İçeriğe atla

Turkovac

Turkovac
Klinik verisi
Uygulama
yolu		Kas içi enjeksiyon
Hukuki durum
Hukuki durum
  • Türkiye'de kullanım için acil durum yetkilendirmesi

Turkovac (geçici adı ERUCOV-VAC[1]), Türkiye Sağlık Bakanlığı ve Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilmiş inaktif tipte bir COVID-19 aşısıdır.[2] Veteriner hekim[3] Prof. Dr. Aykut Özdarendeli'nin ekip liderliğiyle[4][5] geliştirilen aşı, Türkiye'de acil kullanım onayı almıştır.[6]

Çalışmalar

İlk çalışmalar

Özdarendeli'nin ekibinin SARS-CoV-2'yi izole etmesi[7] ve gen haritasını çıkarmasıyla[8] aşı çalışmaları başladı.

Faz-1 ve Faz-2

Aşının Faz-1 çalışmaları 44 gönüllü, Faz-2 çalışmaları ise 250 gönüllü üzerinden yürütüldü.[9] Çalışmalar sonucunda, Sinovac'ın ürettiği CoronaVac aşısından daha etkili olduğu belirtildi.[10]

Faz-3

Nisan 2021 ayında, Faz-2 çalışmalarının ikinci doz uygulaması tamamlandığı ve Faz-3 çalışmaları için gönüllüler arandığı belirtildi. Aşının ekimde üretim, kasımda ise acil kullanım onayının alınması öngörüldü.[11][12][13]

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yerli Covid-19 aşısı Turkovac'ın Faz-3 çalışması için gönüllü olmak üzere 846 bin 451 kişinin başvurduğunu bildirdi.[14]

22 Haziran 2021'de Faz-3 çalışması için ilk aşı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da video konferans ile katıldığı Ankara Bilkent Şehir Hastanesi'nde uygulandı. Aşının ismi de bu tarihte duyuruldu.[15]

Ağustos 2021'de Özdarendeli, aşının İngiliz (Alfa) varyantına karşı yüzde yüz etkili olduğunu belirtti.[16]

Faz-3 çalışmaları devam ederken CoronaVac ile karşılaştırmalı çalışmalar başladı.[17]

Uluslararası çalışmalar

Faz-3 çalışmalarının Azerbaycan, Polonya, Macaristan, Özbekistan, Pakistan, Arjantin, Kolombiya, Paraguay, Kırgızistan, KKTC ve Malezya'da yürütülebileceği belirtildi.[18][19]

9 Mart Çarşamba günü Azerbaycan'da Faz 3 Çalışmalarının başlanması için Protokol imzalanacağı belirtildi.[20]

Proje ekibi

Ekip lideri Özdarendeli, ekibinin motivasyonunun bozulmaması için hem basından hem de sosyal medyadan korunduğunu ifade etti.[21]

Kullanım

9 Eylül 2021'de Fahrettin Koca, aşının acil kullanım onayına müracaat edecek duruma geldiğini ve onay alması halinde ekim ayında seri üretime geçilebileceğini duyurdu.[22] 25 Kasım 2021'de Fahrettin Koca, aşının Acil Kullanım Onayı başvurusunun yapıldığını açıkladı.[23] Aşı 22 Aralık 2021'de Türkiye'de acil kullanım onayı almıştır.[6] Ayrıca seri üretime de bu tarihte geçilmiş olup, 30 Aralık 2021 tarihinde şehir hastanelerinde randevu sistemiyle uygulanmasına başlanmıştır. Önce şehir hastanelerinde uygulanacak Turkovac sonrasında diğer sağlık kuruluşlarında uygulanmaya başlanacaktır. Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca da hatırlatma dozu olarak Turkovac aşısını tercih edip kamuoyuna duyurmuştur.

