İçeriğe atla

Turkish Petroleum Company

Turkish Petroleum Company
KurucuAnglo-Persian Oil Company
Deutsche Bank
Kalust Gülbenkyan
Shell plc Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Turkish Petroleum Company (TPC) 1925-1961 yılları arasında Irak'taki tüm petrol arama ve üretimi üzerinde bir tekele sahip olan bir petrol şirketidir . Dünyanın en büyük petrol şirketlerinden bazılarının[1] ortaklaşa kurduğu bir konsorsiyumdu ve merkezi Londra, İngiltere'deydi. Şirket 1929 yılından sonra Iraq Petroleum Company (IPC) ismini kullanmıştır.

Haziran 1972'de Irak'taki Baas hükûmeti IPC'yi kamulaştırdı ve devlet kurumu olan Irak Ulusal Petrol Şirketi kuruldu. "Iraq Petroleum Company" şirketi, kağıt üzerinde hala varlığını sürdürmektedir. Abu Dhabi Petroleum Company (ADPC, eski adıyla Petroleum Development) - orijinal hissedarlığı da bozulmadan devam etmektedir.[2][3]

Tarih

Turkish Petroleum Company

Kalust Gülbenkyan

1927'de bulunan petrol

Kırmızı Hat Anlaşması ve IPC'nin oluşturulması

Gecikmeli üretim başlangıcı

IPC asistanları, 1930'larda Esdraelon'da boruları kaynak yapıyor.
Hayfa'daki IPC petrol tankları.

IPC ortağı anlaşmazlıkları

1945'te Irak
1930'larda Irak Petrol Taşımacılığı Şirketinin De Havilland Ejderhası

IPC-Devlet ilişkileri

1958'de suikasta kurban giden Irak Kralı II. Faysal.

Kasım dönemi

Abd al-Karim Qasim: Irak Cumhuriyeti'nin 1. Başbakanı, 14 Temmuz 1958 - 8 Şubat 1963'te görevde.

1972 millileştirme

IPC bugün

Yayınlar ve filmler

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "The Turkish Petroleum Company". Iraq: A Country Study. 1988. Erişim tarihi: 28 Haziran 2008. 
  2. ^ "The shareholders of ADPC info from ExxonMobil history". 7 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2012. 
  3. ^ "Bloomberg Businessweek company info - ADPC". 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kalust Gülbenkyan</span> Ermeni-Osmanlı iş insanı ve mesen (1869-1955)

Kalust Sarkis Gülbenkyan, uluslararası petrol sanayiinin doğmasında ve gelişmesinde önemli rol oynamış ve bu arada uluslararası siyasi ilişkilerde de etkili olmuş Ermeni iş adamı.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt</span> Arap Yarımadasının kuzeydoğusundaki bir ülke

Kuveyt, resmî adıyla Kuveyt Devleti, Arap Yarımadası'nın kuzeydoğusunda, Basra Körfezi kıyısında yer alan ülkedir. Kuzeyde Irak ve güneyde Suudi Arabistan ile komşudur. Ülkenin ismi, Arapçada "su kenarındaki kale" anlamına gelen akwat kelimesinden gelmektedir. Yüzölçümü 17.818 km² olan ülkenin nüfusu 2020 tahminiyle yaklaşık 2,9 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Saddam Hüseyin</span> 5. Irak cumhurbaşkanı

Saddam Hüseyin Abdülmecid et-Tikriti, Iraklı siyasetçi. Irak'ın beşinci cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşı</span> ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin, Irakı işgaliyle başlayan savaş (2003-2011)

Irak Savaşı, 20 Mart 2003'te Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetleri'nin bir askerî harekâtla Irak'a girmesiyle başlayan ve devam eden savaş. Ayrıca İkinci Körfez Savaşı, Irak'ın İşgali ve koalisyon ülkelerince Irak'ı Özgürleştirme Operasyonu olarak da adlandırılır. 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı Barack Obama yaptığı açıklamada, ülkedeki ABD askerlerinin 31 Aralık 2011'e kadar geri çekileceğini açıkladı. 15 Aralık 2011 tarihinde Bağdat'ta bulunan Amerikan Üssü'nden son Amerikan Bayrağı'nın indirilmesiyle savaş resmen sona ermiştir. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry savaşın vahim bir hata olduğunu belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Irak-İran Savaşı</span> 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında geçen savaş

Irak-İran Savaşı, İran'da Tahmilî Savaş veya Mukaddes Müdafaa, Irak'ta Saddam'ın Kadisiyesi ve Arap Dünyasında Birinci Körfez Savaşı olarak anılan 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında yaşanmış savaş. Yaklaşık bir milyon kişinin ölümüne, iki milyon kişinin yaralanmasına, 150 milyar Amerikan Doları maddi hasara, her iki ülkede de ağır yıkımlara yol açmıştır. Irak'ın zaferleri ile başlayan savaş, İran'ın direnmesiyle yıpratma savaşına dönüşmüş ve galibi olmadan sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Saudi Aramco</span> Suudi Arabistan petrol ve doğal gaz şirketi

