Tunus cumhurbaşkanları listesi

Tunus cumhurbaşkanı, Tunus'un devlet başkanıdır ve doğrudan halk tarafından beş yıllık bir dönem için seçilir. Makam sahibi, başbakanla birlikte Tunus hükümetinin yürütme organına liderlik eder ve Tunus Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.

Makam 1957'de kurulduğundan bu yana, sekiz erkek cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Sekizinci ve mevcut başkan 23 Ekim 2019 tarihinden bu yana Kays Said'dir. Halihazırda yaşayan üç eski cumhurbaşkanı bulunmaktadır. En son ölen eski cumhurbaşkanı 19 Eylül 2019 tarihinde Zeynel Abidin Bin Ali olmuştur.

Görevdeki cumhurbaşkanı El-Beci Kaid es-Sibsi'nin ölümünün ardından cumhurbaşkanlığı görevini vekaleten üstlenen Muhammed en-Nasır'un cumhurbaşkanlığı Tunus tarihindeki en kısa süreydi (90 gün). İlk cumhurbaşkanı Habib Burgiba, 7 Kasım 1987'de başbakanı Bin Ali tarafından görevden alınmadan önce otuz yılı aşkın bir süre (1957-1987) ile en uzun süre görev yapan cumhurbaşkanı olmuştur. Tunus Anayasası'nın 2014 yılında onaylanmasından bu yana hiç kimse iki defadan fazla cumhurbaşkanı seçilememektedir.

Ülkenin cumhurbaşkanı olarak görev yapmış olanlardan sadece biri doğal nedenlerle görev başında ölmüş (El-Beci Kaid es-Sibsi), ikisi görevden alınmış (Habib Burgiba ve Zeynel Abidin Bin Ali) ve ikisi de cumhurbaşkanı görevini vekaleten üstlenmiştir (Fuad Mebazaa ve Muhammed en-Nasır).

Arka plan

Tunus'ta cumhuriyetin ilan edildiği 25 Temmuz 1957 tarihinden bu yana yedi cumhurbaşkanı görev yapmıştır:

Habib Burgiba 25 Temmuz 1957'de parlamento tarafından cumhurbaşkanı olarak atandı. Anayasanın 1 Haziran 1959'da yürürlüğe girmesinin ardından 8 Kasım 1959'da cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı. Tek aday olarak girdiği seçimde oyların %91'ini alarak beş yıllık bir dönem için seçildi. Üç kez daha rakipsiz olarak seçildi. Dördüncü tam dönemini kazandıktan kısa bir süre sonra ömür boyu cumhurbaşkanı ilan edildi. Başbakanı Bin Ali tarafından düzenlenen 7 Kasım 1987 darbesiyle görevden alınana kadar görevde kaldı.
Zeynel Abidin Bin Ali, Burgiba döneminde başbakanlık ve içişleri bakanlığı yaptı. Bin Ali, 7 Kasım 1987'de Burgiba'yı tıbben görev yapamaz ilan ettirdi. Anayasa uyarınca, yeni seçimlere kadar cumhurbaşkanı vekili oldu. Bin Ali 2 Nisan 1989'da rakipsiz olarak beş yıllık bir dönem için seçildi ve üç kez daha yeniden seçildi (ilkinde rakipsizdi). 17 Aralık 2010'da başlayan Tunus Devrimi'nde 14 Ocak 2011'de rejimi yıkıldı. Başbakanı Muhammed Gannuşi cumhurbaşkanlığını üstlendi ve cumhurbaşkanı vekili olarak görev yaptı.
Fuad Mebazaa 15 Ocak 2011 tarihinde Anayasa Konseyi tarafından cumhurbaşkanı vekili olarak atandı. Anayasa'nın 57. Madde'si uyarınca Mebazaa'nın atanmasını takip eden 45 ila 60 gün arasında bir seçim yapılması gerekiyordu. Ancak 3 Mart 2011'de 1959 Anayasası'nın yürürlükten kaldırıldığını ve yeni bir anayasa hazırlayacak bir kurucu meclisin seçildiğini duyurdu. Dolayısıyla yeni seçimlere kadar cumhurbaşkanı vekili olarak kaldı.
Munsif Merzuki 12 Aralık 2011 tarihinde Tunus Kurucu Meclisi tarafından cumhurbaşkanı seçildi. Ertesi gün göreve başladı ve iktidar partisi üyesi olmayan ilk cumhurbaşkanı oldu. 2014 cumhurbaşkanlığı seçiminde eski başbakan Kaid es-Sibsi tarafından yenilgiye uğratıldı ve 31 Aralık 2014 tarihinde görevinden ayrıldı.
El-Beci Kaid es-Sibsi 21 Aralık 2014 tarihinde devrimden sonra genel oyla seçilen ilk cumhurbaşkanı oldu. 31 Aralık 2014'te Tunus'un beşinci ve serbest seçimle göreve gelen ilk cumhurbaşkanı olarak göreve başladı. Es-Sibsi 25 Temmuz 2019'da öldü ve yerine Muhammed en-Nasır cumhurbaşkanı vekili olarak atandı.
Muhammed en-Nasır Devlet Başkanı es-Sibsi'nin görev başında ölmesinin ardından 25 Temmuz 2019 tarihinde anayasanın 84. ve 85. maddeleri uyarınca cumhurbaşkanı vekili oldu. Anayasaya göre en-Nasır 90 günden fazla olmamak kaydıyla cumhurbaşkanlığı görevini vekâleten yürütecek ve bu süre zarfında erken cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacaktı. Seçimin Kasım 2019'da yapılması planlanmıştı ancak 90 günlük süre dolmadan yeni cumhurbaşkanının yemin etmesini sağlamak amacıyla seçim Eylül ayına çekildi.
Kays Said Eylül 2019'da seçildi. Burgiba'nın mirasının varisi olmayan ikinci cumhurbaşkanı olarak (Marzuki ilkiydi) 23 Ekim'de göreve başladı.