Kaynakça

  1. ^ "Domestic COVID-19 jab Turkovac begins Phase 3 trials in Turkey". Daily Sabah (İngilizce). 22 Haziran 2021. 27 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021. 
  2. ^ "Yerli aşıda Faz-2'nin raporları Sağlık Bakanlığı'na teslim edildi". tr.sputniknews.com. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021. 
  3. ^ "50. Yıl etkinliklerimizden yedincisi Prof. Dr. Aykut ÖZDARENDELİ". veteriner.firat.edu.tr. Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021. 
  4. ^ "Yerli aşıyı geliştiren Prof. Dr. Özdarendeli: Toplumun yüzde 70'i aşılanırsa pandemi zamanla biter". www.dha.com.tr. 9 Ağustos 2021. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. 
  5. ^ "Turkey names home-grown COVID-19 jab Turkovac". www.aa.com.tr (İngilizce). 22 Haziran 2021. 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021. 
  6. ^ a b "TURKOVAC acil kullanım onayı aldı". Anadolu Ajansı. 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021. 
  7. ^ "Virüsü izole eden profesör: Corona Virüs aşısı, tanı ve tedavisine ivme kazandıracak bir gelişme". www.hurriyet.com.tr. 8 Nisan 2020. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021. 
  8. ^ "Erciyes Üniversitesi'nde Kovid-19'un gen haritası çıkarıldı". www.aa.com.tr. 14 Nisan 2020. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021. 
  9. ^ "Turkovac ne zaman çıkacak? İşte yerli aşı çalışmalarında son gelişmeler". www.hurriyet.com.tr. 14 Ağustos 2021. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. 
  10. ^ "'Yerli Covid-19 aşısı Turkovac, Sinovac'tan daha etkili'". euronews. 28 Temmuz 2021. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. 
  11. ^ "Türkiye ilk yerli Covid aşısını ne zaman kullanabilir?". BBC News Türkçe. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  12. ^ "Erciyes Üniversitesinin Kovid-19 aşı adayının uygulandığı gönüllü sayısı 44 oldu". Anadolu Ajansı. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  13. ^ "Erciyes Üniversitesi'nde Kovid-19'a karşı geliştirilen 'ERUCOV-VAC' aşı adayının ilk dozu bir gönüllüye uygulandı". tr.sputniknews.com. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  14. ^ "Sağlık Bakanı Koca, TURKOVAC aşısı için 846 bin 451 kişinin gönüllü olduğunu duyurdu". Anadolu Ajansı. 22 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021. 
  15. ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan Duyurdu Yerli Aşı Turkovac - Milliyet". 22 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "TURKOVAC yüzde 100 etkili". Yeni Şafak. 10 Ağustos 2021. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. 
  17. ^ "Turkovac mı Sınovac mı?". CNN Türk. 22 Ağustos 2021. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. 
  18. ^ "Yerli aşı "Turkovac"ta Faz-3 çalışmaları başladı". DW.COM. 22 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021. 
  19. ^ Asan, Yasemin (14 Eylül 2021). "TURKOVAC'a uluslararası ilgi". Yeni Şafak. 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2021. 
  20. ^ "TURKOVAC'ın Faz-3 çalışması Azerbaycan'da başlıyor". Anadolu Ajansı. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  21. ^ Kesler, Musa (24 Haziran 2021). "Turkovac'ın kahramanı ilk kez Hürriyet'e konuştu: Virüs tanıdıktı". www.hurriyet.com.tr. Hürriyet. 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2021. 
  22. ^ "Sağlık Bakanı Koca: Yerli aşımız Turkovac acil kullanım onayına müracaat edecek aşamaya geldi". BBC News Türkçe. 9 Eylül 2021. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. 
  23. ^ Burcu Çalık Göçümlü; Ahmet Sertan Uslu (25 Kasım 2021). "Sağlık Bakanı Koca: TURKOVAC için acil kullanım onayı başvurusu yapıldı". www.aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aşı (tıp)</span> belirli bir hastalığa karşı bağışıklık sağlamak için üretilen biyolojik ilaç

Aşı, belirli bir bulaşıcı veya malign hastalığa karşı aktif kazanılmış bağışıklık sağlayan biyolojik bir preparattır. Aşıların güvenliği ve etkinliği geniş çapta incelenmiş ve doğrulanmıştır. Bir aşı tipik olarak hastalığa neden olan bir mikroorganizmaya benzeyen bir ajan içerir ve genellikle mikrobun zayıflatılmış veya öldürülmüş formlarından, toksinlerinden veya yüzey proteinlerinden yapılır. Vücudun bağışıklık sistemi ajanı bir tehdit olarak tanır, yok eder ve bu sayede gelecekte karşılaşabileceği bu ajanla ilişkili mikroorganizmaları daha fazla tanır ve yok eder.

