İçeriğe atla

Tupi dilleri

Tupi dilleri, Avrupalı sömürgeciler ilk kez Brezilya kıyılarına ayak bastıklarında bölgede konuşulan diller topluluğuna verilen addır.

Brezilya'ya ilk ayak basan ve bölgede nereye gidilirse gidilsin, yerlilerce konuşulan dillerin benzeştiğini gören Portekizli'ler, bu dilleri o zamanlar "Portekizcelíngua geral" ("genel dil") olarak adlandırmışlardılar. Bu dillerden Nheengatu ("iyi dil") günümüzde de Rio Negro yöresindeki yerlilerce konuşulur.

Tupi aynı zamanda, Brezilya'da ilk olarak Amazon bölgesine yerleşip, sonra zamanla güneye inip Atlantik kıyılarına yayılan başlıca Amerikalı yerli topluluğuna verilen addır.

16. Yüzyıldan başlayarak, Tupi'ler Portekizli ve İspanyalı sömürgecilerce köleleştirilmiş ya da soykırıma uğratılmışlardır. Bu etnik temizlikten kurtulanların torunları, günümüzde özerk yerli yerleşim bölgelerinde yaşamaktadırlar.

Tupi-Guarani dil topluluğu da daha büyük Tupi topluluğunun bir parçasıdır.

Kaynakça

Ayrıca bakınız

  • Guarani

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Brezilya</span> Güney Amerikada bir ülke

Brezilya, resmî adıyla Brezilya Federatif Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Latin Amerika'nın %47,7'sini kaplayan Brezilya, Ekvador ve Şili haricinde Güney Amerika ülkelerinin hepsi ile sınır komşusudur. Başkenti Brasília ve en kalabalık şehri São Paulo'dur. Brezilya, 26 eyaletten ve bir Federal Bölgeden oluşan bir federasyondur ve Portekizcenin resmi dil olduğu tek Güney Amerika ülkesidir.

Guarani'nin birkaç anlamı vardır:

<span class="mw-page-title-main">Paraguay</span> Güney Amerikada ülke

Paraguay Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Denize kıyısı olmayan bir ülke, güneyi ile güneybatısında Arjantin, kuzeyi ile kuzeydoğusunda Brezilya, kuzeybatısında ise Bolivya ile çevrelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika</span> Tek bir kıta veya kara kütlesi olarak birlikte ele alındığında Kuzey Amerika ve Güney Amerika

Amerika veya Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'de Yeni Dünya olarak adlandırılan bölgede, Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve bunlara bağlı adalardan meydana gelen kıtalar ve adalar topluluğu. Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'deki kara alanının çoğunu kapsar ve Yeni Dünya'yı oluşturur. Amerika sözcüğü birçok dilde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) anlamında da kullanıldığı için kavram karmaşasına neden olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ferdinand Macellan</span> dünyanın çevresini ilk kez dolaşan Portekizli kaşif

Ferdinand Macellan, 1519'dan 1522'ye kadar Doğu Hint Adaları'na beraber sefer düzenlediği dostu Juan Sebastián Elcano ile birlikte, dünyanın çevresini dolaşan ilk insan olan Portekizli kaptan ve kâşiftir. İspanyol İmparatorluğu'nun desteğiyle denize açıldı. Hikâyesi, bu seyahate eşlik eden Antonio Pigafetta'nın anılarını yazması sayesinde günümüze ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sömürgecilik</span> Bir devletin başka toplumları siyasal ve ekonomik olarak egemelik altına alma politikası

Sömürgecilik; kolonicilik, kolonyalizm ya da müstemlekecilik, genellikle bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılmayı istemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya Portekizcesi</span>

Brezilya Portekizcesi, Brezilya'da konuşulan ve Avrupa Portekizcesinden bazı farklılıkları olan bir Portekizce lehçesi. Tüm çeşitleri arasında Portekizce dilinde ve dışında yaşayan 220 milyon Brezilyalı tarafından konuşulur. Brezilya Portekizcesi, dünyada en çok konuşulan, okunan ve yazılan Portekizce lehçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Guaraníler</span>

Guaraníler, Güney Amerika'da yaşayan yerli topluluğudur, ayrıca Guaraní dili de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Luanda</span> Angolanın başkenti

Luanda, Angola'nın en büyük şehri ve başkentidir. Atlas Okyanusu kıyısına kurulmuştur ve Angola'nın yönetim ve ticaret merkezidir. BM tahminine göre 2004 yılı nüfusu 4,5 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Chaco (eyalet)</span>

Chaco eyaleti, Arjantin'in kuzeyinde Paraguay sınırı yakınında bir eyalettir. Eyalet başkenti Paraná Nehrinde bulunan Corrientes şehrinin karşı kıyısında yer alan Resistencia'dır. Eyaletin ikinci önemli şehri Sáenz Peña'dır. Eyaletin batısında Salta ve Santiago del Estero, kuzey ve doğusunda Formosa, güneydoğusunda Corrientes ve Paraguay, güneyinde de Santa Fe yer alır. 1950 yılından 1955 yılına kadar eyaletin adı Presidente Juan Perón olmuştur.

