Tutku Günlükleri
| The Rum Diary | |
 "Tutku Günlükleri" (The Rum Diary) filminin Türkçe sinema afişi | |
| Yönetmen | Bruce Robinson |
|---|---|
| Yapımcı | Johnny Depp Graham King Christi Dembrowski Anthony Rhulen Robert Kravis |
| Senarist | Bruce Robinson |
| Hikâye (eser) | Hunter S. Thompson'ın 1961'de yazdığı (1998'de yayımlanabilen) aynı adlı romanından |
| Oyuncular | Johnny Depp Aaron Eckhart Michael Rispoli Amber Heard Richard Jenkins Giovanni Ribisi |
| Müzik | Christopher Young |
| Görüntü yönetmeni | Dariusz Wolski |
| Kurgu | Carol Littleton |
| Stüdyo | GK Films Infinitum Nihil |
| Dağıtıcı | Film District Pinema (Türkiye) |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Absürd komedi, dram, aşk, dönem filmi |
| Renk | Renkli |
| Yapım yılı | 2011 |
| Çıkış tarih(ler)i | 13 Ekim 2011, ABD 6 Ocak 2012, Türkiye |
| Süre | 119 dakika |
| Ülke |  ABD |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | $45 milyon |
| Diğer adları | Tutku Günlükleri (Türkiye) Hunter S. Thompson's The Rum Diary (ABD, alternatif ad) Rhum Express (Fransa) |
| Resmî sitesi | |
Tutku Günlükleri, 2011 ABD yapımı dönemsel dramatik komedi filmidir. Özgün adı The Rum Diary (Türkçe: Rom Günlüğü) olan film 6 Ocak 2012'de Türkiye'de sinemalarda gösterime girdi.[1]
İngiliz yazar ve yönetmen Bruce Robinson'ın hem yönettiği hem de uyarlama senaryosunu yazdığı filmin başlıca rollerinde Johnny Depp'in yanı sıra Aaron Eckhart, Michael Rispoli, Amber Heard, Richard Jenkins ve Giovanni Ribisi oynamışlardır. Pek de üretken bir yönetmen olmayan Robinson, 1987'de yazıp yönettiği kült klasik filmi Withnail and I'dan bu yana geçen 25 yılda sadece iki film daha çekebilmişti. Johnny Depp aynı zamanda filmin yapımcılarından da biridir ve kendi kurduğu "Infinitum Nihil" adlı yapım şirketi aracılığla filmi desteklemiştir.
Eisenhower döneminin Amerikası’nda tutunamayan alkolik bir gazetecinin 1950'lerin sonunda Porto Riko'da çıkan The San Juan Star gazetesinde iş bulması, kendisini kısa sürede adanın ünlü içkisi Rom'a kaptırması, mesleği icabı şaibeli emlak işleriyle uğraşan Kapitalist Amerikan vatandaşlarıyla tanışması ve bunlardan birinin nişanlısına aşık olmasının anlatıldığı film, kendisi de bir alkolik olan Amerikalı gazeteci yazar Hunter S. Thompson'ın aynı adlı yarı otobiyografik romanından uyarlandı. Yazarın ikinci romanı olan "The Rum Diary" 1961 yılında yazılmıştı ama basılamamıştı. Uzun süredir kayıp olan roman yine Johnny Depp tarafından keşfedilmiş ve 1998'de yayımlanabilmişti. Depp uzun zamandan beri romanı sinemaya uyarlamak istiyordu. Yazarın 2005'te intihar etmesinden sonra projeyi daha da ciddiye alan Depp kendi yapım şirketini devreye soktu. Yazarın önceki romanı Las Vegas'ta Korku ve Nefret'in 1998 tarihli sinema uyarlaması Vegas'ta Korku ve Nefret'te yazarın "alter egosu"nu canlandırmış olan Depp bu filmde de bir anlamda yine yazarın kendisini oynamaktadır.[2]
Konusu
1950'li yıllar sona ermek üzeredir. Alkol sorunu da olan New Yorklu genç gazeteci yazar Paul Kemp (Johnny Depp) henüz yazdığı kitaplardan hiçbirisini bastırtamamıştır. Şehrin kalabalığından ve Eisenhower dönemi ABD'sinin görece sıkı şartlarından yılan Kemp (filmin uyarlandığı aynı adlı romanın yazarı Hunter S. Thompson'ın alter egosudur), o yıllarda birçok ABD vatandaşının yaptığı gibi, yeni fırsatların sunulduğu Porto Riko adasına gelir. Burada İngilizce yayımlanan The San Juan Star gazetesinin editörü Edward J. Lotterman'dan (Richard Jenkins) bir iş teklifi almıştır. Dışişlerinde ABD'ye bağlı otonom bir ada olan Porto Riko'nun fakir ekonomisini kalkındırmak için bir önceki başkan Truman'ın başlattığı vergi muafiyetli yatırım teşvikleri sonuç vermiş, adaya Amerikalı yatırımcılar akın etmiş ve buna bağlı olarak da turizm patlamıştır. Sonuç olarak sayıları kısıtlı olan değerli arazilerin yağmalanması da başlamıştır. Adada faaliyet gösteren arsa spekülatörlerinden birisi de Hal Sanderson'dır (Aaron Eckhart). Bir grup Amerikalı ortağıyla birlikte el değmemiş güzellikteki kamu arazilerini, sözde turizm amaçlı kullanmak üzere, teşvikten yararlanarak yok pahasına kapatıp, kişisel amaçları için kullanmak istemektedirler.[3]