Saudi Aramco veya resmi adıyla Saudi Arabian Oil Company, Suudi Arabistan'nın ulusal petrol ve doğalgaz şirketidir. Şirket ilk olarak Kral Abdülaziz İbn-i el-Suud ve ABD Başkanı Franklin Roosevelt tarafından ortak olarak kuruldu. Saudi Aramco'nun değeri 2.42 trilyon ile 10 trilyon dolar arasında olduğu tahmin edilmekte olup bu rakamlar ile Apple'ı da geride bırakarak dünyanın en değerli şirketi olmuştur. Şirketin merkezi Zahran'da yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Shell plc</span> Hollanda menşeli petrokimya şirketi

Royal Dutch Shell PCL veya yaygın adıyla Shell, İngiltere'de kurulu, genel merkezi Hollanda'da bulunan, İngiliz-Hollanda ortaklığında çok uluslu bir petrol ve doğalgaz şirketidir. Dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz şirketlerinden biri olup 2018 gelirlerine göre dünyanın en büyük üçüncü şirketi ve Avrupa'nın en büyük şirketidir. 2019 Forbes Global 2000 listesinde Shell dünyanın en büyük dokuzuncu şirketi ve dünyanın en büyük enerji şirketiydi.

TPIC ya da Turkish Petroleum International Company, TPAO'ya bağlı bir kuruluş olarak 1988 yılında kurulmuştur. Faaliyetleri arasında arama, üretim ve petrol ticareti bulunmaktadır. 22 Ocak 2013 tarihinden itibaren BOTAŞ'a devrolunmuş ve sermayesi 150 milyon dolardan 500 milyon dolara çıkarılmıştır. Kasım 2012'de Bakanlar Kurulu kararıyla BOTAŞ'a bağlanmış ve sermayesi 500 Milyon dolara yükseltilmiştir. Bünyesinde 926 çalışanı vardır.

<span class="mw-page-title-main">BP</span>

BP plc Britanyalı enerji şirketi ve çok uluslu petrol şirketidir. Merkezi Birleşik Krallık'ın başkenti Londra'dadır. Şirket dünyadaki en büyük özel enerji şirketlerinden biridir ve dünyanın en büyük altı enerji şirketi arasındadır. 1908 yılında Anglo-Persian Oil Company olarak kurulmuştur. 1954'te British Petroleum adını almıştır. 2024 Yılı İtibari ile Türkiye Pazarından çıkması beklenmektedir, bu konu ile alakalı 16 Kasım 2023 Tarihinde Sözleşme İmzalanmıştır. Bu Sözleşme ile Petrol Ofisi, (Vitol) Türkiye'deki BP İstasyonlarını satın alacak ve işletecektir.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt'in İşgali</span> İşgal

Kuveyt'in İşgali veya diğer adıyla Irak-Kuveyt Savaşı, Irak ile Kuveyt arasında, 1990'ın Ağustos ayında gerçekleşen ve Körfez Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilen çatışmalardır. Irak'ın, yedi ay boyunca Kuveyt'i işgaliyle sonuçlanmış ve Amerika Birleşik Devletleri'nin önderliğindeki koalisyon güçleri tarafından Irak'a karşı mücadele başlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Haydar el-İbadi</span> Eski Irak Başbakanı

Haydar Cevad Kazım el-İbadi Iraklı siyasetçi. Cumhurbaşkanı Fuad Masum tarafından 11 Ağustos 2014 tarihinde Irak Başbakanlığı için aday gösterildi. 8 Eylül 2014 tarihinde Irak Başbakanı olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Irak ve Şam İslam Devleti'nin petrol üretimi ve kaçakçılığı</span>

Irak ve Şam İslam Devleti'nin petrol üretimi ve kaçakçılığı, Irak ve Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) Suriye ve Irak'ta yer alan petrol rafinelerinde petrol üretmesi ve bunları dış ülkelere satmasıdır. Petrol üretimi ve kaçakçılığı, IŞİD'in en büyük gelir kaynakları arasında gösterilir. Bu ürün bazı kaynaklarda "kara bayrağı besleyen kara altın" olarak da adlandırılmıştır. IŞİD kontrolü altındaki sahalardan elde edilen petrol, çoğunlukla kendi bölgeleri içerisinde dağıtılmakta, ancak pazar fiyatlarının altından çevre devletlere de kaçırılmaktadır. Ham petrolden üretilen petrol ve mazot gibi ürünler IŞİD kontrolü altındaki bölgelerin ekonomisinin temel taşı niteliğindedir. Mazot da birçok elektrik jeneratörünün güç kaynağı durumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Petrol endüstrisi</span>

Petrol endüstrisi, petrol sanayi veya petrol ve doğal gaz endüstrisi, küresel olarak petrol ve petrol ürünlerinin aranması, çıkarılması, rafine edilmesi, taşınması ve pazarlanması süreçlerini kapsayan terimdir. Sektörün en büyük hacme sahip ürünleri arasında mazot ve benzin bulunmaktadır. Petrol ayrıca ilaçlar, solventler, gübre, pestisit ve plastik gibi birçok kimyasal ürün içinde ham madde niteliği taşımaktadır. Petrol endüstrisi upstream, midstream ve downstream şeklinde üç ana bileşene ayrılmaktadır. Midstream yani orta kısım işlemler genellikle downstream kategorisine dahil edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Qatar Petroleum</span>

