İçeriğe atla

Tutmaç çorbası

Tutmaç çorbası
Alternatif isimTutmaç, Tutmaç çorbası, Bacaklı aş(Bacaklı çorba), Erişte çorbası
Ülke(ler)Türkiye
TürüÇorba
Ana malzemelererişte, nohut, yeşil mercimek, soğan, salça, tereyağı, sıvı yağ, tuz, su

Tutmaç, Tutmaç çorbası, Bacaklı aş(Bacaklı çorba),[1] Sakala sarkan, Sakala çarpan ya da Erişte çorbası, Lâkişe, Lâkiçe,[2] Lahse, Tokmaçlı aş[3] Türk mutfağına özgü çorba ya da aş. Kullanılan malzemeler erişte, maydanoz, ıspanak, dereotu, taze soğan ve bazen kişniş, kuru nohut, börülce, mercimek, soğan, un, nane, sarımsak, yağ, tuz ve karabiberdir. İran'da da benzer bir yemek "aş reşte" adıyla yapılır. Bacaklı çorba adı ile geleneksel Tokat mutfağında yapılır.[4] Kazan Tatarları tokmaçlı aş olarak bu çorbayı hazırlamaktadırlar.[5] Tutmaç aşı da denir.[6]

Osmanlı Mutfağındaki Çeşitleri

Hezarfen Hüseyin Efendi'nin hazırladığı Lisânü'l-Etibbâ (Tabiplerin Dili) adlı eserde lâkişe veya lâkiçe olarak adı geçmektedir[2]

Yörelere Göre Çeşitleri

  • Çankırı tutmaç çorbası 01.06.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[7][8]
  • Konya tutmaç çorbası 27.10.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[9][10]
  • Tokat bacaklı çorba[11]
  • Sivas kesme çorbası (hamur çorbası, bacaklı çorba)[12]
  • Isparta sakala sarkan çorbası[13]
  • Afyonkarahisar sakala çarpan çorbası[14]
  • erişte aşı (kesme aş, lakişe, lahse veya tokmaçlı aş)

Kaynakça

  1. ^ "Bacaklı çorba". Habertürk. 18 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021. 
  2. ^ a b Kaya, Dr Fatih (5 Mart 2019). Lisânü’l-etibbâ: (tabiplerin dili): giriş – çeviriyazılı metin – dizin – madde başları dizini. Hiperlink eğit.ilet.yay.san.tic.ve ltd.sti. ISBN 978-605-281-189-4. 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2023. 
  3. ^ Belli, Prof Dr Oktay; Turing (1 Eylül 2019). Her Yönü ile Ani. Türkiye Turing ve Otomobil kurumu. ISBN 978-975-7641-67-4. 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2023. 
  4. ^ "Tokat Mutfağı". tokat.ktb.gov.tr. 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021. 
  5. ^ "ANADOLU VE KAZAN TATAR TÜRK GELENEKLERİNDE YEME İÇME KÜLTÜRÜNÜN YERİ" (PDF). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 10 Sayı: 51 Ağustos 2017. 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  6. ^ http://lezzetler.com/tutmac-asi-ramazan-tarif-9252[]
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  11. ^ "BACAKLI ÇORBA". Kültür Portalı. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  13. ^ "SAKALA SARKAN ÇORBASI". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  14. ^ "SAKALA ÇARPAN ÇORBASI". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erişte</span>

Erişte ya da Kesme ; un, yağ ve tuz karışımı olan yufka hamurun bıçakla ince çubuk veya kare şeklinde kesilmesi sonucu elde edilen bir tür makarnadır. Kesildikten sonra oda sıcaklığında tutarak, fırında veya tavada kurutulur. Türkiye'nin bazı bölgelerinde hamura yumurta da eklenir. Süt, peynir altı suyu tozu gibi maddeler de eriştenin hamuruna katılabilir. Dünyanın birçok ülkesinde farklı çeşitlerde yapılmaktadır. Orta Asya, özellikle Türki ülkelerde "kesme" adı ile bilinir. Aynı zamanda Çin ve Türki ülkelerde tüketilen lagman aşına benzerlik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Tavuk çorbası</span>

Tavuk Çorbası tavuk suyu ve tavuk eti parçaları ile yapılan bir çorbadır. Türk mutfağıyla birlikte hemen hemen her kültürün mutfağında tavuk çorbası bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Ayranaşı</span> yoğurt, yarma ve nohut ile yapılan soğuk çorba

Ayranaşı, Mastuva veya Mastava bir çeşit yemektir.Evliya Celebi Seyahatnamesinde mastaba aşı veya mastaba çorbası olarak adı geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türk mutfağı</span> Türk gastronomi geleneğine dahil bütün yiyecek ve içecekler

Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">İşkembe çorbası</span> çorba

İşkembe çorbası, genellikle koyun ya da dana işkembesinden yapılan bir çorba.

<span class="mw-page-title-main">Toğga</span> geleneksel bir yoğurt çorbası

Toğga veya Toyga, Türk mutfağına ait bir çorbadır.

