Eyyûbîler, Eyyûbîler Devleti veya Eyyûbî Sultanlığı, Zengî Devleti'nin komutanı ve daha sonradan Fâtımî Devleti'nin veziri olan Selahaddin Eyyubi'nin 1171 yılında kurduğu Eyyûbî Hanedanı'nın Mısır ve Suriye'de egemen olduğu Sünni Müslüman bir devlettir. En güçlü olduğu dönemde Mısır, Suriye, Irak, Hicaz, Filistin, Libya, Yemen ve Levant bölgelerini egemenliği altında tutmuştur. 1171'de Selahaddin Eyyubi tarafından Mısır'daki Şii Fâtımî Hâlifeliği'nin ortadan kaldırılmasının ardından doğan bir iktidar boşluğuyla tarih sahnesine çıkan devlet, 1187'de Hıttin Muharebesi ile Kudüs'ü Hristiyanlardan geri almış ve Orta Doğu'da önemli bir güç hâline gelmiştir. Hanedanlık, bölgedeki hâkimiyetini 13. yüzyılın ortalarına kadar sürdürmüştür.
Artuklu Beyliği ya da diğer adıyla Artuklular, Harput, Mardin ve Hasankeyf bölgelerinde 1102-1409 yılları arasında hüküm sürmüş bir Oğuz Türkmen beyliğidir.
Selahaddin Eyyubi, Eyyûbîler Devleti'nin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. 1187 yılında Kutsal Topraklar'ı Haçlılardan geri almak için bir ordu kurdu ve komutasındaki ordusuyla beraber 4 Temmuz 1187 tarihinde gerçekleşen Hıttin Muharebesi ile Kudüs Kralı Lüzinyanlı Guy'ın ordusunun büyük bir bölümünü yok etti. 2 Ekim 1187'de ise Kudüs'ü Haçlı kuvvetlerinden alarak bölgedeki 88 yıl süren Katolik egemenliğine son verdi ve kenti İslam dünyasına geri kazandırdı. Avrupalı Katolik Hristiyanlar yaşadıkları bu yenilgiden sonra, Kudüs'ü tekrar hâkimiyetlerine geçirebilmek amacıyla Üçüncü Haçlı Seferi'ni düzenlediler.
Zengîler, 12. ve 13. yüzyıllarda Mezopotamya ve Suriye'de hüküm sürmüş Türk devletidir. İlk hükümdarı İmâdüddin Zengî'dir.
Nûreddin Mahmud Zengî, Büyük Selçuklular'ın Haleb Atabeyi.
Muizzuddin El-Mansur Aybeg, Mısır Memlûk Sultanlığı'nın kurucusu ve ilk sultanı olan Türkmen kökenli hükümdar. 1250 ve 1257 yılları arasında hüküm sürdü.
Şecerüddür, Memlûk Sultanlığı'nın ilk hükümdarı.
Melik Aziz İmadeddin Ebu'l Feth Osman bin Selahaddin Eyyubi Selahaddin Eyyubi'nin ikinci oğlu olup onun 4 Mart 1193'te ölümünden sonra Eyyubiler Mısır Sultanı oldu. 1198'de bir attan düşme kazası geçirerek öldü ve yerine oğlu Mansur bin Aziz geçti.
Malik Mansur bin Aziz (Malik Mansur Nasreddin bin Aziz). 29 Kasım 1198 - Şubat 1200 döneminde üçüncü Eyyubiler Mısır Sultanlığı maliki görevi yapmıştır.
Melik Âdil Seyfeddîn. Necmeddīn Eyyûb'un oğlu, Selâhaddîn Eyyûbî'nin küçük kardeşi olup 1196-1218 yılları arası Eyyûbîler Suriye Sultanı olarak ve 1200-1218 yılları arasında da Eyyûbîler Mısır Sultanı olarak hüküm sürdü.
