İçeriğe atla

Turan Güneş

Turan Güneş
20. Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı
Görev süresi
21 Haziran 1977 - 21 Temmuz 1977
CumhurbaşkanıFahri Korutürk
Başbakan Bülent Ecevit
Yerine geldiğiNecmettin Erbakan
Turhan Feyzioğlu
Alparslan Türkeş
Yerine gelenNecmettin Erbakan
Alparslan Türkeş
Türkiye Dışişleri Bakanı
Görev süresi
26 Ocak 1974 - 17 Kasım 1974
CumhurbaşkanıFahri Korutürk
Başbakan Bülent Ecevit
Yerine geldiğiHaluk Bayülken
Yerine gelenMelih Esenbel
Türkiye Büyük Millet Meclisi
10., 15. ve 16. Dönem Milletvekili
Görev süresi
24 Ekim 1973 - 12 Eylül 1980
Seçim bölgesi1973 - Kocaeli
1977 - Kocaeli
Görev süresi
14 Mayıs 1954 - 11 Eylül 1957
Seçim bölgesi1954 - Kocaeli
Kişisel bilgiler
Doğum 25 Haziran 1921(1921-06-25)[1]
Kandıra, Kocaeli, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 9 Nisan 1982 (60 yaşında)
Çanakkale, Türkiye
Defin yeri Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Partisi Demokrat Parti (1947-1955)
Hürriyet Partisi (1955-1958)
Cumhuriyet Halk Partisi (1958-1980)
Evlilik(ler) Nermin Solmaz Güneş[1]
Çocuk(lar) Ayşe Güneş Ayata[2] (1954)[1]
Hurşit Güneş (1957)[1]
Ebeveyn(ler) Hurşit Güneş[1][3]
Tasvire Güneş[1][3]
Bitirdiği okul İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Mesleği Bürokrat, siyasetçi, bilim insanı

Turan Güneş[3] (25 Haziran 1921,[1] Kandıra, Kocaeli - 9 Nisan 1982, Çanakkale), Türk siyasetçi ve bilim insanıydı.

Kıbrıs Harekâtı sırasında dışişleri bakanı olarak görev yapmaktaydı.

Yaşamı

Ortaöğrenimini Galatasaray Lisesi'nde tamamladı. 1945'te İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni (İÜHF) bitirdi. Doktora çalışmasını Fransa'da Paris Hukuk Fakültesinde yaptı. 1951'de İÜHF Anayasa Kürsüsünde asistan, 1954'te doçent oldu. 1947'de DP Kandıra örgütünün kurucuları arasında yer alarak siyasete atıldı, 1954'te DP'den Kocaeli milletvekili seçildi. Bir süre sonra parti yönetimini eleştirmeye başladı. Basına ispat hakkı tanınmasını isteyen arkadaşlarıyla birlikte 1955'te DP'den çıkarıldı. HP'nin kurucuları arasında yer aldı, partinin genel sekreterliğini üstlendi. 1958'de HP'nin feshine karar verilince birçok HP'liyle birlikte CHP'ye katıldı ve partinin merkez yönetiminde yer aldı.

Güneş 27 Mayıs darbesi sonra Kurucu Meclis Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6 Ocak 1961 - 25 Ekim 1961) olarak seçildi. 1961 seçimlerinde TBMM'ye giremeyince öğretim üyeliğine geri döndü, 1965'te Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde idare hukuku profesörü oldu.1965'ten sonra CHP'nin içinde gelişen ortanın solu hareketinin önderleri arasında yer aldı. 1973 seçimlerinde Kocaeli milletvekili olarak yeniden TBMM'ye girdi. 1974 yılında kurulan CHP-MSP koalisyonunda Dışişleri Bakanlığı yaptı. 20 Temmuz 1974'teki Kıbrıs Harekâtı ardından yapılan Cenevre görüşmelerinde Türkiye'yi temsil etti. Haziran 1977 seçimlerinde de Kocaeli milletvekili seçilen Güneş, güvenoyu alamayan CHP azınlık hükûmetinde devlet bakanı ve başbakan yardımcısıydı.

