İçeriğe atla

Turgut Cansever

Turgut Cansever
Kişisel bilgiler
Doğum12 Eylül 1921(1921-09-12)
Antalya, Türkiye
Ölüm22 Şubat 2009 (87 yaşında)
Kadıköy, İstanbul, Türkiye
Çalışma ve başarıları
Ünlü yapıtlarıErtegün Evi
Demir Tatil Köyü
Türk Tarih Kurumu Binası
Ödül(leri)Ağa Han Mimarlık Ödülü

Turgut Cansever (12 Eylül 1921, Antalya - 22 Şubat 2009, İstanbul), Türk mimar, şehir plancısı, düşünür. Dünyada üç kez Ağa Han Mimarlık Ödülü almış tek mimardır. "Bilge Mimar" da olarak anılır.[1] Kent, imar, koruma alanlarında pek çok görev almış, Beyazıt Meydanı'nı tasarlamıştır. Türkiye'deki ilk sanat tarihi doktora tezinin sahibidir.

Hayatı

İlk yılları

1921 yılında Antalya'da doğdu. Doktor Hasan Ferit Bey ile eşi Saime Hanım'ın beş çocuğundan en büyüğüdür.

Babası Doktor Hasan Ferit Bey, Kasımpaşa Turabi Tekkesi şeyhi ve Bab-ı Ali'nin üst düzey bürokratlarından birisi olan Şeyh Ali Efendi'nin oğlu idi. Bürokrat olmak yerine tıp okumayı seçen, savaş yıllarında Sina Cephesinde Sahra Başhekimliği yapan, Türk Ocakları'nın kurucuları arasında yer alan Hasan Ferid Bey; devlet ideolojisine muhalif kalmış, Ankara'da üst düzey görev tekliflerini reddederek Antalya'da, Adana'da sıtma mücadelesinde görev almayı tercih etmiş, Tavşanlı'da Bursa'da sürgün hayatı yaşamış bir fikir adamı ve doktordur.

Annesi Saime Hanım ise Filibe kökenli bir öğretmendir. Halide Edip Adıvar'ın öğrencisi olarak yetişmiş, 19 yaşına geldiğinde gönüllü olarak Kudüs'te öğretmen olmayı kabul etmiş bir hanımdır.[2]

Öğrenim Hayatı

Turgut Canserver, ilkokulu Ankara ve Bursa'da okudu. İlkokul yıllarından sonra ailesi İstanbul'a taşınmıştı. Lise öğrenimini Galatasaray Lisesi'nde tamamladı. Okul ve sınıf arkadaşlarından bazıları Turan Güneş, Turhan Feyzioğlu, İlhan Usmanbaş, Avni Arbaş, Cihat Burak'tır.

Ressam olmak düşüncesiyle girdiği İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde Halil Dikmen’le, Mazhar Şevket İpşiroğlu’yla, Sedad Hakkı Eldem’le tanıştı. Mimarlık öğrenimi görmeye karar verdi. Sedad Hakkı Bey'in yardımcısı oldu. Mimarlık öğreniminden sonra sanat tarihi doktorası yapmaya yöneldi. 1946 yılında derslere başladı ve İslam Sanatı tarihi hocası Ernst Diez onu çok etkiledi. 1949’da yazdığı “Osmanlı ve Selçuklu Mimarisinde Sütun Başlıkları” adlı doktora tezi, Türkiye’de yapılan sanat tarihi doktora tezlerinin ilkidir.[3] Tezi için 14 Anadolu şehrini ve 111 yapıyı ziyaret etti.[4] Eser, 2010 yılında "Sonsuz Mekânın Peşinde: Selçuk ve Osmanlı Sanatında Sütun Başlıkları" adıyla yayımlandı.

Fransa'ya giderek bir süre Avrupa'yı dolaştı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nden “Modern Mimarinin Sorunları” adlı 1960 tarihli tezi ile doçent unvanını aldı.

Meslek hayatı

1949 yılında Sadullah Paşa Yalısı’nın restorasyonu gerçekleştirdi. Bu, meslek yaşamının ilk önemli deneyimi oldu. 1951'de ortağı Abdurrahman Hancı ile birlikte ilk mimarlık bürosunu kurdu. Birlikte tasarladıkları Anadolu Kulübü Oteli, önemli eserlerindendir. Karatepe Açık Hava Müzesi, Diyarbakır Koleji, ODTÜ Kampüsü yarışma projesi, Türk Tarih Kurumu binası 1950'li yıllarda tasarlanmış çalışmalardandır.

1952 yılında Nilüfer Hanım ile evlendi çiftin Hasan, Emine ve Feyza (1961) isminde çocukları oldu ve mimarlık mesleğini seçtiler.

