İçeriğe atla

Tus, İran

Koordinatlar: 36°27′15″K 59°34′01″D / 36.45417°K 59.56694°D / 36.45417; 59.56694
Tus şehrinde Harun Reşid'in yaptırdığı eğitim kurumu Haruniye Medresesi'nin girişi
Tus şehrinde İmam Gazali'nin türbesi
Tus şehrinde Firdevsî türbesi

Tus (Farsça: توس veya طوس) Toos veya Tous veya Tus Tūs olarak bilinen, eski Yunanca Susia (Gr. Σούσια) olarak bilinen İran'da Razavi Horasan (Farsça: استان خراسان رضوی, Ostān-e Khorāsān-e Rażavī) eyaletinde antik bir şehirdir. Eskiden Partlar zamanında şehir Susia ismiyle bilinirdi. Yaşlı Pliny (İngilizce: Pliny the Elder) lakabıyla tanınan Romalı subay ve ansiklopedi yazarı Gaius Plinius Secundus'a (23-79) göre Susia, kaliteli ünlü baldıranotu (köknara benzer çam ağacı) ile tanınmıştır.[1]

808 yılında Abbasi Halifesi Harun Reşid (Farsça: هارون الرشيد‎) Horasan'da huzursuzluğa çözüm bulmak için çıktığı yolda hasta olur ve Tus şehrinde vefat eder.[2] 1220 yılında Cengiz Han'ın Moğol istilası sırasında şehir, neredeyse bütünlükle yok edilmiştir.

Tus şehrinde doğmuş Farslı bazı meşhur kişilikler

  • Ebu Musa Câbir bin Hayyan (Arapça: ابو موسى جابر بن حيان‎, Abū Mūsā Ǧābir ibn Ḥayyān) (~721–~815), İslam âlimi;
  • Firdevsî Tusi (Farsça: حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی, Hakīm Abū l-Qāsim Firdawsī Tūsī), (935-1020), Farslı şair;
  • Şeyh Tusi veya Şeyh Tusi (Farsça: ابوجعفر محمد بن حسن طوسی, Abu Jafar Muhammad Ibn Hassan Tûsî), (995-1067), İslam bilgini;
  • Esedî Tusî (Farsça: ابونصر علي بن احمد اسدي طوسي, Abu Mansur Ali ibn Ahmad Asadi Tusi), (?-1072), Farslı şair;
  • Nizamülmülk al-Tusi (Arapça: نظام الملك، ابو علي الحسن الطوسي, Nizāmu'l-Mulk Abū ʿAli al-Hasan al-Tūsī) (1018-1092), Farslı Büyük Selçuklu Devleti veziri;
  • Gazzâlî (Farsça: ابو حامد محمد ابن محمد الغزالی veya امام محمد غزالی, Abū Ḥāmid Muḥammad bin Muḥammad al-Ġazālī) (1058-1111), İslam âlimi;
  • Şerafeddin el-Tusî (Arapça: شرف الدين الطوسي, Sharaf al-Dīn al-Tūsī) veya Şerafeddin Tusi (1135-1213), Farslı matematikçi;
  • Nasîrüddin Tûsî (Arapça:‎ بو جعفر محمد بن محمد بن الحسن نصیرالدین طوسی, Abū Ǧaʿfar Muḥammad b. Muḥammad b. al-Ḥasan Naṣīr ad-Dīn al-Ṭūsī) (1201-1274), Farslı bilgin;
  • Muhammad ibn Muhammad ibn Uthman al-Bana al-Tusi

Ayrıca bakınız

  • Al-Tusi

Kaynakça

  1. ^ Gaius Plinius Secundus, Natural History 25.154
  2. ^ The Court of the Caliphsby Hugh N Kennedy, ISBN 0-297-83000-7