Gazetenin işinden nefret eden, geveze, alaycı ve hafiften kaçık editörü Lotterman, akşamdan kalma olduğu çok belli olduğu halde yine de Kemp'i işe alır. Ne de olsa batmak üzere olan bu ikinci sınıf[4] gazetede çok da önemli bir gazetecilik yapılmamaktadır. Porto Riko'ya akın eden Amerikalı gazete okurlarının fazlaca bir entelektüel beklentileri de yoktur. Zaten Kemp'e verilen ilk görev de gazetenin fal ve burç köşesini hazırlama işi olur. Kemp, gazetenin iyi kalpli fotoğrafçısı Bob Sala'nın (Michael Rispoli) salaş evine taşınır. Derbeder görünümlü, orta yaşlı bu iri yarı adam da en az Kemp kadar alkole düşkündür. Bir de onlardan daha beter bir alkolik olan, üstelik de uyuşturucu bağımlısı Moberg (Giovanni Ribisi) vardır. Artık iş yapamayacak kadar düşkün durumdaki bu sefil kıyafetli arkadaşları da eski bir gazetecidir ve Lotterman tarafından The San Juan Star'dan kovulmuştur. Artık bir enkaz haline gelmiş olan Moberg sıklıkla gazeteye gelerek Lotterman'la dalaşır, ondan (belki de hiç olmayan) bir alacağını ister durur. Moberg ve Sala birlikte Sala'nın evinde kaçak rom damıtarak satarlar. Sala'nın ayrıca evinde dövüş horozları beslemek ve bunları müsabakalarda dövüştürmek gibi bir kumar tutkusu da vardır. Tropik iklim, rahat yaşam tarzı ve adanın milli içkisi olan "rom" bir araya gelince burada başka türlü bir yaşam tarzı düşünülemez bile.
Açıkgöz yatırımcı Hal Sanderson'ın, ortaklarıyla birlikte yürüttükleri şaibeli müteahhitlik faaliyetlerini yatırımcılara ve arsaları satın alacakları kamu görevlilerine allayıp pullayarak hoş gösterebilmek için 'kaleminden kan damlayan' becerikli bir yazara ihtiyacı vardır. Bu amaçla ABD'deki bağlantılarına (Kemp, Sanderson'ı aynı zamanda ABD'deki önemli bir gazetenin Porto Riko muhabiri olarak görevlendirildiğine de inandırmıştır) ve atak yazarlığına güvendiği Paul Kemp'i PR (halkla ilişkiler) görevlisi ve reklam yazarı olarak yüksek maaşla işe alır. Sanderson'ın ortakları arasında aşırı sağcı eski bir subay (Bill Smitrovich), sahtekâr bir bankacı ve adanın yerlilerinden olan dolandırıcı bir iş insanı da vardır. Kemp başlarda bu çirkin anlaşmayı pek önemsemez, zira Sanderson'ın seksi nişanlısı Chenault'nun (Amber Heard) güzelliğiyle büyülenmiştir. Kemp bir yandan kendisine ilgi duyan Chenault'yla birlikte gününü gün edip lüks bir hayat yaşarken, diğer yandan da alkolik arkadaşlarıyla alkole boğulmuş sefil bir hayatı sürdürür: Arkadaşlarıyla birlikte horoz dövüşlerine katılırlar, salaş gece kulüplerinde kavgalara karışıp ölüm tehlikesi geçirirler, düştükleri karakoldan hatırlı tanıdıklarının araya girmesiyle kurtulurlar. Hatta Moberg'ın getirdiği LSD olması muhtemel halüsinojen bir uyuşturucuyu evde denerler ve hep birlikte tuhaf sanrılar görürler.[4][5] Sosyetik dostları ve salaş arkadaşlarının ender olarak bir araya geldiği bir eğlence gecesinde talihsiz bir olay olur. Kalabalık bir lokal gece kulübünde alkolün etkisiyle tahrik edici dans figürlerinde biraz ileri giden Chenault, yerli müşteriler tarafından taciz edilir. Kemp ve arkadaşları kulüpten dışarı atılırken, Chenault içeride kalır. Kızın kendi isteğiyle içeride kaldığını ileri süren kulüp görevlileri onu geri vermezler. Bu kötü olayın ertesinde Sanderson Chenault'yu terkeder, Kemp'i de işten kovar. Bir sabah kapıyı açan Kemp karşısında en sade haliyle Chenault'yu görür ve onu içeri alır (Filmin sonunda Chenault'nun Kemp'le evlenmiş olduğu belirtilir).