Kamil bin Âdil (Arapça: "الملك الكامل" محمد بن سيف الدين أحمد" 1218-1238 döneminde dördüncü Eyyubiler Mısır Sultanı olarak, 1237-1238 yılları arası ise sekizinci Eyyubiler Suriye Sultanı olarak hüküm sürdü. Melik Kâmil feraseti ve siyasetteki ustalığıyla kardeşleri arasında temayüz etmiş, zekâsını ve dürüstlüğünü fark eden babası tarafından veliaht tayin edilmiştir. Sultan Adil henüz sağlığında ülkeyi oğulları arasında bölüştürmüş, Bilädü'şâm bölgesindeki Eyyübi topraklarını Melik Muazzam İsa'ya; Cezire'nin bir kısmını, Meyyafärikîn, Ahlât ve civar bölgelerini Melik Eşref Musa'ya; Ruha'yı Şihäbüddin Gâzi'ye; Caber Kalesi'ni Hafız Arslanşah'a, Mısır'ı ise Melik Kâmil'e bırakmıştır. Yemen ve Mekke, Mısır, Suriye, Anadolu ve el-Cezîre gibi çok geniş bir alanda hâkimiyet kurmayı başaran el-Melikü'l-Kâmil Mekke'de okunan bir hutbede “sultânü’l-kıbleteyn, rabbü’l-alâmeteyn, hâdimü’l-haremeyni’ş-şerîfeyn, Halîlü emîri’l-mü’minîn” lakaplarıyla anılmış ondan fazla hükümdar tarafından metbû tanınmıştır.
Efdal bin Selâhaddîn, tam adı Ebū Hasan Nūreddīn Melik el-Efḍal Alī bin Salāḥaddīn Yūsuf, Selahaddin Eyyubi'nin 17 oğlundan en büyüğüdür. 1186–1196 döneminde Eyyubiler Suriye Sultanı ve üst Eyyubiler Sultanı olarak hükümdarlık yapmıştır.
Muazzam bin Adil, 1218-1227 döneminde dördüncü Eyyubiler Suriye Sultanı olarak hüküm sürdü.
Eşref Musa veya Melik Eşref Musa çocuk yaşında Emir Aybeg tarafından ismen son Eyyubiler Mısır Sultanı olarak 1250-1254 döneminde Mısır Sultanı olarak tahta geçirilmiş ve tahttan indirilmiş hükümdar.
II. Adil Seyfeddin Sultan Kamil bin Adil'in oğlu ve vârisi olarak 1238-1239 döneminde Eyyubiler Mısır Sultanı olarak ve 1238-1239 döneminde Eyyubiler Suriye Sultanı olarak hükümdarlık yapmıştır.
es-Sâlih Eyyûb ya da tam adıyla Ebü'l-Fütûh el-Melikü's-Sâlih Necmüddîn Eyyûb b. Muhammed 1240-1249 döneminde Eyyubiler Mısır Sultanı olarak ve 1239 ile 1245-1224 döneminde Eyyubiler Suriye Sultanı olarak hükümdarlık yaptı.
Muazzam Turanșah 1250 yılında önce çok kısa zaman için Eyyubiler Suriye Sultanı sonra Eyyubiler Mısır Sultanı olarak hükümdarlık yapmış ve bir Memluklu kliğinin komplosu ile suikaste kurban gitmiştir.
Nasır Davud, babası ölünce 1227 – 1229 döneminde kısa bir süre beşinci Eyyubiler Suriye Sultanlığı yapmış; bu sultanlıktan azlinden sonra 1229 – 1248 döneminde Kerek Emirliği görevine geçmiş; 1248'de bu emirlikten azledilikten sonra 21 Mayıs 1259'da Moğollardan kaçmakta iken Şam yakınlarında Buvayda köyünde ölmüştür.
Muhammed ibn Hamed Isfahani, bilinen adıyla Imad ad-din el-Isfahani Pers kökenli bir tarihçi, bilgin ve hatipti. Birçok tarihî eser ve değerli bir Arap şiir antolojisi bıraktı. Zengiler ve Eyyûbîler döneminde edebiyatçıydı.
Al-Malik al-Salih Imad al-Din Ismail bin Saif al-Din Ahmed daha çok Salih İsmail olarak bilinir. Şam merkezli Eyyûbî sultanıydı. Biri 1237'de ve ardından 1239'dan 1245'e kadar olmak üzere iki kez hüküm sürdü.