Cansever 1958'de Beyazit Meydanı tasarımına başladı. Bu çalışma, onu kent, imar, koruma alanında mücadele vermeye yönlendirdi. Bu alanlarda kısa süreli pek çok görev aldı. Aldığı görevlerin bazıları şunlardır: 1959-1960’ta kuruluşunda bulunduğu Marmara Bölgesi Planlama Teşkilatı Başkanlığı ve 1961’de İstanbul Belediyesi Planlama Müdürlüğü; 1974-1975’te Dünya Bankası İstanbul Metropol Planlama Projesi’ne başkanlık; 1974-1976 arasında Avrupa Konseyi Türk Delegasyonu Üyeliği; 1975-1980 arasında İstanbul Belediyesi’nde, 1979’da Ankara Belediyesi metropol planlama, yeni yerleşmeler, kent merkezleri ve koruma danışmanlığı.

1960'lı yıllar, Cansever'in Bodrum'la tanıştığı dönemdir. Kendisine 1980'de aldığı iki Ağa Han Mimarlık Ödülü'nden birisini getirecek olan Ertegün Evi restorasyonu Bodrum'la tanışmasının sonucudur.

Türk Tarih Kurumu binası (1951-1967, Ankara, Ertur Yener ile birlikte gerçekleştirdiği) ve Ahmet Ertegün evi yenilemesi (1971-1973, Bodrum) ona 1980 yılında iki Ağa Han ödülü getirdi. Üçüncü ödülü ise 1992 yılında aldı. Bodrum'un 9 km. kuzeyindeki Mandalya Koyu'nda toplam 3 otel ve 500 evden oluşan; Emine Öğün, Mehmet Öğün ve Feyza Cansever ile gerçekleştirdiği Demir Evleri Projesi kendisine üçüncü Ağa Han Ödülü'nü getirdi. Üç kez Ağa Han Mimarlık Ödülü almış dünyadaki tek mimar oldu.

1983'te Mekke Üniversitesi'nde eğitim programı hazırlık danışmanı olarak çalıştı. Aynı yıl, Ağa Han Mimarlık Ödülü Master Jürisi'nde görev aldı.

Cansever, doksanlı yıllarda yayım etkinliklerini sürdürdü. Pek çok makale yayımladı, yazı derlemelerini kitap haline getirdi. Anıtsal bir yapıt olan Mimar Sinan kitabını 2005 yılında yayımladı.

2007 yılında İstanbul'da, hakkında “Turgut Cansever: Mimar ve Düşünce Adamı” başlıklı sergi açıldı. Küratörlüğünü Uğur Tanyeli ile Atilla Yücel'in yaptığı sergi, Türkiye'de arşiv belgesi niteliğinde malzemeye dayanarak yapılmış ilk retrospektif mimar sergisidir.[5]

2000 yılında kalbine pil takılan ve 2008 temmuzundan itibaren yatağa bağlı tedavi gören Turgut Cansever, 22 Şubat 2009 günü İstanbul Kadıköy Çiftehavuzlar'daki evinde öldü.[6][7] Turgut Cansever'in cenazesi 23 Şubat 2009 günü Fatih Camii'nde ikindi namazından sonra kılınan cenaze namazının ardından Edirnekapı Mezarlığı'da toprağa verildi.[8]

Ödüller

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2009. 
  2. ^ http://www.ab-pr.com/images/ab_uploads/garanti/bulten_gorsel/tc/03%20turgut%20cansever%20hakkinda.doc []
  3. ^ "Türkiye'de yapılan ilk sanat tarihi doktora tezi, Semaver Dergisi". 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2011. 
  4. ^ "Tezi Sanat Tarihinde Bir İlk! Dünyabizim.com 12.01.2011". 17 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2011. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2009. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2009. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2009. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Edip Cansever</span> Türk şair

Edip Cansever, tam adıyla Ömer Edip Cansever,, Türk şairdir. Tam adı Ömer Edip Cansever olsa da, Ömer adını ilk şiirleri ve ilk şiir kitabı dışında hiç kullanmadı.

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ), merkez kampüsü İstanbul'un Fındıklı semtinde bulunan devlet üniversitesidir. Ağırlıklı olarak görsel sanatlar, mimarlık, sahne sanatları ve müzik alanında eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi</span>

İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi (İDGSA), bugün Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ismiyle eğitimine devam eden yükseköğretim kurumunun 1928-1982 yılları arasındaki unvanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de mimarlık</span> Türkiyenin mimari geçmişine genel bir bakış