Qatar Petroleum, Katar merkezli bir devlet petrol ve doğalgaz şirketidir. Şirket 1974 yılında ülkedeki petrol sektörünün millileştirilmesiyle kurulmuş olup arama, üretim, rafine etme, nakliye ve depolama dahil olmak üzere ülkedeki tüm petrol ve gaz faaliyetlerinin yürütülmesinden sorumludur. Şirketin merkezi Doha'da yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Irak-Türkiye ilişkileri</span>

Irak-Türkiye ilişkileri, Irak ve Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. 2011 sonlarından itibaren iki ülke arasındaki ilişkiler gerginleşti. İki ülke yakın tarihi ve kültürel mirası paylaşıyor.

<span class="mw-page-title-main">Irak'ta turizm</span>

Irak'taki turizm, Batı Asya ülkesi Irak'taki turizmi ifade eder. Başkent Bağdat, Kahire'den sonra Arap dünyasının en büyük ikinci şehridir. Irak'ın Şii İslamı ile ilgili birçok İslami hac yeri bulunmaktadır. Irak, ekoturizm için potansiyel bir yer olarak görülüyor. Erbil, 2014 yılında Arap Turizm Komitesi tarafından "Arap Turizm Sermayesi" seçildi. Oysa Kerbela ve Necef kentleri, ülkedeki dini alanların konumu nedeniyle Irak'taki en popüler turistik yerlerdir.

Beyci Muharebesi , Irak Silahlı Kuvvetlerinin 29 Ekim 2014'te Beyci'yi geri almak için taarruz gerçekleştirmesiyle başlayan muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">17 Temmuz Devrimi</span> Irakta 1968 Baas darbesi

17 Temmuz Devrimi, 1968'de Irak'ta Ahmed Hasan el-Bekir, Abdurrezzak en-Naif ve Abdurrahman el-Davud liderliğinde, Cumhurbaşkanı Abdurrahman Arif ve Başbakan Tahir Yahya'yı deviren ve Arap Sosyalist Baas Partisinin Irak Bölgesel Şubesini iktidara getiren bir darbeydi. Darbeye ve ardından Naif liderliğindeki ılımlı fraksiyonun tasfiyesine katılan Baasçılar, Hardan et-Tikriti, Salih Mehdi Ammaş ve gelecekteki Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'i içeriyordu. Darbe öncelikle Yahya'ya yönelikti. Yahya, Arif'in ılımlı hükûmetini Irak'ın petrolünü İsrail'e karşı savaşta bir silah olarak kullanmak için Birleşik Krallık ve ABD'nin sahip olduğu Irak Petrol Şirketi'ni (IPC) kamulaştırmaya zorlamak için Haziran 1967 Altı Gün Savaşı'nın yarattığı siyasi krizi istismar eden açık sözlü bir Nasırcıdır. IPC'nin tam olarak kamulaştırılması, Baas yönetimi altında 1972 yılına kadar gerçekleşmedi. Darbenin ardından yeni Irak hükûmeti, sözde Amerikan ve İsrail entrikalarını ifşa ederek daha geniş bir tasfiyenin ortasında 14 kişiyi - 9 Irak Yahudisi de dahil - uydurma casusluk suçlamalarıyla alenen infaz ederek ve Irak'ın Sovyetler Birliği ile geleneksel olarak yakın ilişkilerini genişletmeye çalışarak gücünü pekiştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Rusya ilişkileri</span>

Kürdistan Bölgesi-Rusya ilişkileri, Kürdistan Bölgesi ile Rusya arasındaki ikili ilişkilerdir. Kürdistan Bölgesi'nin Moskova'da bir temsilciliği bulunurken, Rusya'nın Erbil'de 28 Kasım 2007'de açılan bir başkonsolosluğu vardır. Kürtler ve Ruslar arasındaki ilişkiler, Rusların yayılmacı hırsları nedeniyle Kürtlere ilgi duyduğu 1800'lerin ikinci yarısına kadar uzanıyor. Soğuk Savaş sırasında, Sovyetler Birliği, Afganistan'ı işgalinden dolayı Orta Doğu'nun gösterdiği tepki nedeniyle Avrupa gücü 1970'lerin sonlarında Ortadoğu'dan siyasi olarak çekilene kadar Irak'a karşı Kürt isyancıları destekledi.

<span class="mw-page-title-main">Paz Oil Company</span>

Paz Oil Company Ltd., İsrail merkezli bir petrol ve doğalgaz şirketidir. Şirket, 1922 yılında Anglo-Asiatic Petroleum adıyla kurulmuş olup akaryakıt istasyonları ağı aracılığıyla benzin ve diğer petrol ürünlerini dağıtmaktadır. Şirketin merkezi Yakum'da yer almaktadır.