Tupi-Guarani dilleri, Güney Amerika'daki Tupi dillerinin en önemli alt ailesidir. 11 gruptaki 53 dili kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Niterói</span> Brezilyanın Rio de Janeiro eyaletinde belediye

Niterói, Brezilya'nın "Güneydoğu" Bölgesinde Rio de Janeiro eyaletinde yer alan bir şehirdir.

Kanada Kızılderilileri, Kanada'da Eskimo İnuitler ile melez Métisler dışında kalan bütün Kanada yerlileri için kullanılan niteleme olup Kanada'da resmi olarak İlk Milletler adı kullanılır. Kanada'da Kızılderili (Indian) adı hâlâ yasal bir terim olsa da resmî olarak kullanımı günümüzde oldukça azalmıştır. Kanada Kızılderililerinin sayısı 2006 sayımına göre 698.025 kişidir. Şu an için Kanada tarafından kabul edilen 630 kabile hükûmeti yasal olarak tanınmaktadır ve bunların kabaca yarısı Ontario ile Britanya Kolumbiyası eyaletlerinde bulunmaktadır. Kanada'da yasal olarak yaşamak zorunda oldukları kısıtlayıcı yerlere Kızılderili rezervi adı verilir. Günümüzde Kanada Kızılderililerine karşı sistemik ırkçılık hâlâ uygulanmaktadır. eğitim ve öğretimleri yirminci yüzyılın ortalarına kadar ırkçı asimilasyon politikaları gereği oluşturulan Kanada Kızılderili yatılı okullarında yapılıyordu. Kızılderili Kütüğüne kayıtlı olanların hakları kayıtsız olanlara göre fazladır. Kızılderili işlerinden Kanada Kızılderili ajanı sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Guaranice</span> Güney Amerikada konuşan Tupi Dili

Guaraní dili ya da Guaranice, Tupi dillerinin alt ailesinden olan Tupi-Guarani dillerinin en çok konuşulan gruplarından biri. Güney Amerika yerlileri Guaraníler'in konuştuğu dil.

<span class="mw-page-title-main">São Paulo (eyalet)</span> Brezilyanın güneydoğusunda eyalet

São Paulo, Brezilya'nın güneydoğusunda yer alan ve ülkenin en kalabalık ve gelişmiş eyaletidir. İdari merkez, aynı zamanda Brezilya'nın ve tüm Güney Amerika'nın en büyük şehri olan São Paulo şehridir. São Paulo, Portekizcede Aziz Pavlus anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Cape Kolonisi</span> Hollandanın Güney Afrikadaki ilk göçmen kolonisi

Cape Kolonisi, Hollanda'nın Güney Afrika'daki ilk göçmen kolonisi, daha sonra Birleşik Krallık egemenliğine geçmiştir. Merkezi bugünkü Cape Town'du.

<span class="mw-page-title-main">Indaiatuba</span> Brezilyanın São Paulo eyaletinde belediye

Indaiatuba Brezilya'nın São Paulo eyaletine bağlı bir şehirdir. 2016 nüfusu 235.367 kişi, yüzölçümü 311.363 km² ve rakımı 624 metredir. Şehrin adı Tupi dilinden gelmiştir. Brezilya'nın sanayi bölgelerinden birindeki önemli şehirlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya Kızılderilileri</span> etnik grup

Brezilya Kızılderilileri ya da Brezilya yerlileri, Brezilya'da yaşayan Doğu Brezilya ile Amazon Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları. Brezilya Kızılderililerinden Fundação Nacional do Índio (Funai) adlı hükûmet kuruluşu sorumludur. Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística tarafından 2010 yılında yapılan son sayıma göre nüfusları 817.000 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Urca</span> Rio de Janeiroda semt (bairro)

Urca Brezilya’nın Rio de Janerio şehrinde yer alan bir mahalledir. 2000 yılı nüfus sayımına göre yaklaşık 7,000 kişi bu bölgede yaşamaktadır. Bölge genel olarak 1920'li yıllarda kurulmasına rağmen, bazı kısımları daha da eskidir.

<span class="mw-page-title-main">Brezilyalılar</span> Brezilya vatandaşları

Brezilyalılar, aile kökeni Brezilya'ya dayanan veya vatandaşlık bağıyla bu ülkeye bağlı olan kişilerdir.