Türkiye'de mimarlık, Türk mimarisi veya Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisi 1923'te kurulan Türkiye Cumhuriyeti devletinin toprakları üzerinde süregelen mimarlık sürecini inceler. Türkiye’deki mimarlık uygulamaları belli dönemlerde yaygın olan mimari akımlardan, cumhuriyet tarihi boyunca yaşanan belli sorunlardan ve çelişkilerden etkilenerek veya onlara tepki olarak oluşmuştur. Bu çelişkilerden başta geleni özellikle cumhuriyetin ilk dönemlerinde gündeme gelen Doğu-Batı ikilemidir. Buna ek olarak ulusal-evrensel, geleneksel-modern veya dindarlık-laiklik gibi ikilemler ve farklı siyasi görüşler de mimarlık uygulamalarının seyrini etkilemiştir. Bu dönemlerin birbirinden kesin olarak ayrılması pek mümkün değildir. Bazı akımlar diğerleri ile iç içe belirli bir zaman dilimine kadar varlığını sürdümüşler; bir dönemin veya ekolün temsilcisi olarak nitelendirilen bazı Türk mimarlar, kariyerlerinin ileriki dönemlerinde daha farklı stillerde de eserler tasarlamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Sedad Hakkı Eldem</span> Türk mimar (1908–1988)

Sedad Hakkı Eldem, Türk mimar, akademisyen ve yazar. 20. yüzyılın önde gelen Türk mimarlarındandır. Osmanlı dönemi evleri ve 18. ve 19. yüzyıl saray ve köşkleri üzerinde yaptığı çalışmalar ve klasik Osmanlı mimarisi üzerine araştırmalar yaparak, mimari tasarımda geleneksel motiflerin yeniden kullanılmasına öncülük etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Behruz Çinici</span> Türk mimar (1932–2011)

Behruz Çinici veya tam ismiyle Veli Behruz Çinici, Türk mimar.

Abdurrahman Hancı, Türk mimar.

Maruf Önal Türk mimar.

Metin Sözen Türk bir mimar, öğretim görevlisi. Hâlen ÇEKÜL'ün başkanlığını yürütmektedir. Türkiye'deki, başta tarihi yapılar olmak üzere, kültürel mirasın korunması üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmış bir mimar, öğretim görevlisi ve sivil toplum kuruluşu yöneticisidir.

Sinan Genim, Türk mimar ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Uğur Tanyeli</span>

Uğur Tanyeli, Türk mimar, akademisiyen, mimarlık tarihçisi ve kuramcısı.

Atilla Yücel Türk mimar ve akademisyen.

Anadolu Kulübü Oteli veya Büyükada Anadolu Kulübü, İstanbul’un Adalar ilçesinin bir parçası olan Büyükada’da inşa edilmiş, 1957 yılında hizmete birmiş bir sosyal tesis binası ve otelidir.

Ertur Yener Türk mimar. Türkiye mimarlık tarihinde oldukça önemli bir yapı olan Türk Tarih Kurumu'nu Turgut Cansever ile birlikte tasarlamıştır.

Ulusal Mimarlık Ödülleri veya Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri 1988 yılında beri Mimarlar Odası tarafından düzenlenen bir sergiler ve ödüller etkinliğidir. 1988 yılında beri her iki yılda bir düzenlene bu etkinliklerin amacı hem Türkiye’de mimarlık mesleğini hem mimarlığı kültürel olarak geliştirme hedefini gütmektedir.

Ersen Gürsel, Türk mimar.

<span class="mw-page-title-main">Afife Batur</span>

Afife Batur, Türk bir mimar, mimarlık tarihçisi ve eğitimcidir. İTÜ Mimarlık Fakültesinde profesör olarak cumhuriyet dönemi Türkiye mimarisi, geç dönem Osmanlı mimarisi, çağdaş mimarlık, rölöve ve restorasyon alanlarında ders vermiş, sayısız tez danışmanlığı yürütmüştür.

E. Recai Akçay, Türk mimardır.

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi</span>

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Falkültesi, Fındıklı, Dolmabahçe ve Beşiktaş SEM yerleşkelerinde yer alır. Fakültede mimarlık, iç mimarlık, endüstriyel tasarım ve şehir ve bölge planlama bölümleri bulunur. 1882'de kurulan “Mekteb-i Sanayi-i Nefise-i Şahane’de açılan üç bölümden biri Mimarlık’tır. Mimarlık Bölümü, Mimarlık Akreditasyon Kurulu tarafından 2014 yılında 6 yıllık ulusal tam akreditasyona layık görülmüştür. Mimarlık Bölümü eğitiminin uluslararası alandaki eşdeğerliği ve tanınırlığı ise, RIBA destekli UNESCO-UIA Geçerlilik Onaylama Sistemi’ne yapılan başvuru sonrasındaki değerlendirmelerde UNESCO-UIA Mimarlık Eğitimi tüzüğüne tam uygunluk sağladığı görüldüğünden, Lisans/ Bachelor ve Yüksek Lisans/ Master eğitimleri bağlamında, Kasım 2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 5 yıl süreyle onaylanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Emre Arolat</span> Türk mimar ve akademisyen

Emre Arolat, Türk mimar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.