Kemp'in gözü açılmış, bu rantiyeci iş adamlarının ipliğini pazara çıkarmayı kafasına koymuştur. Ancak bu arada gazete kapanmış çalışanlar işsiz kalmıştır. Kemp direnmeyi, gazeteyi kendi paralarıyla çıkarmayı önerir ama gazete binasına gittiklerinde matbaa makinelerin de yerlerinden sökülüp götürülmüş olduğunu görürler.
Arka plan
Porto Riko, Karayip Denizi'nin kuzeyindeki Batı Hint Adaları'ndan Büyük Antiller'i oluşturan tropik adalardan biridir. Dışişlerinde ABD'ye bağlı, içişlerinde ise bağımsız olan bu otonom bölgenin adı İspanyolcada zengin liman anlamına gelmekle birlikte, ekonomisi sadece şeker kamışına bağlı olduğu için II. Dünya Savaşı bitiminden filmin konusunun geçtiği 1950'li yılların sonuna kadar bölgenin en fakir ülkelerinden biriydi. Bunun üzerine dönemin ABD başkanı Harry S. Truman (1945-1953) "çizme atkısı operasyonu" (Operation Bootstrap)[6] adı verilen bir kalkınma programı hazırladı. Amaç tarım ağırlıklı olan ekonomiyi sanayi ağırlıklı hale getirmek için gereken teşvikleri sağlamaktı. Bu kapsamda altyapı tesislerini adaya taşıyan ABD şirketlerinden hiç vergi alınmayacaktı. Adada emeğin de ucuz olması buna eklenince büyük ölçüde başarı sağlandı. Başkan Dwight Eisenhower (1953-1961) döneminde de bu destek sürdü.
Ekonomi geliştikçe buna paralel olarak turizmde de bir patlama oldu ve turizm adanın lokomotif sektörü haline geldi. Aynı zamanda bir liman kenti olan başkent San Juan adadaki turizmin merkez üssüydü. Turizm patlayınca buraya akın eden Amerikalı turistlere ve işadamlarına hitab eden İngilizce gazeteler de basılmaya başladı. Filmde Paul Kemp (Johnny Depp)'in çalışmaya başladığı The San Juan Star gazetesi de bunlardan biriydi ve Amerikalı personel tarafından yayımlanıyordu. Adadaki birçok kamu arazisi serbest girişimcilere açılmıştı. Filmde de başta Sanderson (Aaron Eckhart) olmak üzere birçok fırsatçı Amerikalı yatırımcı, orduya ve kamuya ait arazileri ucuza kapatıp bazı şaibeli turistik tesisler yapmayı planlarlar. Başta şirketin PR (halkla ilişkiler)'ından sorumlu olan Paul Kemp (Johnny Depp), bir süre sonra bu namussuz işadamlarının karanlık amaçlarının farkına vararak şirketten ayrılır ve onların planlarını basın yoluyla deşifre etmeye çalışır. Filmin uyarlandığı romanın yazarı Hunter S. Thompson gerçekte The San Juan Star gazetesinde çalışmamıştı, ama ondan daha küçük bir spor gazetesi olan El Sportivo'da kısa bir süre yazı yazmıştı. Film bir anlamda, 2005 yılında intihar eden, romanın yazarı Hunter S. Thompson'a bir saygı duruşudur.[5]
Adadaki ABD destekli kalkınma 1960'ta zirve yaptıktan sonra tekrar düşüşe geçti. Artan işsizlik oranı ve işçi ücretlerindeki artış adayı Amerikalı yatırımcılar için cazibe merkezi olmaktan çıkardı ve onlar da yatırımlarını başka bölgelere kaydırmaya başladılar.[7]
Gonzo gazeteciliği
