Yüksek hızlı demiryolu (YHD), kendine özgü ray sistemi ve bu sisteme entegre özel raylı taşıtları ile geleneksel demiryolu trafiğinden önemli ölçüde daha hızlı ulaşıma imkân tanıyan demiryolu taşımacılığı türüdür. Dünya çapında bir tek geçerli standart tanım bulunmamakla birlikte, 250 kilometre/saat (160 mph) ve üstü hıza uygun yeni demiryolu hatları ve 200 kilometre/saat (120 mph) ve üstü hıza uygun geliştirilmiş mevcut demiryolu hatları yaygın olarak yüksek hızlı demiryolu olarak kabul edilir.
Tren, raylar üzerinde bir ya da birkaç lokomotif tarafından çekilen veya itilen vagonlardan oluşan ulaşım aracı. Tren kelimesi Türkçe ve diğer dillere Latince trahereden (çekmek) türeyen eski Fransızca trahinerden gelmiştir.
Bir yerden bir yere madeni bir yol üzerinde, mekanik bir güçle hareket ettirilen araçlar içinde, insan ve eşya taşımasını temin eden tesislerin hepsine birden demiryolu denir.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD), Türkiye'deki demiryolu ulaşımının altyapısını geliştiren, düzenleyen ve kontrol eden resmî kurumdur.
Bakü - Tiflis - Kars demiryolu ya da Bakü - Tiflis - Ahılkelek - Kars demiryolu, kısaca BTK ya da BTAK, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye'yi doğrudan birbirine bağlayan bölgesel demiryolu hattıdır. Hat, "Demir İpek Yolu" olarak da adlandırılmaktadır.
Demiryolu hat açıklığı, bir demiryolu hattını oluşturan yük taşıyan iki tren rayı arasındaki mesafeyi tanımlar. Dünyadaki demiryolu hatlarının %60'ı standart hat açıklığı olarak 1.435 mm mesafeyi kullanır. Farklı mesafelerdeki hat açıklıkları geniş veya dar olarak adlandırılır. İki farklı hat açıklığına sahip hatların buluştuğu yerlerde hat kesintiye uğrar. Bu yüzden bazı geçiş bölgelerinde farklı hat genişlikleri arasında kolayca geçiş yapılabilmesi için çok sayıda hat içeren kısımlar inşa edilmiştir. Hat açıklığı olmayan tek demiryolu türü monoray olarak adlandırılan hat yapısıdır. Bazı hafif yük taşıyan elektrikli demiryolu hatlarında üçüncü veya dördüncü hat bulunabilmektedir. Esas hattın dışında yer alan bu hat elektrik şebekesinin beslenmesi amacıyla kullanılır.
Kazakistan Demir Yolları,, ayrıca Kazakistan Demir Yolu Ulusal Şirketi olarak bilinen Kazakistan'ın ulusal demiryolu şirketidir.
SNCF, Fransa'nın devlete ait demiryolu hizmetlerini işleten kurumdur. SNCF, 1938 yılında kurulmuş olup Fransa'nın yüksek hızlı demiryolu şebekesi olan TGV'yi de içeren ülkenin ulusal demiryolu hizmetlerini yürütmektedir. Görevleri arasında demiryolu hizmetlerinin yolcu ve yük için işletilmesi, demiryolu altyapısının bakımı ve sinyalizasyonu yer almaktadır. Merkezi Paris'te yer almaktadır.
TCDD Taşımacılık A.Ş., Türkiye'de demiryolu taşımacılığı hizmeti veren bir kamu şirketidir.
Kars Garı, Kars'ın il merkezinde Cumhuriyet Caddesi üzerinde yer alan TCDD'ye ait hemzemin ana tren istasyonudur.
Ankara – Kars demiryolu, Türkiye'nin başkenti Ankara'yı sınır şehri Kars'a bağlayan TCDD'ye ait konvensiyonel demiryolu hattıdır.