<span class="mw-page-title-main">Çorba</span> sıvı, tuzlu yiyecek, genellikle sıcak yenir

Kökeni Sanskritçe’den gelen İngilizce çorba (soup) kelimesi, ‘iyi beslenme’ anlamı taşır. Yaklaşık 10 bin yıl öncesinde çorba hazırlandığını ve içildiğini gösteren kayıtlar bulunmaktadır. Çinde 2400 yıllık çorba arkeologlar tarafından Şian antik kentinde bulundu. İnsanlığın çorbayla tanışması, MS 3. yüzyıla rastlıyor. O devrin azizlerinden olan St. Patroklus, arpa ekmeğini suya batırıp üstüne tuz serperek yermiş. Bu daha sonraları, karanlık çağlardan itibaren Avrupa'nın beslenme sistemine girecek çorbanın ilk hali olarak karşımıza çıkıyor. Avrupa'da alta ekmek koyup, üstüne su veya etsuyu dökerek yapılan çorba çeşidi bugün Fransızlar'ın ünlü soğan çorbası olarak hala yerini koruyor

<span class="mw-page-title-main">Gaziantep mutfağı</span>

Gaziantep (Antep) mutfağı yaklaşık 250 özgün çeşide ev sahipliği yapmaktadır. Et ağırlıklı bir mutfaktır. Gaziantep mutfağı yemek çeşitlerindeki zenginliği dışında kurutulmuş gıdalar ve baharat çeşitliliğiyle de öne çıkmaktadır. Türkiye genelinde birçok restoran başta kırmızı pul biber olmak üzere pek çok malzemeyi Gaziantep şehrinden temin eder. Ayrıca, Türkiye'nin ilk mutfak müzesi Şahinbey'de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mercimek çorbası</span> mercimekle yapılan bir tür çorba

Mercimek çorbası, ana malzemesi mercimek olan bir çorbadır; vejetaryen olabilir veya et içerebilir ve kabuklu veya kabuksuz kahverengi, kırmızı, sarı, yeşil veya siyah mercimek kullanabilir. Kabuğu ayıklanmış sarı ve kırmızı mercimekler pişerken parçalanarak koyu bir çorba olur. Avrupa, Latin Amerika ve Orta Doğu'da temel bir besindir.

<span class="mw-page-title-main">Şehriyeli tavuk suyu çorba</span>

Şehriyeli tavuk suyu çorba Türk mutfağında yapılan bir çeşit çorbadır. Hasta çorbası olarak da bilinir. İstenirse terbiye edilerek lezzeti ve kıvamı bağlana bilir. Tel şehriye, arpa şehriye, erişte kullanılabilir. Moldova'da Zama çorbası çeşidi yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karalahana çorbası</span>

Karalahana çorbası Karadeniz mutfağında yapılan bir çeşit çorbadır.

Gendüme Çorbası, Gendüme Aşı veya Gendime Çorbası Türk mutfağında yapılan bir çeşit yoğurt çorbasıdır. Tokat geleneksel mutfağında yer alır. Gendime çorbası olarak Gümüşhane geleneksel mutfağında yer alır.

Püşürük aşı veya Püşürük çorbası, bir çeşit erişteli etli çorbadır.Van yöresel mutfağında yer alır. Aynı isimli Artvin püşürük çorbası da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Maş çorbası</span>

Maş çorbası, maş fasulyesinden yapılan bir çorbadır. Gaziantep ve Antalya mutfağında bu çorba yapılır. Kitâbu'l-Müntehab fî't-Tıb da māş müzevveresi olarak bu çorbadan bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">İskorpit çorbası</span> İskorpit balığı ile yapılan bir çorbadır

İskorpit çorbası İskorpit balığı ile yapılan bir çorbadır.Giritli Türklerin mutfağında yapılmaktadır. İskorpit Çorbası Çanakkale yöresel mutfağında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Selçuklu mutfağı</span>

Selçuklu mutfağı, Selçuklu dönemindeki mutfak kültürüdür. Selçuklu döneminde mutfak, geleneksel Türk Mutfağının devamı niteliğinde olmuştur. Selçuklu Mutfağı, göçebe yaşamın tabii sonuçları olan et ve süt gibi hayvansal gıdalar ile yerleşik yaşamın temel geçim kaynağını oluşturan tarımsal gıdalardan oluşan sade bir mutfak olmuştur.

Ayran Çorbası, Meyir çorbası, Mehir çorbası veya Meyre çorbası bir çeşit çorbadır.

Un çorbası, en önemli malzemesi un olan bir çeşit çorbadır.

<span class="mw-page-title-main">Badem çorbası</span>

Badem çorbası badem ile yapılan bir çorbadır. Osmanlı saray düğünlerinde yapılan çorbalardan biridir. Malzemeleri; süt, badem, acı badem, un, tereyağı, misket Hindistan cevizi, kemik suyu, içme suyu, nar, tuz ve maydanozdur. 1539 yılında Bayezid ve Cihangir için düzenlenen sünnet düğünü ziyafetinde misafirlere ikram edilmiştir.Marianna Yerasimos'un yazdığı 500 yıllık Osmanlı yemek kültürü: günümüze uyarlanmış 99 Osmanlı yemeği : Osmanlı mutfağı kitabında çorbadan bahsedilmiştir. Ömür Akkor'un Ottoman Cuisine: A Rich Culinary Tradition kitabında tarifi verilmiştir.

Maraş ekşili çorba bir çeşit mercimek çorbasıdır.Malzemeleri; döğme, mercimek, haşlanmış nohut, kuru soğan, sarımsak, tere yağ, kuru nane, tuz, ekşi ahıdı (sumak), semizotu ya da pancar, patlıcan. Kahramanmaraş mutfağında yapılan çorbalardan biridir. Osmanlı mutfağında yapılan ekşili çorbadan farklı bir çorbadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.