<span class="mw-page-title-main">Aşılama</span> hastalıklara karşı koruma için aşının uygulanması

Aşılama, bağışıklık sisteminin bir hastalığa karşı bağışıklık geliştirmesine yardımcı olmak için bir aşının uygulanmasıdır. Aşılar zayıflatılmış, canlı veya öldürülmüş halde bir mikroorganizma veya virüs ya da organizmadan alınan proteinler veya toksinler içerir. Vücudun adaptif bağışıklığını uyararak, bulaşıcı bir hastalıktan kaynaklanan hastalıkları önlemeye yardımcı olurlar. Bir nüfusun yeterince büyük bir yüzdesi aşılandığında, sürü bağışıklığı ortaya çıkar. Sürü bağışıklığı, bağışıklık sistemi baskılanmış - zayıflatılmış bir versiyonu bile kendilerine zarar vereceği için aşı olamayan - kişileri korur. Aşılamanın etkinliği geniş çapta incelenmiş ve doğrulanmıştır. Aşılama, bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde en etkili yöntemdir; çiçek hastalığının dünya çapında ortadan kaldırılmasından ve çocuk felci ve tetanos gibi hastalıkların dünyanın büyük bir kısmından yok edilmesinden büyük ölçüde aşılama sayesinde sağlanan yaygın bağışıklık sorumludur. Bununla birlikte, Amerika'daki kızamık salgınları gibi bazı hastalıklarda, 2010'larda nispeten düşük aşılama oranları nedeniyle - kısmen aşı tereddütlerine atfedilen - artan vakalar görmüştür. Dünya Sağlık Örgütüne göre aşılama sayesinde yılda 3,5-5 milyon ölüm önlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pandemrix</span>

Pandemrix, 2009 domuz gribi salgınında etkili olan H1N1 virüsüne karşı İngiltere merkezli ilaç şirketi GlaxoSmithKline tarafından üretilen grip aşısıdır. Avrupa Komisyonu, Avrupa İlaç Ajansı'nın tavsiyesi üzerine Pandemrix'in H1N1 aşısı olarak kullanılmasını onaylamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de COVID-19 pandemisi</span> Türkiye COVID-19 pandemi maddesi

Dünya geneline yayılan COVID-19 salgınının Türkiye'de tespit edilen ilk vakası Sağlık Bakanlığı tarafından 11 Mart 2020 günü açıklandı. Ülkedeki virüse bağlı ilk ölüm ise 15 Mart 2020'de gerçekleşti. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 1 Nisan 2020'de yaptığı açıklamada koronavirüs vakalarının tüm Türkiye'ye yayıldığını açıkladı. 7 Nisan 2023 itibarıyla Türkiye'de koronavirüs ile enfekte olmuş toplam hasta sayısının 17.232.066 olduğu ve mevcut hastalardan kişinin yoğun bakımda tedavi görmekte olduğu; şimdiye kadar iyileşen hasta sayısının ve ölen hasta sayısının toplam 102.174 kişi olduğu bildirildi. Bugüne kadar toplam 162.743.369 test yapıldı. 14 Ocak 2021'de başlayan aşı uygulaması kapsamında 5 Mayıs 2021 itibarıyla toplam 24 milyon 278 bin 886 kişiye aşı yapıldı. Bunlardan 14 milyon 327 bin 674 kişiye birinci doz aşı uygulanırken 9 milyon 951 bin 212 kişiye ise ikinci doz aşı uygulandı. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya en çok aşının uygulandığı ilk 5 şehir arasında yerini aldı. Ayrıca Türkiye dünyada; Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Hindistan, Birleşik Krallık ve Brezilya'nın ardından en çok aşı uygulayan 6. ülke oldu. 26 Nisan 2022 itibarıyla toplam 147 milyon 455 bin 844 doz aşı uygulandı. Bunlardan 57 milyon 814 bin 672 kişiye birinci doz aşı uygulanırken 53 milyon 29 bin 128 kişiye ikinci doz aşı, 27 milyon 738 bin 522 kişiye üçüncü doz aşı uygulandı.

<span class="mw-page-title-main">COVID-19 aşısı</span> COVID-19 hastalığına karşı bağışıklık sağlamayı amaçlayan biyoteknoloji ürünü

COVID‑19 aşısı, COVID-19 hastalığına karşı kazanılmış bağışıklık sağlamayı amaçlayan bir biyoteknoloji ürünüdür.

