuzak hendekler
İskoçya'daki Rouh Kalesi etrafındaki tuzak hendek tahkimatı