Tunus'un Zaptı (1569)
| Tunus'un Zaptı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı | |||||||||
 1569'da Tunus üzerine yürüyen Osmanlı ordusu | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı Devleti |  Hafsîler İspanya Krallığı | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Uluç Ali Paşa | Mevlây Hamid II. Felipe | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 11.000 asker | 5-10.000 asker | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Hafif | Ağır | ||||||||
Tunus'un Zaptı, Osmanlı İmparatorluğu'nun Cezayir Beylerbeyi Uluç Ali Paşa komutasındaki eyalet ordusunun 1569 yılında Hafsî Hükümdarı Mevlay Hamid'in hâkimiyetindeki Tunus'u ele geçirmesiyle sonuçlanan askerî harekât.
Harekât öncesi
1534'te Barbaros Hayreddin Paşa tarafından ele geçirildikten bir yıl sonra İspanya Krallığı tarafından geri alınan Tunus, 1551'de Osmanlıların Trablus'u fethi, 1560'ta ise İspanyol donanmasını Cerbe Deniz Muharebesi'nde büyük bir yenilgiye uğratmalarından sonra ele geçirilmesi daha kolay bir hedef haline gelmişti (esasen çevresindeki İspanyol kalelerinden Mehdiye (1553), Becaye (1555) ve Bizerte (1557) teker teker Osmanlılarca fethedilmişti).
Harekât
Uluç Ali Paşa, 5.000 tüfekli asker ve 6.000 milisten[1] oluşan bir kuvvetle Tunus üzerine yürüdü. Osmanlı birliği Bace Muharebesi'nde Mevlay Hamid'in kuvvetlerini mağlup etti ve Tunus kasabasını ele geçirdi.[2]
Mevlay Hamid, büyük bir İspanyol garnizonunun bulunduğu Halkulvâdî kalesine sığındı.
Osmanlı birliğinin Tunus'u zaptından kısa süre sonra Kayrevan'da ufak çaplı bir ayaklanma çıktı. Uluç Ali Paşa komutasındaki birlik bu isyanı da kolaylıkla bastırdı. 1570 yılı başı itibarıyla Halkulvâdî haricinde tüm Tunus ülkesinde Osmanlı egemenliği kurulmuş oldu.[3]
Harekât sonrası
Uluç Ali Paşa, Osmanlı başkentine Halkulvâdî'deki İspanyol garnizonu bertaraf edilmedikçe Tunus'taki Osmanlı hâkimiyetinin tamamen kurulamayacağını kaydederek, donanma takviyesi istedi. Ancak, Osmanlı başkenti 1570-1571 yıllarında Kıbrıs'ın fethiyle meşgul olduğundan, ardından ise Osmanlı donanması 1571'de İnebahtı'da hezimete uğradığından bu yardımı gönderemedi.
Buna karşılık, Tunus'taki mevcudiyetine büyük önem veren İspanya Krallığı (1534-1535 yıllarında olduğu gibi) Osmanlıların bu hamlesine de karşılık verdi. Nitekim, 1573 yılında Osmanlı donanmasının Pulya kıyılarında bulunmasından istifade eden Juan de Austria komutasındaki İspanyol donanması 1569'da Osmanlı topraklarına katılmış Tunus kentini hedef aldı ve 10 Ekim 1573'te burayı ele geçirdi.
Bununla birlikte, 1571-72 kışında donanmasını yeniden inşa eden Osmanlı İmparatorluğu, 1572'de Akdeniz, 1573'te de Pulya seferleriyle güç gösterisi yapıp 7 Mart 1573'te Venedik'le barış antlaşması imzaladıktan sonra İspanya Krallığı'yla mücadelesine yoğunlaştı ve 1574'te Tunus'un kalıcı bir şekilde Osmanlı egemenliğine girmesini sağlayacak seferin hazırlıklarına girişti.
Kaynakça
- ^ "The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II", Ferdinand Braudel, (Londra: Collins, 1972), c.II, s.1067-1068
- ^ "The Forgotten Frontier: A History of the Sixteenth-century Ibero-African Frontier", Andrew C. Hess, University of Chicago Press (2010)
- ^ "Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi - Tunus'un Fethi (1574)", ATASE Yayınları, Ankara (1978), s.2