Sputnik V ya da resmî kayıt adıyla Gam-COVID-Vac, Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Enstitüsü tarafından üretilen COVID-19 aşısı adayıdır. Aşı adayı, Rusya Sağlık Bakanlığı tarafından 11 Ağustos 2020'de duyuruldu. Soğuk Savaş dönemindeki uzay rekabetine atfen isimlendirilen aşı COVID-19'a karşı tescil edilen ilk aşıdır. 8 Ağustos 2020 itibarıyla, Gam-KOVİD-Vak aşı adayı hakkında güvenilir bilimsel bir rapor yayımlanmamıştır. Rus yetkililere göre iki aydan kısa bir süre insan deneklerde test edilen aşıyı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin duyurdu ve 20'den fazla ülkeden milyarlarca talep olduğu belirtildi.

<span class="mw-page-title-main">Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı</span> Pfizer ile işbirliği içinde BioNTechten COVID-19a karşı mRNA aşısı

Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı BioNTech ve Pfizer şirketlerinin iş birliğinde geliştirilen COVID-19 aşısı. Dünya Sağlık Örgütü tarafından sıkı düzenleyici kurumlar olarak tanımlanan kurumlardan acil kullanım onayı ve düzenli kullanım onayı alan ilk COVID-19 aşısıdır. Etkin maddesi tozinameran adıyla bilinmektedir.

Sinovac Biotech, 1993 yılında Weidong Yin tarafından kurulan ve bulaşıcı insan hastalıklarına karşı koruma sağlayan aşıların araştırılması, geliştirilmesi, üretimi ve satılmasına odaklanan bir biyofarmasötik şirketidir. Şirketin merkezi Pekin, Çin'dedir.

<span class="mw-page-title-main">CoronaVac</span> COVID-19a karşı Sinovac aşısı

CoronaVac, Çinli biyofarmasötik şirketi Sinovac tarafından geliştirilen inaktif bir COVID-19 aşısıdır. 2020'nin ortalarından itibaren Faz III klinik araştırmalarından geçmeye başlayan aşı, klinik sonuçlar açıklanarak Faz III aşamasını tamamlamıştır. 2 ile 8 derece sıcaklığında buzdolabında saklanabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">RNA aşısı</span>

RNA aşısı veya mRNA aşısı, sentetik RNA moleküllerini insan hücrelerine transfer eden yeni bir aşı türüdür. Burada genetik malzemenin nakli (transfeksiyon) söz konusudur. RNA, hücrenin içine girdikten sonra mRNA olarak çalışır ve hücreyi yeniden programlayarak, hücrenin normalde patojen veya kanser hücreleri tarafından üretilen yabancı proteini üretmesini sağlar. Ardından bu protein molekülleri vücudun uyumlayıcı bağışıklık tepkisini harekete geçirir, böylece vücut, proteinin içindeki patojenleri ya da kanser hücrelerini yok etmeyi öğrenir. Kırılgan mRNA iplikçiklerini korumak ve bunların insan hücreleri tarafından emilmesini kolaylaştırmak için mRNA molekülleri bir ilaç taşıyıcı sistemiyle kaplanır.

<span class="mw-page-title-main">İnaktif aşı</span> bir hastalık patojeninin öldürülmüş bir halini kullanan aşı

İnaktif aşı, kültürde yetiştirilen ve daha sonra hastalık üretme kapasitesini yok etmek için öldürülen virüs partikülleri, bakteriler veya diğer patojenlerden oluşan bir aşıdır. Buna karşılık, canlı aşılar hâlâ canlı olan patojenleri kullanır. İnaktif aşılar için patojenler kontrollü koşullar altında yetiştirilir ve enfektiviteyi azaltmak ve böylece aşıdan kaynaklanan enfeksiyonu önlemek için bir araç olarak öldürülür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de COVID-19 aşılaması</span>

Türkiye'de COVID-19 aşılaması, Sağlık Bakanlığı tarafından CoronaVac aşısına "Acil Kullanım Onayı" verilmesinin ardından 14 Ocak 2021'de başladı.

<span class="mw-page-title-main">BBV152</span> COVID-19 aşı adayı

BBV152, Hindistan Tıbbi Araştırma Konseyi ile işbirliği içinde olan Bharat Biotech tarafından geliştirilen, inaktive edilmiş virüs bazlı bir COVID-19 aşısıdır.