Turan Güneş ayrıca değişik dönemlerde Avrupa Konseyi Danışma Meclisi üyeliği ve Avrupa Konseyi Siyasi İşler Komisyonu başkanlığı yaptı.

24. dönem CHP Kocaeli milletvekili olan, ekonomist Hurşit Güneş'in babasıdır.

Ölümünden sonra, 1983'te Araba Devrilmeden Önce adlı kitabı, 1989'da Ferenc Fejtő'den çevirdiği Herşeye Rağmen Sosyal Demokrasi ve 2009'da Hurşit Güneş tarafından derlenen Türk Demokrasisinin Analizi yayımlanmıştır.

Ankara'da TRT Ankara yönetim binasının bulunduğu bir bulvar ile Bülent Ecevit ve ailesinin Or-An'da yaşadığı ev onun adını taşımaktadır.

Ölümü

Turan Güneş ailesinin mezarı.

Turan Güneş 9 Nisan 1982'de İstanbul'dan İzmir'e giderken, Çanakkale yakınlarında gemide geçirdiği kalp krizi sonucu öldü. Cenazesi İstanbul'a getirilerek Levent Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki aile kabristanlığında toprağa verildi.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g "TÜRK PARLAMENTO TARİHİ TBMM - X . DÖNEM 1954 - 1957 II. CİLT" (PDF). 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ "Tatile çıkması istenen Ayşe kim?". Vatan. 31 Ekim 2007. 12 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2017. 
  3. ^ a b c "TBMM Albümü 2. Cilt (1950-1980)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Haluk Bayülken
Türkiye Dışişleri Bakanı
26 Ocak 1974 - 17 Kasım 1974
Sonra gelen:
Melih Esenbel
Önce gelen:
Necmettin Erbakan
Turhan Feyzioğlu
Alparslan Türkeş
Türkiye Başbakan Yardımcısı
21 Haziran 1977 - 11 Temmuz 1977
Sonra gelen:
Necmettin Erbakan
Alparslan Türkeş

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Adnan Menderes</span> 9. Türkiye başbakanı

Ali Adnan Menderes, Türk siyasetçi. 1950-60 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı görevinde bulundu. Ayrıca, aynı tarihler arasında kurucuları arasında yer aldığı Demokrat Parti (DP) Genel Başkanlığını yürüttü. Menderes, Türkiye siyasi tarihinde idam edilen ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti başbakanı olarak tarihe geçti. 1990'da Türkiye Büyük Millet Meclisi çıkardığı yasayla, Menderes ve onunla beraber idam edilen Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'ya itibarlarını iade etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fatin Rüştü Zorlu</span> Türk diplomat ve siyasetçi

Ahmet Fatin Zorlu, Türk siyasetçi ve diplomattır. 1957-1960 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı olarak görev aldı. Bundan önce ise 1954-55 yılları arasında Başbakan Yardımcılığı yaptı. 27 Mayıs Darbesi sonrası başlatılan Yassıada Yargılamaları sonrası Başbakan Adnan Menderes ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan ile birlikte İmralı adasında idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Parti (1946)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1946–1960)

Demokrat Parti, 7 Ocak 1946'da kurulan, kurulduğu yıl yapılan seçimlerde azınlıkta kalıp 4 yıl sonra yapılan seçimlerde 27 yıllık tek parti dönemini sona erdiren Türk siyasi partisi olarak bilinir. Sırasıyla 1950, 1954 ve 1957 seçimlerini kazanmış ve 10 yıl boyunca iktidar olmuştur. Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile iktidardan düşürülmüş ve 29 Eylül 1960'ta kapatılmıştır. Demokrat Parti'nin kısaltması DP olarak yazılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nihat Erim</span> 13. Türkiye başbakanı

İsmail Nihat Erim, Türk hukukçu, akademisyen ve siyasetçi. Türkiye Büyük Millet Meclisinde beş dönem Cumhuriyet Halk Partisinden milletvekili olarak siyaset yapan Erim, 1948-50 yılları arasında bayındırlık bakanlığı ve başbakan yardımcılığı görevlerinde bulundu. 12 Mart Muhtırası'nın ardından 1971-1972 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olarak görev aldı. 19 Temmuz 1980 tarihinde İstanbul Dragos'ta Devrimci Sol militanları tarafından düzenlenen suikast sonucunda 68 yaşında öldü.