Gonzo gazeteciliği, filme kaynaklık eden aynı adlı romanın yazarı Hunter S. Thompson'la özdeşleşmiş olan bir gazetecilik türü, bir makale üslubudur. İlk kez 1970 yılında ABD'de ortaya çıkan bu gazetecilik türünde objektif olma iddiası yoktur, aksine alabildiğine subjektif bir anlatım kullanılır. Çoğu politik olan bu makalelerde alışılageldik süslü yazı üslubu ve klişe gazetecilik cümleleri yerine, okuyucuya daha içten, eğlenceli ve dürüst gelen, tasvire dayalı abartılı ayrıntılar, alaycı göndermeler, ironi, laf sokmalar, giydirmeler, hattâ kaba ve giderek küfürlü bir dil vardır. Yer yer gerçekle kurgu iç içe geçmiştir. Böylece iletilmesi amaçlanan vurucu mesajı okuyucunun daha etkili bir biçimde alacağı varsayılır. Gonzo gazeteciliğinde muhabirler kendilerini olaylara o kadar fazla dahil ederler ki, sonunda bizzat kendileri de hikâyelerinin merkezindeki kişi oluverirler.
Bu tür gazeteciliğin babası sayılan Hunter S. Thompson'ın alkole düşkün olması, bu üslubun alkol ve uyuşturucu etkisi altında ortaya çıktığı izlenimini vermiştir. "Gonzo" sözcüğünün kökenlerinden birisi de alkolle bağlantılıdır: Boston'da yaşayan İrlanda kökenli Amerikalıların argosunda büyük içki maratonlarının sonunda sızmayıp ayakta kalan kişiye "Gonzo" denir.[8]
Oyuncular
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| Johnny Depp | Paul Kemp |
| Aaron Eckhart | Hal Sanderson |
| Michael Rispoli | Bob Sala |
| Amber Heard | Chenault |
| Richard Jenkins | Edward J. Lotterman |
| Giovanni Ribisi | Moberg |
| Amaury Nolasco | Segarra |
Ayrıca bakınız
- Vegas'ta Korku ve Nefret (film) (Fear and Loathing in Las Vegas), Terry Gilliam'ın 1978'de yönettiği bu film de yine Hunter S. Thompson'ın 1971 tarihli diğer bir romanından uyarlanmıştır. Bu filmde de yine Johnny Depp başroldeydi ve yine canlandırdığı karakter Raoul Duke yazarın alter egosuydu. Yani bu kara komedi filmi de bir tür yarı biyografik filmdir. Las Vegas ve Nevada'da geçen bu filmde de, "Tutku Günlükleri"nde olduğu gibi, alkol ve uyuşturucu temaları işlenmişti.
Kaynakça
- ^ "Release dates for The Rum Diary (2011)" (İngilizce). IMDb. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2012.
- ^ Sinema, Dergisi (1 Ocak 2012). "Tutku Günlükleri-The Rum Diary". Sinema. ss. Sayfa 7.
- ^ "The Rum Diary" (İngilizce). Political Film Society. 9 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2012.
- ^ a b Dennis Schwartz. "Plot less and passionless" (İngilizce). Sover. 9 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2012.
- ^ a b "In San Juan, on the Road to Gonzo" (İngilizce). The New York Times. 14 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2012.
- ^ "Bootstrapping" (İngilizce). NIN. 27 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2012.
- ^ "The Rum Diary, the movie / San Juan, P.R." (İngilizce). Official Film Site. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2012.
- ^ Dr. Martin Hirst. "What is Gonzo? The etymology of an urban legend" (PDF) (İngilizce). library.uq.edu.au. 3 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Şubat 2012.
Dış bağlantılar
- IMDb'de Tutku Günlükleri
- Allrovi.com'da "The Rum Diary"
- Filmin çeşitli afişleri15 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Fragmanı27 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
