İçeriğe atla

Tutsak ikilemi

Tutsak ikilemi, sosyal bilimlerin en çok tanınan strateji oyunudur. İlk olarak 1950 yılında RAND çalışanları Merrill Flood ve Melvin Dresher tarafından şekillendirilmiştir. Ardından Albert William Tucker modele hapis cezası sonucunu eklemiş ve tutsak ikilemi olarak adlandırmıştır.

Senaryo

Klasik şekli ile tutsak ikilemi senaryosu aşağıdaki gibidir:

İki zanlı bir soruşturma kapsamında polis tarafından göz altına alınmıştır. Polis elinde tutuklama için yeterli kanıt olmadığı için her iki zanlıyı ayrı ayrı hücrelere koyup bir anlaşma sunmaktadır. Anlaşmaya göre zanlılardan biri diğerinin aleyhinde tanıklık eder diğeri ise suskun kalırsa, tanıklık eden serbest kalacak susmayı tercih eden taraf ise 10 yıl hapse mahkûm edilecektir. Eğer ikisi de birbirleri aleyhinde tanıklık etmez suskun kalırlarsa her ikisi de 1 yıl hapis cezasına, eğer her ikisi de birbirleri aleyhinde tanıklık ederse, her iki zanlı da beşer yıl hapis cezasına çarptırılacaktır.

Bu çerçevede her iki zanlı tanıklık etmek veya suskun kalmak arasında tercih yapmak zorundadır. Her iki zanlıya da soruşturma sonuna kadar diğerinin kararını öğrenme imkânı tanınmamaktadır yani farklı odalarda bulunan iki zanlının birbirleri ile iletişim kurma imkânı yoktur. Buna göre karşı tarafın kararından habersiz olan oyuncu 10 yıl hapis yatma ihtimalini göze alamayarak sessiz kalmayacak, karşı taraf aleyhinde tanıklık edecektir. Karşı taraf aleyhine tanıklık ederek 5 yıl gibi daha kısa süreli bir hapis cezasına razı olacak ya da serbest kalacaktır. Oyuncu burada kaybını en aza indirmeyi (kazancını maksimize etmeyi) hedef alacaktır. Karşı tarafın da aynı koşullar altında rasyonel davranarak tanıklık edeceği kaçınılmaz olacaktır. Böylece birbirleri ile iletişim kurmayan iki tarafın iyi niyetli değil de rasyonel davranarak aldıkları karar aslında belki de daha az yatacakları hapis cezasının artmasına neden olmaktadır.[1]

Tabloda sarı ile işaretlenen bölüm baskın strateji dengesini, yeşil ile işaretlenen bölüm ise her ikisi için de en kârlı olan seçeneği göstermektedir.
İtiraf İnkâr
İtiraf (-5, -5)(0, -10)
İnkâr (-10, 0)(-1, -1)

Her iki oyuncunun da kısa süreli hapis cezasını uzun olanına tercih ettiği ve her birinin de diğerinin cezasını kısaltmakla herhangi bir fayda elde edemeyeceği varsayıldığında tutsak ikilemi değişken toplamlı oyunlar kapsamına girmektedir. Oyun teorisinde de olduğu gibi bu oyunda da oyuncuların yegane amacı, diğer oyuncudan bağımsız olarak, kendi kazancını maksimize etmektir.

Kaynakça

  1. ^ "Prisoner's Dilemma". 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2012. 

Kaynakça

  • Robert Aumann, “Acceptable points in general cooperative n-person games”, in R. D. Luce and A. W. Tucker (eds.), Contributions to the Theory 23 of Games IV, Annals of Mathematics Study 40, 287–324, Princeton University Press, Princeton NJ.
  • Axelrod, R. (1984). The Evolution of Cooperation. ISBN 0-465-02121-2
  • Bicchieri, Cristina (1993). Rationality and Coordination. Cambridge University Press.
  • Kenneth Binmore, Fun and Games.
  • David M. Chess (1988). Simulating the evolution of behavior: the iterated prisoners' dilemma problem. Complex Systems, 2:663–670.
  • Dresher, M. (1961). The Mathematics of Games of Strategy: Theory and Applications Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ.
  • Flood, M.M. (1952). Some experimental games. Research memorandum RM-789. RAND Corporation, Santa Monica, CA.
  • Kaminski, Marek M. (2004) Games Prisoners Play4 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Princeton University Press. ISBN 0-691-11721-7
  • Poundstone, W. (1992) Prisoner's Dilemma Doubleday, NY NY.
  • Greif, A. (2006). Institutions and the Path to the Modern Economy: Lessons from Medieval Trade. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
  • Rapoport, Anatol and Albert M. Chammah (1965). Prisoner's Dilemma. University of Michigan Press.
  • S. Le and R. Boyd (2007) "Evolutionary Dynamics of the Continuous Iterated Prisoner's Dilemma" Journal of Theoretical Biology, Volume 245, 258–267. Full text
  • A. Rogers, R. K. Dash, S. D. Ramchurn, P. Vytelingum and N. R. Jennings (2007) “Coordinating team players within a noisy iterated Prisoner’s Dilemma tournament” Theoretical Computer Science 377 (1–3) 243–259.
  • M.J. van den Assem, D. van Dolder and R.H. Thaler (2010). "Split or Steal? Cooperative Behavior When the Stakes are Large"

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Robert J. Aumann</span> Matematiksel Ekonomist

Israel Robert John Aumann, 2005 yılı Nobel Ekonomi Ödülü sahibi İsrailli matematikçi ve ekonomisttir.

<i>Kwai Köprüsü</i>

Kwai Köprüsü, 1957 ABD yapımı film.