Yunanistan Devlet Demiryolları ya da Sidirodromi Ellinikou Kratous (SEK) (Yunanca: Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους (ΣEK)), 1920 yılında kurulan ve 1970 yılına kadar Yunanistan sınırlarındaki demiryolu hatlarının birçoğunu işleten kamu tüzel kişiliği olan bir kamu kuruluşudur.
Estonya'daki demiryolu ulaşım sistemi, yaklaşık 1.200 kilometrelik demiryolu hattının 900 kilometresi şu anda genel kullanımda olan bir ağdır. Demiryolu ağının altyapısı çoğunlukla devlete aittir ve Estonya Teknik Gözetim Kurumu tarafından incelenmiştir.
Gürcistan Demiryolu LLC, Gürcistan'ın ulusal demiryolu şirketidir.
Kırgız Demiryolu (KTJ), Kırgızistan'ın ulusal demiryolu işletmecisidir..
Belarus Demiryolları (BCh) Belarus'un ulusal devlet demiryolu şirketidir. Belarus'taki tüm demiryolu taşımacılığı ağını işletmektedir. 2005 yılı itibarıyla demiryolu 112.173 kişiyi istihdam etmektedir.
İran İslam Cumhuriyeti Demiryolları (Farsça: راهآهن جمهوری اسلامی ایران, romanize: Rahahan-i Cumhuri-ye İslami-ye İran, İran'ın demiryolu hizmetlerini işleten Kamu İktisadi Teşebbüsü kurumdur. Şirket, 1914 yılında kurulmuş olup Karayolları ve Kentsel Kalkınma Bakanlığı'nın gözetimi altındadır ve ülkenin ana demiryolu hatlarını işletmektedir. Şirketin merkezi Tahran'da yer almaktadır.
DHR veya Oyuncak Tren olarak da bilinen Darjeeling Himalaya Demiryolu, Hindistan'ın Batı Bengal eyaletindeki Yeni Jalpaiguri ve Darjeeling arasında uzanan 2 ft (610 mm) dar hat açıklığında bir demiryoludur. 1879 ve 1881 yılları arasında inşa edilmiş olup, yaklaşık 88 kilometre (55 mi) uzunluğundadır. Yeni Jalpaiguri'de deniz seviyesinden yaklaşık 100 m (328 ft) yüksekten Darjeeling'de yaklaşık 2,200 m'ye (7,218 ft) tırmanmaktadır ve rakım kazanmak için altı zikzak ve beş viraj kullanmaktadır. Altı dizel lokomotif, planlanan hizmetin çoğunu, Darjeeling'den Hindistan'ın en yüksek tren istasyonu olan Ghum'a günlük turist trenleri ve Darjeeling'den Kurseong'a buharlı Kızıl Panda servisi ile gerçekleştirmektedir. Buhar meraklılarının tercih ettiği özel vagonlar, İngiliz yapımı eski B-Sınıfı buharlı lokomotifler tarafından çekilir. Demiryolunun merkezi Kurseong'dadır.
İber hat açıklığı, rayların iç kenarları arasındaki açıklığın 1.668 mm olduğu geniş demiryolu hat açıklığı türüdür. En yaygın olarak İspanya ve Portekiz'de kullanılmaktadır. Bu açıklık, kendisinden 8 mm daha geniş olan Hint hat açıklığı'ndan sonra, dünyanın herhangi bir yerinde standart olarak olarak kullanılan en geniş ikinci hat açıklığı türüdür.
Şehirlerarası demiryolu, banliyö veya bölgesel trenlerinden daha uzun mesafelerde şehirleri birbirine bağlayan hizmetleri yürüten eksprestir. Bunlar, ne bir şehir bölgesi içinde kısa mesafeli banliyö trenleri ne de tüm istasyonlarda duran ve yalnızca yerel yolculukları kapsayan yavaş bölgesel trenleri olan demiryolu hizmetidir. Şehirlerarası bir tren tipik olarak sınırlı duraklı ve uzun mesafeli seyahatlere hizmet eden ekspres trendir.
Safakes'te bir dizel lokomotif
Nabil'de dizel tren
Cebel Cellud deposu
Sahil Metro