<span class="mw-page-title-main">COVIran Bereket</span>

COVIran Barakat, İran devletine ait Shifa Pharmed Sanayi Grubu tarafından geliştirilen bir COVID-19 aşısıdır.

Aykut Özdarendeli veteriner hekim. Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi (ERAGEM) müdürü ve tıp fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji anabilim dalı öğretim üyesidir.

2019 Filipinler kızamık salgını 2019'un başlarında başladı. Şubat 2019'da Filipin hükûmeti tarafından Metro Manila da dahil olmak üzere Luzon ve Visayas'taki belirli idari bölgelerde resmi olarak kızamık salgını ilan edildi. Salgın, iddiaya göre Dengvaxia aşı tartışmasının nedeniyle 15 yıl önce %88 olan yüksek aşılama oranlarının %74'e kadar düşmesine bağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Razi Co-Pars</span>

Razi Co-Pars, İran devletine ait Razi Aşı ve Serum Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen bir COVID-19 aşısıdır. COVIran bereketin sonra İran'ın tamamen yerli ikinci COVID-19 aşısıdır. Aşının hayvanlar üzerindeki denemesi başarılıydı. Razi Co-Pars Dünya Sağlık Örgütü standartlarına uygun olarak üretilmiştir. Aşı aynı zamanda hem enjeksiyon ve hem solunum sistemi ile uygulanan dünyanın ilk çift uygulamalı aşısıdır.

<span class="mw-page-title-main">COVAX-19</span>

COVAX-19, ticaret adıyla SpikoGen, İran ve Avustralya devletlerine ait Vaxine ve CinnaGen şirketleri tarafından geliştirilen bir COVID-19 aşısıdır. Spikogen alt ünite aşılardandır. Bu tip aşılarda, patojenin genomunun veya proteomunun, vücudun söz konusu patojene bağışıklık geliştirmesini sağlayacak parçalarının aşı olarak kullanılması söz konusudur. Aşının hayvanlar üzerindeki denemesi başarılıydı. COVAX-19 aşısı İran'da üçüncü doz olarak kullanılması onaylandı.

<span class="mw-page-title-main">PastoCovac</span>

PastoCovac, İran ve Küba'nın ortak COVID-19 aşısıdır. Bu aşı Küba Finlay Enstitüsü ile İran Pasteur Enstitüsü tarafından geliştirilmektedir. Aşı iki temel doz ve PastoCovac Plus adlı bir takviye dozundan oluşmaktadır. Soz konusu aşılar Küba'da Sobrana02 ve Sobrana adıyla üretmektedir. PastoCovac ve PastoCovac Plus, protein bazlı aşılarındandır. PastoCovac 29 Haziran 2021 tarihinde İran'da ve Ağustos 2021'de Küba'da acil kullanım onayı almıştır. Üstelik bu aşı 2 yaş üstü çocuklar için kullanılabilir. 2 Ocak 2022 tarihina kadar aşının 8 milyon dozu İran'ın sağlık bakanlığı'na sunuldu. İranlı ve Kübalı araştırmacılar aşıyı Omicron varyantına karşı da tasarlıyorlar. PastoCovac, iki ülkede üzerinde çalışılan tek İran aşısıdır ve İran, Küba, Nikaragua, Venezuela'da kullanım onayı almıştır. Aşının Gana ve Arjantin'de üretilmesi için planlar yapılmış. İran ve Küba arasındaki ortak işbirliği doğrultusunda, Sobrana aşısının üretimine etkili katılım nedeniyle İran Pasteur Enstitüsü Başkanı'na Küba Ulusal Ödülü verildi.

Boğmaca aşısı, boğmacaya karşı koruyan bir aşıdır. İki ana tip vardır: tam hücre aşıları ve aselüler aşılar. Tüm hücre aşısı yaklaşık %78, aselüler ise %71-85 etkilidir. Aselüler aşılarda daha hızlı bir azalma ile aşıların etkinliğinin aşılamadan sonra yılda %2 ila %10 arasında düştüğü görülmektedir. Aşı sadece tetanos ve difteri aşıları ile kombinasyon halinde mevcuttur. Boğmaca aşısının 2002 yılında 500.000'den fazla hayat kurtardığı tahmin edilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.