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

Kıraat-ı Aşere, Kıraet Arapçada okumak anlamına gelen karae (قرأ) fiilinden semai bir mastardır. Kur'an terminolojisinde ise kıraet, Kur'an'ı okuma konusunda önder sayılan imamlardan her birinin okuyuşta takip ettikleri yoldur. Kur'an'ın kendisinde, kıraet imamları arasında ittifak bulunmakla beraber, okunuş tarzında ihtilaf vardır. Bu ihtilaf harflerin söylenmesinde veya çıkarılış şekillerinde görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nasîrüddin Tûsî</span> Fars astronom ve polimat (1201–1274)

Nasîrüddin Tûsî, Horasan Selçuklu Devletine mensup olan ve edebiyat dili gerekçesiyle Farsça eserli bir Türk bilim insanı ve Şii İslam'ın Batınî/Tasavvuf filozofu. Söz konusu dönem, Moğol istilası sebebiyle Bağdat'ta, bir yandan karanlık bir dönem, bir yandan da önemli düşünce okullarının kurulduğu ve İslam bilim kurumlarının açıldığı bir dönem oldu. Nasîrüddin Tûsî de bu dönemde yetişmiş İslam dünyasının tanınmış bir bilgesi olmuştur. Azerbaycanlı halk bilimci Memmedhüseyn Tehmasib'a göre efsanevi bir kişilik olan Nasreddin Hoca gerçekte Tûsî'dir.

<span class="mw-page-title-main">İbn Mâce</span>

İbn Mace veya İbn-i Mace el Kazvini, İranlı hadis bilgini ve düşünür.

<span class="mw-page-title-main">El-Tusi</span> Vikimedya anlam ayrımı sayfası

El Tusi veya Tusi, İran'da Hazar Denizi'nin hemen batısında kalan tarihi Horasan bölgesindeki Tus şehrinde doğmuş Fars kökenli bazı bilim adamlarına verilen bir unvandır. Bilim adamlarının bazıları al-Tusi unvanı ile adlandırılır bunlar:

Ebu Said Gerdizî, Fars asıllı bir coğrafyacı ve tarihçidir, erken 11. yüzyılda Gardez 'de Zeynü'l-Ahbâr ismindeki kitabını yazdı. Gerdizî'nin bu eseri doğu İran'da İslam tarihi için çok önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Kazvin</span> İranda bir şehir

Kazvin,, İran'da Kazvin Eyaleti yönetim merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Hamdânîler</span> 890dan 1004e kadar Kuzey Mezopotamya ve Suriyedeki bir Şii İslam devleti

Hamdânîler, Kuzey Irak ve Suriye'de hüküm sürmüş bir Şii Arap hanedanıdır. Hanedan Arapların Tağlib kabilesine mensuptur.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed bin Toğaç</span>

Muhammed bin Toğaç, kendisi Fergana'dan gelmiş İhşidi hanedanı kurucusudur. 882 yılında Fergana'da doğmuş ve 946 yılında ölmüştür. 935 - 946 arasında kendi adınının son terimini verdiği hanedanlığı yönetmiştir. Semerkand'ın doğusunda Mug (Mōḡ) Dağı üzerindeki kalede bulunmuş olan Soğdca yazılmış bir belgede "eḵšīd" unvanından söz edilir ki, buda Soğdca alfabe ile (ʾ)xšyδ ve Mani alfabesi ile (ʾ)xšy(y)δo olarak yazılan, onaylanmış bir Soğd dilinde bir yönetici unvanıdır. Sonraları, Doğu Türkistan'da bulunmuş Soğdca yazılı metinlerde de Arapça-Farsça yazılım biçimi bu "eḵšīd" unvanı görülmüştür. 11. yüzyılda Kâşgarlı Mahmud, Özçent'te yerleşik, "اذكش, Edhgiş" "Özçend’de yerleşmiş olan bir Türk oymağı."'dan söz eder. Kendisinin Fergana'dan geldiği bilinen Muhammed bin Toğaç'ın kökeni büyük bir olasılıkla Özçend’de yerleşmiş olan bir Türk "Edhgiş" oymağındandır.