<span class="mw-page-title-main">Tecavüz</span> Rıza olmadan cinsel ilişkiyi kapsayan bir cinsel saldırı türü

Irza geçme veya tecavüz, kişinin rızası dışında cinsel ilişkide bulunulmasını kapsayan bir cinsel saldırı türü. Tecavüz; fiziksel güç, baskı, otorite istismarı kullanılarak ve rıza veremeyecek durumdaki reşit olmayan, bilinci kapalı veya zihinsel engelli kişilerle cinsel ilişkiye girerek gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Cezaevi</span> hükümlülerin içinde tutuldukları yapı

Cezaevi ya da hapishane, hüküm giymiş kişilerin cezalarını çekmesi için hapsedildikleri yerler. Türkçede zindan ve mahpushane sözcükleri de zaman zaman -özellikle eski metinlerde- aynı anlamda kullanılır. Tutukluların, hükümlülerden ayrı olarak tutulduğu yere ise tutukevi denir.

<span class="mw-page-title-main">Savaş tutsağı</span> silahlı bir çatışma sırasında veya hemen sonrasında savaşılan bir güç tarafından gözaltında tutulan kişi

Savaş tutsağı veya savaş esiri, silahlı bir çatışma sırasında veya sonrasında, rakip taraf tarafından canlı şekilde ele geçirilen ve gözaltında tutulan asker veya askerlerdir. "Savaş esiri" kavramının kullanıldığı en eski kaynak 1610'a kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun</span> 25 Temmuz 1951 tarih ve 5816 sayılı Türkiye Cumhuriyeti kanunu

Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun veya 5816 sayılı kanun, kamuoyunda anıldığı şekliyle Atatürk'ü koruma kanunu, 25 Temmuz 1951'de kabul edilmiş bir lèse-majesté kanunudur. Konusu, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün hatırasına karşı işlenecek suçlardır.

<span class="mw-page-title-main">Gunnar Myrdal</span>

Karl Gunnar Myrdal İsveçli ekonomist ve politikacıdır. 1974 yılı Nobel Ekonomi Ödülü kazanmistir.

Alone in the Dark: The New Nightmare 2000 yılında Darkworks
Spiral House
Pocket Studios tarafından üretilen Infogrames tarafından yayımlanan bir korku-macera oyunudur. Alone in the Dark 3'ün devamıdır. Windows, PlayStation, Dreamcast, PlayStation 2 veGame Boy Color platformlarında kullancıya sunulmuştur.. 2008 yılında Alone in the Dark bu seriyi devam ettirmiştir.

John Charles Harsanyi Macar-Avustralyalı-Amerikalı ekonomist. 1994 yılında, John Forbes Nash ve Reinhard Selten ile birlikte, Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roger Myerson</span> Amerikalı ekonomist

Roger Bruce Myerson Amerikalı ekonomist. 2007 yılında, Leonid Hurwicz ve Eric Maskin ile birlikte, Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır. Ödülü kazanma nedenleri "Mekanizma tasarım teorisinin temellerini atmaları" olarak açıklanmıştır."

<span class="mw-page-title-main">Reinhard Selten</span> Alman ekonomist (1930-2016)

Reinhard Selten, Nobel ödüllü Alman ekonomist.

Bu listede Unreal Engine oyun motoru kullanılarak geliştirilen oyunların bir listesi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Epic Games</span> video oyun şirketi (oyun motoru şirketi)

Epic Games, Cary, Kuzey Carolina, ABD merkezli bir video oyunu yapım ve geliştirme şirketidir. Daha çok Gears of War, Fortnite ve Unreal serileriyle tanınır. Oyun motoru Unreal Engine'nın da yaratıcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Liu Xiaobo</span> Vikihaber maddesi

Liu Xiaobo, Çinli entelektüel ve insan hakları savunucusu. 2010 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Dale T. Mortensen</span> Amerikalı ekonomist (1939 – 2014)

Dale Thomas Mortensen, Amerikalı ekonomist.

<span class="mw-page-title-main">Lloyd Shapley</span>

Lloyd Shapley, Amerikalı matematikçi ve iktisatçıdır.

Telltale isminin Türkçe anlamı "Masal anlat" olan bu firma macera türünde oyunlar yaparak ün kazanmıştır. Haziran 2004'te kurulan San Rafael, Kaliforniya merkezli firma Lucas Arts'ta daha önce çalışmış birçok yapımcıyı da bünyesinde bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Paul Milgrom</span>

Paul Robert Milgrom Amerikalı bir ekonomisttir. 1987'den beri yürüttüğü Stanford Üniversitesi'nde Shirley ve Leonard Ely Beşeri Bilimler ve Bilimler Profesörüdür. Milgrom, oyun teorisinde, özellikle de açık artırma teorisinde ve fiyatlandırma stratejilerinde uzmandır. Robert B. Wilson ile birlikte "müzayede teorisindeki gelişmeler ve yeni müzayede formatlarının icatları" nedeniyle 2020 Nobel İktisadi Bilimler Anma Ödülü'nü kazandı.

Xargon: The Mystery of the Blue Builders, Epic MegaGames tarafından DOS için üretilmiş bir video oyunu üçlemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Steven Brams</span> Amerikan matematikçi

Steven J. Brams, New York Üniversitesi Politika Bölümü'nde Amerikalı bir oyun teorisyeni ve siyaset bilimcidir. Brams, oylama sistemlerini ve adil bölünmeyi analiz etmek için oyun teorisi, kamu tercihi teorisi ve sosyal seçim teorisi tekniklerini kullanmasıyla tanınır. Onay oylamasının bağımsız keşfedicilerinden biridir ve onay oylamasının farklı çıkarların orantılı temsilini sağlamak için çok kazananlı seçimlere genişletilmesidir.