Osman Mümtaz Soysal, 1961 Anayasası'nın imza sahiplerinden biri olarak isim yapan hukukçu, akademisyen ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Necdet Calp</span> Türk bürokrat ve siyasetçi (1922-1998)

Necdet Calp, Türk bürokrat ve siyasetçi. Bürokraside kariyer yapmış, 12 Eylül dönemi sonrasında da günün şartlarının sol kanat partisi Halkçı Parti'nin lideri olarak hatırlarda kalmış olan Calp, 22 Ekim 1983 günü Turgut Özal'ın da yer aldığı bir seçim öncesi televizyon tartışmasında Boğaziçi Köprüsü için "Satamazsınız beyefendi satamazsınız" deyişi ile akıllarda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ferruh Bozbeyli</span> 10. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Ahmet Ferruh Bozbeyli, Türk siyasetçi. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı (1965-70) ve Demokratik Parti genel başkanlığı yaptı (1970-78).

<span class="mw-page-title-main">1950 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 9. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1950 Türkiye genel seçimleri, 14 Mayıs 1950 tarihinde düzenlenen ve TBMM 9. dönem milletvekillerinin belirlendiği seçim. "Gizli oy, açık tasnif" yönteminin ilk kez uygulandığı 1950 seçimleri, Türkiye tarihinin ilk demokratik seçimi olarak kabul edilir. 1946 genel seçimlerinden sonra, Cumhuriyet tarihinde tek dereceli olarak düzenlenen ve birden fazla partinin katıldığı ikinci milletvekilliği genel seçimidir.

<span class="mw-page-title-main">1954 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 10. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1954 Türkiye genel seçimleri, 2 Mayıs 1954 tarihinde TBMM'de görev yapacak 10. dönem milletvekilleri için yapılan seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1957 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 11. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1957 Türkiye genel seçimleri, 27 Ekim 1957 tarihinde TBMM 11. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1977 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 16. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1977 Türkiye genel seçimleri, 5 Haziran 1977 tarihinde TBMM 16. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hürriyet Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1955–1958)

Hürriyet Partisi, ispat hakkı tanınması meselesinde parti yönetimiyle ters düştükleri için DP'den ayrılan 19 muhalif milletvekili tarafından 20 Aralık 1955'te kurulan merkez partisi.

<span class="mw-page-title-main">Turhan Feyzioğlu</span> Türk siyasetçi

Turhan Feyzioğlu, Türk hukuk profesörü, avukat, akademisyen ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">1946 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 8. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1946 Türkiye genel seçimleri, 21 Temmuz 1946 tarihinde 8. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir. 5 Haziran'da Milletvekili Seçim Yasası değiştirilmiş ve Cumhuriyet tarihinde ilk defa tek dereceli seçim esasında gerçekleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fethi Çelikbaş</span> Türk siyasetçi

Fethi Çelikbaş Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ekrem Alican</span> Türk siyasetçi ve maliyeci

Ali Ekrem Alican, Türk siyasetçi ve maliyeci.

Mehmet Turan Şahin, Türk siyasetçi ve mühendis.

Nihat Su Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Hurşit Güneş</span>

Hurşit Güneş, Türk ekonomist ve siyasetçi. Eski Dışişleri Bakanı Turan Güneş'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Muharrem Erkek</span> Türk politikacı

Muharrem Erkek, Türk siyasetçi ve avukat.