Liste

№	Resim	İsim (Doğum-Ölüm)	Görev Süresi		Seçim	Siyasi Parti		Notlar
№	Resim	İsim (Doğum-Ölüm)	Başlangıç	Bitiş	Seçim	Siyasi Parti		Notlar
1		Habib Burgiba Arapça: حبيب بورقيبة (1903-2000)	25 Temmuz 1957	7 Kasım 1987	Geçici		Yeni Düstur Partisi	Parlamento monarşiyi feshetti ve Başbakan Burgiba'yı geçici cumhurbaşkanı olarak atadı.
					1959		Yeni Düstur Partisi	Burgiba Tunus tarihindeki ilk cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı.
					1964		Sosyalist Düstur Partisi	Burgiba ikinci cumhurbaşkanlığı dönemini kazandı.
					1969			Burgiba, anayasaya göre üçüncü ve son cumhurbaşkanlığı dönemini kazandı.
					1974			Bu seçimden sonra Burgiba kendisini ömür boyu cumhurbaşkanı ilan etti.
2		Zeynel Abidin Bin Ali Arapça: زين العابدين بن علي (1936-2019)	7 Kasım 1987	14 Ocak 2011	Geçici		Sosyalist Düstur Partisi	1987 darbesinin ardından Başbakan Bin Ali geçici cumhurbaşkanı olarak göreve başladı.
					1989		Anayasal Demokratik Birlik	Bin Ali 15 yıl sonra yapılan ilk cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı.
					1994			Bin Ali ikinci cumhurbaşkanlığı dönemini kazandı.
					1999			Bin Ali üçüncü cumhurbaşkanlığı dönemini ve Tunus'un ilk çoğulcu cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı.
					2004			Bin Ali, 2002 anayasa referandumuna göre izin verilmesinin ardından dördüncü cumhurbaşkanlığı dönemini kazandı.
					2009			Bin Ali, görevden alınmadan önce beşinci ve son cumhurbaşkanlığı dönemini kazandı.
3		Muhammed Gannuşi Arapça: محمد الغنوشي (1941-)	14 Ocak 2011	15 Ocak 2011	Geçici		Anayasal Demokratik Birlik	Gannuşi, Bin Ali'nin görevden alınmasının ardından başbakan olarak, Anayasa Konseyi tarafından görevden alınmadan önce sadece bir günlüğüne geçici cumhurbaşkanı oldu.
4		Fuad Mebazaa Arapça: فؤاد المبزع (1933-)	15 Ocak 2011	13 Aralık 2011	Geçici		Anayasal Demokratik Birlik^[a]	Mebazaa, Bin Ali'nin Anayasa Konseyi tarafından görevden alınmasının ardından Meclis başkanı olarak geçici cumhurbaşkanı oldu.
4		Fuad Mebazaa Arapça: فؤاد المبزع (1933-)	15 Ocak 2011	13 Aralık 2011	Geçici		Bağımsız	Mebazaa'nın görev süresi, anayasanın yürürlükten kaldırılmasının ardından bir Kurucu Meclis seçilinceye kadar uzatıldı.
5		Munsif Marzuki Arapça: المنصف المرزوقي (1945-)	13 Aralık 2011	31 Aralık 2014	2011		Cumhuriyet için Kongre	Marzuki doğrudan seçilmedi, ancak bir sonraki seçime kadar Kurucu Meclis tarafından geçici olarak seçildi.
6		El-Beci Kaid es-Sibsi Arapça: الباجي قائد السبسي (1926-2019)	31 Aralık 2014	25 Temmuz 2019†	2014		Nida Tunus	Es-Sibsi iki turlu ilk cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı ve görevdeyken ölen ilk cumhurbaşkanı oldu.
7		Muhammed Ennasur Arapça: الباجي قائد السبسي (1934-)	25 Temmuz 2019	23 Ekim 2019	Geçici		Nida Tunus	Ennasur, Meclis başkanı olarak, Devlet Başkanı El-Beci Kaid Es-Sibsi'nin ölümünün ardından geçici cumhurbaşkanı oldu.
8^[b]		Kays Said Arapça: قيس سعيد (1958-)	23 Ekim 2019	Görevde	2019		Bağımsız	Said, başkanlık tartışmasının yapıldığı ilk cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı.

Ayrıca bakınız

Notlar

^ Mebazaa 18 Ocak'ta parti liderliğinden ayrıldı ve parti 9 Mart 2011'de feshedildi.
^ Tunus Devlet Başkanlığının resmi internet sitesinde Said'in bu görevi yürüten sekizinci kişi olduğu belirtiliyor. Seçilmiş ve geçici devlet başkanları arasında herhangi bir ayrım yapılmamaktadır.^[1]

Kaynakça

^ "President of the republic Kais Saied". Carthage.tn. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020.

Dış bağlantılar

Dünya Devlet Adamları - Tunus13 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Mebazaa 18 Ocak'ta parti liderliğinden ayrıldı ve parti 9 Mart 2011'de feshedildi.

[3] Tunus Devlet Başkanlığının resmi internet sitesinde Said'in bu görevi yürüten sekizinci kişi olduğu belirtiliyor. Seçilmiş ve geçici devlet başkanları arasında herhangi bir ayrım yapılmamaktadır.^[1]

[2] "President of the republic Kais Saied". Carthage.tn. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020.

[a]

[b]

[1]