Mücteba Hüseyni Şirazi. Şii din adamı. Kerbela'da 1943 yılında doğdu. Ayetullah Sadık Hüseyni Şirazi'in kardeşidir. İngiltere'ye göç etmiş, Şu anda Londra'da yaşamaktadır.

İmam Kuşeyrî, müderris, mutasavvıf ve yazar. Ailesi Arap asıllı olup, Horasan civarına yerleşmişti. Annesi de Sülemi ailesine mensuptur.

İbn-i Hallikân On üçüncü yüzyılda yaşamış olan tarihçi, fakih ve şair. İbn Hallikân soyunu, Abbâsî Devleti'nde çeşitli görevlerde bulunan Belhli olan Budist kökenli Bermekî ailesine dayandırır ancak bazı kaynaklar Arap veya Kürt olduğunu iddia eder.

Ebu Nasr Mansur ibn Ali ibn Irak bir Fars asıllı Müslüman matematikçi. Günümüzdeki sinüs teoremi ile yaptığı çalışmalarla tanınıyor.

İbn Huzeyme,, Sahih ibn Huzeyme ile tanınan, hadis ve Şafii mezhebi Fıkıh alimi.

İbn Gazi el-Miknasi (1437–1513) yılları arasında yaşamış Fas'lı İslam hukukçusu ve matematik bilgini. Tam adı "'Ebu Abdullah Muhammad bin Ahmed bin Muhammed İbn Gazi el-Miknasi"'dir. Arapça: محمد بن أحمد بن محمد بن محمد بن علي بن غازي. Günümüze ulaşan Arapça el yazmaları mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Tabersi</span> İranlı bilgin

Fazl b. Hasan Tabersi, “Eminu-l İslam” lakabıyla tanınmış İranlı Şii fakih, müfessir, yazar, şair ve bilim adamıdır. Şeyh Tabersi hicrî 460-470 yılları arasında Meşhed şehrinde dünyaya göz açtı. Kendi asrında büyük dinî eserler yazmıştır. Şeyh Tabersi tarafından kaleme alınan Kur’an tefsiri en önemli Kur’an tefsirlerinden biridir. Arap edebiyatı, matematik ve cebir, tefsir, hadis, fıkıh ve usul gibi alanlara son derece vakıftı.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Tusi</span>

Muhammed b. Hasan Tusi ; meşhur adıyla "Şeyh Tusi" hicri 385 / 460 yılında Tus şehrinde dünyaya gelmiştir. Hicri kameri dördüncü ve beşinci asırlarda yaşayan Şeyh Tusi, İranlı şii alim ve büyük fakihlerinden sayılmaktadır. 51 kadar eserinin olduğu belirtilmiştir. Şeyh Tusi, şiilerin büyüğü olarak da bilinmektedir.

Bu sayfada, İslam dininin peygamberi Muhammed'in amcasının oğlu ve damadı ileriki dönemde İslam Devleti'nin dördüncü halifesi Ali bin Ebu Talib (599-661)'in soy ağacı yer almaktadır.

Ebu Muhammed el-Hasan ibn Ahmed ibn Yakub el-Hemdani, batı 'Amran, Yemen'deki Banu Hamdan kabilesinden gelen Arap coğrafyacı, kimyager, şair, filolog, tarihçi ve gökbilimciydi.

<span class="mw-page-title-main">Firûzşah Zerrin Külah</span> Safevi  Şah ve Dini Lideri

Firüzşah Zerrin Külah Safevi Tarikatı'nın kurucusu Safiyüddin Erdebilî'nin yedinci göbekten atası olan Kürt lider.

Abu Umar Muhammad ibn Yusuf al-Kindi, tanınmış bir Arap tarihçi, soybilimci ve hadis alimi olarak bilinir. O dönemin ünlü hadis alimlerinden biri olan imam al-Nasa'i'nin öğrencisidir.